Бамб цецгүдән хадһлый!

Бүкл мөрн сара хонгт мана таңһчд «Бамб цецгин наадм» нертә ик керг-үүлдвр давулгдв. Мөрн сард тег урһмлар, нег үлү олн зүсн өңгтә бамб цецгүдәр бүркгднә. Эн кемд олн зуульчнр мана таңһчур олар ирнә. Тодлхас, 2022 җиләс авн Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Батун зәрлгәс иштә эн керг-үүлдвр бүкл сара хонгин эргцд давулгддг болв.
Мөрн сарин сүл долан хонгин амрлһна өдрмүдт таңһчин зурһан район гиичнрән тосв. Тедн дунд Сарпан районд «Цецгәрич, төрскн селән!» нертә нәр-наадн бүрдәгдв. Садовое селәнәс ар-дорд үзгт хальмг хотн бүүрлв. Сарпан района селән болһн эврә ишкә герән босхад, хальмгудын сойл, авг-бәрц болн күцәмҗән үзүлхәр шунв. Орсн гиич болһниг дууһар болн бииһәр тосад, җомбаһар, боорцгар болн талдан шимтә хотар тоов.
Хотна тал дунд углҗ тәвгдсн тәәз деер Сарпан района муниципальн бүрдәцин толһач Манҗин Басң һарч, нег һазра улсан болн олн гиичнрән йөрәв. Энүнә келсәр, җил ирвәс бамб цецгин наадмд орлцхар олн зуульчнр ирнә. Бамб цецгүдәр болн буурлдан үнрәр дүүрсн мана у-өргн тег хаврин кемд кецү сәәхн болсинь цуһар үзҗ өврнә. Тер мет нәр-наадан давулснла зерглҗ, эндр цергә шишлң керг-үүлдврт орлцҗадг нег һазра мана дәәчнриг мартлго, теднән дөңнҗ, диилвр делдҗ, әмд-менд цуһар ирхинь бас зальврнавидн. Мана нәәрт орлцхар ирсн хам-хоша бәәдг улст бас ик ханлтан өргҗәнәв, гиҗ Басң Аркадьевич келв.
Мөрн сарин 26-д мана орн-нутгт Чернобылин АЭС-т болсн аюлын ашиг уга келһнд орлцсн улсин санлын өдр темдглнә. Эн өдрлә ирлцүлҗ, терүнд орлцсн Михаил Бунинд, Николай Воронкод, Сергей Уманцевд болн Виктор Козбановд Сарпан района күндтә иргнмүдин нерн зүүлһгдв.
Дарунь Сарпан района, таңһчин болн хам-хоша бәәдг Аһшин мүҗин Котельниково балһснас ирсн коллективсин орлцлһтаһар байрин концерт эклв. Хальмгин ачта артистк Очкан Анна, Манҗин Эмбан нертә «Герл» бичкдүдин ансамбль, Котельниково балһсна «Околица» ансамбль, Сарпан района артистнр билг-эрдмәрн олн-әмтиг байрлулв. Келхд, Санкт-Петербург балһснас ирсн нертә дууч Алиса Супроноваг әмтн бүләнәр тосв. Кесг җил хооран Алиса хуучн болн өдгә цагин хальмг дуд дуулдг болв. Эннь ниигмин сүлҗәнд тархагдад, олн-әмтн дунд тааслт олсмн.
Тер мет байрин йовудт спортын кесг марһас давулгдв. Терүнд сарпахн бас шунмһаһар орлцсн болдг (зургт). Харвачнрин марһанд мана таңһчин бәәтхә, Бурятяс болн Кыргызстанас ирсн элчнр чигн орлцсмн. Эннь хамгин соньн болв, тер юңгад гихлә дииләчнрт хойр мотоцикл, велосипед болн талдан үнтә белгүд бәрүлҗ өггдв.
Нәр-нааднд ирсн «Околица» коллективд орлцачнрин келсәр, бамб цецгин наадмд эдн җил болһн ирнә. Хальмгт мадниг бүләнәр тосч, мана улсин хоорндк хәрлцәһән улм батрулнавидн, гиҗ эдн ухан-тоолврарн хувалцв.
