Øàœºà äåì³ð ïàòüð õóëäš àâíà
Êåç³ä ÷èãí ãåð-ᢢðèí ò´ð õàìãèí ÷èíâðò³ ò´ð ãèš òîîëãäíà. ¥äã³ öàãò áàëºñäò ýí ò´ð õóðö. ߺàä ãèõë³ ïàòüðìóä éèð ¢íò³. ijê³ä áîëõëà ê¢í áîëºíä áàíê èïîòåê ´ãõø, þœãàä ãèõë³ áè÷êí šàëâòà óëñò ᢢð õóëäš àâëºíà ò´ë³ 촜㠴ã鳺³ð ´ãõ³ð ñåäõø. Ýííü ìåäãäš³í³, ñàð áîëºí êðåäèòèí 촜㠴ãõèí ò´ë³ šàëâíü
ê¢ðòøãî.
Ìàíà îðí-íóòãò, òåð äîòð òàœº÷ä ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëëºíà òóñò îëí ç¢ñí øàœºà ïðîãðàììñ ¢¢ëäš³í³. Òåã³ä ÷èãí ëüãîòí êàòåãîðüò îðäã èðãíì¢ä øàœºàñ äåì àâ÷, äååðíü ýâð³ õ¢â ì´œã³í íåì³ä, ïàòüð õóëäš àâõ àðºòà áîëõìí. Êåëõä, Ýëñò áàëºñíà 7-÷ ìèêðîðàéîíä á³³äã Ìàðèÿ Ñàíäæèåâà ìàäíëà ýâð³ äàìøëòàðí õóâàëöâ. Ýí ꢢêä ê¢í óðäíü ´ðê-á¢ë³ðí 1-÷ ìèêðîðàéîíä îáùåæèòüä á³³äã á³³ñìí. Îëí šèëèí ýðãöä ïàòüðèí ÷ååð¢äò òåìäãëãäñí á³³ñìí. Ýí¢í³ñ íàíü ýðìäãò³ ýöêíü ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëëºíà ò´ë³ ä´œöë
ì´œã àâëºíà ÷ååð¢äò îðóëãäñí á³³š. Òåã³ä íåã ä³êš çóðºàí šèë õîîðàí íàìðèí ñ¢¢ë³ð ýöêäíü 320 ì蜺í àðñëœãà ä´œöë 촜㠴ãñìí. Òèèãõä òåð ì´œãí³ êèðö³º³ð îáùåæèòüä áè÷êí õîðà àâ÷ áîëõìí áèë³. Îáùåæèòüä á³³º³ä á³³š, ä³ê³ä íå㠴𳺳ð þ êåõìá ãèš ñàíàä á³³â. Òåã³ä ýâð³ííü õîðàºàí õóëäàä, òåð øàœºà äåì àâàä, ç¢ñí-碢ë áàíêñàñ 촜㠴ã鳺³ð àâ÷ äååð³ñíü íåì³ä, îíö ïàòüð õóëäš àâñí áîëäã. Òåð áè÷êí áîëâ ÷èãí ä´œöë ì´œãèã ýñ àâñí áîëõëà, îäà ê¢ðòë îáùåæèòüä á³³õ áèë³âèäí ãèí³. Àðâí òàâí šèë îáùåæèòüä á³³º³ä õàëüøðâ, ñ³í òààë óãà îëíà ãåðò çóã öàã çóóð ýñ ãèš ö´´êí šèë òåñ÷ á³³š áîëõìí. Çóã šèðºëèííü òóðøàðò îáùåæèòüä á³³º³ä, òåíä íàñàí ÷èë³õèã êåíä ÷èãí äóðäøãîâ ãèš Ìàðèÿ ìàäíëà òîîëâðàðí õóâàëöâ. Òåð¢í³ñ íààðàí ä´œöë ì´œãí³ êåìš³í ´ññìí, îäà ýðìäãò³ óëñò ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëõèí êåðãò ´ãäã äåìèí ì´œãí 450 ì蜺 ºàð àðñëœ òîãòàšàíà.
Òåã³ä ÷èãí øàœºà äåì îëí óëñò óðìä ´ãí³, ýäí ýâð³ ᢢðò³ áîëõ ê¢ñëä³í ê¢ðí³. ßìàðàí ÷èãí ´ðê-á¢ë ãåð-ᢢð õóëäš àâõëà, ýíòí ýäí³ á¢ëä õàìãèí ÷èíðò³ áîëí áàéðòà éîâäë ãèš òîîëãäíà. Íåã ¢ë¢ îëí ¢ðò³ ´ðê-á¢ëì¢äò ýíòí èê õ´â-êèøã ì´í. ߺàä ãèõë³ ãîñóäàðñòâèí, á³³ðí éîñíà ä´œ óãàºàð ãåð-ᢢðèí ò´ðèã õàºëõä ê¢÷ð-ê¢íä áîëíà. Ýí¢í³ òóñêàð îäàõí Ýëñòä ó÷ðñí áàéðòà éîâäë ãåð÷ëš³í³. Øèí šèëèí ´ìí ´ðãíä õîòë áàëºñíä "Ýëñò áàëºñíà áààõí ´ðê-á¢ëì¢äèã ãåð-ᢢð³ð òåòêëºí" ãèäã ïðîãðàìì ê¢ö³ëºí³ éîâóäò àðâí õîéð áààõí ´ðê-á¢ë ãåð-ᢢðèí ñåðòèôèêàò àââ. Ýííü íóðºëšäàí ´íð-´ñêëœ ´ðê-á¢ëì¢ä øèí ᢢðò³ áîëâ.
