ìèíóâøèé óèê-ýíä íà êðàñíîäàðñêîì èïïîäðîìå çàâåðøèëñÿ ñêàêîâîé ñåçîí. Ãðàíäèîçíûé ïðàçäíèê ñîáðàë íà èïïîäðîìå ñàìûõ ðåçâûõ è íåïîáåäèìûõ ëîøàäåé èç âñåõ ðåãèîíîâ ñòðàíû: ïðåäñòàâèòåëè ëó÷øèõ êîííûõ õîçÿéñòâ è òðåíèðîâî÷íûõ îòäåëåíèé ñòðàíû áîðîëèñü çà òðîôåè â ïðîãðàììå ñêàêîâûõ èñïûòàíèé "Îñåííèé êóáîê êîííîçàâîä÷èêîâ Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè". Ïðåñòèæíîñòè ñêà÷êàì Îñåííåãî êóáêà íå çàíèìàòü, è êàæäîå âûñòóïëåíèå íà çàêðûòèè ñêàêîâîãî ñåçîíà çàñëóæèëî âíèìàíèå.
Ýòîò äåíü ñòàë óäà÷íûì äëÿ êàëìûöêèõ êîíåâëàäåëüöåâ.  äâóõ èç øåñòè çàåçäîâ óáåäèòåëüíóþ ïîáåäó îäåðæàëè ïîñëàíöû ñòåïíîãî ðåãèîíà. Ïðèç "Îñåííèé ìàðàôîí" äëÿ ÷èñòîêðîâíûõ àíãëèéñêèõ ëîøàäåé 4-õ ëåò è ñòàðøå íà äèñòàíöèè 3200 ìåòðîâ âûèãðàë ðûæèé æåðåáåö Àñóï (âëàäåëåö è òðåíåð Î÷èð Êàâäàëîâ, Öåëèííûé ðàéîí ÐÊ). Ëîøàäü â áëåñòÿùåì ñòèëå ïåðâîé ê ôèíèøó ïðèâ¸ë æîêåé 3-é êàòåãîðèè Äîðäæè Äîðäæèåâ. Áëèæàéøèé êîíêóðåíò îòñòàë îò Àñóïà íà ñåìü êîðïóñîâ. Îòìåòèì, ÷òî ïîñëå ÿðêèõ ïîáåä íà ðîñòîâñêîì èïïîäðîìå Àñóï çàñëóæèë ðåíîìå "óáèéöû ãèãàíòîâ", à ïîñëå âîñêðåñíîé ïîáåäû â ã. Êðàñíîäàðå ñïåöèàëèñòû ïîñòàâèëè åãî â îäèí ðÿä ñ ëó÷øèìè ñòàéåðàìè ñòðàíû.
Îáëàäàòåëåì ïðèçà "Çàêðûòèå ñêàêîâîãî ñåçîíà" ñòàë ãíåäîé æåðåáåö Àðäåíñ ïîä ñåäëîì îïûòíîãî ìàñòåðà-æîêåÿ Àíäðåÿ Þðàñîâà. Ëîøàäü ïðèíàäëåæèò êîíåâëàäåëüöó Éèñíó Ýðäíèåâó (Þñòèíñêèé ðàéîí ÐÊ). È â ýòîé ñêà÷êå ïðåäñòàâèòåëü Êàëìûêèè ôèíèøèðîâàë â ãîðäîì îäèíî÷åñòâå, íå îñòàâèâ íè ìàëåéøåãî øàíñà ñèëüíûì êîíêóðåíòàì. Îòìåòèì, ÷òî Àñóï è Àðäåíñ ëèäèðîâàëè ñ ïåðâûõ ìåòðîâ äèñòàíöèè, âûèãðàâ îò ìåñòà äî ìåñòà. Îíè ïðîèçâåëè íàñòîÿùèé ôóðîð!
Ê ñëîâó, ïîáåäèòåëè óäîñòîåíû ñîëèäíûõ ïðèçîâ. Òàê, îáùèé ïðèçîâîé ôîíä çà äâà ñêàêîâûõ äíÿ ñîñòàâèë ïî÷òè 30 ìèëëèîíîâ ðóáëåé.

Íàðàí ÄÎÐÄÆÈÅÂ

Íà èìÿ ìèíèñòðà âíóòðåííèõ äåë ïî Ðåñïóáëèêå Êàëìûêèÿ ãåíåðàë-ìàéîðà ïîëèöèè Àíäðåÿ Ìèøàãèíà ïîñòóïèëî áëàãîäàðñòâåííîå ïèñüìî îò æèòåëüíèöû Ïðèþòíåíñêîãî ðàéîíà ðåñïóáëèêè. Îá ýòîì ñîîáùàåò ïðåññ-ñëóæáà âåäîìñòâà. Âåòåðàí òðóäà âûðàæàåò ïðèçíàòåëüíîñòü ñîòðóäíèêàì ïîëèöèè çà ðàñêðûòèå ñîâåðøåííîãî â îòíîøåíèè íå¸ ïðåñòóïëåíèÿ.
Òàê, â ñåíòÿáðå ýòîãî ãîäà ó 86-ëåòíåé æåíùèíû èç äîìîâëàäåíèÿ áûëè ïîõèùåíû âñå åå íàêîïëåíèÿ â ðàçìåðå 150 òûñÿ÷ ðóáëåé. Ñî ñëîâ ïîòåðïåâøåé, ê íåé â äîì ïðèõîäèëè íåñêîëüêî æåíùèí. Âñÿ÷åñêè îòâëåêàÿ õîçÿéêó æèëèùà, ãîñòüè òàéíî ïîõèòèëè äåíüãè, êîòîðûå õðàíèëèñü â øêàôó. Òîëüêî ïîñëå èõ óõîäà ïîòåðïåâøàÿ îáíàðóæèëà ïðîïàæó äåíåæíûõ ñðåäñòâ.
Êàê óñòàíîâèëè ñîòðóäíèêè ìåæìóíèöèïàëüíîãî îòäåëà ÌÂÄ Ðîññèè "Ïðèþòíåíñêèé", çëîóìûøëåííèöû ïåðåäâèãàëèñü íà àâòîìîáèëå è ê ìîìåíòó îáðàùåíèÿ ñ çàÿâëåíèåì î êðàæå óñïåëè ïîêèíóòü ïðåäåëû ðåãèîíà.
Íåñìîòðÿ íà ýòî, â ðåçóëüòàòå ïðîâåäåííûõ ïîëèöåéñêèìè îïåðàòèâíî-ðîçûñêíûõ ìåðîïðèÿòèé ïîäîçðåâàåìûå áûëè çàäåðæàíû íà òåððèòîðèè Àñòðàõàíñêîé îáëàñòè è äîñòàâëåíû â Êàëìûêèþ. Ïî äàííîìó ôàêòó ñëåäîâàòåëÿìè îòäåëà áûëî âîçáóæäåíî óãîëîâíîå äåëî ïî ÷. 3 ñò.158 ÓÊ ÐÔ.
Àâòîð ïèñüìà îò âñåé äóøè áëàãîäàðèò ïîëèöåéñêèõ çà íåðàâíîäóøèå è ïðîôåññèîíàëèçì.
Ðóêîâîäñòâîì ÌÂÄ Êàëìûêèè ïðèíÿòî ðåøåíèå î ïîîùðåíèè îòëè÷èâøèõñÿ ñîòðóäíèêîâ ïîëèöèè Ìåæìóíèöèïàëüíîãî îòäåëà ÌÂÄ Ðîññèè ïî ÐÊ "Ïðèþòíåíñêèé" çà äîáðîñîâåñòíîå èñïîëíåíèå ñëóæåáíûõ îáÿçàííîñòåé è ïðîÿâëåííîå ïðîôåññèîíàëüíîå ìàñòåðñòâî.

