Îòã-³³ìãò³í òîîìñðòà

30-05-2017, 17:25 | Таңһчин зәңгс » Күн болн җирһл

Ïðèþòíà ðàéîíà ¡ëä÷í ñåë³íä ä³³í³ áîëí
ê¢÷-ê´ëñí³ âåòåðàí Àíäðåé Áàëåíîâè÷ Ëèäæèêîâèã öóºàð ìåäí³, ê¢íäëí³. Ýíòí îòã-³³ìãò³í õàìãèí íàñòà, ê¢íäò³ óëñèí íåãíü. Àíäðåé Áàëåíîâè÷èí áè÷êíäê áîëí óéí öàãíü ä³³í³ áîëí öààšëëºíà šèëì¢äò äàâñìí. Òåð ó÷ðàð ýí ýðò ýêë³ä ê´äëâ.
Áîðãøòóä àðâíà ê¢í Àíäðåé Áàëåíîâè÷ èòêëèí öààñàð 1931 šèë³ ãèš éîâíà. Áîëâ éîñàðíü áîëõëà ýíòí Ìîºà šèëò³, 1929 šèëä ò´ðñí áîëäã. Ýäí³ ´ðê-á¢ë 1-÷ ¡ëä÷íä, Êàëèíèí³ íåðò³ êîëõîçä á³³ñìí. ijí ýêëõ³ñ óðä ¡äë÷í³ ýêëö øêîëä îðàä, 4 êëàññ ÷èë³ñìí. Ýí¢íë³ õàìäàí Äîðš Ñàíäæèåâ, Àíäðåé Ñàíäæèåâ, íàíü ÷èãí äàëà ê´â¢ä ñóð÷àëà. Øêîëûí ºàðäà÷ ͳ³ìí Ãîðîõîâ, áàãøíð Áîñõìš Êè÷èêîâíà, Äàðüÿ Ìóòóëîâíà, Ìàòðåíà Ñàâåëüåâíà àõòà ìàäíèã ñóðºäã áèë³ ãèš Àíäðåé Áàëåíîâè÷ òîäëâðàðí õóâàëöíà.
Ãðàæäàíñê ä³³íä îðëöš éîâñí ýöêíü ´œãðõë³, ýêä³í ä´œ áîëõàð áè÷êí³ñí àâí ýí ìàë õ³ð¢ëñìí. Òèèã³ä Àíäðåé ê´â¢í 12-òà íàñòàºàñí àâí ýêë³ä ê´äëâ. Òåð ó÷ðàð öààðàíäíü ñóðºóëü ñóð÷ ÷àäñí óãà. Òóóâðèí ´ìí ýêíü ñ³³º³í õ³³â. Òèèã³ä óéí íàñòà Àíäðåé àõíð-䢢íðò³º³í íàºö ýã÷èííü õ³ë³âðò ´ññìí. ªàçðòàí á³³ñí öàãò Ãðèøà àõíü, Äóíÿ ýã÷íü ãåìèí óðøãàð ³ðëš îäñìí.
1943-÷ õàðàëòà šèëä öóã õàëüìã óëñëà ³äë ýäí³ ´ðê-á¢ë öààšëà õàðºâ. Íàºö ýã÷íü ×àíêà Åãîðîâà ´í÷í Àíäðåé, Àâÿ áîëí Ìàöã çååíðò³º³í Ñèâð¢ð òóóãäàä, Òþìåíñê îáëàñòèí ßðêîâñê ðàéîíä òóñâ. Íàºö ýã÷íü ºàðòàí ¢¢ëò³ áîëäã ò´ë³ä Ñèâðò ýäí íåâ÷êí õîòòà-òåš³ëò³ á³³â. Òåíä³ñí 1948 šèëèí õàâðàð ýäíèã Ñàõàëèí¢ð éîâóëâ. Õàëüìãóäûã óðäíü ýñ äàññí, ýñ ¢çš éîâñí ê´äëìøò çàðàä, õàìãèí ê¢íä ê´äëìøò ê´äë¢ëãñìí. Ñèâðò Àíäðåé Áàëåíîâè÷ ìîä áåëäëºí³ ê´äëìøò ê´äëâ. ¡âëèí òà÷êíñí êèèòíä ìîä ê´ð³äš éîâñàí ìåä³ò êåç³ä ÷èãí ìàðòøãî. Ñàõàëèíä áîëõëà çàºñ àœíëºíà ê´äëìøò éîâñìí. Äàðóíü áîíäàðí öåõä çàºñ äàâñëºíä êåðãò³ á³³ñí áî÷êñ êåäã á³³ñìí. Õ´´ííü òîñõëòûí õàëõàð ê´äëš, ãåðì¢ä òîñõäã á³³š. Òóóâðò éîâñí šèëì¢äò ýñ êåñí ê´äëìø óãà.