"2013-2020 šèëì¢äò Õàëüìã Òàœº÷ä ãåð-ᢢðèí òîñõëòûã äåëãð¢ëëºí" ãèäã ãîñóäàðñòâåíí ïðîãðàìì ìàíà òàœº÷ä á³³äë-šèðºëä òîõðàãäšàíà. Ýí ïðîãðàììàñ èøò³ ç³ðì áàãìóäûí èðãíì¢ä ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëš ÷àäšàíà. ¥äã³ öàãò ýí øàœºà ïðîãðàììä èèì êàòåãîðèí èðãíì¢ä: ä³³í³ âåòåðàíìóä, ýðìäãò³ ³ìòí, ãåìò³-øàëòãòà ¢ðò³ ´ðê-á¢ëì¢ä, ä³³íè ê´ëä îðš, öåðã³ ¢¢ëäâð ê¢ö³ñí âåòåðàíìóä, ðàäèàöèîíí àþëûí óðøãèã óãà êåëºí³ êåðã-¢¢ëäâðì¢äò îðëöñí óëñ, óðäíü öåðã³ õàëõä ¢¢ëäš, àìðëºíäàí ºàðñí óëñ, áè÷êí öàãòíü ÂÈ×-õàëüäâð õàëüäñí óëñ áîëí ýäí³ ýê-ýöêíð, êèèòí Àð ¡çãèí ºàçðàñ í¢¢š èðñí ³ìòí, ò´ðñêí ºàçðàñí ýâð³ áèø äóðàð í¢¢š èðñí óëñò òîîëãäñí ³ìòí, áè÷êíä³í ´í÷ðñí áîëí ýê-ýöêíðèí õ³ë³âð óãà ¢ëäñí óëñ, òåœãðèí àþë, áà÷ì éîâäë ó÷ðñíàñ ê´ëò³ ýâð³ ᢢð óãà ¢ëäñí óëñ îðíà.
Òàœº÷èí òîñõëòûí, ê´ëãí-ê¢÷í³ áîëí õààëºèí ýäë-àõóí ìèíèñòåðñòâèí êåñí òî-äèã³ð, 2013 šèë³ñ àâí ìàíà òàœº÷ä 1189 ê¢í ôåäåðàëüí áîëí òàœº÷èí áþäæåò³ñ ä´œöë ì´œã àâ÷, ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëñìí. Êåëõä, Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³³í³ 186 âåòåðàí, 89 ýðìäãò³ óëñ áîëí ãåìò³ ¢ðò³ ´ðê-á¢ëì¢ä ïàòüð õóëäš àâ÷ ÷àäâ. ×åðíîáûëèí àþëûí óðøãèã óãà êåëºíä îðëöñí 91 ê¢í ãåð-ᢢðèí ñåðòèôèêàòûí ì´œã³í ºàðºš, øèí ᢢðò³ áîëöõàâ. Òåœãðèí àþëëà õàðºàä, ýâð³ ãåð óãà ¢ëäñí 2 èðãí, öåðã³ ¢¢ëäâð³í ò´ãñ³º³ä, àìðëºíä ºàðñí 1 èðãí ãåð-ᢢðèí øàœºà ñåðòèôèêàò àâ÷, ïàòüð õóëäš àâñí áîëäã. Áè÷êíä³í ´í÷³ð ¢ëäñí 154 ꢢíä
ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëëºíà ò´ë³ äåìèí 촜㠴ãñìí, 199 ꢢíä øèøëœ ãåð-ᢢð í³³ì³äëëºí³ áîîöàºàñ èøò³ øèí ïàòüð ´ãñìí. Áè÷êíäíü ÂÈ×-õàëüäâð õàëüäñí óëñ áîëí ýäí³ ýê-ýöêíðèí òîîä îðñí 19 ê¢í ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëëºíà ò´ë³ ä´œöë ì´œã àâñìí. Ãåð-ᢢðèí êðåäèò àâñí 448 áààõí ´ðê-á¢ëä áàñ äåìèí 촜㠴ãñí áîëäã. Òåã³ä ÷èãí îëí óëñ øàœºà ïðîãðàììñò îðëöš, ýâð³ ᢢðò³ áîëõ ³ð¢í ê¢ñëä³í ê¢ðí³. Ýí¢í³ñ íàíü ìàíà òàœº÷ä
ê¢ñäóíäóð ì蜺 ºàð ´ðê-á¢ë ýêèí êàïèòàëûí ì´œã îëçëš, ãåð-ᢢðèí òààëàí ÿñðóëñìí. ²ìä
ê¢í àðºòà ãèäã. Àðºëàä ê¢÷-ê´ëñ³ðí ì´œã îëàä, äååðíü øàœºàñ äåì àâàä, ãåð-ᢢðèí ò´ð³í õàºëš áîëõìí.
Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