Дала Ламин түрүн баралхлһна тускар

27-03-2021, 17:43 | Таңһчин зәңгс » Бурхн-шаҗна төрәр

Удл уга эн җилин така сарин 26-д мана таңһчд Бурхн Багшт шүтдг әмтн ончта өөнән темдглхмн. Яһад гихлә минь тер өдрлә дигтә 30 җил хооран Дала Ламин гегән түрүн болҗ Хальмг Таңһчур баралхлҗ ирсн болдг. Эн йовдл таңһчин төлә ик гидг байрт хүврәд, хөөннь мана регионд шаҗн түргәр делгрснь маһд уга.


Элст балһсна аэропортд Дала Ламин гегәниг болн терүг дахҗ ирсн улсиг тиигхд шаҗн лама Туван Дорҗ, Хальмг Таңһчин Деед Советин Ахлач Басана Владимир, Хальмг Таңһчин Министрмүдин Советин Ахлач Михайла Баатр, таңһчин залврин гешүд, Советск Союзин Герой Очра Валерий, Хальмг Таңһчин улсин шүлгч Көглтин Дава, РСФСР-ин болн Хальмг Таңһчин депутатнр, олна элчнр, элстихн болн Элст балһсна гиичнр халунар тоссмн.
Хальмг кезәңк авъясар ик гиичнрт цаһан идә, цецгүд, хадгуд бәрүлҗ өгәд, теднд бүлән йөрәлән нерәдсмн.
Элст балһснд Дала Ламин гегән һурвн мөргүл давулад, хальмг хурлд одад, Бурхн Багшин Алтн сүмн тосхгдх һазриг әрвсләд, таңһчин һардврла болн әмтнлә харһсмн. Эн керг-үүлдврт миңһәд күн орлцсмн.
Келхд, 1990-ч җилд Дала Ламин гегән Хальмг Таңһчд баралхлҗ ирхмн гиҗ цуг хальмг газетмүдәс түрүләд мана «Хальмг үнн» газет зәңглсмн. Яһад гихлә 1990-ч җилин үкр сарин хойрдгч өрәлд намаг, тиигхд «Хальмг үннә» шишлң зәңгчиг, газетин ах редактор Альдан Александр генткн дуудсмн.
- Таниг маңһдур Москваһур йовулх шиидвр авгдв. Тенд та Америкәс ирсн хальмг юрист Үрүбҗин Давала харһад, мана таңһчд Дала Ламин гегәнә баралхлһна туск күүндвр тогтатн.
Күүнд келчквзәт, Хальмг Таңһчур Дала Ламин түрүн баралхлһна тускар цугтаһаснь түрүләд мана газетин умшачнр медх зөвтә, – гиҗ Александр Бурхаевич намаг саглулсмн.
Маңһдуртнь Москваһур нисҗ ирәд, Үрүбҗин Давала «Әрәсә» гиичлүрт харһлав. Эн Моңһлас хәрҗ йовад, 2-3 өдрт Москвад зогссмн. Тиигхд эн 43-та идр наста залу бәәсн мөн. Үрүбҗин Дава орс кел меддго билә, тегәд бидн хоорндан хальмгар күүндләвидн.
Хальмг Таңһчур Дала Ламин баралхлһна тускар сурхла, Дава иигҗ келсмн:
- Җаңһрин 550-ч җилин өөниг Хальмг Таңһчд темдглхд би тенд биләв. Тиигхд Хальмг Таңһчин Министрмүдин Советин Ахлач Михайла Баатр нанд залврт ирх үрвр кесмн. Күүндврин йовудт би 1990-ч җилин һаха сард США-һур Дала Ламин гегән баралхлҗ ирәд, Бурхн Багшт шүтдг әмтнә төлә мөргүл давулад, дарунь теднлә күүндвр кехмн гиҗ Михайла Баатрт зәңглләв.
Келхд, таңһчин Министрмүдин Советин Ахлачиг эн зәңг икәр соньмсулсмн. Дала Ламд хальмг улсас ик гидг менд келүлтн гиһәд, терүнд Хальмг залврин нерн деерәс таңһчд ирх шишлң үрвр кетн гиҗ намаг сурсмн. Эн цаасан Михайла Баатр Үрүбҗин Давад бәрүлҗ өгчәһәд: «Зуг мана хотл балһснд ода деерән олн одта гиичлүр уга гиҗ Дала Ламд урдаснь зәңглтн», – гиҗ келсн болдг.
Дарунь Үрүбҗин Дава Дала Ламин гегәнлә харһсн кемлә Баатр Чимидовичин өгүлсн цаас Ик Багшт өгчәһәд: «Ода Элстд олн одта гиичлүр уга», – гихлә, Дала Лам: «Хальмг Таңһчд өдмг, үсн, махн бәәнү?» – гиһәд өмнәснь сурсмн. «Бәәнә», – гихлә, Бурхн Багш инәһәд: «Не, тиигхлә, болад бәәхгов! Ода дарук җилин зурадан Хальмг Таңһчур одх цаг олҗ авх кергтә», – гисмн.
Үрүбҗин Давала кесн мини күүнддвр «Хальмг үннд» 1990-ч җилин үкр сарин 23-д барлгдсмн. Тегәд мана газетин умшачнр Дала Ламин гегән Хальмг Таңһчд баралхлҗ ирлһнә тускар цугтаһаснь түрүләд медсмн.

ШААКУН Василий

Видео