Çàÿ-Ïàíäèòûã ê¢íäëõ òàâí ó÷ð

12-09-2017, 16:00 | Таңһчин зәңгс » Эдн Төрскән харсла

Íåãõí ê¢í ³ìòí³ ò¢¢ê-òóóšèã õ¢âð¢ëš ÷àäõø ãèš èê ýðò³ñ ìåðãí óõàòíð êåëäã áèë³. ¥´ðä-õàëüìãóäûí Áîãä-áàãø Çàÿ-Ïàíäèò κòðºóí Äàëà êåëí-óëñèí òóóšä íåãëõí ä³êš ºàðäã
ê¢¢í³ íåãí áîë÷êàä, óðäêñèí òóóšèã õ¢âð¢ëõ³ñ áèø, ýíäðê ´äð ê¢ðòë ñàëàä éîâš îäñí ´´ðä õàëüìãóäò à÷-òóñàí ¢ç¢ëš á³³í³. Òåðíü þóíäâ ãèõë³, ºîëëã÷ òàâí ó÷ðèíü äèã-äàðàºàð ò³âí, öóã òààíðò ìåä¢ëñâ.
Íåãäã÷ ó÷ðíü: Çàÿ-Ïàíäèò Áîãäûí ä´œã³ð ´´ðä-õàëüìã ìàäí áóðõíà íîìèí îðà áîëñí øàð øàšíà àðøàíä ê¢ðò¢âèäí. Ýðò öàãò ìàíà ´âê-äååäñ á´´ºèí ñ¢çãò³ áîëàä, îòã-³³ìã³ðí ýâð³ ºàçðèí ñ³ê¢ñäèã îíö-îíö éîñàð ò³êš éîâäã áèë³. "Áóðó õ³ë³ñí í¢êíä íàðíà ãåðë îðäóâè? Áóðó ñåäêëò³ ꢢíä áóðõíà íîìíü îðäóâè?" - ãèäã êå糜ê öåöí ¢ã á³³äã. Òåã³ä ñàëó áîëñí ºàçð-óñíà, õàä-óóëûí ñ³ê¢ñò³ îòãóä, íåãäí-íèèëš íè á³³š ÷àäøãîºèí ó÷ðàð - òåäíèã íåãä¢ëõ íåã øàší êåðãò³ áèë³. Ò´âäèí öàñòà îðíàñ àâñí Áóðõíà øàší - òèèì øàší áîëâ. Öóã ´´ðäèí íóòãóäàð éîâš òåð øàšèã äåëãð¢ëñíü - Áîãä ëàì Çàÿ-Ïàíäèò.
Õîéðäã÷ ó÷ðíü: Çàÿ-Ïàíäèò Áîãäûí ê¢÷³ð ´´ðä-õàëüìã ìàäí ýâð³ ¢çã-áè÷ãò³ áîëóâèäí. Äåëê³ äååð í³³ìí ìèœºí ºàð êåëí-óëñ á³³ñí áèéíü, ýâð³ ¢çã-áè÷ã êåðãëš éîâäãíü èê ö´í. ²ð³ñ³ä á³³š³ñí çóí éèðí ºàð êåëí-óëñ äîòðàñ îðñ õàëüìã õîéðõíü - ýâð³ áè÷ãò³ áîëäã. Çàÿ-Ïàíäèòûí çîêàñí "Òîäî áè÷ã" - ìàíà õàëüìã êåëíä õàìãèí ´´ðõí áîëíà. "Òîäî áè÷ã" - õàëüìã êåëí-ñîéëûí ºîë ñ¢¢ðíü. Ýí ¢çã-áè÷ã³ð ìàäí ä´ðâí çóí šèëèí òóðøàðò áè÷š éîâàä, èê îëí äåãòð áàðëñí á³³í³âèäí. Òîäî áè÷ã³ð áè÷³ò³ òóóëüñ, òóóšñ, äîìãóä, öåöí ¢ãì¢ä, ò³³ëâðò³ òóóëüñ, Šàœºð, áóðõíà íîì - ´äã³ öàãà õàëüìã êåë ñåðã³õèã ê¢ë³š³õ ´âêíðèí ç´´ð.
ªóðâäã÷ ó÷ðíü: Çàÿ-Ïàíäèò Áîãäûí øàìäñàð ´´ðä-õàëüìã ìàäí ýâð³ óðí-çîêúÿëûí êåëò³ á³³í³âèäí. "Òîäî áè÷ã" çîêàñíà õ´´í ìàäíèã ãåã³ð¢ëã÷ íàðí áîëñí κòðºóí Äàëà áàãø îìãòà