Терүнәс нань байрин йовудт «Хальмг үннд» болн «Сарпинские вести» газетмүдт бичүлсн умшачнр дунд урмдулгч лотерей болв. «Калмыкия» РИА-н һардачин дарук Корнуса Делгр Сарпан района толһач Манҗин Басңд бичгдлһнә кемд нилчән күргәд, даңгин дөңндг төләднь Ханлтын бичг болн белг бәрүлҗ өгв. Зун йирн умшачин дунд 37 белг шүүгдв. Хамгин үнтә белгүдиг: телеүзл, киитрүлдг кергсл болн киитрүләч, Александр Бердунов, Петр Уманцев болн Ирина Якименко шүүҗ авв.
Тер өдр бамб цецгин наадм Целинн, Лаганя, Ик Буурла, Октябрьск болн Городовиковск райодт бас соньнар давулгдв.
Троицкое селәнә ца ар үзгт хальмг хотн бәәршлв. Хальмг Таңһчин Толһачин һардврин ахлач Кирилл Попов, залврин ахлачин дарук Александр Мишаков бамб цецгин нәр-нааднд орлцад, одахн темдглгдсн бәәрн залврин сән Өдрлә ирлцҗ, Хальмгин Толһачин болн Улсин Хуралын (Парламентин) Ханлтын бичгүд Целинн района бүрдәцсин мергҗлтнрт бәрүлҗ өгв.
Лаганя района бамб цецгин наадм Лагань балһсна «Көк теңгсин айсмуд» нертә паркд болв. Күндтә гиичнрин ханьд тиигәрән ирсн таңһчин хазна бүртклһнә цергллтин һардачин үүлиг дааҗадг Дорҗ-Һәрән Санл нег һазра улсан йөрәв. Керг-үүлдврин йовудт Лаганя района муниципальн бүрдәцин толһач Коган Юрий бәәрн залврин делгрлтин Цугәрәсән бүрдәцин медаляр ачлгдв. Тер мет Лагань балһсна болн района СМО-син бүрдәцсин кесг мергҗлтнр таңһчин Толһачин Ханлтын бичгүдәр темдглгдв. Олн үртә Сергей болн Ольга Санджигоряевихн Хальмгин залврин Ханлтын бичгәр ачлгдв.
Городовиковск балһсна В.И.Ленинә болн М.М.Гахаевин нертә хойр талвңд ирлцңгү нәр-наадн бас давулгдв. Байрин концертд Хальмгин ачта артист Шаран Дмитрий орлцснь темдгтә болв. Бәәрн улс Дмитрийиг дахад, дурта дууһан дуулад, хамдан бииләд, цаган сергмҗтәһәр давулв.
Икбуурлахн бамб цецгин нәр-наадан бас соньнар давулҗ байрлв. Таңһчин нертә артист Мукөвүнә Кутлан концертд орлцад, билг-эрдмәрн соньмсулв. Мөрнә урлдана болн талдан спортын марһаст олн-әмтн орлцв.
Нарн өдрлә Элст балһсна Диилврин талвңд 2025 җилин бамб цецгин наадмиг ашлҗадг керг-үүлдвр болв. Хур орад, һаза серүн болсн бийнь терүнд әмтн олар цуглрв. Таңһчин нертә артистнрин орлцлһтаһар болсн концерт хәләһәд, нег һазра улс тедниг дахад биилв. Элстин төвд Долан хонгин күрән өөр «Улан хувцта күүкд улс» нертә байр болв. Улан бүшмүдтә сәәхләс бамб цецгүд мет балһсна төвд йовҗ һәәхмҗ үүдәв. Энүг Хальмгин билг-эрдмин ачта үүлдәч Татьяна Милованова һарддг Театр бүрдәсмн.
Иигәд 2025 җилин бамб цецгин наадм төгсв. Энүнә тускар Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату ухан-тоолврарн хувалцҗ иигҗ келв: «Олн-әмтиг негдүлдг бамб цецгин наадм төгсхдән өөрдәд ирв. Соньн, өврмҗтә нәр-наадыг бүрдәсн, энүг давуллһнд тәвцән орулсн нег һазра улст ханлтан өргҗәнәв. Әрүн бамб цецгүдән болн йиртмҗин зөөрән цаарандан хадһлый! Удл уга зунар бадм цецгин болн элснә өөдмин наадм болхмн. Болв ода җилин хамгин чинртә нарт-делкән шар шаҗна III хургт ик белдвр кегдҗәнә. Хамцу кевәр үүлдҗ энүг сән йовудтаһар давулхд итклтә бәәнәв».
КАРСАНА Евгения