Таңһчин хазна төрәр күүндвр болв

Сегодня, 14:10 | Политика, Таңһчин зәңгс, Зіњг

Үкр сарин 20-д Элстд Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) дарани сессь болв. Терүнд ут тоодан долан төр хәләгдв, тедн дундас ирх һурвн җилин кемд таңһчин хазна туск закана төсв түрүн умшлһндан хәләгдснь хамгин чинртә болв. Тер мет эрк биш эрүл-мендин даатхлһна саңгин хазна, алвна, экин региональн сертификатын болн олн патьрта гермүдт бат ясвр келһнә туск төрмүд бас хәләгдв. Сүүриг Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлач Артем Михайлов һардҗ давулв. Сессин көдлмшт Хальмг Таңһчин залврин Ахлач Босхмҗин Гилән, Улсин Хуралд Хальмг Таңһчин Толһачин элч Манҗин Араш, Хальмг Таңһчар үүлддг федеральн элч Сергей Бойко, зарһин, зөв-йосна болн бүртклһнә бүрдәцсин элчнр орлцв.
Ирх жилд болн 2026-2027 җилмүдин зураллһна кемд таңһчин хазна туск закана төсвиг Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин дарукин –таңһчин финансин министрин үүл дааҗадг Шурһчин Очр олна оньгт тусхав. Дааврта һардачин келсәр, таңһчин хазна оруһин әңг ирх җилд 19982477,8 миңһн арслң, һаруһин әңг 19519519,8 миңһн арслң болхмн гиҗ зуралгдҗана. Авъяст тохрсар таңһчин хазна һаруһин әңгин 70 процентнь социальн чинртә төрмүдт нерәдгдҗәнә. Хамгин түрүнд олн үртә өрк-бүлмүдиг, цергә шишлң керг-үүлдврт орлцачнриг дөңнлһнд ик оньг өггдхмн. 2025 җилин эклцәс авн мана орн-нутгт келн-улсин шин 19 төсв эклхмн, тегәд теднә медлд күцәгдх керг-үүлдврмүдт бас баһ биш мөңгн олзлгдхмн. Ирх җиләс авн эклх «Өрк-бүл» гидг келн-улсин төсвин медлд урднь бәәсн «Демографь» болн «Сойл» гидг келн-улсин төсвс орхмн. Шин төсвин медлд ах үйин улст, олн үртә өрк-бүлмүдт дөң күрглһнә, сурһуль-эрдмин, сойлын болн зуульчллһна делгрллтин шаңһа көтлврмүд күцәгдхмн. «Баһчуд болн бичкдүд» гидг шин төсвин медлд «Әрәсә – эв-арһсин орн-нутг», «Бидн хамдан», «Сән гиснь – бичкдүдт» болн «Багшнр болн сурһмҗлгчнр» гидг шаңһа төсвс орхмн. Ирх җилд мана таңһчд дәкәд 10 дунд сурһульд бат ясвр кегдхмн гиҗ зуралгдҗана, ода Әрәсән сурһуль-эрдмин министерствд немр эрлһс шинҗлҗ хәләҗәнә, тегәд дәкәд чигн талдан сурһульмудт ясвр келһнд мөңгн йилһгдх чигн биз. Дәкәд ирх җилд хойр бичкдүдин садт бат ясвр кегдхмн гиҗ күләгдҗәнә. Мана таңһч сурһульмудт бат ясвр келһнә көтлвриг күцәмҗтәһәр күцәсн төләд маднд немр мөңг йилһҗ, сурһулин бүрдәцсин то икдх гисн ицл бәәнә, гиҗ Очр Санджеевич темдглв.
Әмтнә седвәр дөңнҗ ямр нег төсв күцәлһнд шаңһа хазнас дөң күрглһнә көтлвр бас күцәмҗтәһәр күцәгдҗәхин тускар Шурһчин Очр келәд, ирх җилд эн көтлврт орлцачнрт йилһгддг мөңгнә кемҗән 3 сай арслң күртл икдхмн гив. 2019 җиләс авн 2023 җил күртл таңһчин селәдин болн балһсдын муниципальн бүрдәцс 118 төсв күцәв, терүнд 92,9 сай арслң олзлгдв. Эн җил 68 төсв күцәгдәд, сән кец-таал тогтагдв, эн кергт 78,3 сай арслң һарһгдв. Селәдин болн балһсдын муниципальн бүрдәцс бәәсн һазртан сән таал тогталһна төсвс белдҗ, эврә болн бәәрн улсин мөңг немнә. Эднә седвәриг цааранднь дөңнҗ таңһчин хазнас мөңгн йилһгдхмн.
Ирх һурвн җилин кемд таңһчин хазна туск закана төсв түрүн умшлһндан болв, тегәд хойрдгч умшлһнд ямаран кергт кедү мөңгн йилһгдхнь тодрхаһар заагдх гиҗ дааврта һардач келв. Депутатнр хәләгдсн төрәр соньмсулҗах сурвр өгәд, ветеранмудын госпиталь, усна сурвлҗ болн нань чигн чинртә тосхлтс төгсәлһнә тускар соньмсв.
Әрәсән эрк биш медицинск даатхлһна саңгин Хальмг Таңһчар үүлддг әңгин һардач Ванькан Гилән ирх җилин болн 2026-2027 зураллһна кемд хазна закана төсвин тускар илдкл кев. Энүнә келсәр, ирх җилд саңгин һаруһин әңг 5330435,1 миңһн арслң тогтана, эннь нурһлҗ эрүл-менд харлһна көдләчнрин җалв икдүллһнд, эмнлһсиг эмәр тетклһнд олзлгдхмн. Депутатнр балһснд үүлддг эмнлһсин эрүл-менд харлһна көдләчнрин җалвин төр босхв. Эн төрәр эрүл-менд харлһна министерств, ФОМС болн депутатнр хамцу селвлцә давулҗ, эн төриг хаһлх эв-арһсин тускар күүндх шиидвр батлв. Улсин Хуралын Ахлач Артем Михайлов эн төриг өрк-бүлин, эрүл-менд харлһна, күч-көлснә болн социальн политикин комитетин ахлач Эрднян Гиләнд даалһв.
Таңһчин арһлачнриг дөңнхин болн урмдулхин төлә алвна мөңгиг амр кевәр өглһнә диг-дарана туск закана төсв хойрдгч умшлһндан батлгдв. Тер мет 2025 җиләс авн мана орн-нутгт алвна шишлң диг-дара олзллһна дамшлт эклҗәхәс иштә җилд 60 сай арслң күртл ору авдг тавн күн күртл көдлдг бүрдәцс терүг олзлҗ алвна мөңгиг өгч чадхмн. Эн закана төсвиг депутатнр нег дууһарн дөңнв.
Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын Ахлач Артем Михайлов сессин көдлмшиг ашлад, таңһчин хазна туск закана төсв түрүн умшлһндан хәләгдв, терүнд зуг эврә ору учртан авгдв гив. Хөөннь орн-нутгин хазнас йилһгдх мөңгн учртан авгдҗ хойрдгч умшлһнд бар сард болх сүүрт хәләгдхмн гиҗ темдглв.
ДООҖАН Наталья

Видео