Äàëà ëàìèí ãåã³í ´äã³ öàãèí òóñêàð

18-01-2017, 16:57 | Таңһчин зәңгс » Бурхн-шаҗна төрәр

Äåëè áàëºñíä šèë áîëºí ²ð³ñ³í áóääèñòíðò ´ãäã íîìèí ö³³ëºâðèí ´ìí Äàëà ëàìèí ãåã³í æóðíàëèñòíðëà õà𺚠ꢢíäñí³ òóñêàð áè÷ë³âèäí. Ýíäð áèäí òèèì íåã èíòåðâüþã ("Ëåíòà.ðó" ãèäã ãàçåòàñ) àõðàð òàíà îíüãò òóñõàšàíàâèäí.

- Äàâñí šèëä Äååä ¢çãèí îðí-íóòãóäò èê õ¢âðëòñ áîëâ. Òåðíü ÿìàðàí àøòà áîëõ?
- Äååä ¢çãèí äåëê³ öóã òàëäàí äåëê³í íåã õ¢âíü áîëšàíà. Ìàäí àëüä á³³ñíü éèëºë óãà. ²ð³ñ³ä, Êèòäò, Äîðä ýñ ãèš Äååä ¢çãò, Àôðèêä, Åâðîïä á³³ñíü éèëºë óãà, öóãòàí áèäí ³äë óëñ áîëšàíàâèäí. Ìàíà àõíð-䢢íð ´ëí á³³õë³, çåòêðë³ õàðºàä, ³ìí³ñí õàºöõëà áèäí õàðà ñóóš ÷àäøãîâèäí. Ê¢í ¢êõë³, áàéðëš áîëõèé?
Áîëâ, ºóíäë áîëõä, ñ¢ë öàãò ïîëèòè÷åñê ýñ ãèš êåëí-óëñèí ñ³ õ³³ñí á³³äëò³º³ð ¢¢ëäš³õ ÷èäëì¢äèí íèë÷³ð ê¢¢í³ ´ð-´â÷ ñåäêë ìàðòãäàä, äååðì÷ á³³äë äååð àâ÷àíà. Òèèã³ä ê¢¢í³ ³ìíä ê¢ðäã êåñã ¢¢ë òàòãäíà. Òåð ó÷ðàð ³ìòí³ ´ð-´â÷ ñåäêëèíü áàòëõèí ò´ë³ ç´â³ð èê ê´äëìø êåõ êåðãò³. Õàìãèí ò¢ð¢íä ñóðºóëü-ýðäìèí ä´œã³ð ´ð-´â÷ ñåäêëèí áîëí êåí-íåãíä³í ä´œ áîëëºíà óõàí-òîîëâð áè÷êä¢äò, öóã ³ìòíä äàñõõ êåðãò³ áîëšàíà. ¥äã³ öàãà íîìòíðèí øèíšëëò³ð, ê¢¢í³ çàœ-àâöä ´ð-´â÷, öàºàí ñåäêë õàìãèí èê ÷èíð 碢äãíü èëäêãäâ. Ýííü íàíä èê èöë 碢뺚³í³.
Äàâñí çóí šèë ä³³º³ð ýêëë³. Çóí šèëèí äóíäóðàð "êèèòí ä³³í³" ¢ëì³ä ³ìòí á³³â. Êåí-íåãíä³í èòêëãî, ìó ¢¢ëäâð êåõ ãèš ñàíñí á³³äëä äàëà ñ³í þìí óãà. Áîëâ ³ìòí îëàð õîðšàõ ä³³í³ñ òåðíü íåâ÷ê äååð áèë³. Åâðîïåéñê íèèö³í³ ê¢÷ëëò íàíä òààñãäíà. Óðäíü õîîðíäàí õîðòí á³³ñí Ôðàíö áîëí Ãåðìàíü ÕÕ çóí šèëèí ÷èëã÷³ð åâðîïåéñê ãîñóäàðñòâñèã íåãä¢ëõ ê¢ñëò³º³ð ¢¢ëäñíü éèð òààñòà. Åâðîïåéñê íèèö³í äåìîêðàòè÷åñê óë äååð äåëãðš³í³. Á¢êëäíü àâàä õ³ë³õë³, äåëê³í á³³äë ìó áèø ãèš áè òîîëšàíàâ.
- Òðàìïèã ø¢¢š àâñí éîâäë áàñ òèèìèé?
- Äîíàëüä Òðàìï ÑØÀ-í ïðåçèäåíòèí êàíäèäàò á³³õä³í äóðíäàí òîîëâðàí êåëäã áèë³. Áîëâ îäà ýí¢í³ ýýì äååð èê äààâð à÷ãäñí á³³í³. Òåã³ä ¢ííä³í òîãòñí á³³äëèã, ´´ðê óëñèí òîîëâðèã îíüãòàí àâõ ç´âò³ áîëšàíà. ijê³ä áîëõëà Àìåðèêèí Íåãäñí Øòàòìóä - ýíòí äåìîêðàòè÷åñê îðí-íóòã áîëšàíà. Ñóëäàí á³³õ äåëê³í í¢¢ðò éîâõ ýí ãîñóäàðñòâèã êîëëåêòèâí ºàðäâð çàëíà. ÑØÀ-ä þóíàñ ÷èãí ¢ëì³ óãà çàðºèí ñèñòåì ¢¢ëäí³, õîéð ïàëàòòà ïàðëàìåíò çàêàíè èøò³ ê´äëìø³í á¢ðä³í³.
