Нерін туурулсн хальмг бииєин театр

23-09-2020, 15:15 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Хальмг бииєин эрдмиг делгрўллєнд «Ґґрднр» бииєин театр орулљах тівциг темдгллго бііљ болшго. 1990 љилд тґрсн коллектив давсн цагин туршарт батрад, эрдмін љил ирвіс ясрулад, хальмг бииг Ірісін цуг регионмудт ўзўлід, олн келн-улсин тааслт олв.
Зуг єанцхн 2018 љилд театр Сиврин федеральн округин регионмудар йовад, кесг єазрт кўрід, хальмг бииєин дґњгір келн-улсиннь билг-эрдмиг ўзўлв. Ґдгі цагт ик делгрлт авчах эн єазрт кезіњк цагас авн олн келн-улс ни-негн ґрк-бўлір бііні. Орс келн улсла хамдан тувинцнр, башкирмўд, мањєдмуд, нань чигн келн-імтн бііхинь эн ик йовлєндан хальмг артистнр ўзљ медв.
Хальмг Тањєчд чигн олн келн-імтн ээм-ээмін тўшлдљ бііні. Єазр деер ни-эвір біілєн – імдрлин хамгин ик кўчн болљахиг Петр Надбитов бўрдісн, єучн љилдін єардљ йовх коллективин ўўлдврин єол тўшгнь болљана. Башкирмўдин, мањєдмудын, орсмудын, уулын келн-улсин би театрин репертуарт бііні. Йовсн єазр болєнас коллектив шин би дасч ирні. Тегід «бииєин театр» гидг нер зўўдгнь хоосн нерн биш. Хальмгин бииєин театр альд болвчн эрдмін болн талдан келн-улсин бииг чигн ідлднь сіінір ўзўлљ чадна.
Гастрольн ик йовлєн тиигхд «Сиврт ўўрмўдін олсн» гидг Сиврин тууврин кўнд цагт тенд біісн імтнлі хам-хоша бііљ, біісірн хувалцљ, дґњ кўргсн імтнд ханлтан медўлх седклтієір кегдсн билі.

Тґрскн сойлын элчнр

Ўўдігч эн коллективиг бўрдісн Петр Надбитов єашута тер љилмўдт эктієін Омск областьд туссмн. Театрин ўўдігч ўўлдвр улсин љирєллі, тууљла залєлдата болтха гиєід, концертн программ, гастрольн йовлєн эн коллективд бўрдігдні. Хальмг бииєин эрдмиг ґґдін ґргљ олн улст ўзўлдг артистнр тґрскн тууљан болн сойлан медхин тґлі Петр Надбитов цугинь кені. Тегід чигн хальмг улсин зањ-авц, ухан-тоолвр эдні тівсн би болєнд, хореографическ наадн болєнд йир сіінір ўзгдні.
Тогтсн тўрўн љиліс авн коллектив ўўдігч хііврірн хілієічнрин оньг авлв. Зґрглід нарт-делкін фестивальмудт орлцад, ўўдігч талдан коллективс дунд нерін дуудулљ, тоомсрта олн хіліврмўдт эдниг соньмсљ кўлідг болв. Билгті болн шунмєа баєчуд Петр Тимофеевичин чадмг єардврт дарунь бииєин янзиг дасад, эрдмін ґдр болєн ясрулљ, уралан зўткв. Тер цагас нўднь герлтсн, биид дуран ґгсн, репетицд муурхан мартљ, бииєин эрглт болєниг давтљ, шунљасн кўўкд-кґвўдин ик иткмљ уханд орв. Тер урмдта йовудыг артистнртан Петр Тимофеевич дасхсинь, концерт болєнд тернь ўзгддгинь хілієічнр болн мергљлтнр ўзні. Туван журналистнр хойр љил хооран «кўчті урмд болн уралан зўтксн чидл» гиљ «Ґґрднрин» билг-эрдмиг ўнлснь йир чик. Нег ўзн ўўділтин єол чинринь журналистнр тиигљ ґґдін болн тґвір ўнлв. Би болхла коллектив эклід імтнд билгін ўзўлсн цагас авн тиигљ, уралан зўткљ ўўлдљісинь ўзсндін, тер зґрўллтнь эдниг мел шин кўцімљўр кґтлљ йовдгинь меднів.
Европин єазрт болдг фестивальмудас эклід, «Ґґрднр» нарта-делкід болдг бииєин кесг марєанд орлцв. Эн ода нер єарсн коллектив эс одсн єазриг заахд амр биш. Испаня ар ўзгин балєсдар фестивальн йовлє кељісн кем ода уханд орв. Бииєин эрдмірн испанск олн хілієічнрин оньг авлсн коллектив Атлантикин далад кўрід ирв. Энд Чињєс хаана церг цагтан кўрснь тодлгдв. Дарани нег балєснд концертан ўзўлљісн цагт наста нег біірн залу ґґрдљ ирід, маднд эврі седклін медўлсн ўгмўд келв. Тер ўгмўдіснь Чињєс хаана нерн заагдснь маднд сіінір медгдв. Тууљиг тер меддг біісмн, аль ґрк-бўлднь мана хол ґвкин туск тодлвр хадєлгдсмб, кен медхв. Яєдг болвчн кесг зун љил давсн бийнь делкіг догдлулсн зґргті моњєлын хґґтк ўйнр бииєин болн кґгљмин дґњгір европейск хілієічнрин оньгиг эзлљ, Ірісін нег захд хальмг нутг бііхинь амлулљ келўлв.