Áîëâ òóóâðèí öàãò áàéðòà, õ´âò³ àã÷ì ÷èãí ó÷ðäã áèë³. Ñàõàëèíä áຠíàñòà Àíäðåé áàñ ¡ëä÷í³ ³³ìã³ šèðºëì¢ä àðâíà ßëìí ꢢêíë³ õàðºàä, ýí¢íä ñåäêëíü òóñâ. Õîë 1953 šèëèí ìàé ñàðèí íåã øèí ýí õîéð õàíüöàä, ´ðê³í ´íä³ëºë³. Òåð öàãàñ íààðàí ýäí šèðºëèí óò õààëºàð õàìäàí éîâíà. Ñàõàëèíä ýäí³ áààõí ´ðê-á¢ëä óóºí ¢ðíü Áóéíòà ò´ðâ. Šèë èðâ³ñ šèðºë áàº-ñàºàð ÿñðàä á³³ñí áèéíü õàëüìãóä ò´ðñêí ºàçðàí ñàíàä, õàëüìã òååãò³í ê¢ðõíü ã躳ä ê¢ñë êåš éîâñìí. 1957 šèëä Ëèäæèêîâèõí³ á¢ë öóã õàëüìã óëñëàºàí õàìäàí ò´ðñêí ºàçðóðí òåìöâ.
ªàçðòàí èðñí³ õ´´í Ïåòÿ, Ãàëÿ, Âàñÿ, Êîëÿ, Âîëîäÿ, Èðà, Ìåðãí ò´ð³ä, ýäí í³³ìí ¢ðò³ áîëâ. Öóºàð ñóðºóëü ñóðàä, ê¢í áîëöõàâ. ͳ³ìí ¢ð³í ´ñê³ä, êåí-íåãí³ííü ºàðèíü ºàíçºä, ê´ëèíü
ä´ð³ä ê¢ðãõèí ò´ë³ä Àíäðåé Áàëåíîâè÷ ßëìí Íÿìèíîâíà õîéð êåä¢ ÷èäë³í ºàðºñí áîëõ ãèí³ò. Îäà ìåä³òíð àðâí òàâí à÷-çååò³ áîëí ºóðâí šè÷ò³. Áè÷êíä³í ´í÷í éîâñí Àíäðåé Áàëåíîâè÷ èèã³ä ´ñ³ä-´ðãšõèã êåí ìåäë³. Õàðì ò´ðõä, Âàñèëèé ê´â¢íü áຠíàñíäàí çåòêðë³ õà𺚠´œãðâ. Áîëâ àðäíü ¢ëäñí õîéð ¢ðíü ´ñ³ä-áîñàä, íåðèíü äóóäóëš éîâíà.
