«Әрүн керг бүтәд, седклин бахмҗ болв»

Мана таңһчд тууҗлгч чинртә йовдл учрв: Будда Бурхна әрүн тоот түрүн болҗ Әрәсәд авч ирв. Орн-нутгин шар шаҗна оюни төв болҗадг Хальмг Таңһчур Энткгин Келн- улсин музейд хадһлгдҗадг әрүн тоотыг шишлң самолетар авч ирснь нег үлү хальмг улсин төлә ик чинртә йовдл болҗ үнлгдҗәнә. Таңһчин Толһач Хаска Бату керг- төрин халхар эн хол нутгт одсн саамдан ирлцңгү бооца батлсна тускар урднь зәңглгдсн билә. Хулһн сарин 11-д болхла шаҗна әрүн тоотыг күргҗ ирсн Энткгин йосна элчнриг болн гелңгүдиг Элстин аэропортд таңһчин һардвр болн бәәрн улс бүләнәр тосч авсмн.
Иим йовдлын тускар соңссн мана газетин олн умшачнр дундас тер дарунь гилтә хальмг улсин шүлгч, Хальмг АССР-ин сойлын ачта көдләч, Хальмгин күч-көлснә Баатр Шугран Вера редакцин хайгар җиңнүлҗ, седкл дүүргсн байрарн маднла хувалцв:
- Әрәсәд, тер дотр Хальмг Таңһчд, Будда Бурхна әрүн тоот авч ирснь цуг хальмгудын төлә болн мана орн- нутгт бәәдг шар шаҗнд шүтдг улсин төлә үнлгдшго ик гидг байр болҗана. Авч ирх өдрин өрүһәр зөвәр серүн болад, хур чииглсн бийнь дигтә самолетыг тоссн кемд генткн нарн һарад, һаза дуларснь басл сән йорта темдг болв гих кергтә. Эннь Будда Бурхн бийнь мана таңһчд залрҗ ирснлә әдл йовдл болҗахин тускар Әрәсән шар шаҗнд шүтдг улсин төв оюни заллтын ахлач гевш Йонтен келснь мел чик гиҗ тоолҗанав. Көгшн- баһ уга таңһчин әмтн цугтан балһсна уульнцст шаҗна әрүн тоотыг авч ирсн күндтә гиичнриг ик байртаһар тосснь басл мартгдшго юмн.
Әрәсән Президент Владимир Путин, Энткг нутгин болн мана таңһчин һардврин элчнр ирлцңгү йовдл учрхин төлә ик тәвцән орулсинь онц темдглҗ, зүркни ханлтан өргх кергтә. Сән керг бүтәсн кемд ханмҗта седклән медүлснь кен- негнь басл хөвтә күн болҗ тоолгдна биший…Ода хальмгуд чигн хөвтә- кишгтә улс болҗана, гиҗ келҗ болхмн. Эн долан хонгин эргцд Хальмгин төв хурлд кесг миңһәд күн ирҗ, Будда Бурхна әрүн тоотыг һәәхҗ мөргәд, әдс авч чадхмн.
Хальмгт ирсн һазадын орна гиичнрин келсәр, Будда Бурхна әрүн тоот урднь Моңһл, Таиланд болн Вьетнам нутгудт күрсмн, ода болхла түрүн болҗ Әрәсәд ирснь эн болв. Ирлцңгү йовдлын оюни чинринь темдглсн деерән келн- улсин хоорндк залһлдаг батлҗахинь эдн үнлв. Ода мана хальмг һазр шаҗнд шүтдг цуг делкән улсин төлә әрүн орм болҗ, иигәрән ирдг зуульчнрин то җил ирвәс өсәд йовхнь лавта болхмн гиҗ сангдна. Энүнәс нань шидрхн гилтә Элстд бүрдәгдсн шар шаҗна ик хургт цуг нарт- делкән элчнр цуглрснь, эднә тоод маднла ахнр- дүүнр болҗадг Моңһлын, Бурятин болн Тыван үүрмүд ирснь басл бахмҗта йовдл болв гиҗ тоолҗанав. Ода болхла дәкнәс Хальмгт шаҗна халхар ик чинртә йовдл учрҗахас иштә төгәлңдән дән- даҗг уга, эвин бәәдл тогтад, цуг әмтн эрүл- дорул, седкл санамр, сән-сәәхн бәәх гиҗ батар иткҗ, бурхндан мөргҗ зальврнав.
Бичҗ авснь
Шагҗин Любовь