ТӘРНИН ҮГ БОСХВ

19-10-2020, 15:26 | Таңһчин зәңгс » Бурхн-шаҗна төрәр

Мана берк хату цагт күн болһн бийдән ухан-седклин түшг-тулг хәәҗ йовна. Хальмг Таңһчин зах уга теегин аһуд мана улан залатнр суврһ босхад, хурл бәрәд, сүзг-бишрлән, хуучн номин йосан чигн сергҗ бәәцхәнә. Шидр шаҗна нег сәәхн керг-үүл Яшалтан района Октябрьский селәнд болв.
Октябрьский селән хаалһ деерәс әрә үзгднә. Цуг әмтнә бәәсн гермүд нигт модн-урһмл дотр бултҗ бәәцхәнә. Селәнд күрх хаалһиг чигн хойр таласнь нигт модд хааҗ, терүгәр йовсн цагт күчтә ик хаана бәәшңгәр йовҗасн бәәдл һарна. Юуһан нуухв, Яшалтан һазр өвсн-урһмлд элвг-байн һазр, зуг тенд хальмгуд цөн бәәнә. Тер бийнь тер һазра улан залатнр хоорндан ни-негн, нег-негндән дөң-тус күргдг, номһн-җөөлн заңта улс. Шидр эн селәнә хальмгудыг бәәрн сурһулин һардач Елена Халгаевна Сангаджиева толһалад, эврә хальмг һазран кеерүлхин төлә бурхна номин хамгин алдршсн тәрниг «Ом Мани Падме Хум» гидг әрүн үгиг төмрәр кеҗ тәвх сана зүүв.
«Эн тәрнин әрүн үг төмрәр тәвхлә, ик удан цагт зогсҗ, дорас өсч-босч йовх мана бичкдүдт бурхна номиг санулх, бәәсн һазриг әрүслх, һазр-усна эзнд чигн тааста-таалмҗта юмн болад, һә-һамшгиг хооран көөҗ әрлһх сән арһ болх», – гиҗ Елена Халгаевна келнә. Тегәд цуг хальмгударн хурҗ, «Маанин» үзг бәрхиг шиидҗ авв. Үүд-түүд уга әмтн чадсарн мөңг цуглулҗ авад, төмр бахнс, теднә сүүриг тогтах бат шар тоосх авх болв. Бас тер цагт «Бурхн Багшин Алтн Сүм» төв хурлд җиңнүлҗ, яһҗ тәвхән күүндәд, гелңгүдин сүв-селвг авв. Тегәд буйнта керг-үүлиг номин йосар бүтәҗ, чик арһ әмтнд үзүлхин төлә Элст балһснас Алтн Сүмин Демч лам гелң Йонтен-Лодой болн тер һазрт төрҗ һарсн күн, Хальмг кел делгрүллһнә төвин ахлач Геннадий Корнеев хойр һарад ирв.
Йонтен гелң бәәрн әмтнлә харһад, бурхна номин сурһулин тускар келәд, ном яһҗ умшхиг, килнц-нүл һарһлго йовхиг, сән үүләр цаһан буй яһҗ хурахиг келәд, цуг ирсн әмтнлә хамдан хальмг келәр ном умшад, әдс өгч, хурлд әрүслсн зәңгдә, ирл болн нань чигн әмтнд кергтә юм хәәрлв. Тер цагас удан боллго селәнә әмтн төмрәр кесн Маанин үзг босхв. Сүүртнь бумб тәвхәр болн әрүслҗ авхар урдк йосар Демч лам Йонтен-Лодой, Геннадий Корнеев болн Яшалтан района бурхна шаҗна сүзгтнрин ахлач Согар Мучкинов ирәд, цуг әрүн кергт орсн әмтнд Күндллһнә һашгуд бәрүлҗ, деерәснь немр белг болһҗ «Өдр болһна буйн-кишгин зальврл» гидг шин һарсн дегтрән белглв.
Ода эн селәнә «Ом Мани Падме Хум» гидг әрүн үзг тер һазрт ирсн күн болһниг хаалһин өөр тосад, теднд әдс өгәд, ухан-санаһинь әрүсләд, буйнта-цевр болһад бәәх. Хальмгудын негдҗ-ниилсн күчәр босхсн Маанин үзг көдлсн салькар чигн әрүн чинрин чидл авч, күрсн һазрт әрүнәр ирҗ, эн района һазр-уснд әмд чинр өгч, цуг әмтиг буйнта болһх гиҗ сангдна. Эн әрүн йовдлын кергәс чигн мана Хальмг Таңһчин олн селәд үлгүр авч, эврә бурхна шаҗиг күн болһнд санулхин төлә энд-тенд эдү мет олн маань-тәрнин үзг босхҗ, нутган кеерүлҗ, ном-сүзгән сергәҗ йовтха. Тернь цуг маднд түшг-тулг болҗ, хату му цагас зәәлҗ һарх сән арһ өгх юмн.

Сетән Дорҗ

ТӘРНИН ҮГ БОСХВ