Õàëüìã êåëí - ìàíà êåëí

17-02-2017, 15:25 | Таңһчин зәңгс » Сурєуль-эрдм

Ýëñòèí îëí õàëõèí ãèìíàçüä õàëüìã êåëíä íåð³äš êåñã êåðã-¢¢ëâäð ê¢ö³ãäš³í³. Ôåâðàëü ñàðèí 21-ä ò´ðñêí êåëí³ íàðò-äåëê³í ¥äð òåìäãëãäí³. Òåã³ä òåð ó÷ðàð õîòë áàëºñíà ýí øêîëä òèèì êåðã-¢¢ëäâðì¢ä
á¢ðä³ãäš³í³. Òåð¢ã á¢ð䳺³÷íðèí êåëñ³ð, ýí ´äðì¢äò êåñã ñîíüí õàðºëò, í³ð-íààäí áîëõìí.
Íåðò³ îëí óëñ, òåð òîîä õàëüìã óëñèí šàœºð÷ Âëàäèìèð Êàðóåâ øêîëä èðš, ñóðºóëü÷íðëà õàðºšàíà. Ò´ðñêí êåëíä³í íàñí-šèðºë³í íåð³äš³õ óëñëà áîëšàõ õàðºëòñ ñóðºóëü÷íðò òîäëãäš, ýâð³ êåëíä³í îíüãàí ´ãõä òóñëõ ãèš ýí êåðã-¢¢ëäâðèã áåëäš ºàðäš äàâóëšàõ øêîëûí õàëüìã êåëí³ áàãøíðèí ìåòîäè÷åñê íèèö³í³ 碢ö¢ë³÷ Âàëåíòèíà Àíäæóøåâà òîîëšàíà.
Íàðòà îð÷ëœ äååð ÞÍÅÑÊÎ-í êåñí òî-äèã³ð çóðºàí ì蜺í êåëí á³³í³. Òèèì îëí êåëí á³³â÷í, çóã òåð¢í³ ´ð³ëíü ³ìòí³ õ³ðëö³íä îëçëãäíà. Êåñã êåëí ãååäðš áóéñõ á³³äëä á³³í³. Íåã ¢ë¢ áຠêåëí-óëñèí êåëí ìàðòãäõ ãèñí ³³ìøã ó÷ðšàíà. Šèë áîëºí àðâí øàõó êåëí óãà áîëäã ºóíäëòà òî-äèã á³³í³. Ìîºëöã ºàçð äååð îëí êåëí-³ìòí äóíä ýâð³ êåëò³ áîëí ýâð³ áè÷ëòò³ á³³õ õàëüìã êåë³í ìàðòõ ç´â óãàâèäí. Ýâð³ êåëò³ áîëí ýâð³ ñîéëòà áîëàä, ³ìòí ´â³ðö áîëí ñîíüí áîëíà. Òåð ó÷ðàð êåë³í ìåäõä òóñëõ êåðã-¢¢ëäâðì¢ä á¢ð䳚³õ êåðãò³. Öàãèí éîâóä ò¢ðãí áîëàä, äåëê³ä øèí îëí òîîò ºàð÷ èð³ä, ³ìòí õîîðíäàí ´´ðõí õàðºëäàä, êåí-íåãí³ííü ñîéëä, êåëíä àâëãäàä, èê-èê áàëºñäàð, òàëäàí ºàçðàð ³ìòí éîâàä, ò´ðñêí êåëí³ñí, ñîéëàñí õîëüšíà. Ýí áîëí íàíü ÷èãí ó÷ðàð áຠêåëí-óëñèí êåëí áóéñõäàí ´´ðä³ä éîâíà. Òèèì éîâäë áè÷³ ó÷ðòõà ã躳ä õàëüìã êåëí³ áàãøíð ê¢÷í-÷èäë³í õîëâšàíà.
Òåã³ä íàðò-äåëê³í ýí ´äðèã ò´ðñêí êåë³í áîñõš àâëºíä, áè÷êä¢äèã, áàº÷óäûã ò´ðñêí êåë³ðí
ꢢíääãèã äàñõëºíä êèëìš³í ´ãõ³ð áàãøíð êåðã-¢¢ëäâðì¢ä ê¢ö³í³.
"Õàëüìã êåëí - ìàíà êåëí, õàëüìã êåëí - õààš áîëøãî íàðí" ãèäã Òà÷èí Àíšàí ø¢ëãèí ñ³³õí ¢ãì¢ä³ð ýí õàðºëò ýêëâ. Ò´ðñêí êåëí³ áàãøíð Âàëåíòèíà Ñåðãååâíà Àíäæóøåâà áîëí Áàäìà Áàñàíîâè÷ Áåëüêååâ òåð¢ã ºàðäš äàâóëâ. Ìàíà òàœº÷ä õîéð êåëí, îðñ áîëí õàëüìã êåëí, ãîñóäàðñòâåíí êåëí áîëäãèí òóñêàð, ò´ðñêí êåë³í äåëãð¢ë뺳ð êåãäš³õ ê´äëìøèí òóñêàð êåëãäâ. Îëí êåëí- óëñ íè-íåãí ´ðê-á¢ë³ð á³³õ îðí-íóòãèí íåã õ¢âíü áîëšàõ Õàëüìãò äàëí òàâí êåëí-óëñèí ýë÷íð á³³í³. Ýí ãèìíàçüä ÷èãí êåñã êåëí-óëñèí ¢ðä ñóð÷àíà.
