Òóóšèí äàìøëòûã - ³ìòí³ šèðºëä

18-09-2017, 10:39 | Таңһчин зәңгс » Эдн Төрскән харсла

Ñåíòÿáðü ñàðèí 13-ä Ýëñòä, ïðàâèòåëüñòâèí Ãåðèí ñ¢¢ðèí çàëä, Îêòÿáðüñê ðåâîëþöèí 100 šèëèí ´´íä íåð³äñí Öóã³ð³ñ³í íîìèí êîíôåðåíö áîëâ. "²ð³ñ³í àëäð ðåâîëþö îðí-íóòãèí ¥ìí ¢çãèí êåëí-óëñèí šèðºëèí õààëºä" ãèš ýí íåð³äãäâ.
- Àëäð ðåâîëþö ²ð³ñ³ä á³³ñí êåñã êåëí-óëñèí òóóšèí éîâóä îœäàðóëëºíä, éèðä³í ²ð³ñ³í äåëãðëòä èê íèë÷³í ê¢ðãë³, òåð öàãàñ íààðàí 100 šèë äàâñí áèéíü òåð ðåâîëþöèí îëí ç¢ñí àøíü îäà ÷èãí ÷èíð³í ãååš³õø. Òåð öàãà ýíä¢ã èëäêš ýíäðê ìàíà šèðºëä òåð¢ã ºàðºõ ç´â óãàâèäí, - ãèš ÐÀÍ-à ÊÍÖ-í äèðåêòîð Âèêòîðèÿ Êóêàíîâà êîíôåðåíöèã ñåêš³º³ä òåìäãëâ. Ðåâîëþö ýíòí ²ð³ñ³ã øèíð¢ëëºí³ áîëí ìîäåðíèçàöèí ò´ñâ á³³ñìí ãèš ç³ðì íîìòíð òîîëšàíà. Áóðõí-øàší, óðäíü á³³ñí ÿìòà-öîëòà óëñèí îáùåñòâ óóðóëãäâ, êåñã ìèœºí ³ìòí³ öóñí àñõðóëãäâ. Éèðä³í áèäí äàâñí öàãèí ñóðºìšèã òîîä àâàä, ´äã³ öàãèí šèðºë³í ÿñðóëš, àøëâð êåõ ç´âò³âèäí.
Ñîâåòñê Ñîþçèí áîëí îðñ õààíà öàãò ãîñóäàðñòâåííîñòü áàòðóëëºíä ºîë îíüã ´ããäš³ñìí, òåð õ³ë³öèí óë äååð ñîöèàëüí õàëõèã áàòðóëõ êåðãò³. Ìàíà îðí-íóòãò ãðàæäàíñê îáùåñòâ òîãòàä á³³òë òèèì õ³ë³öèí èê îëç-òóñèíü áèäí îëçëõ ç´âò³âèäí. Òåð ìåò ñóðºóëü-ýðäìèí õóó÷í ñèñòåìä áàñ êåñã ñ³í òîîò á³³ñìí, òåð¢ã áàñ ýíäð ´ðã³ð îëçëõìí ãèš íîìòíð àøëâð êåâ ãèš ÊÍÖ-í ºàðäà÷ êåëâ.
Äàðóíü êîíôåðåíöä îðëöà÷íðèã íîìòíðèí èê òåìäãò³ ôîðóì ýêëñí éîâäëëà òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ é´ð³â. “Ìàíà îðí-íóòãèí íîìèí áîëí ñîéëûí òåìäãò³ ¢¢ëä³÷íðèã Ýëñòä ¢çõä éèð òóñòà áîëí îí÷òà éîâäë áîëšàíà. Îêòÿáðüñê ðåâîëþö ²ð³ñ³í áîëí öóã äåëê³í šèðºëèí óë-ñ¢¢ðèíü îœäàðóëš ñîëüâ. Îêòÿáðèí òóñò ýíäð îëí ç¢ñí õ³ë³ö á³³í³. Áîëâ áèäí òåð öàãà éîâäëûã ¢íí-÷èê³ð ¢íëõ ç´âò³âèäí. Òèèã÷ê³ä ýíòí èê ºàøóòà éîâäë áîëñìí, ãðàæäàíñê ä³³í³ éîâóäò êåñã ñàé ê¢í ³ìí³ñí õàºöâ.
