Šèðºë¢ð ç´ðñí ñåäêëò³

20-01-2017, 16:38 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Ê¢¢í³ á³³äë-šèðºë íåã êåâ³ðí á³³äãî. Òåã³ä äóóíä ê¢¢í³ ñåäêë, ºóíäë, çîâëœ, áàéð îðóëäã. Šèðºëä çîâëœòà ÷èãí, áàéðòà ÷èãí éîâäëìóä ó÷ðíà. Òåã³ä ³ìòí äóóºàí ´ðãš äóóëàä, ñåäêë³í óóäóëàä, îìã, óðìä àâäã á³³ñìí. Õàëüìã óëñ äóóºàð êåç³ä ÷èãí ñåäêëèí ñåðãìš êåš éîâñìí. Ýëñòä á³³äã Àéñà Õîõëàøîâàí á³³äë-šèðºëä áîëõëà, äóí šèðºë¢ð ç´ð¢ëñí îìã, ñ¢ð³ ´ã÷, ò¢øã áîëí áàéð áåëãëí³.
Àéñà ýê-ýöêä³í îð ºàíöõí ¢ðí áîëš, ýðê³ð ´ññìí. Ýê-ýöêíü ýí¢íä öóã äóðàí, êèëìš³í ´ã³ä ´ñêñí áîëäã. Áè÷êí³ñí àâí äóóíä äóðàí, ñåäêë³í ´ãë³. Ýýš³ñí äàññí ò¢ð¢í äóíü -
"Í¢¢äë³", "Ýýšèí äóí" ãèš Àéñà êåëí³. Ýýšíü, ºàºàíü êåç³ä ÷èãí äóóëàä éîâäã ò´ë³äíü ꢢêí áè÷êí öàãàñ àâí õàëüìã äóóíà àéñèã áèéä³í øèœã³â. Ýê-ýöêèííü ýëãí-ñàäíü éèðèíä³í áèëã-ýðäìä äóðòà óëñ, ýäí äóíä àéòà êåâ³ð äóóëäã, áèèëäã, ø¢ëã¢ä óìøäã óëñ á³³í³. Õàìãèí ò¢ð¢íä äóóíä äóðèíü òóñõàºàä ´ãñí ê¢í - ýöêíü.
Àéñà Õîõëàøîâà ò´ðõ³ð³ í¢äí³ õàðàíü ìó. Òåð áèéíü ýí ãåìä³í äèèëãäëãî, ñåäêë³ðí çîâëãî, ýâð³ííü áèëã³ðí óðìä àâíà. Ýöêíü Ñåðãåé Äàâûäîâè÷ Ñåìèïàëàòèíñêä àþë áîëñí šèëä
ò´ðñí³ óðøãàð í¢äí³ õàðàíü òàòó ò´ðñìí. Õàðì ò´ðõä, èèì øàëòã îð ºàíöõí ꢢêí Àéñàäíü ÷èãí ê¢ðòš. Ò³âñí õ´â³ñí äàâäã àðº óãà. Ò´ðõ³ð³ ýí¢í³ í¢äí³ õàðàíü ìó. Àéñàã áè÷êí öàãòíü àëüäàðàí ÷èãí àâ÷ éîâàä, ´´ä³í ìåäðëò³ ýì÷íðò ¢ç¢ë³ä, ìåñëëº ÷èãí êåñìí. Áîëâ, õàðì
ò´ðõä, ýìíëºí òóñëëãî, í¢äèíü ýä㳚 ÷àäñí óãà.
Ýëñòä í¢äí³ õàðàíü òàòó ꢢêäèí ò´ë³ áè÷êä¢äèí ñàä áîëí øêîë óãà áîëàä, ýöêíü ꢢê³í Ìîñêâàºóð àâ÷ îäâ. Îðí-íóòãèí ýð¢ë-ìåíä õàðëºíà ìèíèñòåðñòâ Àéñàã Ìîñêîâñê îáëàñòüä á³³äã ñîõð áîëí ìóóºàð ¢çäã ꢢêäèí ò´ë³ øèøëœ øêîëóð éîâóëâ. Äóëàí, íàðòà òàœº÷àñ ¢âëäíü äàœãèí êèèòí áîëäã, öàñí èê³ð îðäã áàëºñíä ýäí òóñâ. Òàâòàäàí Àéñà Ìîñêîâñê îáëàñòèí Êîðîëåâ áàëºñíä í¢äí³ õàðàíü ìó ꢢêä ñóðäã øêîëä îðâ. Ò¢ð¢í àâãòàí õ³ð ºàçðò á³³õä ê¢÷ð-ê¢íä áîëâ. ߺàä ãèõë³ òàíüë-¢çë óëñ, á³³äã ᢢð óãà á³³ñìí. Ñåðãåé Äàâûäîâè÷ ïàòüð í³³ì³äëš àâàä, ³ìòíä ìàññàš ê庳ä, òåš³ëèí ì´œã³í îëàä, í¢¢š èðñí ºàçðò èšëä³ä á³³öõ³â.