Ïîäãîòîâèë Áàòà ÁÎÂÀÅÂ

Îäàõí áèäí òàœº÷èí ³ìòí³ ñîöèàëüí òåòêâðèí êîìïëåêñí Öóòõëœãèí ñîöèàëüí ê´äë³÷ Èðèíà Ôóãà ²ð³ñ³í ìàðºàíä äèèëâð á³ðñí³ òóñêàð áè÷ñí áèë³âèäí. Îäàõí ä³ê³ä íåã áàéðòà 糜ã èðâ. Ïðèþòíà ðàéîíà ³ìòí³ ñîöèàëüí òåòêâðèí êîìïëåêñí Öóòõëœãèí (ÊÖÑÎÍ) ê´äë³÷ Åêàòåðèíà Øàïîâàëîâà "Âîëÿ è âåëèêîäóøèå" ãèäã ðåãèîíìóä õîîðíäê II ìàðºàíä äèèëâð á³ðâ. Àäûãåéèí, Êàðà÷àåâî-×åðêåññèí, Êðûìèí, Äàãåñòàíà, Èíãóøåòèí, ×å÷íÿí, Àñòðàõàíñê, Âîëãîãðàäñê áîëí Ðîñòîâñê îáëàñòüìóäûí ýë÷íð 300 øàõó ñîöèàëüí ò´ñâ áåëä³ä, ýí ìàðºàíä îðëöâ. ²ð³ñ³í ¥ìí ¢çãèí áîëí Àð Êàâêàçèí ôåäåðàëüí îêðóãóäûí ðåãèîíìóäûí Îëíà ïàëàòìóä çàðëñí ìàðºàíä ñîöèàëüí ò´ñâñèí íîìèíàöä Åêàòåðèíà Àíàòîëüåâíà äèèëâð á³ð³ä, ì´ð³º³ð à÷ëãäõìí. Áèäí ýí¢íä šèœí¢ë³ä, ÿìàðàí ò´ñâ áåëäñí³ òóñêàð êåëš ´ãõèã ñóðâèäí.
- Ìèíè ò´ñâ ìåä³ò³ áîëí ãåìò³-øàëòãòà óëñò ôèíàíñèí õàëõàð ìåäðë ´ãëºíä íåð³äãäñí áèë³. "Ôèíàíñû - ýòî ïðîñòî" ãèäã ò´ñâ áåëä³ä, ñåë³í³ ìåä³òíðë³ áîëí øàëòãòà óëñëà çàíÿòüñ áîëí ñåìèíàðìóä äàâóëñí áèë³â. ¡ëã¢ðíü, "Ñáåðáàíê îíëàéí" ãèäã ýâ-àðº îëçëš, êîììóíàëüí òóñëìšèí ì´œãèíü ´ãõ, ìîáèëüí áàíêàð à÷íð-çååíðò³í ì´œã éîâóëõ, ïåíñèí ì´œãèã äèãëš, òåð¢ã îëçòà-òóñòàºàð îëçëõèã äàñõñí áèë³â. Òåð òîîä êîìïüþòåðàð ê´äëäãèã áèäí äàñâèäí. Ðàéîíä ¢¢ëääã ÏÔÐ-èí áîëí Ñáåðáàíêèí ³œã¢äèí ñïåöèàëèñòíðëà ìåä³òíðò ïåíñèîíí ðåôîðìèí òóñêàð ö³³ëºâð ´ã³ä, ³ìòèã ìåêëäã óëñàñ ñàãëëºíà òóñêàð êåëš ´ãâèäí. Ìåä³òíðèã ìåêë³ä, ìîáèëüí áàíêàñíü ì´œã õóëõàëäã óëñàñ ãåòë¢ëš áèé³í ÷èê³ð á³ðõèí òóñê öààñ Ïðèþòí ñåë³íä ¢¢ëääã Ñòàâðîïîëüñê êîîïåðàòèâí òåõíèêóìèí ôèëèàëûí îþòíðëà õàìäàí ò¢ã³š ´ãâèäí,- ãèš Åêàòåðèíà Àíàòîëüåâíà êåëâ.
Ìàðºàí ýí õàâðàð áîëñìí. Å.Øàïîâàëîâà ò´ñâèã á³³äë-šèðºëä òîõðàëºíà êåðã-¢¢ëäâðì¢ä äàâóëñíà òóñê ìàòåðèàëìóä öóãëóëàä, áèéèííü òóñêàð áè÷³ä, ìàðºàíà á¢ð䳺³÷íðò éîâóëñìí. Ìàðºàíà àø èþíü ñàðèí 1-ä äèãëãäõ á³³ñìí, çóã ÿìàðàí ÷èãí 糜ã ýñ èðõë³, ýí òåð¢í³ òóñêàð ìàðòâ. Ãåíòêí îäàõí ìàðºàíà á¢ð䳺³÷íð šèœí¢ë³ä, ýí¢í³ ò´ñâ 1-÷ îðì ýçëñí³ òóñê áàéðòà 糜ã êåëõë³, Åêàòåðèíà Àíàòîëüåâíà òåœê³í óãà áàéðëâ. Íîÿáðü ñàðèí 1-ä Ðîñòîâ-íà-Äîíó áàëºñíä ìàðºàíä äèèëâð á³ðñí óëñèã à÷ëõìí.
Ôèíàíñèí òóñò ìåäðë çààš ´ãëºí ñîöèàëüí ê´äë³÷íðèí äààâðò îäàõí ãèëò³ îðóëãäâ. Øèí íåêâð³ð ñîöèàëüí ê´äë³÷íð ýäí³ õ³ë³âðò á³³äã óëñò ôèíàíñèí õàëõàð ñ¢â-ñåëâã³í ´ã÷, ìåä³òíðò ìåäðë çààõ ç´âò³ áîëšàíà. Òåã³ä ýí ò´ð³ð ò´ñâ áåëäõ øèèäâð àâñíü õàðà áèø. Íåã ¢ë¢ ñ¢ë öàãò ìåä³ò³ áîëí ãåìò³-øàëòãòà óëñèã ìåêë³ä, ì´œãèíü õóëõàëäã éîâäëìóä ó÷ðäãíü ꢢêä ꢢã çîâàšàíà. Ýí ò´ñâ áåëäñí³ áîëí ê¢ö³ñí³ éîâóäò ýí áèéíü ÷èãí øèí ìåäðë õîðøàš àââ, òàëäàí óëñò ÷èãí ä´œ-òóñàí ê¢ðãš, ³ìòíä êåðãò³ êåðã ê¢ö³â.
Åêàòåðèíà Øàïîâàëîâà îäà Ïðèþòíà ÊÖÑÎÍ-ä ìåä³òíðò áîëí ãåìò³-øàëòãòà óëñò ãåð äååðíü ñîöèàëüí òóñëìš ê¢ðãëºí³ ³œãèí ºàðäà÷ áîëíà. Óðäíü ꢢêä ê¢í í³³ìí šèëä³í ñîöèàëüí ê´äë³÷ áîëš ê´äëš éîâñìí. Îäà ýí¢í³ ºàðäâðò õ´ðí õîéð ñîöèàëüí ê´äë³÷ ¢¢ëäš³í³, ýäí³ õ³ë³âðò 125 ê¢í á³³í³. Ýí ìàðºàíä îðëöš ò´ñâ áåëäš òåð¢ã á³³äë-šèðºëä òîõðàëºíä ä´œ áîëñí öóòõëœãèí ºàðäà÷ Ëþäìèëà Õèòðèêîâàä áîëí ¢¢ðì¢äò³í Åêàòåðèíà Àíàòîëüåâíà õàíëòàí ´ðãš, ýí¢í³ äèèëâð öóã êîëëåêòèâèí ê¢ö³ìš áîëšàõèã çààâ.

Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
ÇÓÐÃÒ: Ïðèþòíà ÊÖÑÎÍ ê´äë³÷ Åêàòåðèíà Øàïîâàëîâà

Êîíêóðñ "Ëó÷øèé ïî ïðîôåññèè" ïðîøåë íåäàâíî â Óïðàâëåíèè Ðîñðååñòðà ïî ÐÊ, îí áûë ïðèóðî÷åí ê 10-ëåòèþ åãî îáðàçîâàíèÿ è 20-ëåòèþ ñîçäàíèÿ â ÐÔ ñèñòåìû ãîñóäàðñòâåííîé ðåãèñòðàöèè ïðàâ íà íåäâèæèìîå èìóùåñòâî è ñäåëîê ñ íèì. Îá ýòîì ñîîáùàåò ïðåññ-ñëóæáà âåäîìñòâà.
Çà ïî÷åòíîå çâàíèå áîðîëèñü 7 ñîòðóäíèêîâ Óïðàâëåíèÿ. Ñîãëàñíî óñëîâèÿì êîíêóðñà, ñòàæ ðàáîòû â âåäîìñòâå äîëæåí áûòü áîëåå 1 ãîäà.  åãî ðàìêàõ ó÷àñòíèêè ïðîøëè òåñòèðîâàíèå, êîòîðîå âêëþ÷àëî ïðîâåðêó çíàíèé íîðìàòèâíî-ïðàâîâûõ àêòîâ â ñôåðå ãîñóäàðñòâåííîãî çåìåëüíîãî íàäçîðà, çàêîíîäàòåëüñòâà î ãðàæäàíñêîé ãîññëóæáå, ïðîòèâîäåéñòâèè êîððóïöèè è äðóãèõ ñâåäåíèé. Ïðîäåìîíñòðèðîâàëè íàâûêè âûïîëíåíèÿ ïðàêòè÷åñêèõ çàäàíèé â âèäå êîìïëåêñíîé îòðàáîòêè îáðàùåíèÿ, ñîäåðæàùåãî ñâåäåíèÿ î ïðèçíàêàõ íàðóøåíèÿ çåìåëüíîãî çàêîíîäàòåëüñòâà.
Êàê îòìåòèë ðóêîâîäèòåëü Óïðàâëåíèÿ Äîëüãàí Áóâàòèíîâ, äàííîå ìåðîïðèÿòèå ïðîâîäèòñÿ â öåëÿõ ïðîïàãàíäû äîñòèæåíèé è ïåðåäîâîãî îïûòà. Îíî íàïðàâëåíî íà ñîâåðøåíñòâîâàíèå ïðîôåññèîíàëüíûõ çíàíèé è íàâûêîâ èíñïåêòîðîâ, ôîðìèðîâàíèå ïîçèòèâíîãî îáùåñòâåííîãî ìíåíèÿ äëÿ ïîâûøåíèÿ ïðåñòèæà ãîñóäàðñòâåííîãî çåìåëüíîãî íàäçîðà.
 ñîñòàâ æþðè, êîòîðûé âîçãëàâèë Ä. Áóâàòèíîâ, âîøëè çàìåñòèòåëè íà÷àëüíèêà Óïðàâëåíèÿ è ðóêîâîäèòåëè ñòðóêòóðíûõ ïîäðàçäåëåíèé. À èòîãè êîíêóðñà áóäóò èçâåñòíû ÷óòü ïîçæå, íà î÷åðåäíîé êîëëåãèè âåäîìñòâà.
Áàòà ÁÎÂÀÅÂ

Ê¢í áîëºíà šèðºëä ã¢í ìåäðë áîëí ÷èê ñóðºìš ´ãñí, ñ¢â-ñåëâã³ðí óðìä ´ãäã äóðòà áàãøíð á³³í³. Ìèíè šèðºëä áàñ òèèì óëñ á³³í³, ýííü ýí šèë 70 šèëèí ´´í³í òåìäãëñí Ëþäìèëà Ãó÷èíîâíà Øåðêåøåâà áîëí 80 íàñ ê¢ðñí Çîÿ Óáóøàåâíà Áàãëèêîâà áîëíà.
Ë.Øåðêåøåâà ´íð-´ñêëœ ´ðê-á¢ëä ´ñ³ä-áîññìí. Ãó÷èí Îìàøåâè÷ áîëí Ñîôüÿ Áóðóìáàåâíà Òîñòàåâèõí àðâí õîéð ¢ðò³ á³³ñìí. Ýê-ýöêíü öàºàí ñàíàòà, ´ð-´â÷ ñåäêëò³ óëñ áèë³, ýäí ꢢêäò³í ÷èê ñóðºìš ´ã÷, ñ³í ¢ðä ´ñêñìí. Ýäí³ ´ðê-á¢ë íè-íåãí, éèð íèèò³ áîëäìí, ýäí³ ãåðò ãèè÷íðò éèð äóðòà áîëäã áèë³, õàëüìã ¢ëã¢ð³ð õîòûí ñ³³íèíü îðš èðñí óëñò ´ãäã á³³ñìí.
Ëþäìèëà Ãó÷èíîâíà Ýëñòä ïåäàãîãè÷åñê ó÷èëèù ò´ãñ³ñí³ äàðó 1967 šèëä ìàíà øêîëä èðš ê´äëñìí. Áèäí áààõí áàãøèí ò¢ð¢í ñóðºóëü÷íð áîëšàíàâèäí, òåã³ä ÷èãí ìàäí õîîðíä îëí šèëèí òóðøàðò èíüãëëòèí çàëºëäàí áàòðñíü ëàâòà. Áîëâ ìàíà ñåë³í³ øêîëä ýí óäàí ê´äëñí óãà, Ëþäìèëà Ãó÷èíîâíàã Õàð ªàçðà ðàéîíà öóòõëœ ñåë³íä êîìñîìîëûí õàëõàð ê´äëìøò àââ. ªóðâí šèëä³í ýí øêîëûí ³œãèã ºàðäš ê´äëñí³ äàðó áààõí ñïåöèàëèñòèã Ýëñòä õóâö-õóíð ´ëãäã ôàáðèêèí êîìñîìîëûí ñåãë³òðèí ¢¢ëä áàòëâ.
1973 šèëä Àðòåçèàí ñåë³íä "Áàéð" áè÷êä¢äèí ñàä ñåêãäõë³, Ë.Øåðêåøåâàä ñóðºìšëà÷àð ê´äëõ ¢ðâð êåãäâ. Õ´´ííü Ëþäìèëà Ãó÷èíîâíà îëí šèëä³í ýí ó÷ðåæäåíèã ÷àäìã êåâ³ð ºàðäàä, à÷òà àìðëºíä ºàðòëàí 2007 šèë ê¢ðòë ê´äëâ. Àðâ øàõó šèëä³í àìðëºíäàí á³³äã áîëâ ÷èãí áè÷êä¢äèí ñàäò áîëäã êåðã-¢¢ëäâðì¢äò ýí¢ã äóóäš, à÷èíü õ³ð¢ëí³. Îëí šèëä³í ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõàð ¢íí-÷èê ñåäêëò³º³ð ê´äëš éîâñí Ë.Øåðêåøåâà ÐÑÔÑÐ-èí éè뺳í ñ³í ê´äë³÷èí, ²ð³ñ³í áîëí Õàëüìã Òàœº÷èí ê¢÷-ê´ëñí³ âåòåðàíà íåð 碢í³.
Ëþäìèëà Ãó÷èíîâíà Ìèíãèÿí Õàðöõàåâè÷ àâàëüòàºàí ä´÷í ºóðâí šèëä³í õàìäàí íè-íåãí á³³š, ºóðâí ¢ð³í ´ñêâ. Îäà ààâ-ýýš õîéð òàâí à÷-çååºèííü êèøãò áàãòš, ýäíä³í í¢äí-àìí áîëš ýäí³ ê¢ö³ìšä áàéðëš á³³í³.
Ë.Øåðêåøåâà ÷àœº íåêâðò³ áàãø á³³ñèã áèäí òîäëâèäí. Íåã ä³êš ìàäí ãåðèí äààëºâðàí ýñ ê¢ö³ñíä áàãø óóðëàä, êè÷³ëèí õ´´í êëàññò ìàäíèã ¢ë䳺³ä, çîêàëûã äàñòë á³ðâ. Áîëâ õ´´ííü áèäí ýñâèí êè÷³ëä ´ããäñí äààëºâðìóäûã äàðóíü ê¢ö³äã áîëâèäí, øêîëàí ò´ãñ³òë³í áèäí çóã ñ³í òåìäã³ð ñóðäã áèë³âèäí. Ê´äëìøò³í äààâðòà, íåêâðò³ áîëäã áèéíü Ëþäìèëà Ãó÷èíîâíà öàºàí ñåäêëò³ ê¢í áîëíà, òåð ò´ë³ä ýíäð ê¢ðòë áèäí ÿìð íåã ò´ð ó÷ðõëà áàãøèííü ñ¢â-ñåëâã àâõàð àäºíàâèäí. Šèðºëèííü áàéí äàìøëò îëçëš ìàíà áàãø ìàäíä îëí ç¢ñí ò´ð³ð ñåëâã³ðí óðìä ´ãí³.