Îêòÿáðüñê ðåâîëþö èê ÷èíðò³ áîëí èê êåìš³ò³ éîâäë áîëñìí, òåð¢ã ÷èê³ð ¢íëõ êåðãò³, ðåâîëþöàñ ê´ëò³ êåñã õóðë, îðñ ÷îíš õàìõëãäñìí, øàšíà êåñã ì蜺³ä óëñ õàš àëãäñìí, êåñã ñàé ³ìòí³ šèðºëíü ¢ð³ãäâ, êåñã ³ìòí³ õ³ë³öíü ê¢÷³ð îœäàðóëãäâ. Îðí-íóòãèí äåëãðëòèí õààëº áàñ ñîëüãäâ. Ýãë óëñò ñ³í-ñ³³õí šèðºë òîñõõàð ñåäš³ñìí, áîëâ òåð ñàíàíü ÿìàðàí ýâ-àðºàð ê¢ö³ãäš³ñèíü áàñ îíüãòàí àâõ êåðãò³.
Òåã³ä ðåâîëþöèí òóñò íîìòíð íåã õàìöó õ³ë³ö 碢š ÷àäšàõø. Ìàíà òóóšàñ áèäí ñóðºìš àâàä, àøëâð êåõ ç´âò³âèäí. Ìàíà èðã÷èí òóñêàð áèäí áàñ óõàºàí òóœºàš, ìàíà ´âêíðèí ýíä¢ã äàâòëãî, ÷èê õààëºàð éîâõ ç´âò³âèäí” - ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ òîâ÷ëš êåëâ. Äàðóíü òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷èí äàðóê Íèêîëàé Íóðîâ, ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷èí äàðóê Áîîâà Áàäìàåâ, àõëã÷ ôåäåðàëüí èíñïåêòîð Àëåêñàíäð Áåëÿåâ, Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìèí ëàì Ìóóòë, Ýëñòèí áîëí Õàëüìãèí àðõèåïèñêîï Þñòèíèàí, "Íàøå íàñëåäèå" ãèäã ñàœãèí àõëà÷, îëíà ¢¢ëä³÷ Èâàí Áàñàíãîâ é´ð³ëèí ¢ã³í êåëš ýí êîíôåðåíö ²ð³ñ³í ¥ìí ¢çãèí ðåãèîíìóäûí òóóšèíü øèíšëš ýíäðê ´äðèí äåëãðëòä íèë÷³í ê¢ðãõ ç´âò³ ãèš òåìäãëâ.
Òåð ìåò ²ð³ñ³í ¥ìí ¢çãèí êåëí-óëñ ðåâîëþöèí õ´´í ñóðºóëüòà, îëí ç¢ñí ýðäìò³ óëñ, ýì÷íð, áàãøíð, éîñíà ýë÷íð, ïîëèòèê¢ä áîëâ. Áîëâ ðåâîëþöèí òóñê õóäë-¢ííèã éè뺚 ýíäðê ´äðèí áîëí èðã÷èí ò´ë³ îëçëõìí ãèš ýäí çààâ.
