Нарт-делкән нөкцлтән өргҗүлхәр

08-06-2023, 09:35 | Общество

Хальмг ик сурһульд һазадын орна оютнр тиим олар сурх гиҗ күн нам ухалҗасн уга. Яһад гихлә урдк цагт талдан орн-нутгудас ирсн оютнр зуг Москван болн Санкт-Петербургин, талдан чигн цөөкн ик балһсна нертә вузмудт сурчасмн. Мана таңһчин бичкн хотл Элст балһснд тедн ирх гисн ухан нам күүнә зүүднд оршго юмн бәәсмн.

Болв цаг селгәтә гидг. Хальмг ик сурһулин һардач Бадм Салаевин шунлтта үүлдврин нилчәр һазадын орна кесг вузмудла өргн хәрлцән, туста залһлдан батлгдв. 2011-ч җилд Бадм Салаев Хальмг ик сурһулин һардачин үүлд батлгдв. Тер цагас авн федеральн чинртә олн зүсн төсвс Хальмг ик сурһулин ул деер күцәгдҗәхинь темдглх кергтә. Тер тоод давсн арвн хойр җилин туршарт һазадын орна һурвн миңһн иргн Хальмг ик сурһульд олн зүсн эрдмәр өдгә цагин гүн медрл авч, Әрәсән сурһуль-эрдмин өөдән кемҗәг цуг делкәд өргнәр медүлҗәнә.
Түүнә тускар одахн Элстд, таңһчин залврин сүүрин залд болсн ик хург деер келгдв. Энд Хальмг ик сурһуль төгсәсн һазадын орна иргнмүдин түрүн хург болснь арвн җил хооран һазадын орна оютнрин ассоциац бүрдсн ончта йовдлд нерәдгдв. Йирин болн онлайн таалд энүнд 52 орн-нутгт бәәдг 300 һар төгсәһәч орлцв.
Әрәсән сурһуль-эрдмиг һазадын ордудт өргҗүлҗ Хальмг ик сурһулин һардач Б.Салаев нарт-делкән залһлдаг делгрүлҗ батрулҗана. Өдгә цагт тернь ик чинр зүүҗәнә, гиҗ хургин күндтә гиич РУДН-ә проректор Лариса Ефремова темдглҗ, ода 186 орннутгт Әрәсән болн советин йосна цагин вузмуд төгсәсн хойр сай һар күн күцәмҗтәһәр көдлҗәнә гиҗ заав.
- Эндр өдр мергҗлтнриг белдлһнә цуг кемҗәнд күсдундур миңһн һазадын орна иргн 52 орн-нутгас хальмг вузд сурчана, эднә нилчәр Әрәсән талдан орн-нутгудла күцәҗәх нөкцлтиг кесг салврар делгрүлҗ болҗана,- гиҗ хургин эклцәр Бадм Салаев темдглв. Хургт кесг күн онлайн эв-арһар чигн орлцв, тер тоод Хальмг ик сурһулин хату цаас авсн төгсәһәчнр, эдн эврә орн-нутгтан сән көдлмш олҗ авч көдлҗәнә. Эдн ода кесг орн-нутгт Хальмг ик сурһулин элчнр болҗана, гиҗ эн заав.
Цааранднь хургт орлцачнриг Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин негдгч дарук Эрднь Церенов йөрәв. Хальмг ик сурһульд сурчах һазадын орна оютнрин то өсәд йовна, талдан орн-нутгудын вузмудла эдн кесг халхар хамцу көтлвр үүдәҗ көдлҗәнә, тернь талдан орн-нутгудла, теднә вузмудла өргн нөкцлт бүрдәх арһ өгчәнә гиҗ һардач темдглв. «Тиим хург Хальмг ик сурһулин бәәтхә нам цуг таңһчин төлә ик чинр зүүҗәнә. Өөрхн болн хол һазадын ордудла, теднә вузмудла бәрдг залһлдан цааранднь батрҗ, улм сән ашта болхнь лавта, гиҗ эн һардач темдглв.
Тер мет Әәдрхнә шаңһа техникин ик сурһулин, Белоруссин аграрн техникин ик сурһулин, Әрәсәд һазадын орна оютнрин ассоциацин элчнр болн нань чигн күндтә гиичнр йөрәлин үгән келв. Кесг орн-нутгин экономикин төлә мергҗлтнриг белдлһнд Әрәсә аһу ик тәвцән орулҗахинь эдн заав.
