Зөрмг кевәр дәәлдсмн

28-04-2020, 13:20 | Таңһчин зәңгс » Эдн Төрскән харсла

Төрскән харсгч Алдр дәәнә цагт мана орн-нутгт фашистнр эзлсн һазрт партизанск отрядмуд бүрдәд, деермчнрлә ноолдҗ йовсмн. Эдн ик зуудан ө-шуһу модн урһдг һазрт үүлдҗ йовсн болдг. Хальмгт чигн партизанмуд өшәтнрлә зөргтәһәр дәәлдсмн. Мана һазрт партизанмудт үүлдврән күцәхд йир күчр-күнд бәәсмн. Эргндән нег чигн урһа модн уга халцха тег, ундан хәрүлхәр седхлә, өөр-шидр худг чигн олхд берк күнд. Тер бийнь мана һазрт партизанск җисән үүлдҗ йовсмн. Партизанмуд авсн даалһвран күцәһәд, залу-зөрмг кевәр фашистнрлә ноолдад, төрскн һазр-усан харсч йовла.
Алдр Диилврин 75-җилин өөнлә ирлцүлҗ, Әрәсән Президент Владимир Путин 2020 җилиг санлын болн туурмҗин Җил гиҗ зарлв. Таңһчин Келн-улсин архив «Хальмгин партизанмуд. Архивн документс шинҗләд, баатрмудын намтрла таньлдлһн» гидг төсв күцәҗәнә. Эн җилин эргцд Келн-улсин архивин көдләчнр эврәннь шишлң сайтд болн социальн сетьмүдт Хальмгин партизанмудын җирһлин болн үүлдврин тускар бичҗ, олнд медүлҗ, өгчәнә. Тер мет Келн-улсин архивин көрңд хадһлгдҗах архивн документсин харинь барлгдҗана.
Мана таңһчд Илья Гермашевин нерн темдгтә. Элст балһснд Гермашевин нертә проезд бәәнә. Тиигҗ нерәдәд, энүнә неринь мөңкрүлсн болдг.
Илья Григорьевич Гермашев 1939 җилин ноябрь сарас авн дән эклтл НКВД-н көдлмшчнрин болн крестьянмудын милицин балһсна әңгин медлд милицин взводын ханьд әңгин командир болҗ церглҗ йовсмн. Дәәнә цагт Илья Гермашев нернь туурсн «Гром» гидг нерәдлһтә 59-ч тойгта партизанск отрядын командир билә. Эн отрядыг № 005 тойгта шишлң школд белдсмн. Отрядын ханьд 22 күн (13 орс болн украин келн улс болн 9 хальмг күн) бәәсмн.
«Гром» отряд хамгин күнд участкд – Элст балһсна өөр-шидр һазрт үүлдврән күцәҗ йовсмн. Элстәс барун үзг тал – Приютное селән күртл, ар үзг тал – Троицкое селән күртл, дорд үзг тал – Улан Эрг болн Яшкуль селәд күртл.
И.Г.Гермашевин отряд дәәч үүлдврән 1942 җилин октябрь-ноябрь сармудт күцәҗ йовла. Элст балһснд, Вознесеновск селәнә Советин медлд ордг бәәсн Петренко күүтрт, Баһ Буурл селәнд болн нань чигн селәдт бәәсн немшин гарнизонмудур дәврлһ кеҗ йовсмн.
1942 җилин октябрь сард И.Г.Гермашевин отряд Петренко күүтрт 25 шаху фашистск немшиг уга кев. Октябрь сарин чилгчәр Ик Буурлын өөр-шидр тооһарн олн хортн отрядыг бүслҗ авв. Догшн ноолдан болв. Отряд тер аврлт уга бәрлдәнд цөөкн дәәчән гееһәд, өшәтнрин бүслврәс мөлтрҗ һарв.
1942 җилин ноябрь сарин 5-д Баһ Буурлас ар-барун үзг тал бәәсн һазрт И.Г.Гермашевин отрядур кесг холванд тооһарн олн дәәчтә хортн дәврсмн. Һурвн хонгтан эдн дәәлдв. Тер өршәңгү уга дәәллдәнд өшәтн партизанск отрядыг уга кев. Командир Илья Григорьевич Гермашев болн комиссар Бадма Хабанович Адучиев әмнәсн хаһцсмн. Кел бәрҗ авсн партизанмудыг Элстүр авч одад, тенд хаҗ алсмн. Немшнр бийснь келсәр, һурвн хонгт болсн ноолдана йовудт партизанмуд теднә олн салдсмудыг хаҗ алад уга кесмн.

АРЗАН Маргарита

#мывсеравноскажемспасибо #литератураПобеды #НаследникиПобеды

Видео