Сііхн љирєлин хаалєта

Багшин эрдм хамгин кергті болн эркн чинрті эрдм мґн. Эрдмдін седклін ґгсн, эрдмдән итклтә улс школд көдлнә.

Светлана Гоогуева Лаганя района Красинск селіні дундын школд ут цагин эргцд хальмг келні багшар кґдлљіні. 1989 љилд Хальмг государственн университет тґгсієід, энд кўч-кґлсні хаалєан эклсн билі. Тиигхд школын єардачар кґдлљісн Клавдия Сангаджиевна Атешова энўг кґдлмшт орулљ авад, сўв-селвгін ґгід, дамшлтарн хувалцљ йовсмн. Тегід Светлана Цебековна ах ўўрін оньдин ханлтта седклтієір тодлна.

Цаг медмљін угаєар давна. Энљл Светлана Цебековна эрдмірн эклід кґдлсніс нааран дигті 25 љил кўцв. Эн љилмўдин эргцд Светлана Цебековна олн зўсн дааврта ўўл дааљ йовсмн. Тер дотр сурєуль-эрдмин болн сурємљллєна тґрір школын єардачин дарук, Лаганя района сурєуль-эрдмин іњгин ахлачин дарук, школын єардач болљ ўўлдљ йовла, ода болхла хальмг келні багшар кґдлљ, сурєуль-эрдмин келн-улсин системин керг-тґрір кґдлмшиг зўўцўлні. Светлана Цебековнан сурєульчнрнь хальмг келні болн литературин олимпиадмудт болн марєаст шунмєаєар орлцљ, сін медрлін ўзўлљ ончрна. Ут цагин эргцд багш дањгин ўзмљтієір, ўўдігч кевір кґдлљ, олн дунд тоомср эзлв. Энўні кўч-кґлснь ґґдінір ўнлгдід, багш олн ачлврмудар, тер тоод тањєчин сурєуль-эрдмин болн номин министерствин Кўндллєні єашгудар, «РФ-н олна сурєуль-эрдмин кўндті кґдліч» гидг ґрчд зўўдг темдгір ачлгдсмн. Светлана Цебековна олн љилин эргцд кесг зун сурєульчнрт бат медрл зааљ ґгсмн. Ґдгі цагт сурєульчнрнь эмчин, багшин, тоочин, цергі, тосхачин, нань чигн олн зўсн эрдмір кґдлљ, тањєчдан, орн-нутгтан, імтнд тусан кўргљ йовна. Красинск дундын школ тґгсісн В.Эрдни-Горяев, В.Д.-Горяева, Р.Аверьянов, В.Нижиндаев, С.Бадмаев, нань чигн баєчуд Светлана Цебековнаг болн энўнлі хамдан кґдлљіх багшнриг кўцімљірн байрлулљ, бахмљ ўўдіні.

Светлана Ик Буурла района Приманыч селінд ґнр ґрк-бўлд тґрсмн. Школд сурєулян сіінір сурч, хальмг, орс болн англь келні кичілмўд таасдг билі. Тегід эњкр багшасн - Нина Дорджиевна Асироваєас ўлгўр авч, хальмг келні багшин эрдм шўўљ авсмн. Приманычск дундын школ тґгсіљ, Хальмг государственн университетин филологическ факультетин хальмг келн даслєна іњгд сурєуль сурв.