Äàðàíè íåã õàðºëòä íåãäã÷, ºóðâäã÷ áîëí ä´ðâäã÷ "à" êëàññìóäûí ñóðºóëü÷íð øóíìºà êåâ³ð îðëöâ. Øèíš³íä ´ñš-áîññí, òåíä³í àõ ñóðºóëü ò´ãñ³ñí, îäà áîëõëà Õàëüìãò á³³õ íîìò áîëí ø¢ëã÷ Îñîðèí Óòíàñí ñóðºóëü÷íðëà ýí ´äð õàðºâ. ¥´ðä óëñèí òóóš, êåëí áîëí ñîéë éèð áàéí áîëí ´â³ðö áîëšàõèí òóñêàð íîìò êåëâ. ¥âêíðèí çàÿñí êåëí³ ê¢÷í ÿìàðàí èê áîëšàõèíü ýí ìåä¢ëâ. Íàðòà îð÷ëœä á³³õ îëí êåëí äóíä çóã õîéð êåëí š´´ëí áîëäãèí òóñêàð êåë³ä, òåðíü õàëüìã áîëí êîðåéñê êåëí áîëšàõèíü íîìò òåìäãëâ. ¥´ðä êåëí êåç³í³ öàãàñ àâí ýâð³ áè÷ãò³ á³³ñèíü, Çàÿ-Ïàíäèòà èê íîìò óðí ¢ãèí ´âêíðèí ÷ååšä³í õàäºëš éîâñí êåñã ¢¢ä³âðì¢äèã òîä ¢çãò áóóëºàä, ç´´ð êåš õàäºëñèíü çààºàä, ÷èíðèíü Îñîðèí Óòíàñí òåìäãëâ.
Ê¢¢í³ òîëºàí óõàíä, êîìïüþòåðò ìåò ê´íä³ãä³ä óãà îëí òîîò ñóäöí, îëçëãäàä óãà óõàíè ìåä³í á³³õèã, òåð¢ã ê´í䳺³ä, ñåð㳺³ä, øèí ìåäðë àâ÷ áîëõèí òóñêàð êåëñíü ñóðºóëü÷íðèã ñîíüìñóëâ. Íåìø íåã íîìòûí òîîëâðèã ñóðºóëü÷íðò Îñîðèí Óòíàñí êåëš ´ãâ. Èèã³ä, ê¢í áîëºí íåã áèø ä´÷í êåëèã äàñš ÷àäõ àðº á³³õèíü òåð íîìò øèíšëš ìåäš. Òèèì èê àðº ìàäíä á³³õë³, ò´ðñêí, îðñ, àíãëü êåëèã äàññí äååð³í òàëäàí íàíü ÷èãí êåë äàñõ ê´ðœ ê¢¢í³ óõàíä á³³äã áîëšàíà ãèš Óòíàñí êåëñíü ñîíüí áîëâ.
Ýí õàðºëòä ñóðºóëü÷íð ñ³³í³ð áåëäš. Ýäí õàëüìã äó äóóëâ, ø¢ëã¢ä óìøâ. Âàäèì Ìàíäæèåâ, Àíÿ Àíäðàòîâà, Äàðèíà Äîðäæèåâà, Ýíêèðà Î÷êàåâà ò´ðñêí êåëí³ òóñê ø¢ëã¢ä óìøñíü òààñòà áîëâ. Äó äóóëñí ñóðºóëü÷íðò íåìð ñóðºóëü ´ãäã áàãø Ãàëèíà Ãðèãîðüåâíà Ìåøêèëîâà
ê´ãšìèíü òàòš ´ãâ. "Šàœºðèí" òàñðõà ÷èãí ýí ´äð ñîœñãäâ. Òåð¢ãèíü ÎÁÆ ïðåäìåò çààäã áàãø Äîðäæè Ñåðãååâè÷ Äîëüöàåâ äóóëâ. Õàëüìã êåëí³ áàãø Âëàäèìèð Áîðèñîâè÷ Ìåÿåâ äóóëñí õîøóäà ꢢêí Öàºàíà òóñê äóí ÷èãí öóãëðñí ñóðºóëü÷íðò òààñòà áîëâ. Ãèìíàçüä ìèœºí ºóðâí çóóºàñ ¢ë¢ ñóðºóëü÷íð ñóðíà. Çóí ä´ðâí áàãøàñ àðâí ºóðâí áàãø õàëüìã êåë áîëí ëèòåðàòóðèã çààíà. Òàëäàí ïðåäìåò çààäã áàãøíð ÷èãí õàëüìã êåë³í ñ³³í³ð ìåäí³. Èèã³ä Çèíàèäà Ìóòóëîâíà Öóòàåâà, Ýäèòà Áàòàåâíà Íàíäûøåâà õàëüìã êåë³ðí ñ³³õí ꢢíäí³.
Ýí šèë "Õàëüìã ¢íí" ãàçåò 100 šèëèí ´´í³í òåìäãëõìí. Òåã³ä õàëüìã êåë³ð ºàðäã ãàçåòä îëí šèë ê´äëš éîâñí áèëãò³ æóðíàëèñò áîëí ê´ãšì÷ Ýðäíèí Àíäðåéèí áè÷ñí "Ýêèí çàÿñí êåëí" ãèäã ø¢ëãèã ñóðºóëü÷íð óìøñíü éèð ÷èíðò³ áîëâ. Õàëüìã óëñèí ñîéëûí áîëí êåëí³ ç´´ð áàéí áîëšàõèã ñóðºóëü÷íð ýí õàðºëòûí éîâóäò ä³êí íåã áèéä³í òåìäãëš àââ. Îñîðèí Óòíàñí óìøñí "Ä´ðâí ´´ðä" ãèäã ø¢ëã öóãòàä èê îìãòà áîëš ìåäãäâ.

Ãàëèíà ÕÅÉ×ÈÅÂÀ

Видео