Тәвн җилдән нег ормд көдлҗәнә

Целинн района Найнтахн селәнд ик-бичкн уга медицинск эгч Валентина Дарбаковаг күндлнә, эн түрүн дуудврар дарунь күрч ирәд, дөңгән күргхәр адһна. Тәвн шаху җилдән селәнә эмнлһнд көдлҗәдг Валентина Сянцаковна күн болһниг сәәнәр медҗ, кен ямаран гемтәһинь, кенд кезә ямаран шинҗллт кехинь, эмнлһ авхинь цугинь тоод авч, цаглань эмчд бийән үзүлхиг некнә. Бийнь эн Найнтахн селәнд өсәд-боссмн, тегәд тааста эрдмәрн төрскн һазртан ирҗ көдләд, олнд тусан күргҗ, олн җилин эргцд үнн-чик седклтәһәр үүлдҗ йовхнь бахмҗта йовдл мөн.

- Сурһулян төгсәснә хөөн намаг Ик Буурла районд көдлхин туст шиидвр авгдсн билә. Болв экм гемтәд, би төрскн селәндән ирҗ көдлсн болдг. Тегәд 1975 җиләс авн эндр өдр күртл энд көдлҗәнәв. Күч-көлснә хаалһан эклхдм мана селәнд эврә эмнлһн үүлдҗәсн мөн, энд хөрн һар күн көдлдг бәәсмн. Тер цагт селәнә медлд һурвн ферм болн далн һар малын хош билә, ут тоодан миңһн һар күн мөн, тегәд кех-күцәх көдлмшин кемҗәнь зөвәр ик бәәсиг тодлнав. Бидн тәрлһ кехин төлә, малчнрин эрүл-менд шинҗлҗ хәләхин төлә амрлһна өдрмүдт чигн хошмудар йовдг биләвидн. Ода болхла селәнд 370 күн бәәнә, нурһлҗдан медәтә улс болна. Манаһур долан хонгт нег дәкҗ эмч ирнә, эн хуучта болн ямр нег гемтә улсиг хәләҗ, ямаран эмнлһ кехинь йилһнә. Би болхла батлгдсн диг-даранла ирлцәтәһәр олн зүсн гемәс саглулдг тәрлһ кенәв, цус авад, шинҗллт кехин төлә Троицкое селәнүр йовулнав. Мана селәнүр җил болһн флюорограф ирнә, диспансеризацин медлд күүкд улс маммографин шинҗллт бас кенә, - гиҗ Валентина Сянцаковна келнә.
Күч-көлснә хаалһан эклсн цагтнь Анна Сулимова энүнд нүдн-амн болад, байн дамшлтарн хувалцҗ, сүв-севлгән өгч цугинь зааҗ өгснд Валентина Сянцаковна эндр күртл ханлтта бәәнә. Анна Федоровна өөдән мергҗлттә көдләч бәәсмн, тегәд медсән-чадсан баахн күүкнлә хувалцҗ, энүг дасхсмн. Хөрн тавн җилдән эдн хамдан селәнә эмнлһнд көдләд, сән үр-иньгүд болсмн. Сиврин һазрт өсәд-боссн Анна Сулимова цааҗла харһсн хальмг күүнлә җирһлән залһҗ, нааран нүүҗ ирсмн.
Найнтахн селәнә эмнлһнд Тбилиси балһснд медицинск ик сурһуль төгсәсн Анатолий Дарбаков ирҗ көдлсмн, баһчуд нег-негндән дуран өгәд, 1979 җилд өркән өндәлһсмн. Авальньик дааврта, чаңһ неквртә бәәсмн, селәнә эмнлһнә ах эмчәр кесг җилдән көдлв. Хур, цасн орв чигн, зуни һаң халунд чигн эдн малын хошмудар йовҗ, малчнрин болн теднә өрк-бүлин эрүл-менд шинҗлҗ, дөңгән күргх кергтә гиҗ ах эмч некдг бәәсмн. Анатолий Дорҗинович Найнтахна эмнлһнә эмч болсн деерән хам-хоша бәәдг Чаһрт болн Деед Яшкуль селәдин улст дөң күргдг бәәсмн. 2018 җилд ачта амрлһндан һартлан эн һурвн селәнә улсин эрүл-менд харлһна керг күцәҗ, дөңгән күргсмн. Олн җилдән эрүл-менд харлһна халхд үнн кевәр көдлсн төләдән эн Хальмг Таңһчин ачта эмчин нер зүүсмн. Һундл төрхд, һурвн җил хооран авальнь гемин уршгар насан барв.
Эндр селәнд ФАП үүлдҗәнә. Валентина Сянцаковна фельдшер Манҗин Иванла хамдан көдлҗәнә. Эн «Земск фельдшер» гидг көтлврин халхар һурвн җил хооран селәнә эмнлһнд ирв. Олн җилдән энд көдлҗәдг Валентина Дарбакова баахн мергҗлтд дөң-тусан күргҗ, ниитә кевәр көдлнә. Иван Иванович баахн болв чигн кергән сәәнәр меддг, тохнята, әмтнлә ээлтә, күн болһнд килмҗән тусхаҗ, дөң күргхәр шунна гиҗ Валентина Сянцаковна темдглнә. Селәнд модульн ФАП тосхгдхмн гиҗ зуралгдҗана. Тер цагт әмтнә болн көдләчнрин төлә өдгә цага сән таал тогтагдхмн.
Валентина Сянцаковна болн Анатолий Доржинович дөч һар җилдән ниитәһәр бәәһәд, көвүн-күүкндән чик сурһмҗ өгв. Андрей көвүнь хазна цергллтин халхар көдлҗәнә, Виктория күүкнь сурһуль-эрдмин көдләчин эрдмтә. Тавн ач-зе Ууһн Кирилл ачнь ода 7-ч класст сурна, иргчдән эн аавин болн ээҗин үлгүрәр дураһад эрүл-менд харлһна халхар эрдм шүүҗ авх саната бәәнә. Валентина Сянцаковна ода Найнтахн селәндән һанцарн бәәнә, болв ачнр-зеенрнь дару-дарунь ээҗдән золһҗ ирнә.
Одахн эрүл-менд харлһна көдләчин Өдрлә Валентина Дарбаковаг Хальмг Таңһчин залврин Күндллһнә һашгар ачлв (зургт). Келхд, 1977 җилд Валентина Сянцаковна «Социалистическ дөрлдәнә дииләч» гидг темдгәр бас ачлгдсмн. Тәвн җилдән нег һазрт көдлҗәдг Валентина Дарбакова отг-әәмгтән күндтә болн тоомсрта күн болна.

ДООҖАН Наталья