Цугәрәсән марһанд сәәнәр белдхин төлә

28-11-2024, 14:01 | Таңһчин зәңгс, Зіњг, Сурєуль-эрдм

Эндр олимпиадмудт сурһульчнрин медрлинь гүүдүллһнд, нег үлү эсвәр, физикәр, химийәр, биологийәр сәәнәр белдлһнд һол оньг өггдҗәнә. Мана таңһчин сурһульчнр бас йиртмҗ шинҗллһнә болн гуманитарн кичәләр шунлттаһар Цугәрәсән олимпиадт орлцна. Одахн болхла муниципальн кемҗәнд олимпиадмуд болв. Ирх җилин эклцәр таңһчин болн Цугәрәсән олимпиадын ашлгч девсң бүрдәгдхмн.
Тиигчкәд җил ирвәс олимпиадмудын даалһвр амр биш болна.Тегәд чигн физикин, эсвин, химийин марһаст мана таңһчин ах классмудын сурһульчнр сән медрл үзүлҗ чадхш. Таңһчин олимпиадын даалһвр Цугәрәсән кемҗәнәс икәр йилһрхш, җаңһрта болна. Тегәд иим кичәләр мана сурһульчнр олимпиадын цуг даалһвриг нам өрәлинь күцәҗ чадхш. Теднә белдврнь тиим болҗана.
Тегәд иим белдвриг ах классмудт биш, болв эртәснь, нам 6-7-ч классмудас эклх кергтә, вузин багшнриг тер белдврт орлцулхла сән болхмн, зуг тиим таалд Цугәрәсән кемҗәнә дииләчнрин эс гиҗ призермудын тоод орҗ болҗана.
Орн-нутгин харслтын күчиг өөдлүлхин төлә ода физикин, эсвин,химийин, биологийин бат медрл кергтә, тер кичәлмүдәр белдлһнд ода орн-нутгин Залвр болн Әрәсән гегән-герлин Министерств һол оньган өгчәнә. Нег үлү билгтә сурһульчнриг өсклһн бас ик чинр зүүҗәхнь лавта.
Тегәд чигн одахн Екатеринбург балһснд 2023-2024-ч сурһулин җилд болсн Цугәрәсән олимпиадын ашнь шишлң селвлцәнд хәләгдв. Цуг кичәләр 530 сурһульч дииләчин өөдән нер зүүв, 2569 күн призермуд болв. Билгтә бичкдүдиг болн арвтнриг өсклһнд сән таал тогтадг«Золотое сечение» гидг нертә саң Екатеринбургд болсн хургиг бүрдәв. Энүнд Әрәсән 79 региона 150 элч орлцв, тер тоод Хальмг Таңһчин билгтә күүкдин медрлинь гүүдүллһнә болн белдвринь өөдлүллһнә төвин һардач Пуган Ирина (зургт) мөн.
- Ямаран болв чигн регионд билгтә күүкд бәәнә, зуг кесг кичәләр теднә билг-дасмгинь йилһҗ авад, цааранднь өөдлүлх кергтә. Тер төриг мана төв күцәҗәнә, тиим төвмүдин чинринь өөдлүлх кергтә, гиҗ онц темдгллгдв, - гиҗ Ирина Боглаевна келв.
Түүнә үгәр, Әрәсән гегән-герлин Министерствин көдләчнр Цугәрәсән олимпиадын ашиг йилһҗ селвлцәнд келв. Энүнә ашлгч девсң 24 кичәләр болв, энүнд 6687 сурһульч орлцв. Хамгин өөдән ашт күрсн 10 региона тоод Удмуртия болн Татарстан Республикүд, Москва, Санкт-Петербург балһсд, Челябинск, Москван, Вологодск, Кировск болн Новосибирск мүҗс, Алтан край орв.
Җил болһн Цугәрәсән олимпиадт муниципалитетин болн региона, 7 сай сурһульч орлцна. Зәрмнь нам 3-4 кичәлин марһанд орлцна, тиим кесг билгтә арвтнр мана орн-нутгт баһ биш гиҗ эн то-диг медүлҗәнә. Яһад эдн орн-нутгин марһанд орлцна гихлә, эдн олимпиадын дииләчин эс гиҗ призерин нер зүүхлә, Әрәсән хамгин нертә вузмудт шүүвр угаһар орх зөв авна, тернь бас ик урмд өгнә.
Орн-нутгин эн марһаг делгрүллһнә иргчин тускар селвлцәнд бас келгдв, сурһульчнриг бичкнәснь авн олар тиим марһаст орлцулх кергтә, тиигхлә билгтә сурһульчнрин тонь өсәд бәәх, эн кергт вузмудын багшнриг улм өргнәр орлцулх кергтә. Яһад гихлә олимпиадмудын даалһврнь, нег үлү Цугәрәсән кемҗәнд җил ирвәс улм күнд, нәрн болад бәәнә. Яһад гихлә терүнд сурһулин көтлврин кемҗәг кесг холванд давдг тоот олзлгдна, тегәд чигн мана таңһчин сурһульчнр цуг даалвһрин нам өрәлинь чигн кеҗ чадхш, тер көдлмшт таңһчин билгтә күүкдин төвин үүлдврт улм ик оньг өггдәд бәәх.
Тиим кевәр нөкцҗ көдлдг бүрдәцсин то икдүлҗ, тедниг улм өргнәр сурһульчнрин белдврт орлцулх кергтә, тиигхлә эдн Цугәрәсән марһанд сәәнәр белдҗ, тенд ямаран даалһвр өгдгинь дигтәһәр медҗ авхмн.
Хальмг Таңһчин сурһульчнр ода деерән англь келнә болн биологин, экологин марһаст ончрна, Цугәрәсән олимпиадын даалһвриг эн кичәләр сәәнәр күцәҗ чадна, теднә дамшлтыг талдан кичәлмүдин багшнр дунд тархах кергтә.
Селвлцәнд тер мет Свердловск мүҗин сурһуль-эрдмиг делгрүллһнә күрәлңгин болн Цугәрәсән марһана сурһулин комиссьмүдин гешүд дамшлтарн хувалцҗ, сурһульчнрин белдвриг яһҗ өөдлүлхин халхар селвгән өгв.
Тер мет селвлцәнд орлцачнрин төлә тууҗин, обществознаня, зәңгллһнә, урн үгин, күч-көлснә болн нань чигн кичәлмүд болв, яһҗ сурһульчнриг Цугәрәсән марһанд белдхин тускар тенд тодрхаһар келгдв.
2023-2024-ч җилмүдин Цугәрәсән олимпиадын даалһвриг хамгин сәәнәр күцәсн 10 региона сурһульчнр заагдв. Тер тоод Москван, Ленинградск, Челябинск Новосибирск, Свердловск мүҗсин, Башкирия, Удмуртия, Мордовия Республикүдин багмудт хамгин олн дииләчнр болн призермуд йилһгдв. Иргчдән Хальмг Таңһчин уйн наста билгтә элчнр теднә тоод орх гиҗ күләҗ болҗана, зуг түүнә төлә багшнр билгтә сурһульчнран йилһҗ, теднә белдврт улм ик оньган өгч үүлдхлә, күцәмҗтә болхмн, тиим үлгүр таңһчд бәәнә, болв ода деерән йир цөөкн болҗана.
ТҮРВӘН Һуна