Ìàðèÿ ÅÑÈÍÎÂÀ,
Õàð ªàçðà ðàéîíà Àðòåçèàí ñåë³í
ÇÓÐÃÒ: Ë.Ã.Øåðêåøåâà Àíäðåé ê´â¢í³ííü ´ðê-á¢ëò³

×åðåç áîëåå ñåìè ñ ïîëîâèíîé äåñÿòèëåòèé âåòåðàí òðóäà, íàøà çåìëÿ÷êà èç ã.Ýëèñòû Ìàòðåíà Áîâàåâíà Õàðêèáåíîâà íàøëà ìåñòî çàõîðîíåíèÿ ðîäíîãî îòöà, Áîâû Áîðíÿåâè÷à Õàðêèáåíîâà. Êðàñíîàðìååö, ñòðåëîê ñëîæèë ñâîþ ãîëîâó â áîÿõ çà Ñòàëèíãðàä, â íåáîëüøîì ã. Êàëà÷- íà - Äîíó.
Íàñìåðòü çà âîëæñêóþ òâåðäü
Åäèíñòâåííàÿ äî÷ü äîëãèõ 76 ëåò âåëà ïîèñêè ðîäíîãî îòöà, è, íàêîíåö, îíè óâåí÷àëèñü óñïåõîì.  àâãóñòå 2018 ãîäà Ìàòðåíà Áîâàåâíà âìåñòå ñ ðîäíûìè è áëèçêèìè ïîáûâàëà íà áðàòñêîé ìîãèëå âîèíîâ, ïàâøèõ â áîÿõ â äíè îñâîáîæäåíèÿ ã.Êàëà÷à îò íåìåöêî-ôàøèñòñêèõ çàõâàò÷èêîâ. Ðåáÿòà-âîëîíòåðû, ðàáîòíèêè ìóçååâ, êðàåâåäû óñòðîèëè òåïëûé ïðèåì, çíàêîìñòâî ñ ìåñòàìè âîèíñêîé ñëàâû è ïîñåùåíèåì ìóçååâ ãîðîäà. Îäíîé èç äîñòîïðèìå÷àòåëüíîñòåé ã.Êàëà÷-íà-Äîíó ÿâëÿåòñÿ ìíîãîïðîôèëüíûé 16-ìåòðîâûé ñêóëüïòóðíûé ìîíóìåíò ñ èçîáðàæåíèåì ÷åòûðåõ áîéöîâ â ìîìåíò òîðæåñòâåííîé âñòðå÷è âîéñê äâóõ ôðîíòîâ Þãî-Çàïàäíîãî è Ñòàëèíãðàäñêîãî. Ýòî ìîòîñòðåëîê, êîííîãâàðäååö, ïåõîòèíåö è òàíêèñò, çà èõ ñïèíàìè - çíàìåíà ôðîíòîâ.
Íà ïåðâûé âçãëÿä, èñòîðèÿ áîëüøîé ñåìüè Õàðêèáåíîâûõ ïðîñòà è îáûäåííà. Â òî æå âðåìÿ â íåé ìîæíî óâèäåòü ñóäüáó ñòðàíû, õëåáíóâøåé íåìàëî òðóäíîñòåé â ñóðîâûå ãîäû âîéíû.
 ðîäíîì ïîñåëêå Ãîäæóð äî âîéíû æèëè ÷åòûðå áðàòà Õàðêèáåíîâû - Ìàíäæè, Õîîòê, Õàãëà, Áîâà è ñåñòðà Áîæà. Åùå äî âîéíû Áîâà Áîðíÿåâè÷ â êîëõîçå èì.Ëåíèíà òðóäèëñÿ çàâåäóþùèì ÌÒÔ, êàê ïåðåäîâèê ïðîèçâîäñòâà áûë äåëåãèðîâàí íà ÂÄÍÕ, î ÷åì èìåëèñü íàãðàäíûå äîêóìåíòû. Êîãäà íà÷àëàñü Âåëèêàÿ Îòå÷åñòâåííàÿ âîéíà, áðàòüÿ óøëè íà ôðîíò, äâîå,Ìóòà Õàðêèáåíîâè÷ Ìàíäæèåâ è Õàãëà Áîðíÿåâè÷ Õàðêèáåíîâ, âåðíóëèñü, à Áîâà Áîðíÿåâè÷ Õàðêèáåíîâ è Äîðäæè Õàãàëÿåâè÷ Îâêàäæèåâ, ñûí Áîæè, ïðîïàëè áåç âåñòè.  1942 ãîäó ñåìüå áûëî àäðåñîâàíî ïîñëåäíåå ïèñüìî îò ãâàðäèè ðÿäîâîãî Áîâû Õàðêèáåíîâà, è áîëüøå íèêàêèõ âåñòåé íå ïîñòóïàëî. Âñå ýòè ãîäû îí ñ÷èòàëñÿ áåç âåñòè ïðîïàâøèì, ñîãëàñíî ïîëó÷åííîìó èçâåùåíèþ. Îáðàùåíèÿ äî÷åðè â âîåííûå àðõèâû Ìèíîáîðîíû ÐÔ â ã. Ïîäîëüñêå è ã. Ìîñêâå íèêàêèõ ðåçóëüòàòîâ íå äàâàëè, êðîìå êðàòêîé îòïèñêè, ÷òî êðàñíîàðìååö Áîâà Õàðêèáåíîâ ïðîïàë áåç âåñòè. Ëèøü, áëàãîäàðÿ âíó÷àòîé ïëåìÿííèöå Ñàãëàðå Øåðàõòååâîé, ÷åðåç Èíòåðíåò óäàëîñü ðàçûñêàòü ãåðîéñêè ïîãèáøåãî âîèíà.
Åãî ïîäâèã áåññìåðòåí
Íåòðóäíî äîãàäàòüñÿ, ÷òî ìîãëî áûòü è òàê, âåäü íà âîëæñêîì ïëàöäàðìå øëè îæåñòî÷åííûå ñõâàòêè ñ îòáîðíûìè ñèëàìè íåìåöêîé àðìèè. Èìåííî â ðàéîíå Êàëà÷à - íà - Äîíó ðàçûãðàëàñü êðóïíåéøàÿ áèòâà ñ ïðåâîñõîäÿùèìè âðàæåñêèìè ñèëàìè, ðâóùèìèñÿ ê Ñòàëèíãðàäó. Íåìåöêèå òàíêîâûå êîëîííû èìåííî çäåñü áûëè ðàçáèòû ñîâåòñêèìè ñîåäèíåíèÿìè ïîä êîìàíäîâàíèåì ãåíåðàëà Âàòóòèíà, âïîñëåäñòâèè ãåíåðàëà ×óéêîâà. Âðàã íàõîäèëñÿ â ïëîòíîì êîëüöå è ïîïàë ïîä óäàðû àâèàöèè, àðòèëëåðèè è ïåõîòû ïîä ïðèêðûòèåì òàíêîâ. 63-ÿ ñòðåëêîâàÿ äèâèçèÿ ïîä êîìàíäîâàíèåì ïîëêîâíèêà Íåñòîðà Êîçèíà áûëà ñôîðìèðîâàíà â óñêîðåííîì ïîðÿäêå â 1942 ãîäó, ãäå è âîåâàë êðàñíîàðìåéöåì, ñòðåëêîì íàø çåìëÿê, âûõîäåö èç ðîäà àñìóäîâ Áîâà Õàðêèáåíîâ. Çà óñïåøíûå áîåâûå äåéñòâèÿ è óíè÷òîæåíèå áîëüøîãî êîëè÷åñòâà âðàæåñêîé òåõíèêè è ñàìîãî âðàãà íà êàëà÷åâñêîì íàïðàâëåíèè êîìàíäèðó äèâèçèè Í.Êîçèíó áûëî äîñðî÷íî ïðèñâîåíî çâàíèå ãåíåðàë-ìàéîðà. À ñóäüáà ìîëîäîãî êðàñíîàðìåéöà, ìóæà, îòöà, áðàòà Áîâû Áîðíÿåâè÷à Õàðêèáåíîâà îêàçàëàñü äî îáèäíîãî êîðîòêîé.  ýòîì êðîâîïðîëèòíîì áîþ çà ã.Êàëà÷-íà-Äîíó îí ïàë ñìåðòüþ õðàáðûõ. ×åðåç äåñÿòèëåòèÿ èìÿ ìóæåñòâåííîãî è îòâàæíîãî êðàñíîàðìåéöà-êàëìûêà âåðíóëè èç íåáûòèÿ…