- Áóðõí Áàãøèí íîìèí òóñêàð êåëõë³ðí, Òà èê çóóäàí ñóðºóëü-ýðäìèí òóñêàð êåëí³ò. Òèèã÷ê³ä øàšíà õàëõàñ áèø éèðèíè òîãòñí á³³äë³ñ èøò³ òîîëâðàí ìåä¢ëí³ò. Ýííü ÿìàðàí ó÷ðòà?
- Ýí¢íä ñ´ð¢ä òîîëâð óãà. Þíãàä ãèõë³ øàšíà íîìä ìåäðë èê ÷èíð 碢í³. Áóðõí Áàãøèí íîìèí óëä áóääèéñê ôèëîñîôèé á³³í³. Áóðõí-øàšíä ø¢òäã óëñ ÿìàðàí ÷èãí ò´ðò íîìèí õ³ë³ö á³ðš ¢¢ëäí³. Äååä ¢çãèí íîìòíðëà áè ºó÷ ºàð šèëèí òóðøàðò íîìèí õàëõàð ꢢíäâð êåš, îëí ò´ð³ð õ³ë³ö³í ñ´ðš 䢜ö¢ëš õ³ë³í³â. Óõàºàí öåâðä¢ëš 㢢ä¢ëõèí òóñêàð, èðã÷ šèðºëèí òóñêàð, ³ìòí õ´âò³ áîëõèí ò´ë³ þí êåðãò³í òóñêàð ꢢíäâð êåí³âèäí.
²ìòí õóðëìóäò çóã êåðã³ðí ì´ðã¢ëä îðëöõàð èðí³. Ìèí躳ð áîëõëà, õóðëìóä ñóðºóëü-ýðäìèí öóòõëœãóä áîëõëà ñ³í áèë³. ÕÕI çóí šèëèí áóääèñò áîëõèí ò´ë³ øàšíà íîìèã, òåð ìåò ôèëîñîôèã äàñõ êåðãò³. Áóðõí-øàšíà òîîëâðàð, ê¢í äåëê³ã ýâð³ õ³ë³ö³ð ¢çí³. Áîë⠢皳õ áîëí ¢ííä³í áîëšàõ òîîòûí õîîðíä òàìëà ³äë èê çàã á³³í³. Êâàíòîâ ôèçèêä áîëõëà, íîìòíðèí òîîëâðàð, ¢ííä³í þìí á³³í³ ãèš èòê¢ëõä éèð õàòó. Èèì òîîëâð óóðëàä á³³äã³ñí ãåòëõä ñ³í áîëíà. Óóðëñí öàãòàí áèäí öóãèã õàð ´œãò³º³ð ¢çí³âèäí. Òàëäàí óëñ êåš³õ òîîòíü ìåë õàšºð áîëš, òèèã÷ê³ä ¢ííä³í òèèì áîëš ìåäãäí³. Éîñíäíü àâàä õ³ë³õë³, òåðíü èê çóóäàí ìàíà áèéñèí òîîëâð, óóðëñí ìàíà ñåäêë òèèì áîëšàíà. Íîìòíð áîëí áóääèñòíð ýí òóñò íåã õ³ë³ö á³ðš³í³.
- Øàšíà íîìàð ýêë³ä ñîíüìñšàõ óëñ ÿìàðàí äåãòð óìøõ ç´âò³â?
- Õàìãèí ò¢ð¢íä Ãàíäæðèí áîëí Äàíäæóðèí áîòüìóäûã îíüãàí ´ã÷ óìøõ êåðãò³. Áè ýâð³í áè÷êí³ñí àâí òåäíèã äàñëàâ. Òåð¢í³ñ íàíü ò´âä, ìë, õàëüìã, òóâèíñê íîìòíð - ôèëîñîôìóäûí ¢¢ä³âðì¢ä áàñ á³³í³. Áóðõí Áàãøèí íîìèí òóñêàð êåñã äåãòðì¢ä îðñ êåë³ð áàðëãäš ºàð÷àõèíü ìåäí³â. Òåäí äóíä ìèíè ¢¢ä³âðì¢ä ÷èãí á³³í³. Òåðíü áàñ äàñõä òóñòà ñ³í äåãòðì¢ä ãèš áè òîîëšàíàâ.
Ê¢¢íäâðèí éîâóäò íàíü ÷èãí êåñã ò´ð³ð Äàëà ëàìèí ãåã³í òîîëâðàí ìåä¢ëâ.

ÓØÊÀÍÀ Ñóâñí

Видео