ä´ðâí ´´ðäò ìåðãí-öåöí Ýíòêã-Ò´âäèí ñîéëûí äååšèã ê¢ðò³õèí ò´ë³ àðâí õîéð šèëä³í ñóäð, äîìã, ò¢¢ê, ã¢í óõàí, öåöí êåëâðèã ºàçàäûí êåëí³ñ îð÷óëñí áîëäã. Òåð¢ã ìàíà êåëíä îð÷óëõèí ò´ë³ óðí-çîêúÿëûí êåë çîêàš òîãòàõ êåðãò³ áîëàä, Çàÿ-Ïàíäèò áîëí òåð¢í³ øåâíðíü áè÷ãèí êåëí³ ä¢ðì òîãòàš ºàðºâ. Òåð XVII çóí šèë³ñ ýêëš, ìàäí, ´´ðä õàëüìãóä, ýâð³ óðí-çîêúÿëûí êåëò³ á³³í³âèäí.
Ä´ðâäã÷ ó÷ðíü: Çàÿ-Ïàíäèò Áîãäûí ç¢òêñ³ð òåìöëäš-ö¢¢ãëäš³ñí ´´ðä õàëüìãèí äååðœê¢ ñåäêëò³ õàä-íîéä ýâöëääã á³³š. "Õàðàëûí ýêí öóñí, é´ð³ëèí ýê - òîñí" - ãèäã ýðò öàãèí öåöí ¢ã á³³í³. Áàéí íîéä êåðëäõë³ - àëâò óëñ çîâš éîâíà, îðí-íóòã òàðàä éîâš îäíà. Òèèì ó÷ðàð
ä´ðâí ´´ðäèã íåã íóäðìèí áàò òàâí õóðºí áîëºõèí ò´ë³ Çàÿ-Ïàíäèò ´íäð öîëòà ëàì áîëñí õ¢â-çàÿºàðí 䳳뚳ñí õàä-íîéäûí ᢢð-ñ¢¢ð ò´ã³ëš éîâàä ꢢíä³ä, ýâèíü îëš òààðóëäã áèë³. Òèèã³ä éîâš, Çàÿ-Ïàíäèò öóã ´´ðäèí á³³ðøñí ºàçðìóäàð, ÷èäë³í ³ðâëëãî éîâàä á³³â. Õàëüìãò ÷èãí õîéð ä³êš ì´ðëš èðñèíü òåìäãëõ êåðãò³. Òåã³ä, òàðñí ä´ðâí ´´ðäèã íåãä¢ëõ ê¢í - Çàÿ-Ïàíäèò.
Òàâäã÷ ó÷ðíü: Çàÿ-Ïàíäèò Áîãäûí òóñëìšàð ò´âä öàñòà îðí îäà ê¢ðòë ´´ðä õàëüìãóäûã ñ³í êåâ³ð ìåäí³. Òàâäã÷ Áîãä Äàëà-ëàì áè÷êí á³³ñí öàãòíü Ìë Ò´âä õîîðíä ä³í áîñàä á³³õë³ - ìàíà Çàÿ-Ïàíäèò òåð õ¢â뺳íèã àâàä, öä ñóóëºàä, ä³í óãà ºàçðò ê¢ðã³ä, ³ìèíü àâðñí ñàíš. Õ´´ííü Çàÿ-Ïàíäèò áóðõí áîëõëà - èäð íàñòà áîëñí òàâäã÷ Äàëà ëàì èèì ç³ðëã áîëâ: "Áè ´´ðäèí Çàÿ-Ïàíäèòä ºóðâí ´ðò³â. Íåãíü - áè÷êí öàãòì ¢êë³ñ àâðš àâñí, õîéðäã÷íü - ìèíè ò´ë³ áóðõíà íîìèã ìë êåëòíðèí äîòð äåëãð¢ëñí, ºóðâäã÷íü - ä´ðâí ´´ðä³ñ ìàíà ñ¢ìä òîîëø óãà á³ðö àâ÷ èðñí".
Äàëà ëàì ´ðò³ áîëàä áèøðš³ñí ꢢíä ìàäíèã ´´ðä õàëüìã íåð³ð ¢ëä³õèí ò´ë³ áóðõí áîëòëàí ç¢òêš éîâñí ꢢíä õ´´ò ¢éíð áîëñí áèäí ýñ áèøðõë³, ìàíàä ÿìàðàí èðã÷ á³³õâ?

Ãåííàäèé ÊÎÐÍÅÅÂ

Видео