Мал асрснь олзта-орута болна

Эн җил мана таңһчд эврә дөңцл эдл-аху бәрдг өрк-бүлмүд дунд түрүн болҗ марһан зарлгдв. Терүнд орлцсн өрк-бүлмүд эдл-ахудан ямаран мал асрҗадгин, бичкдүд эк-эцкдән нөкд болҗ терүг асрдгин тускар келҗ өгв. Марһанд диилвр бәрхәр һучн шаху өрк-бүл орлцснь темдгтә болв. Олн-әмтн дууһан өгәд, дииләчнриг йилһҗ авв, тегәд Яшкулин района Молодежный селәнд бәәдг өнр-өсклң Пашаевихн сән гисн эдл-аху бәрдг өрк-бүл болв. Эдниг Дипломар болн 100 миңһн арслңга сертификатар ачлв.

Джебир болн Макка Пашаевихн хөрн тавн җил хооран өрк-бүлән өндәлһәд, Молодежный селәнд батрв. Герин эзнә эк-эцкнь кесг җил хооран Чечняһас нааран нүүҗ ирәд, малын хошт көдлҗ йовсмн, ода эдн төрскн һазртан бәәнә. Макка Чечняд өсәд-боссмн, хәрд һарад эн нааран нүүҗ ирлә. Эн җилмүдин эргцд эдн ни-негн бәәҗ, бичкн селәнә бәәрн улс дунд күндллһ олв. Эдн долан үртә, көвүд-күүкднь селәнә дунд сурһульд сурад, энд кесг үүрмүдтә болсмн. Келхд, ууһн Джамбулат энд сурһулян төгсәснә хөөн Әәдрхн балһснд көлгн-күчнә колледжд орад, церглснә хөөн бооца батлад, Нижний Тагил балһснд зурһан җилдән цергә халхар үүлдҗ йовна. Эн җилин хаврас авн эн цергә шишлң керг-үүлдврт орлцҗана. Энүнә дару һарсн Джохар бас сурһулин хөөн Әәдрхнд колледжд сурсмн, хойр җил хооран бас цергә бооца батлв, эн ахиннь үлгүрәр церглҗәнә. Һурвдгч үрнь Дени бас церглҗәһәд, бооца батлв, ниднәс авн эн цергә шишлң керг-үүлдврт даалһвран күцәҗ йовна. Давсн җилин зунар Дени шав авад, эмнлһнд билә, зуг хөөннь дәкнәс цергә даалһвран күцәхәр шиидв. Эн бас Әәдрхнд көлгн-күчнә колледжд сурчана, нег җилдән сурад сурһулян төгсәхмн.
Һурвн көвүнь цергә хаалһ шүүҗ авснь эк-эцкднь бахмҗ болна, болв эдн хәәртә үрдтән зовҗ, әмд-менд йовтха гиҗ зальврна. Нег үлү экин седкл үүмәтә, эн өдр болһн эднәс зәңг ирхинь күләнә. Эк-эцк хойр һурвн көвүндән сана зовсн деерән эднлә хамдан церглҗ йовдг көвүдин, залусин тускар ухалҗ, арһ учрхла тиигәрән хот-хол, дулан хувц, нань чигн кергтә тоот йовулна. Тиигәд, эдн ууһн Джамбулат көвүндән күрәд, хамдан церглҗ йовх үүрмүдтнь хот-хол, хувц күргҗ өгсн деерән эврә мөңгәрн ВАЗ тамһта маши хулдҗ өгв. Тер көлгәр кесг дәкҗ эдн даалһвр күцәхәр эс гиҗ бәрлдән болсн һазрас шавтсн үүрмүдән һарһҗ авсмн. Джамбулатын түрүн багш Очра Елена демән бас күргәд, сурһульчдан белг өгүлснь энүнд ик байрта йовдл болв. Хөөннь Джебир Джабраилович ахтаһан Дени көвүндән бас хувц-хунр, хот-хол күргҗ өгсн билә. Макка Хусейновнала үүрлдг хойр бер бас демән күргәд, цергчнрт белг йовулсмн.