Òåã³ä ÷èãí Àéñà óðìä àâ÷, Ìîñêîâñê îáëàñòèí Êîðîëåâ áàëºñíä èñêóññòâèí áè÷êä¢äèí øêîëä óëñèí çåâñã¢äèí ³œãä ñóð÷, àêêîðäåîí òàòäã äàñâ. 1998 šèëä Ýëñòä ýðìäãò³ áè÷êä¢äèí ðåàáèëèòàöèí öóòõëœ ñåêãäñí áèë³. Àéñà ãåìò³-øàëòãòà áè÷êä¢äò õàëüìã áîëí îðñ äóä äóóëäã á³³ñìí.
Ìîñêîâñê îáëàñòüä á³³õä³í áèëãò³ ꢢêí áàñ êåñã ¢¢ä³ã÷ ìàðºàñò îðëöš îí÷ðäã áèë³. Óéí íàñòàäàí Àéñà Ìîñêîâñê îáëàñòèí Êàëèíèíãðàä áàëºñíä "Ãîðîäñêèå öâåòû-99" ãèäã ìàðºàíä õîéðäã÷ áîëí Ïóøêèíî áàëºñíä óëñèí äóóíà ìàðºàíä ò¢ð¢í îðì ýçëñìí. Àéñà Êîðîëåâ áàëºñíä øêîëàí ò´ãñ³ñí³ õ´´í Ìîñêâà áàëºñíà Èïïîëèòîâèí-Èâàíîâèí íåðò³ ê´ãšìèí êîëëåäæä öààñàí ´ãñìí. Ñóðºóëü ñóðõ áàº÷óäûã ÷àœºàð øàëºñìí. Éèñõí îðìä ºó÷ ºàð ê¢í ìàðºëà. Òåð áèéíü Àéñà ê¢ö³ìšò³º³ð ø¢¢âð³í ´ã³ä âîêàëüí ³œãä îðš ñóðâ. "Óëñèí äóí" ãèäã ýðäì äàñâ. Ñóðºóëÿí ò´ãñ³º³ä, ýðäìèí èòêëèí öààñàí àâàä, Ýëñò¢ð õ³ðš èð³ä, "Êàëìêîíöåðò" ÃÓ-ä õîðèí àðòèñòê áîëš ê´äëâ.
2007 šèëä Àéñà Ìîñêîâñê ãîñóäàðñòâåíí ïåäàãîãè÷åñê èíñòèòóòûí ê´ãšìèí ôàêóëüòåòèí 3-÷ êóðñò îðš, "Êàëìêîíöåðò" ÃÓ-ä ê´äëí á³³š ñóðºóëü ñóðâ. Õàëüìãò Àéñà ê¢ö³ìšò³º³ð áèëã-ýðäì³í ¢ç¢ëš éîâñìí. Îêòÿáðüñê ðàéîíà Õîøóä ñåë³íä áîëñí ñàëäñìóäûí äóóíà ôåñòèâàëüä îðëöñí áîëäã. Ãîñóäàðñòâåíí õîðèí õóäîæåñòâåíí ºàðäà÷, ²ð³ñ³í èñêóññòâèí à÷òà ¢¢ëä³÷ Àíàòîëèé Öåáåêîâèí 70 šèëèí ´´íä íåð³äãäñí ãàñòðîëüìóäò îðëöš, òàœº÷èã ýðãñìí.
2008 šèëä ÑÑÑÐ-èí àðòèñò Þðèé Ñîëîìèí ºàð ò³âñí é´ð³ëèí ñóœºóã Àéñà Õîõëàøîâàí íåðíä èðí³. Òåð¢íä "Óëñèí äóí" ãèäã íîìèíàöä "Ôèëàíòðîï" ãèäã ì´ð³í 3-÷ äåâñœãèí ëàóðåàòûí íåð 碢ëºãäñí³ òóñê áàéðòà 糜ã èðñìí.
