Äóðíà çàëü - šèðºëèí õààëºèí ãåðë

20-02-2017, 17:33 | Таңһчин зәңгс » Күн болн җирһл

Ê¢í áîëºí ´ðê-á¢ë³í ´íä³ëºñí öàãòàí ñåäêëäíü òóññí èíüãò³º³í îëí šèëä³í íè-íåãí á³³š, à÷íð-çååíðèííü áîëí šè÷íðèííü êèøãò áàãòš õàìäàí ê´ãøðõ³ð ñàííà. Ò³âí-šèðí šèëä³í õàìäàí íèèò³ á³³š, ¢ðí-ñàäíäàí ÷èê ñóðºìš ´ã÷, îòã-³³ìãò³í ê¢íäò³ óëñ áîëñí ´ðê-á¢ëì¢ä îëíä ¢ëã¢ð-¢çìš áîëíà. Šèðí šèë õîîðàí ´ðê-á¢ë³í ´íä³ëºñí Àëóêà Ëåäæèåâíà áîëí Î÷ð Ñàíãàäæèåâè÷ Õàëãàåâèõí ìåë òèèì óëñ áîëíà ãèš êåëõë³ ÷èê áîëõ. Ýäí çóðºàí ¢ð ºàðºàä, îäà àðâí à÷-çååò³ áîëí õîéð çååí÷ðò³ ýœêð ààâ-ýýš õîéð áîëàä àìð÷-šè𺚠éîâíà.
Õîë 1956 šèëä Ñèâðèí ºàçðò õîéð áààõí ê¢í òàíüëäàä, íåã-íåãíä³í äóðàí ´ã³ä, 1957 šèëèí ôåâðàëü ñàðä õ¢ðì³í êåñìí. Ýäí³ šèðºëèí õààëº àìð áèø, áè÷êíäê öàãòàí ýäí òóóâðò òóñàä, Ñèâðèí ºàçðò ê¢÷-ê´ëñí³ õààëºàí ýêë³ä, õàëüìã óëñèí íåðí öåâðëãäõë³, ò´ðñêí ºàçðèííü áîñõìšä ò³âö³í îðóëš íàñíàííü òóðøàðò ¢íí-÷èê ñåäêëò³º³ð ê´äëñìí. Ýíäð ìåä³òíð à÷òà àìðëºíä á³³í³, îëí à÷íð-çååíðò³í í¢äí-àìí áîëš, ñ¢â-ñåëâã³ðí áîëí šèðºëèí áàéí äàìøëòàðí õóâàëöš éîâíà.
Àëóêà ꢢêí 1938 šèëä Öàºàí Íóð ñåë³íä ºàðñìí. Ýäí³ ´ðê-á¢ëä àðâí äîëàí ¢ðí³ñ çóã Àëóêà ³ìä ¢ëäâ, íààäêñíü áîëõëà íèëõ öàãòàí ³ðëš îäâ. Îð ºàíöõí ꢢêèã ýê-ýöêíü òààëóëš, àëüõí äååð³í ´ñêäã á³³ñèã ìåä³ò òîäëíà. Çóã ýäí³ ò´âêí¢í šèëä ä³í áîëí òóóâð ó÷ðàä, êåñã çîâëœ àâ÷ èðâ. Òàâòà ꢢêí ´ðê-á¢ëò³º³í Êðàñíîÿðñê êðàéä òóñâ, õ´´ííü ýäí Àëòàéñê êðàéèí "Êðàñíûé ãîðíÿê" ñîâõîçóð í¢¢â. Òåíä ꢢêí ºóðâí êëàññ ò´ãñ³º³ä, ýêä³í ä´œ áîëõàð øàëäà÷-øèðä³÷ áîëš ýêë³ä ê´äëâ. Àðâí õîéðòà Î÷ð áîëõëà ýêò³º³í ¡ñòèí ðàéîíà Ýðäíèõí ñåë³í³ñ òóóãäñìí. Ýäí Íîâîñèáèðñêä òóñâ, áîëâ ê´â¢í òåíä ýê³í ãå庳ä, àâºèííü ´ðê-á¢ëò³ Àëòàéñê êðàéä á³³ðøëâ. Òåíä Àëóêà Î÷ð õîéð õàðºâ.
Õàëüìã Òàœº÷ øèí³ñ áîñõãäàä, õàëüìã óëñ ò´ðñêí ºàçðóðí òåìöõë³, Õàëãàåâèõí³ áààõí
´ðê-á¢ë Ê´ò÷íð³ ðàéîíà Òóãòí ñåë³íä èðš á³³ðøëâ. Áîëâ òåíä óäàí á³³ëãî ýäí ×êàëîâñêèé ñåë³í¢ð í¢¢º³ä, òåíä îëí šèëä³í á³³â. Î÷ð Ñàíãàäæèåâè÷ òóóâðò á³³ñí öàãòàí ìîäíà óð÷èí òåõíèêóìä ñóðñìí, òåã³ä äàññí ýðäì³ðí á³³ðí øêîëä áàãøëâ. Àëóêà Ëåäæèåâíà áîëõëà äàññàðí øàëäà÷-øèðä³÷ áîëš ê´äëâ. Òåð öàãò ñîâõîç-êîëõîçìóä á¢ðä³ãäš, ìàëûí õîøìóä, ³ìòíä á³³äã ãåðì¢ä, íàíü ÷èãí