Мана һазр – күмни өлгә
Моһлцг һазр деер бәәдг әмтнд экологическ халхар әәмшг учрҗахин тускар шар шаҗна Оюни ик Багш Дала Ламин гегән бичсинь шишлң сайтднь умшҗ болхмн. Мана Күнкл Багшин ухан-тоолвр цугтад туста болх гисн ухатаһар бидн терүгинь орчулад барлҗанавидн.
Делкәд бәәдг цуг әмтнд хамцу гер болҗах моһлцг һазрин йиртмҗин бәәдл цугтаг үүмүлҗәнә.
Цуг әмтә тоотын нег гернь болгч моһлцг һазран цевр-цеерәр, әрүнәр хадһлҗ бәәх кергтән тускар Дала Ламин гегән дару-дарунь келнә. Сар болн олн одд йир сәәхнь келәд керг уга, – зуг терүнд цаг зуур бәәввчн нег чигн күн хөв-кишгән олшго, – гиҗ Оюни Багш шоглҗ келнә. Орчлңд цуг делгү дулан кем ирҗәх, аһарин цевр нимгн хааһул нимгрҗ уга болҗах йовдлла онц организацс ноолдҗ чадшго. Цугтан чидлән хамцулсн цагла бидн тер төрмүдиг хаһлҗ чадхвидн. Эн туст цуг улс әдл даавртаһинь мана эк болгч һазр маднд заавр өгчәнә.
Усн хатяр болҗах төриг авад хәләй. Делкән кесг һазрар бәәх әмтнә, тер дотр экнрин болн бичкдүдин эрүл-мендин бәәдл ик зуудан усн тату болҗах учрар, санитарн-гигиеническ таалнь му болҗахас иштә нәрн бәәдлд бәәнә. Цуг делкәд хойр җува күн медицинск һол туслмҗд күрч чадлго түрмшглә харһҗахнь мадниг үүмүлҗәнә. Болв чигн бидн эн төрмүдиг хаһлҗ чадхвидн. Хамцулгдсн олн келн-улсин бүрдәц (ООН) эн туст хооран саалго керг-үүлдврмүд күцәх кергтә гиҗ келн-улс болһнур дуудвр кеҗәнә. Эн төрәр чуулһнд, саммит болн нань чигн олн орлцата күүндврмүд кеҗ, илт шиидврмүд батлҗ авх кергтә. Орчлңд цугнь хоорндан залһлдата болдгнь йиртмҗин һол закан болна. Терүгинь эс медхлә, өөр эргндк йиртмҗд бәәтхә, цуг күмн әмтнд әәмшг учрад бәәхмн. Тегәд моһлцг һазр деер бәәдг әмтн һанцхн бийиннь, эврә өрк-бүлин сә хәәсн деерән орн-нутгин, цуг делкән сәәһин төлә үүлддгиг дасч авх зөвтә болҗана. Эк болгч һазран харҗ хадһлхин төлә бидн экологическ гегән-герлин үүлдврт эврә тәвцән орулх, онц күн болһна даавран улм икдүлх зөвтә болҗанавидн. Өөр эргндк йиртмҗин тускар килмҗ һарһлһн мана өдр-бүрин җирһлин салһгдшго нег әңгнь болх зөвтә. Зуг Төвдәс һарч йовснаннь хөөн би өөр эргндк йиртмҗиг харлһн ямаран чинртәһинь медҗ авлав. Нанд бичкнәсм авн өөрхн бәәсн делкәһәс талдан делкәлә харһхларн Төвдт ямаран цевр йиртмҗ бәәсинь медүв. Эдин делгрлт өөр эргндк орчлңд ямаран ик хорлтан күргҗәхнь бас тиигҗ медгдв. Өөр эргндк йиртмҗиг харҗ хадһлдһна төлә бидн чидлән әрвлх зөв угавидн, –гиҗ Дала Ламин гегән дуудвр кеҗәнә. Бәәсн герән цевр-цеерәр хадһллго бәәҗ болшго гисн тоолвр орхд, тернь җирһлин зокал болхд Мана Оюни Багшин ухан-тоолвр дөң болхнь маһд уга.
УШКАНА Сувсн