Улсин тууҗла таньлдулна

18-05-2023, 09:10 | Общество


Ямаран чигн һазрт ирвчн, талдан нег орн-нутгт одхларн бидн музейд күрхәр адһнавидн. Одсн һазрин тууҗла таньлдхар, ямаран чинртә йовдлмудт бәәрн улс орлцҗ йовсинь медхәр музейд ирнәвидн. Хальмг Таңһчд ирсн әмтн Н.Пальмовин нертә Келн-улсин музейд эрк биш ирнә. Орн-нутгин олн музеймүдлә хамдан Келн-улсин музейин коллектив эрдмин байран темдглҗәнә.

Бамб цецгин фестивальд ирсн олн әмтнд хальмг һазрин тууҗин, йиртмҗин болн сойлын тускар келҗ өгәд, тер тоотыг ил кевәр медүлҗәх экспонатмуд үзүлсн ик көдлмшин хөөн музейин көдләчнр эврәннь байрт белдв. Келхд, Келн-улсин музейин көдләчнр оньдин үүдәгч хәәврт бәәнә. Олн марһаст, хәләврмүдт орлцад, таңһчин музей талдан һазрт чигн нер һарчана. Давсн җилд музей ик төсв күцәһәд, Туван, Бурятин музеймүдлә залһлда бәрәд, хальмг зурачнрин һәәхүлмүд бүрдәв. Эн җил музейин һардачин дарук Ирина Новомлинован төсв мөрә шүүҗ авв. Иим төсвин нилчәр гиичлүлгч керг-үүлдвр күцәдгнә, тер тоод дотр-дундын зуульчллһ делгрүллһнд, өдгә цага шин технологий олзлж музеймүдин чинриг өөдлүлхд шишлң төсв бас ик туслмжта болжахнь мөн.
Сән өдрин өмн өргнд Келн-улсин музей “Музейные маршруты России” гидг ик кемҗәтә төсвд орлцв. Әрәсән сойлын министерств бүрдәсн керг-үүлдврт орн-нутгин 75 регионас 150 һар музей орлцҗана. Тууҗин-төрскнч сурһмҗ өглһнә халхар музейин көдлмшин номин болн дамшлтын ашарн хоорндан хувалцх арһ эн төсв өгчәнә.
Сойлын болн олна җирһлд ик чинр зүүҗәдг Келн-улсин музей селәнә болн сурһулин музеймүдт дөңгән күргнә. Теднә көдлмшиг зүүцүләд, делгрлтин шин кемҗәнд һарһхар шунна. Таңһчин сурһулин музеймүд үүлдврән делгрүләд, Цугәрәсән олн һәәхүлд болн марһанд орлцҗана. Шидр Б.Б.Городовиковин нертә Элст балһсна 18-ч тойгта сурһулин музей Диилврин музейин һәәхүлд орлцҗахин туск байрта зәңг ирв.
Москвад Диилврин музейд хөн сарин 16-д «Фронтын болн тылын баатрмуд» гидг нерәдлһтә һәәхүл секгдв. Сойлын үүлдәчнр Алдр Диилврин өдрт баһ биш тәвцән орулсна тускар һәәхүлин экспонатмуд медүлжәнә. Генерал-лейтенант Басан Бадьминович Городовиковин туск экспонатмудла тер һәәхүлд таньлдҗ болҗана.
Төрскән харсгч Алдр дәәнә күндкүчр цагт сойлын үүлдәчнр-көгҗмчнр, шүлгчнр, зурачнр, артистнр ямр кевәр көдлҗ йовсна тускар тәвн һар экспонатмуд ил герчлҗәнә. «Диилврин сурһулин музей» гидг көтлврт орлцсн музеймүд цуг тер тоотыг үзүлхмн.
Һәәхүл секлһнд болн тер экспонатмудыг нааран ирсн олн улст үзүлсн кемд экскурсоводын цәәлһвр дахулҗ көгҗм соңсулгдхмн. Дәәнә цага дуд тер ик дааврта цагиг тодлулҗана. «Байр» гидг московск төвин сурһульчнр болн багшнр дәәнә дуд дуулҗ, экспонат болһна учринь сәәнәр медүлхд туслҗана. Терүнәс нань экскурьст ирсн Москван сурһульчнрт нерәдҗ мастер-классмуд болн соньн харһлтс бүрдәгдҗәнә. Дәәнә цагт сойлын үүлдәчнр ямаран көдлмш кеҗ йовсинь көвүд-күүкд сәәнәр медҗ авна.
Дәәнә тууҗлгч нег йовдлыг – 1945- ч җилин хөн сарин 2-т Берлинд рейхстагин өөр болсн советск артистнрин түрүн концертыг үзүлгч зургудын экспозиц һәәхүлин хәләһәчнрин оньг авлна. Тер мартгдшго концертд орсн көгҗмин зевсгүд энд тәвгдсн бәәнә. Дәәнә цагт фронтар йовҗ, концертмүд үзүлҗәсн бригадмудын ханьд йовсн артистнрин хувц-хунр күртл һәәхүлд үзүлгдҗәнә
Зурачнр үүдәврмүдтән дәәнә цагиг яһҗ үзүлсинь хәләхд бас соньн. Иигәд «Новогодний альбом автографов и рисунков. Мастера искусства Ленинграда» гидг нерәдлһтәһәр 1941-ч җилд барлгдсн дегтр тер дарунь әмтнә оньг авлна. Цааранднь йовад хәләхлә, «Есть в памяти мгновения весны» гидг хураңһу күүнә оньгт тусна. Зурач Борис Неменскийин болн нань чигн зурачнрин зургуд болн теднлә кесн күүндврмүд тер хураңһуд орсмн.
Советин Союзин Баатр, генерал-лейтенант Басан Городовиковин дүриг тодлулсн зургуд энд бас тәвгдсн бәәнә. Дорд үзгин Пруссин меҗәг түрүләд дәврҗ орсн Духовщинск дивизин һардач, билгтә болн зөргтә цергә үүлдәч Басан Городовиковин дүриг кесг зурачнр зурснь темдгтә. Генерал-лейтенантын зургудын альбомиг, өмсҗ йовсн хувцинь, умшҗ йовсн дегтрмүдинь һәәхүлд ирсн улс эрк биш хәләхмн.
«А музы не молчат!» гидг нертә Төрскән харсгч Алдр дәәнә көгҗмин- урн-үгин, художественн болн тууҗин музейин, «Байр» гидг бичкдүдт болн өсч йовх үйнрт көгҗмин-эстетическ сурһуль дасхлһна Москва балһсна төвин орлцлһтаһар эн экспозиц бүрдәгдв. Басан Городовиковин нертә Элст балһсна 18-ч тойгта дунд сурһулин музейин экспонатмуд энд үзүлгдсинь онц темглҗәнәвидн.
Хальмг Таңһчин дунд сурһулин музей орлцсн һәәхүл Диилврин музейд хөн сарин 31 күртл көдлхмн.
Иим күцәмҗтәһәр Хальмг Таңһчин музеймүд байрин өдрән темдглҗәнә.

ҖИРҺЛИН Кермн

Видео