ЧАДМГ МИНИСТР БИЛӘ

28-08-2021, 14:57 | Таңһчин зәңгс » Санл

Эн җилд темдгтә олна үүлдәч, педагогическ күч-көлснә ветеран, урднь Хальмг АССР-ин сурһуль-эрдмин министр, Төрскән харсгч Алдр дәәнд орлцач Шарапа Василий сәәһән хәәснәс авн дигтә 40 җил болв.

Эн 1908-ч җилин хөн сарин 15-д Ростовск мүҗин Стояновская күүтрт һарла. Бичкндән көвүн өнчрсмн. Түүнә эк күнд гемин уршгар 1910-ч җилд сәәһән хәәсмн, Васян эцк түрүн нарт-делкән дәәнд авсн шавас көлтә 1918-ч җилд өңгрсмн. Тиигхд Вася 9 наста көвүн билә. Түүнәс авн өнчрсн кѳвүн ээҗин хәләврт бәәһәд, баячудын мал хәрүләд, көгшн ээҗән болн бийән асрла.
Хөөннь эн бәәрн дунд сурһуль төгсәһәд, Әәдрхнә багшнрин сурһульд орад, 1930-ч җилд техникум чиләсмн. Тиигхд Шарапа Василийлә хамдан иргчдән таңһчд темдгтә кесг улс болснь сурла. Тедн кен гихлә Кендшә Зула, Чудута Нәмш, Илишкинә Иван, Эрднин Үрүҗр, Манҗин Буяда болн нань чигн.
Багшнрин сурһулин хөөн Шарапа Василий герүрн ирәд, нег цөн җилин туршт багшар көдлҗәһәд, Ростов балһсна багшнрин ик сурһульд одад, шүүврән өгәд, тууҗин дацӊгин оютнрин ханьд авгдла. Василий йир шунмһа, үүрмүд дунд тоомсрта оютн билә. Дуулхдан, биилхдән дурта бәәсмн.
1938-ч җилд эн йилһән сән темдгүдәр ик сурһулян төгсәһәд, таңһчурн хәрҗ ирәд, Ростовск мүҗин Кутейниковин станицин дунд сурһулин һардачар дән эклтл көдлҗәлә. Василий Михайлович дәәнәс сулхдг цааста бәәсн бийнь военкоматд одад, эрлһ бичәд эврә дурарн фронтд одсмн. Дәәнд эн ах лейтенант билә, ротын дарунь батальона политрукар дәәллдсмн.
Дәәнәс бууҗ ирәд Сиврт элгн-садан олҗ авад, хальмг теегүрн иртл Красноярск болн Алтайск краймудт дунд сурһулин багшар, завучар, һардачар көдлҗ йовла.
Эврәннь улсла Сиврәс төрскнүрн нүүҗ ирәд Приозерн района сурһуль-эрдмин әңгиг һардла, ИУУ-н кабинетин hардач билә, партин Элст балһсна горкомин әңгиг толһалҗ йовла.
1959-ч җилд түүнә бәәдл-җирһлд күч-көлснә шин девсң эклсмн, Василий Михайловичиг Хальмг АССР-ин сурһуль-эрдмин министрт шиидсмн. Келхд, эн үүлд Шарапа Василий онц кемд орсмн. Шиңкән тогтсн таңһчд багшнр эс күртчәлә. Багшнриг белдхин төлә хальмг оютнр Москван, Сарпулин, Әәдрхнә, Ростовин болн нань чигн балһсдын ик сурһульд дегц сурчала. Эклц дунд сурһулин төлә багшнриг Карачаево-Черкесьт белдҗәлә, дарунь, 1959-ч җилд, эн училищ Элст балһснд көдлдг болв. Бас тиигхд Сарпулин багшнрин ик сурһулин хальмг әңг төгсәсн 20 һар баһ наста көвүн болн күүкн орн-нутгин ик балһсдын аспирантурмудт сурдг болв. Хөөннь тедн номин кандидатнр болн доктормуд болсмн. Тер җилмүдт бас КНИИЯЛИ болн таңһчин багшнрин мергҗлт өөдлүлдг ик сурһуль үүлдҗәлә. Хальмг АССР-т баһ наста техникүдин, экологудын болн зуульчнрин станц, спортын бичкдүдин сурhульмуд үүлдҗәсмн. Цуг эн бүрдәцс сурһуль-эрдмин министерствин медлд бәәсмн.
Тиигхд министерствд өөдән мергҗлттә, тоомсрта улс көдлҗәлә. Тедн дунд министрин дарукс А.И.Сидунова, М.М. Чиряев, әңгин һардачнр болн бүрткәчнр Б.Е.Максимов, Е.М.Бадмаева, Н.У. Илишкин, Н. К.Илишкина, Г.Б.Уладжиев, А.Д.Ушанов болн нань чигн улс.
Пенсьтән һархин өмн Василий Михайлович эврәннь дарукин үүлд 1-ч тойгта Городовиковск балhсна дунд сурһулин һардач Ю. П. Тепикинаг авсмн. Дарунь Ю.П.Тепикина эн үүлдән 16 җилин туршарт көдлсмн. Эн иигҗ тер җилмүдән тодлла: «Министерствд көдлсндән би бахмҗ кенәв, юңгад гихлә Василий Михайловичин нилчәр эврәннь арһан күцц олзллав».
Райодын сурһуль-эрдмин әңгсиг тиигхд бас билгтә, шунмһа көдләчнр толһалҗала. Тедн кен гихлә К.Л.Цеденов (Приозерн район), Л.К.Санджиев (Элст балһсн), Э.М.Мусаев (Целинн район), В.П.Вдовикин (Яшалтан район) болн нань чигн улс мѳн.
Дунд сурһулин hардачнрар тиигхд өөдән мергҗлттә, билгтә иим улс көдлҗәлә – И.С.Сангаджиев (Яшкуль селән), А.Б.Бадмаев (Орһахн селән), И.Н.Скворцова (Садовое селән), Н.Т. Сергиенко (Элст балһсн), Л.Д.Лебедева (Баһ Чонс селән). Теднә күчәр дунд сурһуляс бәәдл-җирһлд белн, төрскндән дурта, ухата баһчуд һарсмн.
Шарапа Василий 1971-ч җилд пенсьтән һарсмн. Ачта амрлһндан бәәсн бийнь ветеран гертән хара суудго билә. РСФСР-ин Хальмг әңгин идеологическ ниицәг һардла, дунд сурhульмудын сурһульчнрла харһад, теднд сурһмҗ өгдг бәәсмн, дәәнә ветеранмудла хамдан олн зүсн керг-үүлдврт орлцсн болдг.
Василий Михайлович Төрскән харсгч Алдр дәәнә орденәр, Күч-көлснә Улан Тугин хойр орденәр болн нань чиг медальмүдәр ачлгдла.
Шарапа Василий 73 насндан Элстд сәәһән хәәсмн.
БЕМБИН Очр
ЗУРГТ: Шарапа Василий зүн
таласнь һурвдгчнь

Видео