Ê´äëìø³ñ àõ þìí óãà áèë³

11-07-2017, 19:30 | Таңһчин зәңгс » Сойл

"Õàëüìã ¢íí" ãèäã óóºí ãàçåò êåñã óëñèí
¢¢ä³ëòäíü, šèðºëäíü ò³âö³í îðóëâ, äàìøëò ´ãâ. Ìàíà òàœº÷èí íåðò³ áè÷³÷íð, ø¢ëã÷íð ýí¢íä ýêëš ê´äë³ä, ¢¢ä³ëòèí õààëºàí îëñìí. Êåñãíü à÷òà àìðëºíäàí ºàðòëàí àðº-÷èäë³í
í´´ëãî ê´äëš, îëí äóíä òîîìñð 碢ñìí. Òåäí³ íåãíü Öàºàí Ãàâèðîâíà Øàðàåâà á³³ñìí.
Öóã õàëüìã óëñëà ³äë Öàºàí Øàðàåâà (ꢢêí öàãòàí Ïàâëîâà) ä³³í³ áîëí Ñèâðèí òóóâðèí öàãò êåñã ê¢÷ð-ê¢íäèã äààš ºàðñìí. ²³äðõí³ îáëàñòèí Äîëáàíñê ðàéîíà Ìàëûé Íèèö³í ãèäã ñåë³íä ´ñ³ä-áîñàä, äîëàí êëàññ ò´ãñ³÷ê³ä, öààðàíäíü ²³äðõí³ ïåäàãîãè÷åñê ó÷èëèùä ñóðºóëü ñóðõàð éîââ. Íåã šèëä³í ñóðºóëü ñóð÷êàä, öààðàíäíü Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³í ýêëñí ó÷ðàð çàî÷í ñóðâ. Êåñãíü îðí-íóòãàí õîðòíàñ ñóëäõõàð ä³³íä îäâ. Ñåë³äò ê´äëõ áàãøíð óãà áîëàä á³³â. Òåã³ä ýí ñóðºóëü ñóð÷àõ áààõí ꢢêèã "Øàð ëóóçœ" ãèäã ñîâõîçóð éîâóëñìí.
Ê¢¢êäèã ñóðºñí äååð³í Öàºàí Øàðàåâà á³³ðí ºàçðà áàº÷óäëà ñîéëûí õàëõàð îëí ç¢ñí
êåðã-¢¢ëäâð ê¢ö³äã á³³ñìí. ijê³ä áîëõëà ê¢÷-ê´ëñ÷íðò øèí èðñí ãàçåò óìøàä, îðí-íóòãò þí áîëšàõèíü ö³³ëºš ´ãõ ç´âò³ áèë³.
Õàëüìã óëñèã öààšëà õàðºóëõ íåã ´äðèí ´ìí Öàºàí Ãàâèðîâíà àìðëºíä ºàð÷àõ ꢢêäèí òàáåëü áåëäñí áèë³, Ìàœºäóðòíü äåêàáðü ñàðèí 28-ä, õàëüìãóäûã Ñèâð¢ð àâàä ºàðâ. Öàºàí Øàðàåâà Îìñê îáëàñòèí Êàëà÷èíñê ðàéîíà “Àðõàíãåëüêà” ãèäã êîëõîçä òóñâ. Ò¢ð¢í ´äð³ñ àâí ýíòí êîëõîçèí ò³ð³í³ áðèãàäò ó÷åò÷èê³ð ê´äëâ. Ê´äëìø ê¢íä áîëñí áèéíü ýí áààõí ꢢêí òåñ³ä, äààºàä éîâñìí. Ñèâðò ýí õ´â³í ÷èãí îëâ. Î÷ð-ª³ð³ Øàðàåâä õ³ðä ºàðàä, ꢢêäò³ áîëâ. Á¢êë šèðí íåãí šèëä³í ýäí íè-íåãí á³³â.
1957 šèëèí õàâðàð Øàðàåâèõí³ ´ðê-á¢ë Ñèâð³ñ Ýëñò¢ð í¢¢š èðâ. Òåð öàãò Ýëñòä ä³³í³ õ´´í çóã ýâäðñí ãåðì¢ä çîãñšàñìí. Ýâð³ ᢢð óãà ò´ë³ä³í ýäí ´ðê-á¢ëò³º³í ê¢¢í³ ãåðò îðàä á³³â. Ìàœºäóðòíü áîëõëà àðäàñíü õàìã õóâö-õóíðèíü àâ÷ èðâ, áîëâ òåð¢ãèíü îðóëäã á³³ðí óãà áîëàä ºàçàíü îâàë÷êâ. Çóã ãåðèí ò´ð³ñ óðä ê´äëìø õ³³õ êåðãò³ á³³ñìí. Öàºàí Øàðàåâàä