Хургин йовудт Киргизстана, Казахстана, Замбийин, Китдин, Узбекистана болн Моңһлын оютнр онлайн эв-арһар орлцад Хальмг ик сурһульд яһҗ сурчасан тодлҗ келв. Кесг күцәмҗ бәрсндән эдн Хальмг ик сурһульд, багшнрт ханлтан өргҗәнә.
Хургин йовудт оютнрин кесг марһана, олимпиадмудын дииләчнриг байрин бәәдлд ачлв. Тер тоод Хальмг ик сурһулин седвәрәр һазадын орна иргнмүдин төлә бүрдәсн нарт-делкән олимпиадт 150 күн Китдәс, Түрг нутгас, Кипрас, Моңһлас, Иранас, Египтәс орлцв. Һазадын орна оютнрин ассоциацин (АИС) делгрлтд ик тәвцән орулсн хальмг вузин баһ наста үүлдәчнр ачлгдв.
Дәкәд хургин чилгчәр Хальмг ик сурһуль төгсәсн һазадын орна иргнмүдин ассоциац бүрдәлһнә керг-үүлдвр болв. Түүнә ханьд зәрм төсв күцәлһнә көтлвр батлгдв, тер тоод «Хальмг ик сурһулин амбассадор», «Олн улсин иньгллтин музей» болн «Global job» төсвс күцәгдх, эдн хальмг вуз төгсәһәчнрин иньгллтиг батрулҗ теднә нөкцлтиг өргҗүлх.
Хургин чилгчәр Хальмг ик сурһулин багшнр болн һазадын орна оютнр тоолврарн хувалцв.
Валерий Эвиев, инженеринтехнологин дацңгин һардач:
- Мана дацңгин төгсәһәчнрлә дәкәд нег онлайн таалд болв чигн үзлцҗ күүндснь байрта болв. Эдн цугтан сән көдлмш олҗ авч, олна тоомср эзлҗ үүлдҗәнә. Үлгүрнь, Замбий орн-нутгас сурчасн мана оютн Принс Малава намаг ик гидгәр байрлулв. Хальмг вузд Әрәсән ик сурһулин болн номин министерствин өгсн даалһврар түрүн саамд ирсн оютнрин тоод эн бәәсмн. Мана дацңгиг «Агроинженерия» эрдмәр төгсәсмн.
Манад сурчасн цагтан Принс хойр дәкҗ хальмг вузин «ЛОГО» көтлврин кемҗәнд Германьд дамшлһнд йовад, тенд эв-дован өөдлүлсмн. Тер мет оютнрин вузмуд хоорндк «ВузПромфест» номин-техникин төсвин дииләч болв. Хальмг ик сурһуль төгсәснә хөөн Германьд көдлдг болв, селәнә эдл-ахун маркетингин, селәнә эдл-ахун техникиг хулдлһна салврар ода немш компаньд көдлҗәнә. Тенд өрк-бүлән өндәлһәд сән-сәәхн бәәнә.
Узбекистанас, Китдәс болн талдан чигн орн-нутгас ирсн мана төгсәһәчнр ода номин күрәлңгүдт болн сурһулин бүрдәцст багшнрар, һардачнрар көдлҗәнә. Йирдән оютнрин ассоциацин өөнд нерәдсн эн керг-үүлдвр сән таалд давв. Хальмг ик сурһулин төгсәһәчнрин ассоциац бүрдәҗ теднә дөңгәр нарт-делкән нөкцлтән цааранднь гүүдүлхәр бәәнәвидн. Манад сурчасн баһчуд ода Хальмг ик сурһулин элчнр болх даалһвран күцәхәр зуралҗана.
Ли Хуавэй, зәңгллһнә технологийин күрәлңгин багш, Хайнань, Китд орн-нутг:
– Әрәсәд сурх арһ өгснд мана орн-нутгудт ханлтан өргх кергтә, тернь ик байрта йовдл мөн. Хойрдвар, Хальмг ик сурһулин эңкр мана багшнрт ханлтан өргхәр седләв. Эдн маднд гүн медрл өгсн деерән килмҗән, оньган тусхав. Тадниг, мана цуг ик сурһулиг бидн кезә чигн мартшговидн.
Әрәсәд, Хальмг Таңһчд сурх шиидвр батлхд нанд, амр биш билә, болв тернь хамгин чик шиидвр болсмн. Әрәсәд сурсн сурһуль мини җирһлд сән нилчән күргҗәнә. Хальмг ик сурһулин магистратурин хөөн би Китд орн-нутгт ик тоомсрта көдлмш олҗ авлав, ода күрәлңгин багш болҗ Хайнань балһснд көдлҗәнәв.

ТҮРВӘН Һуна

Видео