Ñîõðàíèëà âåðíîñòü
íà âñþ æèçíü
Äåéñòâèòåëüíî, îãðîìíîå óâàæåíèå âûçûâàåò äî÷ü áîéöà, ñîõðàíèâøàÿ åãî ÷åñòíîå èìÿ è äî ñèõ ïîð íîñÿùàÿ åãî ôàìèëèþ. Áóäó÷è æåíîé, ìàòåðüþ òðîèõ âçðîñëûõ äåòåé è ìíîãî÷èñëåííûõ âíóêîâ è ïðàâíóêîâ, Ìàòðåíà Áîâàåâíà îñòàâèëà äåâè÷üþ ôàìèëèþ ïî ñîâåòó ñâîåé ìàìû. Åå ìàìà, êîòîðóþ â ðîäíîì Ãîäæóðå âñå çâàëè Áîâàí Öàãàí, è åñòü òîò ñàìûé ÷èñòûé è êðèñòàëüíûé ýòàëîí æåíñêîé âåðíîñòè, ñî÷åòàíèå íàñòîÿùåé ìóäðîñòè è ÷åëîâå÷íîñòè. Öàãàí Òþðáååâíà, îñòàâøèñü â òðèäöàòü äâà ãîäà ñîëäàòñêîé âäîâîé, òàê è ïðîæèëà âñþ æèçíü, îæèäàÿ ìóæà è õðàíÿ âåðíîñòü îäíîìó, åäèíñòâåííîìó Áîâå. Äî ïîñëåäíèõ äíåé âñïîìèíàëà òîò ñàìûé ìàéñêèé òåïëûé äåíü, êîãäà ìîëîäàÿ Öàãàí ñ êðîõîé Ìîòåé (Íîãàí) ïðîâîæàëà Áîâó íà ôðîíò, ñ íèì äîåõàëà äî Ñàðïèíñêîãî ðàéâîåíêîìàòà, è òàì îíè ðàññòàëèñü, êàê îêàçàëîñü, íàâñåãäà. Âîò îòêóäà âåëèêèå ðåæèññåðû ÷åðïàëè ñþæåòû äëÿ ôèëüìîâ îá èñêðåííåé ëþáâè äâóõ ÷åëîâå÷åñêèõ ñåðäåö.
Ñ ìàëåíüêîé äî÷óðêîé íà ðóêàõ â äàëåêîé Ñèáèðè Öàãàí Òþðáååâíà íå äàëà óìåðåòü îò õîëîäà è ãîëîäà íà ÷óæáèíå íèêîìó èç äåâÿòè ïëåìÿííèêîâ ìóæà, ÷üè îòöû òàêæå âîåâàëè íà ôðîíòàõ èëè íàõîäèëèñü â Øèðîêëàãå. Ñêîëüêî åé ïðèøëîñü âûñëóøàòü çëûõ îêðèêîâ, ïîäòðóíèâàíèé ïî ïîâîäó ìíîãî÷èñëåííûõ ïëåìÿííèêîâ â ñïåöêîìåíäàòóðàõ Íîâîñèáèðñêîé îáëàñòè.  òîì ìàëåíüêîì íåìåöêîì ñåëå Ðîçåíòàëü â ïåðâóþ çèìó âûìåðëî ñðàçó íåñêîëüêî ñåìåé êàëìûêîâ, à Öàãàí Òþðáååâíå ïðîñòî ÷óäîì óäàëîñü óáåðå÷ü äî÷ü Ìîòþ è âñåõ ïëåìÿííèêîâ ìóæà. Òà ïåðâàÿ òðóäíàÿ ñèáèðñêàÿ çèìà âìèã çàñòàâèëà ïîâçðîñëåòü ìàëîëåòíèõ Ãàëãàíà Ìàíäæèåâà, Ïîòóøà Õàðêèáåíîâà è Îïó Îâêàäæèåâà, ðîäíûõ ïëåìÿííèêîâ Áîâû Áîðíÿåâè÷à. È òàê ïî æèçíè äëÿ áîëüøîãî è äðóæíîãî ðîäà Õàðêèáåíîâûõ Öàãàí Òþðáååâíà áûëà ñàìûì âàæíûì è ãëàâíûì ÷åëîâåêîì, áåç êîòîðîé íå îáõîäèëèñü ñåìåéíûå òîðæåñòâà èëè äðóãèå ìåðîïðèÿòèÿ. Çà íåé ïðî÷íî çàêðåïèëàñü äîáðàÿ, áåçîáèäíàÿ, î÷åíü äàæå ñïðàâåäëèâàÿ îáùåñòâåííàÿ äîëæíîñòü - "ïðîêóðîðøà". Òàêîâîé Öàãàí Òþðáååâíà áûëà äëÿ âñåõ àñìóäîâöåâ, åå î÷åíü óâàæàëè è ñ÷èòàëèñü ñ åå ìíåíèåì áåçîãîâîðî÷íî. Ïî âñåé âåðîÿòíîñòè, òàêîé àâòîðèòåò ïîæèëîé ÷åëîâåê çàñëóæèëà áåçóïðå÷íûì æèçíåííûì ïðèìåðîì, îñòàâàÿñü ÷åñòíîé, ïîðÿäî÷íîé è ãëóáîêî ëþáÿùåé íà ïðîòÿæåíèè âñåõ ñâîèõ 93-õ ëåò.
Âìåñòå ñ Ìàòðåíîé Áîâàåâíîé Õàðêèáåíîâîé â ã.Êàëà÷- íà- Äîíó ïîáûâàëè áëèæàéøèå ðîäñòâåííèêè, äåòè è âíóêè áðàòüåâ è ñåñòðû Õàðêèáåíîâûõ. Ñðåäè íèõ âåòåðàíû òðóäà, óâàæàåìûå ëþäè, ïîòîìêè Áîâû Áîðíÿåâè÷à Õàðêèáåíîâà: Ãðèãîðèé Èíäæèåâ, Íèêîëàé Õàðêèáåíîâ, Åëèçàâåòà Êîðíååâà (Õàðêèáåíîâà), äî÷ü Ìàòðåíà Áîâàåâíà, ñòàðøàÿ âíó÷êà Áîîâû Áîðíÿåâè÷à - Îëüãà Ãàõàåâà, âíó÷àòûå ïëåìÿííèêè Àëåêñàíäð Îâêàäæèåâ, Ìóòà Ìàíäæèåâ, Äàëíòà Õàðêèáåíîâ. Âñÿ áîëüøàÿ è ìíîãî÷èñëåííàÿ ñåìüÿ Áîâû Áîðíÿåâè÷à Õàðêèáåíîâà î÷åíü òðîíóòà è ðàäà, ÷òî åãî èìÿ îôèöèàëüíî óâåêîâå÷åíî íà òðàóðíîé ñòåëå ìåìîðèàëüíîãî êîìïëåêñà. Òåïåðü î ïîäâèãå äåäà è ïðàäåäà çíàþò è åãî ïîòîìêè: âíóê, äâå âíó÷êè è ñåìü ïðàâíóêîâ.
Ïàìÿòíûå äîæäè ñåíòÿáðÿ…
Åùå îäíîìó áîéöó-êàëìûêó, ãåðîè÷åñêè ïîãèáøåìó íà âîëæñêîé çåìëå, âîçäàëè ïî÷åñòè. Ðîäíûå ãåðîÿ âûïîëíèëè ïîìèíàëüíûå ìåðîïðèÿòèÿ ïî áóääèéñêèì òðàäèöèÿì. Íåïðåìåííî çà ýòèì ïîñëåäóåò óñïîêîåíèå äóøè ãåðîè÷åñêè ïîãèáøåãî êðàñíîàðìåéöà Áîâû Õàðêèáåíîâà. È ïî çàêîíó ïðèðîäû áëàãîäàòíûå äîæäè íå çàñòàâèëè ñåáÿ äîëãî æäàòü. Ïóñòü îíè íàïîÿò áåñêðàéíèå ñòåïè â ïàìÿòü î áåññòðàøíîì áîéöå, âûõîäöå êåò÷åíåðîâñêîé çåìëè Áîâå Áîðíÿåâè÷å Õàðêèáåíîâå.