Îëí šèëä³í ò´ðñêí ºàçð-óñíàñí õîëä éîâñí ó÷ðàð Àéñàä ò´ðñêí êåëíü ìàðòãäàä á³³â. Òàœº÷èí Ãîñóäàðñòâåíí õîðèí õóäîæåñòâåíí ºàðäà÷ Àíàòîëèé Öåáåêîâ Àéñàä Ìîñêîâñê êîëëåäæ ò´ãñ³ã÷ ø¢¢âðòíü êåñã õàëüìã äó áåëäš äóóëõäíü ä´œ áîëâ. Òåð ìåò ´ð š´´ëí, ñ³³õí ñåäêëò³ Àíàòîëèé Î÷èð-Ãîðÿåâè÷èí íèë÷³ð Àéñà òàâí îíö êîíöåðò áåëäš, áèëã-ýðäì³í
¢ç¢ëâ.
Ìîñêâàä ñóð÷ éîâñí šèëì¢äèí òóðøàðò Àéñà ýöêò³º³í êåñã ê¢÷ð-ê¢íä òîîò äààš ºàðñìí. Ïàòüð í³³ì³äëõèí áîëí ꢢê³í ñóðºõèí ò´ë³ ýöêíü ´ð¢í ýðò³ñ àâí àñõí îðà ê¢ðòë ê´äëäã áèë³. Çîâëœ ¢ç³ä, ê¢÷ð-ê¢íä äààš á³³ñí ó÷ðàð Ñåðãåé Äàâûäîâè÷èí ýð¢ë-ìåíäíü öàã èðâ³ñ ìóóðàä á³³â. 2010 šèëä ³ð³ ò³â ºàð÷, ºàë íàñíäàí Ñåðãåé Äàâûäîâè÷ ñ³³º³í õ³³â.
Õ´´ííü Àéñà ÊàëìÃÓ-í ôèëîëîãèéèí áîëí âîñòîêîâåäåíÿ Õàëüìã èíñòèòóòä ñóð÷, õàëüìã êåë äàñ÷, èòêë öààñ àââ. Óíèâåðñèòåòä ñóð÷ éîâñí šèëì¢äò Àéñà "Áóìáèí îðí" àíñàìáëèí õàíüä îðš, êîíöåðòì¢äò îðëöš, áèëã³í ¢ç¢ëš éîâñìí.
Íåðíü òóóðñí äóó÷íð, ²ð³ñ³í èñêóññòâèí à÷òà ¢¢ëä³÷ Àíàòîëèé Öåáåêîâ, Õàëüìã Òàœº÷èí à÷òà àðòèñòíð Çîÿ Öåäåíîâà, Âàëåíòèíà Áàòàøîâà, Äàíàðà Øàëõàíîâà, íàíü ÷èãí íåðò³ äóó÷íð ýðäìèííü íóóâ÷àðí ýí¢íë³ õóâàëöñìí. Íåðíü òåìäãò³ äîìáð÷ Áóëºí Ìàíäæóðàêîâà, áèëãò Áîðèñ Î÷êàåâ àõòà äîìáð öîêäã äàñõâ. Ä´œ áîëñí öàºàí ñàíàòà öóã óëñèã çààõëàíü, ãàçåòèí õàëõä ç³ ê¢ðòøãîíü ìàºä óãà. Ýäí³ ê¢ðãñí à÷-òóñèíü Àéñà äàœãèí òîäëš, ýäíä õàíëòòà á³³í³.
¥äã³ öàãò Àéñàä ýêíü í¢äí-àìí, ä´œ-ò¢øã áîëíà. Øêîëä ñóð÷àõäàí Áðàéëåðèí ýâ-àðºàð áè÷äã áîëí óìøäã äàññìí. Òåã³ä í¢äí³ õàðàíü òàòó óëñèí ò´ë³ ºàðäã øèøëœ æóðíàëìóä áè÷¢ëš àâíà. Ýí¢ã äàõàä äèñêåò èðí³. Òåã³ä ³ ºàðäã æóðíàëìóä ÷èœíš, îëí ç¢ñí ñîíüí òîîò ìåäš àâíà, ëèòåðàòóðí ¢¢ä³âðì¢äë³ ÷èãí òàíüëäíà. Êîìïüþòåðí êóðñìóä ò´ãñ³š, ñîöèàëüí
ñåòüì¢äò ýâð³ííü ¢ð-èíüã¢ä³í îëš, òåäíë³ ç³œã àâëöíà. Àéñà Õîõëàøîâà äóóëšàõèã Èíòåðíåòä îëš áîëõìí.
Šèðºë¢ð ç´ðñí ñåäêëò³ áèëãò³ áààõí ꢢêí çîâëœäàí äàðãäëãî, áèëã-ýðäì³í äåëãð¢ëš, îëíä ¢ëã¢ð áîëš ÷àäšàíà. Õàëüìã äóä äóóëš, ò´ðñêí ñîéëàí ´ð㚢ëëºíä áîëì ò³âö³í îðóëš éîâíà.

Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