Цаєан Амна хурл

24-07-2020, 16:41 | Таңһчин зәңгс » Бурхн-шаҗна төрәр

Иљл єол хальмг улсин тууль-тўўкд, дуунд, олн ўўдіврмўдт орсн мґрн єол болљана. Шинљініс, нань чигн холд бііх єазрас мана нег уњ-тохма імтн хамгин тўрўнд Иљл єолд кўрх седклін медўлні. Ґвкнрнь эн єолын тускар нўдндін нульмс гўўлгљ келдг біісинь эдн тодлна.
Алдр орс єолын нег бичкн іњгинь – хґр єар дууна єазриг Хальмгин Цаєан Амн селін эзлні. Иљл єол деер бііх тањєчин єанцхн селін эн болљана. Хрущевин зірлгір тањєчурн Сивріс хірљ ирсн хальмгуд Иљл єолын тиим нег бичкн іњгнь мељі єарєсн цагт кўртсмн. Дееріс хіліхлі, єарин хурєан Иљлўр темцўлљ, мґрн єолын усн киитн угаєинь медх біідлті болљ медгдні. Яєдг болвчн мґрн єол деер бііршх, селієін босх, заєс бірљ, малан ґскљ бііх біірн бііні. Моєлцг єазрин альд эс йоввчн, тањєчурн ирхлірн хальмгуд Иљл єолд кўрч зальврх цаг олна.
Шидр интернетд энд бііх хурлын тускар бичгдсн илдкл харєад, цуг эн тоолвр уханд орв. Ірісін єазрас зуульчлљ йовсн нег кўн Аєш болн Іідрхн хоорндк федеральн хаалєар йовљ йовад, Цаєан Амна хурлд орад єарсан тодлљ бичснь соньн. Тиигчкід илдклиг дахулад, хурлын єазак біідлинь, хурлыг ордг босхиг, дотрк сііхн кеерўлинь зургудт буулєљ ўзўлљ.
Шар шаљар, терўні сойлар болн философияр соньмсдг кўн болљ єарв. Урднь Хальмгт ирід уга, нег чигн хурлд орљ ўзід уга кўўні хіліцнь соньн болљ медгдв. Иљл єол деер бііх хурл энўнд таасгдсинь зургудас медљ болхмн. Нўўдл љирєлір біісн хальмгудт урднь хурлмуднь бас тергн деер тедниг дахљ йовдг біісинь тодлулад, нег ормдан біієід, єазр деер бііршсн цагас авн хотндан хурлмуд босхдг болсмн. Хальмгт теегт боссн тўрўн хурлмудын тоод Цаєан Амнд 1798-ч љилд тосхгдсмн.
Ода Цаєан Амнд тосхгдсн хурл йирдгч љилмўдт архитектор Владимир Гиляндиковин зураєар босхгдсмн. Цаєан Амна аав гиљ нер єарсн гелњ, номт, эмч, зурхач Тўгмўд гављин герин ґґр хурл босхгдсмн. Шаљна цуг авъясар тосхгдсн хурл єазаєасн чигн, дотрк кеерўлірн чигн йир сііхн гиљ бичгдљіні. Хурлын герт орад ирхлі ґндртін хойр метр кґші тосна. Бурхн Багшин нўднлі нўдірн харєсн болљ, седклд ик ўўмін тґрні, – гисн тоолврарн зуульчлач хувалцљана. Мґргўлмўдт кергті тоот, хурлын эрсиг кеерўлљіх зургуд, бурхдын олн дўрмўд Тґвдіс болн Моњєлас авч иргдсмн. Бурхна дўрмўдин ик зунь Балвд кегдсмн. Шаљна, сойлын болн ухани зґґрлі таньлдсндан седкл таварн хірсірн байрта бііхинь зургуд ўзўлљіні. Талдан єазрас ирсн кўн тиигљ Хальмгин єазрт Иљлин кґвід тосхгдсн хурлд ирљ, шаљар дамљад, мана сойлла, тууљла таньлдљ, ўзсн тоотын тускар талдан улст келљ ґгснь ик чинрті гих кергті.

Ушкана Сувсн