Õàí ãèõë³ õ³ë³š óãà, хàäìóä ãèõë³ õ³ë³š

28-06-2017, 16:28 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Èê êåç³í³ñ íààðàí òóóšèí óò òóðøàðò õàëüìã óëñò îëí ç¢ñí çîêàë, éîð, çàœøàë á³³äã á³³ñìí. Èèì çàœøàëìóä šèë èðâ³ñ àâúÿñò
õ¢âð³ä, çàêàí áîëàä, éîñí áîëàä ¢¢ëääã á³³š.
Õàëüìã óëñèí éîñíä ê´â¢í-ꢢêí ãåð-ìàë áîëàä, õóöèí òîëºà õîëâñí öàãò, áóó뺚 àâ÷ èðñí ꢢêí³ ¢ñèíü õóâàºàä, øèâðëã 碢º³ä,
ꢢêä ê¢¢í³ õóâö ´ìñê³ä, ýíäð ´äð³ñ àâí
ꢢêí áîëäãàí óóðàä, ꢢêä ê¢¢í³ öóã àâúÿñ àâ÷, áåð áîëõ éîñòà÷ ã躳ä çàëâð àâ÷àõ íåã êåì á³³äã á³³š. Îäà ýí öàãàñ àâí ºàçàºàñ îðš èðñí øèí áåð êåí àõàí ê¢íäëš, êåí 䢢º³í ýðêë¢ëš á³³õ éîñòà áîëâ. Õ¢ðì ò´ãñ³ä óãà á³³òë øèí îðš èðñí áåð ê¢ðãí³ öóã ýëãí-ñàäûã ÿºš íåð³äõ áîëíà, ö³ á³ð¢ëš ´ã³ä, ´´ðõí ýëãí-ñàäíäàí ´ãñí íåðèíü êåë³ä, òåð ö³³º³ð òîîíà. Èèã³ä ò¢ð¢í ´äð³ñ àâí ýýš-ààâ, íàºö-áààš, ä³³ä³-šååš³, ýã÷-áààš ã躳ä êåë³í õóºëàä êåë÷êõë³, ýí áåðä öààðàíäíü èèã³ä òåâ÷³ä, ê¢í áîëºíèã íåð³ä³ä êåëõë³, àìð áîëõ ã躳ä êåãääã àâúÿñ áîëšàíà.
Õàëüìã Òàœº÷èí áîëí ²ð³ñ³í Ôåäåðàöèí à÷òà áàãø Ñîôüÿ Îëüçååâà "Õàëüìã óëñèí àâúÿñìóä" ãèäã äåãòðò³í õàäìíëºíà àâúÿñèí òóñêàð òîäðõàºàð áè÷š. Õàäì ãèñí çàëóºèí ýëãí-ñàäí. Çàëóºèí ýëãí-ñàäûã áåð ê¢í íåð³ðíü êåëøãî ç´âò³. Êåëõë³, ìó éîð ãèš òîîëãääã. Êå糜ê áåð³ä è÷³ä-ý쳺³ä, êåí èê³í ê¢íäë³ä, õàäì óëñèí íåðèíü ò´ð¢ö àìëš êåëäãî á³³ñìí.
Êåç³í³ áåð õàäìèííü ´´ð òîëºàäàí àëü÷óð óãà, ìàõëà óãà á³³äãî á³³ñìí. ߺàä ãèõë³ òîëºàííü îðà õàäìäàí ¢ç¢ëäãî àâúÿñ á³³ñìí. ¡íí ñåäêë³ñí òèèãš áåð õàäìàí ê¢íäëäã á³³š.
Áåð ê¢í õàäìèí ´´ð áèé³í ÷èê³ð õ³ë³š á³ðäìí. Äóðíäàí õàäìèí ´´ð ñóóäìí áèø, õîéð
ê´ë³í íåãä¢ëš ñóóäìí, õóâöíà õîðìà ´âäã äàðõ éîñòà, ê´ë³í àëöàš ñóóäìí áèø.
Õàäì éîâš éîâõëà, ´ìí³º¢ðíü áåð ê¢í õààëºèíü êåð÷š ºàðäãî àâúÿñ á³³í³. ʢ볺³ä çîãñõ êåðãò³. Õàäì äàâàä ºàðõëà, áåð óðàëàí éîâäã.
Áåð õàäìàí ê¢íäë³ä “òà” ãèš êåëõ éîñòà. ªàçàºàñ õàäì îðš èðõë³, áåð ñóóñí îðìàñí áîñõ éîñòà, óðàëàí ºàðºàä õàäìàí ñóóëºäìí, ö³ êåš ´ãäìí. Êåç³í³ õàäìä áåëí ö³ ´ãäãî á³³š, øèí³ñ ö³ ÷àíàä, ´ãäã á³³š. ×àíñí ö³íü ³ìò³õí áîëõ ç´âò³.
Êåç³í³ áåð õàäìàñí ò¢ð¢í øèð³ä ñóóš õîò óóõ éîñí óãà á³³ñìí. Òèèì á³³äëò³º³ð áåð õàäìàí ê¢íäëäã á³³ñìí.
Áåð ꢢíä õàäìèí îðí äååð ñóóäã éîñí óãà. Õàäìíü ê´â¢í-áåðèí îðí äååð áàñ ñóóäìí áèø. Õàäì ýêä áàñ òåäí³ îðí äååð ñóóäã éîñí óãà. Ýí ñ³³õí àâúÿñèã ´äã³ öàãò ÷èãí ç³ðìíü á³ðí³.
Àëüä áîëâ÷í áåð ê¢í õàäìàñí ´ìí óðàëàí ºàð÷ ñóóäìí áèø. Õàäì óðàëàí ñóóõëà, áåð õàìãèí ñ¢¢ëä, àðä ñóóäìí. Òåðíü ó÷ðòà þìí: õàäì - ýí çàëó ê¢í. Çàëó ꢢí³ñ ꢢêä ê¢í äàâäìí áèø.
Èèãš, èèì á³³äëò³º³ð õàäìíëºíà àâúÿñàí ìåäõ êåðãò³. Õàäì óëñèí ÷èíðèã ´´ä³í á³ðõ êåðãò³, òåð öàãò ´ðê-á¢ë äîòð öóºàð íè á³³äã, ¢ðí-ñàäíä êèøã ó÷ðõ. “Õàí ãèõë³ õ³ë³š óãà, õàäìóä ãèõë³ õ³ë³š” ãèš õàðà áèø³ð êåëãäñí ¢ã á³³í³.

Маргарита АРЗАЕВА

Видео