Хальмг шүлг - арвн тавн келәр

06-10-2020, 15:28 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Хальмг олн-әмтнә шүлгч Шугран Вера Хальмгин Герой, нертә малч Василий Манджиевич Очировд нерәдҗ «Өдрт һурв зальврнав» гидг шүлг үүдәсмн. Василий Манджиевич насн-җирһлиннь туршарт эгл малч болҗ көдлҗ йовна. Эн таңһчин селәнә эдл-ахун босхмҗд болн делгрлтд ик ач-тусан күргсн, төрскн һазр-уснаннь цецгәрлтд күч-көлсәрн тәвцән орулҗах күн болна. Күндллһнә темдг, Алдр Октябрьск революцин болн Ленинә орденмүдәр ачлгдсн хөөч РСФСР-ин селәнә эдл-ахун ачта көдләчин, Хальмгин күндтә иргнә болн Геройин нер зүүнә. Найн нәәмтә медәт эндр күртл кеер малан асрҗ, олн ачнр-зеенртән ицлтә түшг болҗ йовна.
- Очра Василий төрскн теегтән малан хәләһәд, өдр болһн хөөдән асрҗ бәәнә. Малчд кесг төр хаһлх кергтә болна, идх өвс, уух ус белдх, олн зүсн гемәс саглулҗ тәрлһ кех кергтә. Үвлин дааврта кем сәәнәр давхин төлә малын хошан белдх, авсн төлән бүрн-бүтн хадһлх кергтә болна. Кеер йовх малчнр мадниг эдл-уушар теткҗәнә. Эдн мана җирһлин эклц болҗах эрдмәр җилин дөрвн цагт гүҗрҗ көдлнә, эднд амрдг цол уга болна. Василий Манджиевич сәәхн наста болв чигн эндр күртл авальтаһан малын хошт бәәҗ, олн ачнр-зеенртән нүдн-амн болҗ бәәнә. Эңкр ааван 11 ач-зень болн 5 җич-зеенчрнь йир күндлҗ тевчнә, цань уга эңкр болна. «Өдрт һурв зальврнав» гисн шүлг эгл малчин ач-тус хәрүлҗәх шүлг болҗана, -гиҗ Вера Киргуевна келнә.
Хальмг автономь бүрдснә 100 җилин ончта өөнд нерәдәд, төрскн теегин эзн болҗах эгл малчин күч-көлсиг өөдәнәр үнлҗ Шугран Веран бичсн «Өдрт һурв зальврнав» гидг шүлгиг арвн тавн келнд орчулҗ шишлң һарц барлгдв. Англь, белорус, моңһл, китд, корей, немш, франц болн нань чигн келәр эн шүлг орчулгдҗ терүнд орв. Вера Киргуевнан келсәр, шүлгләнд меҗә уга. Тернь олн келн-улс хоорнд иньгллт болн төвкнүн бәәлһиг батрулна. Олн келәр орчулгдсн шүлг келн-улс болһнд эңкр аавин дүр өөрхн болҗахиг медүлнә. Эн шүлг олн келнд орчулгдснь хальмг шүлгч Шугран Веран билг-эрдм ик холд делгрҗ кесг улсиг үүдәлтләнь таньлдулв.
Василий Манджиевич болн Бүрн Эрдниевна җир һар җилдән хамдан ниитә бәәнә. Эн һарцд Алтана болн Айса зе күүкднь англь болн литовск келнд эн шүлгиг орчулв. Олн келнд эн шүлгиг орчулсн улст Очировихнә өрк-бүл зүркни ханлтан өргҗәнә.

ДАВАН Наталья


Шугран Вера

«Өдрт һурв зальврнав»

Саңгин утан шиңгрсн герт
Санмһа өвкин тууҗ бәрәтә,
Ирх улст терүгән күргхәр
Итклән тееҗ аавм бәәнә.

Өрк-бүлдән хәәртә,
Олн дундан тоомсрта
Аавм эв тогтана, аавм.
Аавм җирһлим зална, аавм.

Халун-китн цаг ирнә,
Хату-җөөлн бәәдл учрна,
Баахн насндан әдст күртсн
Буурл аавм дееҗән бәрнә.

Эврә цагтан эзн болад,
Эргцинь дахад кишгән олад,
Өдрт һурв аавдан мөргнәв,
Өмн-арднь дахад зальврнав.

Санан амр, седкл тавар.
Санх дутм аавм эңур.
Амн цаһан йөрәл күргәд,
Ахлад өсксн терүнд зальврнав.

Видео