Цаһан Саран өргмҗтәһәр тосвидн

Үвлин сүл өдрлә Элстд Цаһан Сарин болн Масленица байрт нерәдсн нәр болв.
Тер өдр өрүн эрт Бурхн Багшин Алтн сүмд Цаһан Сарин әрүн байрт нерәдсн мөргүл болв. Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату терүнд орлцв. Хальмгин Шаҗн Лам Гевш Тензин Чойдак төв хурлын ламнрла хамдан мөргүлиг давулв.
Нег һазра мана улсин төлә Цаһан Сарин байр әрүн чинртә өдр болдг. Тер юңгад гихлә эн байр ирәд, зурмн ичәнәсн һарад, олн-әмтнд хавр ирв гиҗ медүлнә. Хавр ирәд, йиртмҗ серәд, күн болһна ухан-седкл сергәд, цаһан сана зүүҗ зураһан күцәхд урмд өгнә.
– Өвкнрин үлдәсн байн зөөриг үйәс үйд медүләд хадһлад йовнавидн. Бурхн Багшин сурһаль олн-әмтн дунд тархагдад йовна. Эн җил болхла мана таңһч шар шаҗна нарт-делкән III хург давулхар белдҗәнә. Эн төрт ик оньган тусхаҗадг Хальмгин Шаҗн Лам Гевш Тензин Чойдакд ханлтан өргҗәнәв.
Цуһарн нег-негнәннь седкл тевчҗ,
Цевр-цер, чик-чилгр ухата бәәҗ,
Цаһан сана зүүҗ,
Цаһан Сарин өлзәд багтҗ,
Окн Теңгр хәәрлҗ өршәх болтха, – гиҗ Хаска Бату нег һазра улсан йөрәв.
Онц темдглхд, Әрәсән Президент Владимир Путин Цаһан Сарин байрла орн-нутгт бәәдг шар шаҗнд шүтдг улст йөрәлин бичгән илгәв.
– Цаһан Сарин байрла йөрәҗәнәв! Шинәс серсн йиртмҗиг дахад, олн-әмтнә чееҗ чигн сарулдна. Дорас өсч йовдг баһчудт өвкнрин үлдәсн байн зөөриг медүләд, авг-бәрцән хадһлҗ йовнат. Өдгә цагт Әрәсәд бәәдг шар шаҗнд шүтдг улс болн ирлцңгү бүрдәцс орн-нутгин олн келн-улс хоорндан ниитәһәр бәәхин төлә ик нилчән күргҗәнә. Тер мет цергә шишлң керг-үүлдврт орлцачнриг цуг халхарнь дөңнҗ бәәнәт. Цуһар эрүл-менд, байрта-бахта, амулң эдлҗ йовтн, – гиҗ бичгт келгдҗәнә.
Өмн үзгин округд үүлддг Әрәсән Президентин элч Владимир Устинов Хальмгин иргнмүдиг Цаган Сарла бас йөрәв.
– Әрүн чинртә байрла Хальмг Таңһчин улсиг йөрәҗәнәв! Гүн чинртә Цаһан Сар хавр ирсн темдг болҗана. Келн-улсин эн байрин авъяс үйәс үйд хадһлгдад йовна Өвкнрин авг-бәрц цааранднь баһчудын дунд тархагдҗ, орн-нутгин олн келн-улсин хоорндк залһлдан батруллһнд тәвцән орулҗ йовхнь лавта. Хаврин байритн хувалцҗ, цуһар эрүл-менд, амрч-җирһҗ йовхитн дурдҗанав, – гиҗ Владимир Васильевич йөрәлин үгдән темдглв.
Элст балһсна Диилврин талвңд болсн нәәрт олн-әмтн цуглрв. «Окн Теңгрин диилвр» болн «Цам» нертә нааддар байр эклв. Хөөннь нег һазра улс һалар цеврлһнә авъяст орлцв. Таңһчин нертә коллективс билг-эрдмәрн элстихниг болн балһсна гиичнриг байрлулв. Тер мет спортивн болн шогта олн зүсн марһас давулгдв. Байрт ирсн улс әмтәхн боорцгар, талдан олн зүсн хотар болн улан зандн халун җомбаһар тоогдв.
Байрин концерт төгссн хөөн әмтн бичкдүдин билг-эрдмин бәәшңгүр темцв. Тенд «Мана герүр ирцхәтн» нертә марһан болв. Терүнд орлцсн өрк-бүлмүд марһана зокалар белдсн шимтә хотан үзүлв, соньн концерт болв.
Тер мет таңһчин район болһнд ирлцңгү нәр-наадд бас давулгдв. Терүнәс нань Москва балһснд П.И.Чайковскийин нертә концертын герт «Бамб цецг» дууна болн бииһин шаңһа ансамблин артистнр тенд бәәдг болн көдлҗәдг нег һазра улсин төлә байрин концертән үзүлв. Москвад бәәдг Хальмг Таңһчин элчллтин барин цергллтин зәңглсәр, концертд олн-әмтн ирәд, хамдан дуулад-бииләд цаган сергмҗтәһәр давулв.
КАРСАНА Евгения