1980 љилмўдт хальмг іњгд цецн ухата, ач икті номтнр Дорљ Антонович Павлов, Уташ Улазганович Очиров, Анатолий Шалхакович Кичиков багшлљасмн. Тегід Светлана ик тоомсрта, кўњкл багшнр энўг сурєљ йовснд бахмљта. Сурєуль сурсн тавн љил нег агчм кевті давв. Тиигхд университетин оютнриг љил болєн хаврар тґл авлєна, зунар тірі-темсні кґдлмшт селіні эдл-ахусар йовулдг біісмн. Тиигід нег љил Светлана хамдан сурчасн ўўрмўдтієін тер цагт Каспийск района (ода Лаганя район) «Красинский» совхозд темс хуралєна кґдлмшт ирні. Бає дўўвр насн басл сііхн цаг. Мел эн сііхн насндан баєчуд эвріннь иньг-амргларн харєљ, љирєлін залєна. Імтн насн-љирєлиннь иньглірн харєна гисн хара тґрті юмн биш. Энд Светлана біірн кґвўн Андрейлі таньлдна. Эдн тўрўн хіліціс авн нег-негндін дуран ґгв. Цґґкн љил ўўрлљієід, ґркін ґнділєх бат шиидвр авсмн. Эдн ут љирєлин хаалєар хамдан йовљ, єурвн ўрін ґскч босхв. Елена, Екатерина кўўкднь Москвад деед сурєулян тґгсієід, ода эрдмірн кґдлљіні. Отхн кўўкнь Герл бас орн-нутгин хотл балєснд сурєуль сурчана. Ууєн кўўкнь хірд єарв. Тегід Светлана болн Андрей Гоогуевихн ода зееєін таалљ, байрта-бахмљта бііні.

Хальмг кел дасхљах багшнрин, тер тоод Светлана Гоогуеван ґмн байн сііхн келін хадєлљ, тер кевірнь бає ўйнрт ўлдіљ зааљ ґгх тґр бііні. Светлана Цебековна кўўкдиг соньмсулхин тґлі кичіл болєндан тохнятаєар белдні. Эвріннь ўўлдвртін олн зўсн нўўрлгч эв-арє олзлљ, дањгин ўўдігч хііврт бііні. Сурєульчнрт тґрскн кел сіінір дасххин кергт амн урн ўгин зґґр, «Љањєр» баатрльг дуулвр, хальмг бичічнрин ўўдіврмўд ґргір олзлна. Дорас ґсч йовх ўйин келинь ясрулхин тґлі эдні кел ґргљўллєні тґрт єол оньган ґгні. Кўўкдиг чикір келдг, чикір зіњг болн келвр тогтадг дасхлєн эркн тґр болна. Сурєульчнрнь дассн ўўдіврмўдиннь учр-утхинь медљ, тер дотр чеељір дассан сіінір тодлљ авна. Дорас ґсч йовх ўйнрин келинь ясрулхин кергт олн зўсн кичіл давулна, экскурсь келєн, кичіл-наадн, кичіл-викторин, нань чигн соньн тґрір кичіл бўрдіні. Ўлгўрлхд, кўўкд-кґвўд зііњгчнр болљ нернь темдгті нег єазра улсла интервью кені. Эдн урдаснь нерті улсин тускар материал белдљ, эднд сурврмуд ґгсн болљ, теднь эдні сурврмудт хірў ґгсн болна. Шўлгч Иван Убушаевла, кикбоксингір нарт-делкін чемпион Бату Хасиковла, нань чигн нерті улсла интервью белдні. Тиигід эдн хальмг келін ґргљўлні, нег єазра улсиг тодлљ, омг авна.

Светлана Цебековна гўн медрлті, ґґдін мергљлтті багш, йир дааврта, бийдін ик неквр тівдг, орчлњ мини гисн делгў седклті, єольшг, ээлті, бод гисн кўн. Дікід болхла сіінір дуулдг билгті. Тегід чигн күүкдт хальмг дуд дасхна. Тегід тер дуудас бичкдўд мана ґвкнрин санљ йовсн уха, кељ йовсн керг-үүлинь медљ чадна.

Хальмг улсин љирєлд учрсн зовлњта чигн йовдл, байрта чигн йовдл тиигід дуунд орулгдад йовсмн.

Олн зүсн неквр ґмнін тівід багш кґдлљіх тґлід љил ирвіс дорас ґсч йовх үйнрин келнь ясрад, үгмўдин кґрњгнь ґргљід йовна. Тґрскн келін даслєна керг – күндті болн тоомсрта керг. Тегід Светлана Цебековна бичкдүдт медрл ґгч, хальмг кел делгрўллєні кергт ик тівцін орулљ йовна. Дікід болхла эн кўўкд кўн хґвті аваль, килмљті эк болн наєц ээљ, сін гер-бўлті, сііхн љирєлин хаалєта.

Маргарита Арзаева