Һурвн ахнь цергә халхар үүлдҗ йовна, эдн залу-зөрмгән үзүлҗ, Төрскән харсачнр болҗахиг дөрвн дүнь сәәнәр меднә. Джамал ода 11-ч класст сурчана, ирх җилд эн сурһулян төгсәһәд, ик сурһульд орхмн. Юсуп 9-ч класст сурна, Асинат болн Самина 7-ч болн 3-ч классин сурһульчнр болна. Эдн эк-эцкдән нөкд болҗ, бичкнәсн авн мал асрҗ, хаша-хаац цеврлнә, малд ус өгнә. Джамал цугтаһаснь ах болад, дүүнрән хәләнә, экднь цол уга болхла, үкр чигн сааһад, малдан хот өгәд, нань чигн көдлмш кенә. Ода эн шүүврән өгхәр белдҗәнә, тегәд сул цаг ховр, тер бийнь эн герин көдлмш кеҗ, эк-эцкиннь итклтә нөкд болна.
- Бидн өрк-бүлән өндәлһснәс авн эврә эдл-аху бәрдг болвидн. Ода мадн хойр үкр, туһл, хөд, ямад, така бәрнәвидн. Хойр үкр өдрт зурһан литр үс өгнә, терүг бидн эд-бод кеһәд, тос, өрм, ээзгә кенәвидн. Ода үвлин кемд зурһан часла босад, үкрән сааһад, хөөдән кеер һарһнавидн. Хаврин-зуни кемд өдр өрүн дөрвн часла эклнә. Эн өдрмүдт бидн төл авчанавидн, хавртан үнтәһәр хулдҗ мөңг хоршаҗ авхар зуралҗанавидн. Гер деермдн тәвн шаху хөн бәәнә, дәкәд цөөкн яма бәрнәвидн. Ямана бул эд-бод кеһәд хулднавидн, нидн бидн таньл улст өңгәр терүг өгләвидн. Эврә мал асрснь олзта-туста болна, бидн бийән махар, үсәр, тосар, өндгәр теткнәвидн. Үлүһинь хулдад, ору авнавидн. Марһанд диилвр бәрснд маднд 100 миңһн арслңга мөрә өгв, тегәд бидн ямад хулдҗ авхар шиидвидн, - гиҗ олн үртә эк келнә. Үвлд эдн сәәнәр белдәд, буудя болн өвс хулдҗ авв, хашаһан ясад дулалв.
Олн үртә эк сүл тавн җилин эргцд Яшкулин района әмтнә социальн теткврин хамцу төвд көдлҗәнә, эн Молодежный селәнд социальн көдләч болна. Ода энүнә хәләврт тавн медәт бәәнә, тедн нурһлҗдан һанцарн бәәдг көгшд болна, тегәд геринь ахулҗ, хот-хол болн эм хулдҗ өгч, нань чигн даалһвр күцәҗ эн дөңгән күргнә. Күүкднь сурһулян сәәнәр сурдг деерән олна бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцҗ, спортын болн үүдәлтин халхар күцәмҗ бәрҗ, эк-эцкән байрлулна. Таңһчин марһанд диилвр бәрснь көвүд-күүкдт ик бахмҗ болв, селәнә сурһульд эдниг йөрәв. «Селән һазрт бәәдг улс эрк биш эврә эдл-аху бәрх зөвтә гиҗ тоолҗанав. Бичкдүд эк-эцкән дахад көдлдг дасна, эдн залхурҗ хара суухш, тааста керг күцәҗ, мал асрдгиг бичкнәсн авн меднә. Джамбулат цергәс бууҗ ирхләрн, төрскн селәндән мал асрх саната. Баһчуд селәндән өрк-бүлән өндәлһәд, малан асрҗ төрскн һазртан көдлхлә, таңһч чигн делгрәд, батрад йовх. Эн марһанд район болһнас олн үртә кесг өрк-бүл орлцснь хальмг селәдт төрскнч седклтә баһчуд бәәхиг медүлв. Диилвр бәрсн мана байриг марһанд орлцсн цуг өрк-бүлмүд болн нег һазра улс хувалцҗ йөрәснд ик ханлтан өргҗәнәв», - гиҗ Макка Пашаева келнә.

ДООҖАН Наталья
ЗУРГТ: өнр-өсклң Пашаевихнә өрк-бүл