Ўйнриг залєљах ўўдіврмўд

«Петр Тимофеевич Надбитовин цуцрлтан уга ўўлдврин нилчір делкід хальмг хореографическ искусствиг медв, - гиљ Хальмг Тањєчин болн Ірісін ачта артист Владимир Мацаков тоолврарн хувалцна. - «Дґрвді тавшур», «Тоєруна би», «Баатрмудын би», «Туула би», «Дамљг», нань чигн олн би цуг улсин дуриг суњєсмн. Эвріннь эрдмдін насн-љирєлін нерідљіх эн кўн ўўдігч урмдарн кениг чигн уралан кґтлљ, шин би тґрлєнд биичнриг орлцулдмн. Билгті эн кўн ўўдісн би болєн, наадн болєн хальмг улсин сойлын зґґриг, імтні зањ- авциг, зўркні цоклт кўртлиг ўзўлні. Хальмг улсин бииєин эрдм ямаран сііхниг Петр Надбитовин тівсн олн би ўзўлљіні».
«Петр, яєљ, чи иигљ тівніч!?» - гиљ Љииљі Андреев концерт хіліх болєндан келљісинь кесг соњслав. Элстд Францас ирхлірн Мишель Ванькина Петр Надбитовиг шишлњ хііљ ирід, ханлтан медўлснь чигн мартгдхш. Би болєнь - йоста ўўдівр, гиљ хореографмуд тоолна. Надбитовск биид эклц, єол ўўлдвр, чилгч бііні. Ямаран сііхн кґгљм бииг дахулна, бииєин эрглт болєн кґгљмлі таарч, оньг авлна. «Петр Надбитов тівсн би болєн хальмг бииєин алтн кґрњ тогтаљана, гисн тоолвран Москвад бііх хореографин багш Л. Машаева медўлні.
Цаг давад, ансамбль болљ тґрсн коллектив эрдмдін, ўўдігч ўўлдвртін уралан ик ишкдл кеєід, бииєин театр болљ тґлљв. Коллектив дањгин хііврт йовна, пандемийлі чигн коллектив ўўлдврін зогсаљахш. Шидр Хальмгин Герой Петр Надбитов Ульяновскд «Волга» ансамбльд «Чичрдг» би тівв. Ансамблин биичнр Гиляна Хейчиева болн Очр Манжеев «Таврида-АРТ» гидг фестивальд орлцв. Пандемий тґгсід, љирєл эврі йирини хаалєд орхла, мана дурта коллектив ончта ґґнін байрин біідлд олн хілієічнрлірн темдглхмн.

ХҐҐЧИН Галина


Нерін туурулсн хальмг бииєин театр

Видео