Хальмг зурачнрин һәәхүл Бурятьд

18-10-2022, 11:01 | Общество, Таңһчин зәңгс

Эн җилә хулһн сар сойлын керг-үүлдврмүдәрн йир ончта болҗана. Таңһчд болҗах керг-үүлдврмүдәс нань талдан һазрт чигн сойлын үүлдәчнрин орлцлһта кесг керг учрҗана. Иигәд Бурятьд хулһн сарин 7-д хальмг зурачнрин һәәхүл секгдв. Түрүн болҗ ах-дү Бурятин һазрт хальмг зурачнр үүдәврмүдән авч ирв.

Н. Пальмовин нертә Келн-улсин музей мөрә шүүҗ авсн учрар иим һәәхүл кеҗ, нааран Улан-Удэ күртл авч ирх таал учрсмн. «Восток-арт» гидг нер зүүсн төсвин кемҗәнд хальмг зурачнрин һәәхүл Бурятин Келн-улсин музейд секгдв.

Хальмг делегациг болн һәәхүлд ирсн улсиг мөрн хуурин айс тосв. Теегин хурдн салькн мет заалд шууга татсн «Шарка-баркан» айст цуглрсн улс сергҗ босад, бииһин айст эргв. «Цаһан өдр» гидг нертә ансамбль гиичнрт болн цуглрсн улст тиим байр белглв. Иньгллтин туск шүлгүд заалд күңкнв. Ирсн гиичнрт йөрәлин үгмүд нерәдгдв.

Бурятин сойлын министр Соелма Баяртуевна Дагаева Хальмгин зурачнрин билгиг өөдән үнләд, иим харһлтс болн залһлдан цааранднь чигн делгрлт авх гисн ицлән медүлв. Хойр музейин болн үүдәгч ниицәсин хамцу үүлдврин ашт бүрдәгдсн һәәхүл олн улсин оньгиг эзлв. Хальмг дүрслүллһнә билг-эрдм олн зүсн янзар делгрҗәхинь әмтн эврә нүдәрн үзҗ икәр таасв.

Һәәхүлд хальмг зурачнрин 100 һар үүдәвр үзүлгдҗәнә. Тедн олн зүсн янзар - живописин, графикин, дүрслүллһнә янзин үүдәврмүд, болн урн һарин эрдмин кегдлмүд мөн. Хальмг улсин тууҗла таньлдулсн деерән зурачнрин үүдәврмүд әмтнә бәәдл-җирһлиг болн үүдәлтиг, йиртмҗин бәәдлиг, таңһчин эндрк бәәдлиг үзүлҗәнә. Хальмгин зурачнр болн урн һарин эрдмчнр ут тоодан 30 күүнә үүдәвр һәәхүлд тәвгдсн бәәнә. Н. Пальмовин нертә Келн-улсин музейин һардачин дарук Ирина Новомлинова һәәхүлд ирсн улсиг Хальмгин зурачнрин үүдәврмүдлә таньлдулв. «Восток-Арт» һәәхүл Ц.С. Сампиловин нертә художественн музейд хулһн сарин 23 күртл көдлхмн.

Хальмг Таңһчин ачта зурач Мергн Мошулдаев Бурятин сойлын ик сурһулин художественн әңгин оютнрла мастер-класс бүрдәв. Цагтан Суриковск күрәлң төгсәсн хальмг нертә зурачин билг баһчудын тааслт олв.

Хальмгас ирсн гиичнр Иволгинск дацанд одв. Хамбо-лам Даши-Доржо Итигэловд мөргәд, зальврад, гиичнр үүдәгч үүлдвртән урмд авв. Бимба-лам гиичнриг тосад, цәәлһвр өгч, дацана үүлдврлә таньлдулв. «Хамбо ламд күрхәр кесгәс нааран ухалад бәәләв, – гиҗ Хальмгин зурачнрин Ниицәнә ахлач Виктор Дорджиев келнә. – Урдаснь белдәд, мамонтын бивнәс эрк зорҗ белдсн биләв. Ода мини күсл күцснд ик байрта бәәнәв».