Äàðóíü êîíôåðåíöèí ºîëëã÷ äîêëàäìóä ýêëâ. Ýíä òàœº÷èí Ïàðëàìåíòèí Àõëà÷èí äàðóê Íèêîëàé Íóðîâ, òóóšèí íîìèí äîêòîð, ïðîôåññîð, ÐÀÍ-à ÊÍÖ-í íîìèí ê´äë³÷ Êîíñòàíòèí Ìàêñèìîâ, òóóšèí íîìèí äîêòîð, ÊÍÖ-í íîìèí ê´äë³÷ Óòàø Î÷èðîâ, Óçáåêèñòàíà íîìèí àêàäåìèéèí Êàðàêàëïàêèéèí ãóìàíèòàðí øèíšëëòèí èíñòèòóòûí òóóšèí ³œãèí ºàðäà÷ Àñêàð Äæóìàøåâ, Ïðèäíåñòðîâñê Ìîëäàâñê Ðåñïóáëèêèí äîêóìåíòàöèí áîëí àðõèâèí Çàëëòûí ºàðäà÷ Çèíàèäà Òîäîðàøêî áîëí íàíü ÷èãí íîìòíð äîêëàäìóä êåš, Îêòÿáðüñê ðåâîëþöèí ÷èíðèí, ãðàæäàíñê ä³³í³, êåëí-óëñèí ãîñóäàðñòâåííîñòèí áîëí ïîëèòèêèí òóñêàð òîäðõàºàð êåëš ´ãâ.
¡ëã¢ðíü, õàëüìã óëñèí òîíü îäà 1897 šèëä á³³ñí õàëüìãóäûí òîîëà èðëöš³õìí áîëšàíà, òèèì êåâ³ð çó ºàð šèëèí òóðøàðò ìàíà òî ´ññí óãà áîëšàíà. Ãðàšäàíñê ä³³í³ñ, ´ëí á³³ëºí³ñ, 30-÷ šèëì¢äèí öààšëëºíàñ, 1943 šèëèí òóóâðàñ ê´ëò³ áèäí êåñã ì蜺í ꢢº³í ãååñí áîëšàíàâèäí. Òåðíü áàñ Îêòÿáðüñê ðåâîëþöèè íåã ºóíäëòà àøíü áîëšàíà. Áîëâ ðåâîëþöèí íèë÷³ð ìàíà òàœº÷ä îäà öóãòàí ñóðºóëüòà, ýðäìò³ óëñ áîëš ´ñš³í³, áèëã-ýðäì³í, ñîéëàí äåëãð¢ëš³í³.
¡äèí õ´´í 2 ñåêöèí ñ¢¢ð áîëâ. Ò¢ð¢í ñåêöä ðåâîëþö ²ð³ñ³í ¥ìí ¢çãèí êåëí-óëñèí šèðºëä ÿìàðàí ÷èíð 碢š³ñí³ òóñêàð èë ꢢíäâð áîëâ. Ýíä êåñã íîìòíð ðåâîëþöèí òóóšèí áîëí äîêóìåíòñèí, ãîñóäàðñòâåííîñòèí ìîäåëèí áîëí êåñã íàíü ÷èãí ò´ð³ð òîîëâðàðí õóâàëöš äîêëàäìóäàí êåâ.
Õîéðäã÷ ñåêöä " ²ð³ñ³í áîëí ÑÑÑÐ-èí òóóšä êåëí-óëñèí - ãîñóäàðñòâåíí òîñõëòûí ò´ðì¢ä" ãèäã ò´ð³ð íîìòíð òîîëâðàðí õóâàëöâ. Ïðîôåññîð Êîíñòàíòèí Ìàêñèìîâèí 80 íàñíà ´´íä, òåð¢í³ íîìèí øêîëä íåð³äñí äîêëàäìóä ýíä áàñ óìøãäâ.
Òèèì êåâ³ð êîíôåðåíöä ²ð³ñ³í òóóšëà áîëí ýíäðê ´äðë³ çàëºëäàòà ñîíüí êåñã ò´ð³ð íîìòíð òîîëâðàðí õóâàëöš, ýíäðê ìàíà šèðºëèí ò´ë³ ÷èãí òóñòà àøëâðàí êåâ. Çóí šèë õîîðàí áîëñí Îêòÿáðüñê ðåâîëþö ìàäíä ýíäðê ´äðèí òóñêàð àøëâð êåõ, óõàëõ à𺠴ã÷, íîìòíðèí ñåëâãèã îíüãòàí àâòí, òèèì ýíä¢ ä³êš áè÷³ ºàðºòí ãèš ñàãëóëšàíà.

Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Видео