Ðàèñà ÝÐÅÍÄÆÅÍÎÂÀ,
çàñëóæåííûé ðàáîòíèê êóëüòóðû ÐÊ
Ôîòî èç àðõèâà Å.Êîðíååâîé

Äàâñí äîëàí õîíãò, íîÿáðèí 22-ò, Õàëüìã ãîñóíèâåðñèòåòèí îþòíð áîëí áàãøíð òàë Ñòàâðîïîëèí ïåäàãîãè÷åñê èíñòèòóòûí îþòíðèí àíñàìáëü èðâ. Ýäí "Äèèëâðèí äóóíà àðñåíàë" ("Ïåñåííûé àðñåíàë Ïîáåäû") ãèäã ò´ñâä îðëöšàíà. Ýí ò´ñâ ä³³í³ öàãèí äóóíä íåð³äãäš³í³, òèèã÷ê³ä ºàíöõí îðñ êåë³ð áèø, áîëâ Àð ¢çãèí Êàâêàçèí êåëí-óëñ ýâð³ííü êåëíä îð÷óëñí "Êàòþøà", "Çåìëÿíêà", "Îãîíåê" áîëí íàíü ÷èãí êåñã äóóã àíñàìáëèí àðòèñòíð òóðêìåí, êàðà÷àåâ óëñèí áîëí òàëäàí ÷èãí êåë³ð äóóëšàíà.
Ò¢ð¢ë³ä Ñòàâðîïîëÿñ èðñí îþòíð "Îãîíåê" äóóã òóðêìåíñê êåë³ð äóóëâ. "Íà îêîøêå íà äåâè÷üåì âñå ãîðåë îãîíåê" ãèäã ¢ãì¢ä öóãòàäíü òåìäãò³ áèøèé. ijê³ä ýí ò´ñâ ÿºš ýêëñí³ òóñêàð Ñòàâðîïîëèí ïåäàãîãè÷åñê èíñòèòóòûí ïðîôåññîð, ôèëîëîã íîìèí äîêòîð Àëåêñàíäð Ôîêèí êåëš ´ãâ. " Ìàäíèã õàëüìã îþòíð ýëãí-ñàäàí ìåò òîñ÷àõíü èê ãèäã³ð òààñãäšàíà, ìàíà á³³ëºèã Ýëñòä á¢ðä³ñí öóã óëñò, õàìãèí ò¢ð¢íä ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâä, èê õàíëòàí ´ðãš³í³âèäí.
ߺàä áèäí õàìãèí ò¢ð¢íä Õàëüìã Òàœº÷ä èðñ³í ö³³ëºš ´ãí³â. Áèäí Èíòåðíåòä îëíä òåìäãò³ õàëüìã šàœºð÷ áîëí äóó÷ Äìèòðèé Øàðàåâ "Êàòþøà" äóóã õàëüìã êåë³ð äóóëšàõèíü ñîœñëàâèäí. Òåð äóí ìàíà ò´ñâ ýêë³ä ê¢ö³ëºíä èê óðìä ´ãñí áîëšàíà. Òèèãš Àð ¢çãèí Êàâêàçä, ÞÔÎ-ä á³³äã êåëí óëñèí êåë³ð ä³³í³ öàãèí äóóã öóãëóëš äóóëõ ñåäêë ìàäíèã íåãä¢ëâ.
"Êàòþøà" áîëí "Æóðàâëè", òàëäàí ÷èãí ä³³í³ öàãèí ñ³³õí äóóíà îð÷óëëº Àð Êàâêàçä îëš àâõ ñåäêë 碢ë³âèäí, áîëâ òåðíü àìð áèø ê´äëìø áîëâ. ߺàä ãèõë³ òèèì îð÷óëâð éèð ö´´êí. ijê³ä Åâðîïèí êåñã êåëíä òåð äóóäûã îð÷óëõ óõà 碢š³í³âèäí. Òèèã³ä áèäí îð÷óëâð, ø¢ëã¢ä, ò´ðñêí êåë³í ìåääã ø¢ëã÷íðèã õ³³äã áîëóâèäí. Öóã êåëíä òåð ä³³í³ öàãèí ñ³³õí äóä á³³òõ³ ãèš áèäí ñàíšàíàâèäí", - ãèš ïðîôåññîð Ôîêèí êåëâ.
Ýäí³ õàìãèí èê ê¢ñë áîëõëà - 2020 šèë ê¢ðòë ²ð³ñ³í öóã 200 óëñèí êåëíä ä³³í³ öàãèí äóä îð÷óëš äóóëõ. Ýíäð ´äð ²ð³ñ³í êåëí óëñ õîîðíäàí áàò çàëºàí óãàºàð á³³í³ ãèš òîîëšàõ ³ìòíä áèäí òèèì õ³ð¢ áåëäš³í³âèäí ãèš ò´ñâä îðëöà÷íð êåëš³í³. Ìàíà ´âê-ýöêíðèí ä³³í³ öàãò äóóëšàñí äóä ýíäð ´äð ÷èãí ìàäíèã íåãä¢ëš³í³ ãèš Ñòàâðîïîëèí îþòíð ñàíšàíà.
ijê³ä ýäí öààðàíäíü äóóëâ. "Âñòàâàé ñòðàíà îãðîìíàÿ" ãèäã äóí ä³³í³ ê¢íä öàãèã òîäëóëâ. "Áóõåíâàëüäñêèé íàáàò" ãèäã äó äóóëõëà, öóãòàí çîãñàä, òåð¢ã ñîœñâ. Ãèè÷íðèí áèèëñí ìàòðîñìóäûí "ßáëî÷êî" áàñ öóãòàäíü öàíü óãàºàð òààñãäâ, ä³³í³ öàãà êåñã äó õàì-õîøà êðàÿñ èðñí îþòíð äóóëš ´ãâ.
Ýäíä šàœºð÷ áîëí äóó÷ Äìèòðèé Øàðàåâ "Šàœºðèí" á´ëã õîîëàí øàõš äóóëàä, ä³ê³ä "Êàòþøàã" õàëüìã êåë³ð äóóëš ´ãâ. "¥âêíðèí òóñêàð áè÷³ ìàðòòí, òåäí³ ñàíëûíü òåâ÷òí, ò´ðñêí êåë³í áè÷³ ìàðòòí, ýí ò´ñâ öóã áàº÷óäò ò´ðñêí÷ éîñòà ñåäêëèí ñ³í ¢ëã¢ð ¢ç¢ëš³í³, öóã êåëí óëñèã õàìöóëšàíà",- ãèš äóó÷ òîîëâðàí êåëâ.
Îþòíðèã ä³³í³ âåòåðàí Ïåòð Ëåîíòüåâ, Õàëüìã ÃÓ-í ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ, òàœº÷èí ñïîðòûí áîëí áàº÷óäûí ïîëèòèêèí ìèíèñòð Äîðš Øèêååâ, ïðîôåññîð Ñàíàë Áàäìàåâ, äîöåíò Ðèììà Õàíèíîâà é´ð³â. "Ñòàâðîïîëèí ãîñóäàðñòâåíí ïåäàãîãè÷åñê èíñòèòóòûí îþòíð áîëí áàãøíð éèð ñ³í ò´ñâä îðëöšàíà, êåñã ò´ðèã ýí ê¢ö³š³í³. ij³í³ òóñê äóóíà ç´´ð ¢é³ñ ¢éä äàìšš ´ããäõ ç´âò³. Ìàíà šèðºëä ºàðäâð êåõ ¢íò³ òîîòûã ýí ò´ñâ ê¢í áîëºíä, îþòí áîëºíä èëäêš ´ã÷³í³",- ãèš Õàëüìã ÃÓ-í ðåêòîð òîîëâðàí êåëâ.
Ñîâåòñê Ñîþçèí ê¢÷èã áîëí ìàíà àëäð îðí-íóòãèí êåëí óëñèí áàò ì´œê èíüãëëòèã ýí ¢ç¢ëš³í³. Òåð òîîòûã ñåð㳺³ä, ä³ê³ä íåã òîäëóëõëà, ò¢¢í³ ÷èíðíü ´ñ³ä, ìàðòãäñí àâúÿñ øèí³ñ ê¢ö³ãäš óðìä àâõ. ij³íä îðëöñí, Ò´ðñêí³ ò´ë³ ³ì³í ´ãñí ìàíà áààòðìóäûí òóñê ñàíëûã áèäí êåç³ ÷èãí ÷ååšä³í õàäºëõ ç´âò³âèäí. Ýí ò´ñâ ýðê áèø Öóã³ð³ñ³í ò´ñâä õ¢âðõíü ëàâòà, ìàíà ýöêíðèí, ´âê-ýöêíðèí òóñêàð ýí òîäëóëíà ãèš ¢ã êåëñí óëñ òåìäãëâ.
Ðèììà Õàíèíîâà "Çåìëÿíêà", "Ñèíèé ïëàòî÷åê", "Ñìóãëÿíêà" äóóäûã õàëüìã êåëíä îð÷óëš, áîëâ òåð îð÷óëâðèã ê´ãšìë³ çàëºëäóëš íåâ÷ê ÿñâð îðóëõ êåðãò³ ãèš ø¢ëã÷ êåëâ. Òåð ìåò ä³³í³ öàãò Ìèõàèë Õîíèíîâèí áîëí Ëèš Èíäæèåâèí êåñí äóóíà îð÷óëâðèã Ðèììà Ìèõàéëîâíà Ñòàâðîïîëèí îþòíðò ´ãñìí.
Òèèì êåâ³ð ýí ò´ñâ ýíäðê áàº÷óäûã, îðí-íóòãèí öóã ³ìòèã íåãä¢ëš ìàíà óðàëàí éîâëºèã ò¢ðãä¢ëš, ´âê-ýöêíðèí, îëí êåëí-óëñèí ê¢÷³ð äåëäñí àëäð Äèèëâð, òåäí³ áààòð éîâäëûí òóñê ä³³í³ öàãèí äóä ìàíà ñåäêëèã õàìöóëõ.

Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Ñ 23 ïî 25 îêòÿáðÿ Îïåðàòèâíûì øòàáîì â ÐÊ (ÎØ) ïðîâåäåíû ïëàíîâûå êîìàíäíî-øòàáíûå ó÷åíèÿ, ñîñòîÿùèå èç òð¸õ ýòàïîâ.
Ïî ñöåíàðèþ ó÷åíèÿ, 23 îêòÿáðÿ â 8 ÷àñîâ 05 ìèíóò â äåæóðíóþ ÷àñòü ÓÌÂÄ Ðîññèè ïî ã.Ýëèñòå ïîñòóïèëî ñîîáùåíèå î òîì, ÷òî ãðóïïîé íåèçâåñòíûõ ëèö ÷èñëåííîñòüþ äî 8 ÷åëîâåê ñîâåðøåíî âîîðóæåííîå íàïàäåíèå íà îõðàíÿåìûé îáúåêò - "ÁÓ ÐÊ "ÐÖÑÏ" ("Îéðàò-Àðåíà"). Íàïàäåíèå ïðîèçîøëî â ïåðèîä ïðîõîæäåíèÿ çäåñü êóëüòóðíî-ìàññîâîãî ìåðîïðèÿòèÿ ðåñïóáëèêàíñêîãî çíà÷åíèÿ. Èìåþòñÿ çàëîæíèêè.
Îïåðàòèâíûì øòàáîì íåçàìåäëèòåëüíî ïðèíÿò âåñü êîìïëåêñ ìåð ïî îáåñïå÷åíèþ áåçîïàñíîñòè ãðàæäàí, ïðîâåäåíû ïåðâîî÷åðåäíûå ìåðîïðèÿòèÿ ïî áëîêèðîâàíèþ çëîóìûøëåííèêîâ â ñïîðòêîìïëåêñå "Îéðàò-Àðåíà". Ïîñëå îöåíêè ×Ï ðóêîâîäèòåëåì Øòàáà, íà÷àëüíèêîì ÓÔÑÁ Ðîññèè ïî ÐÊ Ï.Í. Áóëêèíûì ïðèíÿòî ðåøåíèå î ââåäåíèè íà òåððèòîðèè ã.Ýëèñòû ðåæèìà êîíòðòåððîðèñòè÷åñêîé îïåðàöèè.
Äàëåå, ïî ëåãåíäå ó÷åíèÿ, â ðàéîíå ñîâåðøåíèÿ òåðàêòà, íà ïåðåêðåñòêå óëèö Áóäåííîãî - Ïàðòèçàíñêàÿ, íà ãðóïïó ãðàæäàí è ëè÷íûé ñîñòàâ ãðóïïû îöåïëåíèÿ ñîâåðø¸í íàåçä àâòîìàøèíû ÂÀÇ-2109, êîòîðàÿ çàòåì âçîðâàëàñü.  ðåçóëüòàòå 12 ãðàæäàíñêèõ ëèö è òðîå ñîòðóäíèêîâ ãðóïïû îöåïëåíèÿ ïîëó÷èëè ðàíåíèÿ ðàçëè÷íîé òÿæåñòè, èç íèõ ó òðîèõ æèòåëåé - ðàíåíèÿ, íåñîâìåñòèìûå ñ æèçíüþ. Âîäèòåëü àâòîìàøèíû ïîãèá.
 õîäå ïåðåãîâîðíîãî ïðîöåññà óñòàíîâëåíî, ÷òî ïðåñòóïíèêè ïîä óãðîçîé ðàññòðåëà çàëîæíèêîâ âûäâèíóëè ðÿä ïîëèòè÷åñêèõ è ôèíàíñîâûõ òðåáîâàíèé. Ïðèìåðíî ÷åðåç ÷àñ òåððîðèñòû ñîîáùèëè, ÷òî â ñâÿçè ñ èãíîðèðîâàíèåì èõ òðåáîâàíèé îíè ðàññòðåëÿëè îäíîãî çàëîæíèêà, è â ñëó÷àå äàëüíåéøåãî ïðîìåäëåíèÿ ïîãèáíåò ñëåäóþùèé çàëîæíèê.
 öåëÿõ ïðåñå÷åíèÿ ïðåñòóïëåíèÿ áûëî ïðèíÿòî ðåøåíèå î ïðåäîñòàâëåíèè òåððîðèñòàì òðåáóåìîãî èìè àâòîáóñà è ïðîâåäåíèè îïåðàòèâíî-áîåâîãî ìåðîïðèÿòèÿ ïî èõ íåéòðàëèçàöèè.
 õîäå ïðîâåäåíèÿ îïåðàòèâíî-áîåâîãî ìåðîïðèÿòèÿ âñå çàëîæíèêè îñâîáîæäåíû, òåððîðèñòû íåéòðàëèçîâàíû. Ñðåäè ñîòðóäíèêîâ îïåðàòèâíî-áîåâîãî ïîäðàçäåëåíèÿ ïîòåðü íåò.
Äåéñòâèÿ ïîäðàçäåëåíèé, ó÷àñòâîâàâøèõ â êîìàíäíî-øòàáíûõ ó÷åíèÿõ, ìàêñèìàëüíî ïðèáëèæåííûõ ê ðåàëüíîñòè, ïîëó÷èëè ïîëîæèòåëüíóþ îöåíêó ðóêîâîäñòâà ÎØ. Îòìå÷åíà ãîòîâíîñòü ñèë è ñðåäñòâ ê ïðîòèâîäåéñòâèþ òåððîðèñòè÷åñêèì àêòàì â ðåãèîíå.
Ïîäãîòîâèë Áàòà ÁÎÂÀÅÂ

