Әмтнә амулң җирһлин төлә

Городовиковск района Веселое селәнд бәәдг Виктор Михайлович болн Зоя Степановна Кусковихн дөрвн көвүндән бичкнәснь авн чик сурһмҗ өгч, нег-негән хәләҗ, чик авг-бәрцәр бәәхиг болн хоорндан ниитә болхиг дасхсмн. Ууһн Виталий көвүнь ардасн һурвн дү дахулад, эк-эцкдән түшг болҗ, дүүнртән үлгүр болхар шундмн. Дүүнрнь ахасн үлгүр авх гиһәд, эн герин көдлмш кеҗ, мал асрҗ, эк-эцкдән нөкд болдмн. Цергә шишлң керг-үүлдвр эклхлә Виталий бооца батлв, энүнә үлгүрәр Максим бас ард үлдсн уга. Эцкнь көвүдиннь шиидвриг дөңнҗ, залу күн эрк биш Төрскән харсх зөвтә гиҗ келсмн.

Виталий болн Максим Городовиковск балһснд олн халхин колледжд сурад, һаңначин болн механик-җолачин эрдм дасв. Эдн эрт өрк-бүлән өндәлһәд, хошад үртә болв. Бооца батлад цергә даалһвр күцәхәр йовхлань арднь экнь болн эднә авальмуднь зовҗ, ахр болв чигн зәңг авхар сөөднь нөөрән геев. Эцкнь бас көвүдтән зовдг бәәсмн, болв терүгән медүллго бийән чаңһ кевәр бәрдг билә. Виталий зәрмдән «әмд бәәнәв, бичә зовтн» гиҗ зәңг илгәдг бәәсмн, болв күсдундур сардан терүнәс зәңг ирлго бәәв. Эк-эцкнь цергә комиссариатыг сурад, әмд йовхинь медҗ авсндан теңкән уга байрлв. Нидн үкр сарин чилгчәр ууһн көвүн түрүн шав авад, Луганскд госпитальд эмнлһнд бәәв. Шав авсна тускар эн эцкдән медүлв. Эмнлһ авсна хөөн Виталий хәрү цергә даалһвран күцәхәр йовв. Эн хаврар хөн сард эн дәкәд нег шав авад, Ростов-на-Дону болн Шарту балһсдт месллһ кеҗ, удан эмнлһнд бәәв. Ода эн амрлһнд бәәнә, зуг удл уга дәкн цергә даалһвран күцәхәр йовхмн.
Ахнь әәрмд цергләд цергә халхар дамшлт хоршасн болхла Максим сурһуль сурад, өрк-бүл өндәлһәд хойр үртә болад, әәрмд мордад уга бәәсмн. Эн намрин эклцәр эн эврә сән дурар бооца батлад, цергә керг-үүлдврт орлцхар шиидснә хөөн энүг шишлң сурһульд йовулв. Зоя Степановнан келсәр, Максим бичкнәсн авн цергә халхар үүлдхәр сандг билә. Эн кадетск сурһульд орхар седлә, болв таңһчин меҗә һатц одх кергтә болад, эк-эцкнь тәвсн уга. Цергә керг-үүлдврин хөөн цергә эс гиҗ зөв-йос харлһна бүрдәцд көдлхәр эн зуралҗасмн. Зуг тер санань күцшго болв. Хулһн сарин эклцәр Максим Кусков Луганскд цергә даалһвран күцәҗ йовад, хортнла болсн нег бәрлдәнд әмнәсн хаһцв. Энүг Залу-зөрмгин орденәр ачлв. Хамдан церглҗ, сурһуль сурч йовсн үүрмүднь сүл хаалһднь үдшәҗ санлынь тевчҗ, эк-эцкднь кесг бүлән үг келв. Йоста баатр, зөрмг, даалһвран үнн кевәр күцәсн үүрин нериг эдн кезә чигн мартшговидн гиҗ келснь эк-эцкднь, авальднь болн хойр көвүнднь эн һашута цагла чидл өгв.
- Үрән геенә гидгнь ик зовлң, кенд чигн тиим йовдл бичә үзгдтхә. Дән болҗах һазрт көвүдән тәвх керг уга билә гиҗ дотран бийән уурлнав. Болв эдн бичкнәсн авн төрскнч седклтә, үнн-чик хәләцтә болҗ өссн улс болад, Төрскән эрк биш харсх зөвтәвидн гиҗ тоолна. Әмтнә амулң җирһлин төлә эдн цергә даалһвран күцәхәр шиидсмн. Эрднь болн Виктор ахнрасн үлгүр авч, эднәр бахмҗ кенә. Көвүд мадниг дөңнҗ, көдлмшәс иртлм хотан чигн белдәд, герән ахулад, хаша-хаацан цеврләд, малан асрна. Эдн спортар соньмсҗ, чик авг-бәрцәр бәәнә. Бидн өрк-бүләрн цергә даалһвр күцәҗ йовх нег һазра улст дөңгән күргҗ, буйнч седклин кергт орлцхар шуннавидн. Ода ууһн Виталий дәкн тиигәрән одх, тегәд терүг күләҗ әмд-менд хәрҗ иртхә гиҗ арднь зальврхвидн, - гиҗ олн үртә эк келнә.
Зоя Степановна Веселое селәнд социальн көдләч болна, эн района әмтнә социальн теткврин комплексн төвд көдлнә. Энүнә хәләврт ода 7 күн бәәнә, эдн цуһар һанцарн бәәдг медәтнр болна, тегәд күн болһнд килмҗән тусхаҗ дөңгән күргх кергтә. Келхд, медәтнр энүнлә зовлңгинь хувалцҗ, бүлән үгәрн дөңнҗ, бийән чаңһ кевәр бәрхд туслв гиҗ бер келнә. Энүнә хәләврт бәәдг Людмила Григорьевна Новикова Максим көвүнәннь түрүн багш бәәсмн, тегәд эн әмнәсн хаһцсн йовдл медәтд бас ик зовлң учрав. Медәтнртән хотынь белдәд, хот-хол болн эм хулдҗ авад, гер дотрнь болн һаза цевр-цер таал тогтаһад эн эднд дөң болна. Най һарсн медәтнрин җирһлин хаалһд бас кесг зовлң харһв, тегәд эдн баһ цаган тодлад, Зоя Степановнад сүв-севлгән өгч урмдулна.
БАТАН Сәәхлә