Региональн седкүлчнрин хург

29-09-2020, 09:13 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Алтн делкә деер Әрәсән орн-нутг хамгин ик болад делгр һазр мөн. «Әрәсә» гидг нертә болвчн, мана эн һазрт 190 келн-улс бәәдгинь цуһар меддг болх. Цуг эднә үнн иктә зөөриг хадһлҗ, харсч, делкән әмтнд медүлхин төлә «Орс делкә» эс гиҗ «Русский мир» гидг нертә саң 2007-ч җилд секгдәд, ода күртл орс кел, сойл, тууҗ-түүк, шинҗлх ухан, сурһуль болн нань чигн орсин нутгт көгҗҗәх зүүлсин тускар медүлҗ, һазадын орн-нугтгудт бәәх Әрәсән әмтиг мөңгәр, сүв-селвгәр, орс кел сурх дегтрмүдәр демҗәд теткх үүл дааҗ йовҗана. Эн җил «РИА «Калмыкия» гидг зәңгллһнә агентствин седкүлчнр болн «Хальмг кел өргҗүллһнә төв» гидг нертә Хальмг Таңһчин шаңһа бәәһүлһ эн «Орс Делкә» саңгин марһаст, теднә зарлсн үүл-йовдлд орлцв. Марһана комиссин шиидвр күләҗ бәәтл, «Орс делкә» саңгин медлд бәәһә «Седкүлч болн блоггер гергчүдин хург» Москва балһсна Правительствин келн-улсин хоорндк политикин болн цуг регионмудын холвана Департаментлә хамдан шидр «Медән-зәңгллһнә дотрк келн-улсин хоорндк холва: региональн онцльг» (Кросс-культурные коммуникации в медиа: региональные особенности) гидг нертә хург зокан бәәһүләд, олн дотрк болн һазак орс келәр бичдг седкүлчнриг хураҗ авв.
Тер интернетин холваһар болсн хургт «Со-Творение» гидг марһана орлцачнр күүндв. Хальмг Таңһчиг болн «РИА «Калмыкия»-агентствиг төләлҗ Геннадий Корнеев орв. Хургиг марһана шалһачнрин гешүн Алла Анатольевна Шеляпина нееҗ, йөрәлин үг келәд, цуг орлцсн седкүлчнриг хоорнднь таньлдулад өгв. Хургин сүүрт Эстоня, Узбекистана, Хальмг Таңһчин, Чечнян, Марий-Элин, Якутин, Ямалын болн нань чигн һазрин седкүлчнр орлцв. Геннадий Корнеев Хальмг Таңһчин өдрин соньн болн седкүлмүдин тускар келәд, эднә ода һарчах тодхр-зедкр болн иргч-хөөткин тускар олнд медүлв. Хальмг келәр умшдг әмтнә тонь, хальмг келәр һардг материл баһрсиг темдглсн деерән, цуг хальмгудын хуучн авъяс-заңшалан медх, тууҗ-түүкәрн соньмсҗ йовх соньрхлыг онц темдгләд өгв. Тернь мадна кел сергәх арһин сән темдгиг онцхалҗ бәәнә. «Хургин сүүр деер келсн Марий-Элин радио-седкүлчин кел сергәхин эв-арһ үлгүр болһҗ бәрх кергтә, - гиҗ Геннадий Корнеев хувалцҗ келв, - тенд эврә келәр һардг радиог секҗ, кедү җил көдлсәр, мари келнә бәәдл ясрад, көгҗм-дууднь чигн сергәд, олна күртл бәәнә».
Һазадын орн-нутгудын орс келәр һардг өдрин соньн седкүлмүд чигн күчр берк учрла харһҗ бәәнә, гиҗ һазадын орнд көдлҗәх Эстоня седкүлч темдглҗ бәәв. Орс келәр бичдг әмтиг шахад, түүрмд орулхар әәлһәд, орс келәр һардг материалмудыг хөрәд бәәцхәнә гиҗ седкүлч зовлңган келв. Чечняд чигн эврә онцльг бәәнә. Тенд әмтнә итклд күрхин төлә седкүлч әмтиг медҗ, эс гиҗ эврә келәрн келҗ сурвлҗлх йоста. Һазаһас ирсн әмтнә эс меддг седкүлчд иткл уга болхла, әмтн аман аңһаҗ үг келшго. Һазр-усн болһнд иим онцльг бәәсәр, цуг мана зәңгллһнә эв-арһс тал-талданар көгҗәд делгрҗ, оңданар әмтнд күртҗ бәәв чигн, эндрк үйин интернет теднлә мейәркҗ, һал маңнад һарч бәәнә. Түүнд болхла, шин арһ керглҗ бәәсәр, баһ тоота әмтн келн бәәтхә, орс келн чигн бузр болад, англь келнәс орсн үгмүдәр дүүрәд буурчана. Эн талар чигн седкүлчнр күүндәд бәәв. Седкл авлм, нүднә хуҗр хаңһам сәәхн орс келәр келхин төлә, телеүзлин невтрүлг (передач) көтлхин төлә, олн әмтиг сойлын өндр кемҗәнд күргхин төлә цуг седкүлчнр бийән болвсрулҗ, эврә келән ясрулҗ көдлх йоста болҗана. Бидн Әрәсән иргн болҗ, делкә деер төрсн һазр-усарн орс гидг нерәр йовҗасн учрар орс келән чигн чик кевәр керглҗ йовх зөвтәвидн гидг шиидвр седкүлчнр һарһҗ бәәв. Бас эдү мет хург дәкн хурҗ, седкүлчнрин тодхр-зедкр, зовлң-җирһлңгин тускар күүндхлә, мана кеҗәсн керг-үүл улм урмдта, хувалцсар олсн дамшлтта болад, сойлын кемҗән өсәд-өргҗәд, регионмудын болн һазадын орн-нутгудын орс келнә зәңгллһнә эв-арһс чигн батрҗ ирх.

Цедән Санҗ

Видео