¥ðø³œã¢ óãà öààšëëºíà šèëì¢äò ò´ðñêí ºàçðàñí ñàëõ áèø, ´íð Ëèäæèêîâèõí ¡ëä÷íä óœã-òîõìàðí á³³º³ò³. ªàçðòàí èð÷ê³ä, Àíäðåé Áàëåíîâè÷ á³³ðí "Äðóæáà" êîëõîçä õ´´í³, äàðóíü áîä ìàëûí õîøò ê´äëâ. Àìðëºíäàí ºàðòëàí ºó÷í òàâí šèëèí òóðøàðò ìàëûí àðä éîâëà. Õàëóí çóíè íàðíä øàòàä, íàìðèí õóðò íîðàä, ¢âëèí êèèòíä äààðàä, íàñí-šèðºëèííü òóðøàðò ìàëûí àðä éîâíà ãèñí éèð àìð áèø áèë³. Àíäðåé Áàëåíîâè÷ áîëí õàìäàí ê´äëš éîâñí óëñ àðº-÷èäë³í ³ðâëëãî ê´äëš, ñåë³í³ ýäë-àõóí äåëãðëòä ç´âò³ ò³âö³í îðóëñíü ì´í.
ßëìí Íÿìèíîâíà àëüä ê´äëš éîâëà ãèš ñóðõëàì, ýíòí ê´äëñí ê¢í áèø ãèš Àíäðåé Áàëåíîâè÷ èí³º³ä êåëâ. Òèèã³ä øîãëñíü îðòà, çàëóíü ´ðê-á¢ë³í àñðõèí ò´ë³ä ´äð-ñ´ ãèëãî êååð õîøò
ê´äëš éîâõëà, ãåðãíü íóðºëšäàí ãåðò³í á³³º³ä, í³³ìí ¢ð³í õ³ë³š éîâñìí. Ê¢¢êäíü ´ñõë³
ê´äëìøò ºàðâ. Õóâö óéäã ôàáðèêèí ôèëèàëä óÿ÷àð, õ´´ííü ëàâêèí àõóëà÷àð ê´äëí, ãåðèí
ê´äëìø³í ê庳ä, ꢢêä³í ñóðºàä, êåñí ê´äëìøíü ìåë áàºäàä á³³äã á³³ñìí, òèèì øóëóí-øóäðìã ê¢í áîëäìí.
Ö´í ¢ãò³, öàºàí ñàíàòà, ò´âø¢í, š´´ëí çàœòà Àíäðåé Áàëåíîâè÷ îëí äóíä òîîìñðòà. Ìåä³òèí ´ð÷èíü êååð¢ëš³õ Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³³í³ ´´íèí ìåäàëüìóä áîëí Ê¢íäëëºí³ ºàøãóä ä³³í³ šèëì¢äò áîëí ýâèí á³³äë òîãòñí öàãò ê´ëñ³í àñõàä, ÷èäë³í í´´ëãî ê´äëñèã èòê¢ëš³í³. Àíäðåé Áàëåíîâè÷ áîëí ßëìí Íÿìèíîâíà èê ÷èãí, ñàðóë, ñ³³õí ãåðò õîþðí á³³í³. Ê¢¢êäíü ýê-ýöêä³í éèð ýœêð, ýäí³í òåâ÷³ä, àëü ñàíñàðíü á³³ëºí³. Öàíü óãà ñ³³í³ð õ³ë³º³ä, ýäíä³í á³³öèí àéòà òààë òîãòàºàä, êèëìš³í òóñõàäãèíü ãåðòíü îðš èðñí òàíüäãî ꢢíä ÷èãí òåð äàðóíü ìåäãäí³.
Àíäðåé Áàëåíîâè÷ áîëí ßëìí Íÿìèíîâíà õàíüöàä šèðí ä´ðâí šèë áîëâ. Ýäí êåç³ä ÷èãí íèèò³º³ð á³³š, íåã-íåãí³ííü ñåäêë ìåäëöš, áàéð-çîâëœãèã ³äë õóâàëöâ. Ýíäð ìåä³òíð ¢ðí-ñàäíàííü õ´âò³ šèðºë ¢çš, ñ³í-ñ³³õí á³³í³. Íàñíàííü òóðøàðò ¢íí-÷èê ñåäêë³ðí éîâñí
ò´ë³ä³í ê´ãøðõ íàñíäàí êèøã³í ýäëš³í³.

Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ

Видео