á³³ðí îëàð òîñõãäšàñìí, òåã³ä õàíöàí øàìëàä öóºàð ò´ðñêí ºàçðèííü áîñõìšä 㢚𚠢¢ëäâ. ×êàëîâèí íåðò³ ñîâõîçä òèèãõä ò³â ºàð ìàëûí õîø, ºóðâí ôåðì ýäë-àõóí ìåäëä îðäã á³³ñìí. Ñîâõîçä ê´äë³÷íðèí ò´ë³ øèí ãåðì¢ä îëàð òîñõãäšàëà, òåã³ä øàëäà÷íðèí áðèãàäìóä ´äð-ñ´ óãà ãèëò³ ê´äëäã á³³ñèã ìåä³ò îäà òîäëíà. Òèèãõä ñîöèàëèñòè÷åñê ê¢÷-ê´ëñí³ ä´ðëä³í äàâóëãääã á³³ñìí, òåã³ä À.Õàëãàåâàí áðèãàä îíüäèí
í¢¢ðò éîâäãèã îäà ÷èãí á³³ðí ³ìòí ìàðòõø.
- Ìàíà ýê-ýöê õîéð ÿìàðàí ÷èãí ê´äëìø³ñ ³³äãî, îíüäèí ³ìòí³ í¢¢ðò éîâäã ò´ë³ä³í ìàäíä ÷èãí ÷èê ñóðºìš ´ãõ³ð ç¢òêäã áèë³. Ìàäíèã õàðà ñóóšàõèã ¢çõë³ðí, ¢¢ë á³ðòí, ꢢêí ê¢í ºàðòàí ýâò³ áîëõ ç´âò³ ãèäìí. Òåã³ä áèäí ýê³í äàõàä õàòõìð õàòõàä, êå-ñ³³õí ´ëãìð õóâö-õóíð ´ëã³ä, ³ìò³õí õîò-õîë áåëääã äàñâèäí. Ýöêìäí áîëõëà ñ³³í³ð çóðíà, ìîäàð îëí ç¢ñí êåãäëì¢ä êåí³, ìàäí îíüäèí ´´ðíü á³³š ä´œ áîëäã áèë³âèäí. Ýê-ýöêìäí ðàéîíà áîëí òàœº÷èí ìàðºàñò îðëöš, êåãäëì¢ä³í ºàðèí ýðäìèí º³³õ¢ëä ¢ç¢ëš éîâëà,- ãèš Èðèíà ꢢêíü êåëí³.
Ê´äëìøò³í ºàâøóí, äààâðòà áîëäã ò´ë³ä³í Àëóêà Ëåäæèåâíà ðàéñîâåòèí äåïóòàò áîëš
¢¢ëäš éîâñìí. Î÷ð Ñàíãàäæèåâè÷ îëí šèëä³í ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõä ¢íí-÷èê ñåäêëò³º³ð
ê´äëñí ò´ë³ä³í "ÐÑÔÑÐ-èí ñóðºóëü-ýðäìèí éè뺳í ñ³í ê´äë³÷" áîëí "Ê´ò÷íð³ ðàéîíà ê¢íäò³ èðãí" ãèäã íåðä 碢í³. Ìåä³òíð õîþðí ê¢÷-ê´ëñí³ âåòåðàíìóä áîëíà. 2011-÷ šèëä ýäí Ýëñò¢ð í¢¢š ºàðâ. Îäà ýäí îð ºàíöõí Àìð-Ñàíàí ê´â¢íä³í á³³í³. ªóíäë ò´ðõä, Ëåíà ꢢêíü áàº-䢢âð íàñíäàí ãåìèí óðøãàð ñ³³º³í õ³³â. "Çîâëœ óãà šèðºë óãà" ãèš õàëüìã óëñ êåëäã³ð, ìåä³òíð ê¢÷ð-ê¢íäèã õàìäàí äààºàä, à÷íð-çååíðèííü ê¢ö³ìšä áàéðëš á³³í³.
Ýê-ýöêèííü ºàðñí ´äðë³ šèðºë ´ãñí ýœêð óëñèííü à÷ õ³ð¢ëõ³ð ꢢêäíü öóãòàí õàìäàí öóãëðäã àâúÿñ á³³í³. ijê³ä ôåâðàëü ñàðèí 23-ä, õîë Ñèâðèí ºàçðò ´ðê³í ´íä³ëºñí ´äðë³, Õàëãàåâèõí³ ´íð-´ñêëœ ´ðê-á¢ë áàñ õàìäàí öóãëðš èê áàéðòà-øóóãàòàºàð í³³ðëí³. Šèðí šèëä³í áàéð-çîâëœãàí ³äë õóâàëöš, íåã-íåãí³ííü ñåäêë ìåäš, íèèò³ á³³õ Î÷ð Ñàíãàäæèåâè÷ áîëí Àëóêà Ëåäæèåâíà ¢ðí-ñàäíäàí áîëí à÷íð-çååíðò³í õàâðèí íàðíøã áîëš, ýð¢ë-ìåíä éîâòõà ãèš äóðäšàíàâèäí.

Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
ÇÓÐÃÒ: Î÷ð Ñàíãàäæèåâè÷ áîëí Àëóêà Ëåäæèåâíà Õàëãàåâèõí à÷íð-çååíðò³º³í

Видео