Иволгинск дацана хамб лам Дамбо Аюшеев хальмг зурачнриг эврәннь резиденцд тосч авад, ах-дү нутгас ирсн билгтнрлә олн зүсн төрәр күүндвр кев. Моңһл келтнр иигәд нег ширә эргҗ сууһад, тууҗин, сойлын, билг-эрдмин, эндрк өдрин тускар күүндснь басл ик чинртә йовдл болв. Харһлтын сүүләр хамбо лам хальмг зурачнрт белгүд бәрүлҗ өгв.

Зурачнрт эн харһлт йир таасгдв. Иим йовдл учрх, гиҗ санҗасн уга.
«Восток-Арт» гидг төсвин кемҗәнд бүрдәгдсн һәәхүл регионмуд хоорндк чинртә болҗана. Хойр келн-улсиг билг-эрдмин дөңгәр өөрдхсн, сойлын залһлдаг батлсн һәәхүл бүрдәлһнд дөң болсн, ах-дү келн-улсин һазрт байртаһар тосч авсн Бурятин сойлын министерствд болн Келн-улсин музейд хальмг делегац ханлтан медүлҗәнә.

Бурятьд «Восток-Арт» гидг төсвин кемҗәнд бүрдәгдсн дамҗҗ йовдг зурачнрин һәәхүл Бурятьд ирснә тускар барин цуг һарцст бичгдв, телеүзгдләр үзүлв. Хальмг улсин зурлһна болн урн һарин эрдм йир өөдән кемҗәнд делгрҗ йовхинь цуг һарцс темдглв. Өңгтә ширәрн, тууҗин туск гүн учр-утхарн әмтнә оньг авлсн зургудын өөр оньдин дала күн цуглрсинь эн өдрмүдт үзҗ болхмн.

Соньн эн төсв тавн сарин туршарт күцәгдҗәхнь, шар шаҗнд шүтдг һурвн регионыг билг-эрдмин халхар залһлдулҗахинь Бурятин улсин, олна үүлдәчнрин болн зурачнрин ик соньмслт үүдәв. Улан-Удэһас һәәхүл Тыва Республикүр йовхмн. Хальмгин Келн-улсин музей иим соньн болн чинртә үүлдвр күцәхин төлә Әрәсән Президентин мөрә шүүҗ авсн төләд регионмуд хоорндк залһлдан улм батрв.

Хальмг делегациг төсвин бүрдәһәч, Н. Пальмовин нертә Келн- улсин музейин һардачин дарук Ирина Новомлинова болн Хальмгин зурачнрин Ниицәнә ахлач Виктор Дорджиев һардҗ йовсмн.

Хальмг Таңһчиг болн Бурятиг ах-дүүһин залһлдан негдүлҗәнә. Хойр келн-улсин сойл болн бәрц ик зуудан әдл болна. Тер бийнь олн зүсн учрар, хаалһ хол болҗахмб, аль талдан учрар, хальмг зурачнрин үүдәлтлә бурят әмтн өөрхн таньлдад уга бәәсмн. Бурятин нертә зурачнр, олна болн сойлын үүлдәчнр, оютнр, баһчуд - олн улс эн өдрмүдт һәәхүллә ирҗ таньлдв.

Һәәхүлд ирсн улсин тоолврар, хальмг зурачнрин зургуд янзарн чигн, шириг олзллһна эв-арһарн чигн йир олн зүсн мөн. Зурачнр үүлдврин шин янз хәәдгнь үзгднә. Ширин болн өңг зүснә туст хәәвр кегдснлә авангардн халхар зурлһн делгрҗ йовхнь соньн. Теегин Хальмгин олн-зүсн дүрмүдлә таньлдх таал Бурятин хәләһәчнрт учрв.

Хальмгин Н.Пальмовин нертә Келн-улсин музейд эклцән авсн «Восток-Арт» гидг төсвин һәәхүл Улан- Удэһас Тыван Кызыл балһснд күрхмн. Тенд үзүлгдснәннь хөөн Элстүрн хәрҗ ирхмн.

Хальмг зурачнрин үүдәлт тавн сарин туршарт 12 миңһн дууна һазрт күрәд, төрскн Элстүрн ирхмн.


ХӨӨЧИН Галина

Видео