Íåäàâíî íà ïëîùàäêå ñðåäíåé îáùåîáðàçîâàòåëüíîé øêîëû ¹12 ã.Ýëèñòû ñîñòîÿëñÿ ôèíàë III ìåæðåãèîíàëüíîãî êîíêóðñà "Ó÷èòåëü ÓÄÅèñò".
 çàî÷íîì ýòàïå êîíêóðñà ïðèíÿëè ó÷àñòèå 9 ó÷èòåëåé èç Êàëìûêèè è Êàðà÷àåâî-×åðêåññêîé Ðåñïóáëèêè, èç íèõ â ôèíàë êîíêóðñà âûøëè 8 ó÷èòåëåé ìàòåìàòèêè, íà÷àëüíûõ êëàññîâ, ðóññêîãî ÿçûêà è ëèòåðàòóðû, áèîëîãèè è èñòîðèè ïðåäñòàâèòåëåé Õàáåçñêîãî ìóíèöèïàëüíîãî ðàéîíà Êàðà÷àåâî-×åðêåññêîé Ðåñïóáëèêè, Îêòÿáðüñêîãî, ×åðíîçåìåëüñêîãî, Ìàëîäåðáåòîâñêîãî, ßøàëòèíñêîãî è Ñàðïèíñêîãî ðàéîíîâ.
ÊÐÈÏÊÐÎ áûëè ïîäãîòîâëåíû: êðèòåðèàëüíàÿ áàçà êîíêóðñíûõ ìåðîïðèÿòèé, îöåíî÷íûå ëèñòû äëÿ ðàáîòû áîëüøîãî è ãëàâíîãî æþðè êîíêóðñà, îïðåäåëåíû ñîñòàâû æþðè è ñ÷¸òíîé êîìèññèè.
Âñå çàïëàíèðîâàííûå ìåðîïðèÿòèÿ, ñîãëàñíî ïðîãðàììå ôèíàëà êîíêóðñà, áûëè ïðîâåäåíû íà âûñîêîì îðãàíèçàöèîííîì è ìåòîäè÷åñêîì óðîâíÿõ. Óñïåøíîé ðåàëèçàöèè çàäà÷ êîíêóðñà ñïîñîáñòâîâàëà êà÷åñòâåííàÿ îðãàíèçàöèîííàÿ ðàáîòà îòâåòñòâåííûõ ëèö. Ïîáåäèòåëü è ïðèçåðû êîíêóðñà íàãðàæäåíû äèïëîìàìè, êóáêîì è äåíåæíûìè ïðèçàìè.
Ïî îòçûâàì ó÷àñòíèêîâ êîíêóðñà, ìåðîïðèÿòèÿ òàêîãî óðîâíÿ ñòèìóëèðóþò òâîð÷åñêóþ àêòèâíîñòü, ñîâåðøåíñòâóÿ ìåòîäè÷åñêîå ìàñòåðñòâî. Òàêèì îáðàçîì, êîíêóðñ ñîäåéñòâîâàë ïðîôåññèîíàëüíîìó îáùåíèþ è ïîâûøåíèþ ïðåñòèæà ïåäàãîãè÷åñêîé ïðîôåññèè, ñïîñîáñòâîâàë ñîçäàíèþ áëàãîïðèÿòíûõ óñëîâèé äëÿ ðàñïðîñòðàíåíèÿ è îáîáùåíèÿ ïåðåäîâîãî îïûòà âíåäðåíèÿ òåõíîëîãèè ÓÄÅ.
Ïî èòîãàì êîíêóðñà ïîáåäèòåëåì ñòàëà ó÷èòåëü íà÷àëüíûõ êëàññîâ Áîëüøåöàðûíñêîé ÑÎØ ¹1 Îêòÿáðüñêîãî ðàéîíà Åëåíà Òþìÿåâíà Áàäìàåâà. Ïî÷åòíîå âòîðîå ìåñòî çàíÿëà ó÷àñòíèöà èç Êàðà÷àåâî-×åðêåñèè - ó÷èòåëü ìàòåìàòèêè ëèöåÿ-èíòåðíàòà àóëà Õàáåç èì. Õàïñèðîêîâîé Å.Ì. Õàáåçñêîãî ìóíèöèïàëüíîãî ðàéîíà Çóðèäà Ìóõàäèíîâíà Êÿòîâà. Òðåòüèì ïðèçåðîì ñòàëà ó÷èòåëü èñòîðèè è îáùåñòâîçíàíèÿ Êîìñîìîëüñêîé ÑÎØ èì. Í. Ìàíäæèåâà ×åðíîçåìåëüñêîãî ðàéîíà Àëåíà Ëåîíèäîâíà Áóãóëäàåâà.
 ÷èñëî ëàóðåàòîâ âîøëè òàêæå Òàìàðà Äæàëòàåâíà Áàñàíãîâà, ó÷èòåëü áèîëîãèè è ýêîëîãèè Êîìñîìîëüñêîé ÑÎØ èì. Í. Ìàíäæèåâà, ó÷èòåëü ðóññêîãî ÿçûêà è ëèòåðàòóðû èç ýòîé æå øêîëû Èëÿíà Ñåðãååâíà Áà÷àåâà, ó÷èòåëü íà÷àëüíûõ êëàññîâ Îêòÿáðüñêîé ÑÎØ èì. À. Äóðíåâà ßøàëòèíñêîãî ðàéîíà Çèíàèäà Áàäìàåâíà Íàäìèäîâà, à òàêæå Ëþáîâü Ïàâëîâíà Øàõîâà, ó÷èòåëü ìàòåìàòèêè Îáèëüíåíñêîé ÑÎØ Ñàðïèíñêîãî ðàéîíà, è Ðàèñà Øóðãàíîâíà Íèäååâà, ó÷èòåëü ìàòåìàòèêè Èêè-Áóõóñîâñêîé ÑÎØ èì.Ï.Ì.Ýðäíèåâà Ìàëîäåðáåòîâñêîãî ðàéîíà.

Àðñëàí ÝÐÄÍÈÅÂ

Ý.Òèìîøêàåâàí íåðò³ ã¢ëãí ãåì³ñ õ´ðëºí³ òàœº÷èí äèñïàíñåðò îêòÿáðü ñàðèí 27-ä ïàöèåíòíðèí ò´ë³ "Äåíü îòêðûòûõ äâåðåé" ãèäã êåðã-¢¢ëäâð äàâóëãäâ. Ýí ´äð ýì÷ä ýðò³ñíü áè÷ãäëãî èð³ä, ýð¢ë-ìåíäèí á³³äë³í øèíšëš áîëâ.
Ýí ´äð ꢢêä óëñ ìàììîãðàôèí øèíšëëò êåš ÷àäâ. Òåìäãëõ³ñ, èèì êåðã-¢¢ëäâð ñàð áîëºí ñ¢ë áåìá³ ´äðë³ äàâóëãäíà.

Áàðò áåëäñíü ÄÎΊÀÍ Íàòàëüÿ