ê´äëìø õ³³ëºíä ýí¢í³ ¢ð ꢢêä ê¢í Öàºàí Ìóêóêåíîâíàí àâàëüíü, áè÷³÷ Àëåêñåé Ãó÷èíîâè÷ Áàëàêàåâ, í´êä áîëâ. Ñèâðèí õ´´í øèí³ñ ºàð÷àñí ãàçåòä ìàøèíèñòê êåðãò³ á³³ñìí.
Òåð öàãò ðåäàêö ýçëš³õ á³³ðíü áè÷êí á³³ñìí. Öóã ðåäàêöèã áàãòàäã óò ´ð³í òàë äóíäíü áåø áèë³. Ê´äë³÷íð íåã-íåãí äååð³í ãèëò³ ñóóäã áèë³. Òåð áèéíü ýäí íè-íåãí, õàìöó, ìåë øîãëàä-èí³ëä³ä á³³äã áèë³. Õ´´ííü ýäíèã Óëàí ãåðò îðóëâ. Íåã òàëäíü õàëüìã êåë³ð ºàðäã ãàçåò, íààäê õîðàäíü îðñàºàð ºàðäã ãàçåòèí ðåäàêö á³³ðøëâ. Òèèã³ä ê´äë³ä á³³òë õîéð ðåäàêöèã íåãä¢ë÷ê³ä, õ´´ííü õ³ð¢ ñàëºñìí. Öàºàí Øàðàåâà îð÷óëà÷èí ³œãä îðâ. Ê´äëìøò³í öóºàð éèð øóíìºà áèë³. Õîíàä-ò¢í³ä ÷èãí ê´äëí éîâš ýäí öóãòàí áàéðòà á³³äã áèë³. Þœãàä ãèõë³ Ñèâðèí õ´´í "Õàëüìã ¢íí" øèí³ñ áàðàñ ºàðõëàíü îëí ³ìòí áàéðòà á³³ñìí. Á¢êë àðâí ºóðâí šèëä³í òóóâðò á³³ñí õàëüìãóäò ýí éîâäë òåìäãò³ áèë³.
80-÷ šèëì¢äò Ëåíèí³ óóëüíöèã áàðèí øèí Ãåð êååð¢ëâ. Òåð êåìä ãàçåò áàðëºíà öóã ê´äë³÷íð óðìä àâ÷, ê´äëìø³í óëì ñ³³í³ð êåõ³ð ç¢òêâ. "Óëàí" ãåð³ñ íààðàí èðñí ò´ðñêí êåë³ð ºàðäã ãàçåòèí æóðíàëèñòíð ìàë÷íðèí, òîñõà÷íðèí, áàãøíðèí áîëí òàëäàí ýðäìò³ óëñèí òóñêàð áè÷³ä, òàœº÷èí äåëãðëòä îðóëšàñí ò³âöèíü òåìäãëš³ñìí. Ýäí³ áè÷ñí ìàòåðèàëìóäûã óìøà÷íð ¢çš óìøõèí ò´ë³ä ãàçåòä îëí ê´äë³÷íð ê¢÷³í íåãä¢ëš ¢¢ëäõ ç´âò³ á³³ñìí. Òåð öàãò áàðèí ê´äë³÷íð íè-íåãí ê´äëš, íåã ´ðê-á¢ë ìåò á³³äã á³³ñìí. Ýäíä ê´äëìø³ñ àõ þìí óãà áèë³. Öàºàí Ãàâèðîâíà óò öàãèí òóðøàðò ò´ðñêí êåë³ð ºàðäã ãàçåòä ê´äë³ä, õàëüìã êåë, ñîéë õàäºëš äåëãð¢ëëºíä õ¢â ò³âö³í îðóëš éîâñìí. "Õàëüìã ¢íí" ãàçåòä îëí šèëä³í ñ³³í³ð
ê´äëñí ò´ë³äíü Öàºàí Øàðàåâàã "Ê¢íäëëºí³ Òåìäã" îðäåí³ð à÷ëãäñìí. Õàðì ò´ðõä, Öàãàí Ãàâèðîâíà îäà ìàäí äóíä óãà. Áîëâ õàìäàí ê´äëš éîâñí óëñ äàœãèí ýí¢ã á¢ë³í³ð òîäëíà.

Ìàðãàðèòà ÀÐÇÀÅÂÀ
ÇÓÐÃÒ: Àíòîíèíà Ëàêàåâà áîëí Öàºàí Øàðàåâà. 1970 šèë

Видео