ϸòð Òàçàåâèí "Õàëüìã õîòí"

04-10-2017, 12:27 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Õàëüìã Òàœº÷èí à÷òà èðãí, ñêóëüïòîð ϸòð Äæèåâè÷ Òàçàåâèí ¢¢ä³ëòèã îëí ³ìòí ìåäí³, òààñíà. ªàðèí ýðäì÷ ϸòð Äæèåâè÷ íàñíè óò òóðøòàí ò´ðñêí ºàçðàí óëì ñ³³õð¢ëõ³ð øóíš éîâíà. Áèëãò³º³ð êåñí îëí ¢¢ä³âðì¢äíü ìàíà õîòë áàëºñíà óóëüíöñèã êååð¢ëš³í³. Ýííü "Ëó ê´â¢í õîéð", "Àéáîëèò áîëí àœãóä", "Ñôèíêñ", "Šàœºðèí à÷íð" áîëí íàíü ÷èãí ñêóëüïòóðìóä. Ýí ñêóëüïòóðìóä - Ýëñòèí êååð¢ë ãèš êåëõë³ ÷èê áîëõ.
Øèäð ϸòð Äæèåâè÷ Í.Ïàëüìîâèí íåðò³ Êåëí-óëñèí ìóçåéä èðòí ãèñí ¢ðâð ìàäíä êåâ. Êåëõä, ìóçåéä ºàðèí ýðäì÷èí îëí
¢¢ä³âðì¢äíü á³³í³: "Ç¢í ªàðèí áè÷êä¢äèí íààäí", "1812 šèëèí ä³³÷" áîëí íàíü ÷èãí. Çóã ϸòð Äæèåâè÷ ñ¢ë êîìïîçèö³í ¢ç¢ëõ³ð ìàäíèã íààðàí äóóäñìí.
ϸòð Òàçàåâ ñêóëüïòóðìóäàí êåõë³ðí, ä¢ðñèíü íóðºëš àìí óðí ¢ãèí ç´´ð³ñ, ýñ ãèš òóóšàñ àâíà. Çóã ýí šèë íåðò³ ñêóëüïòîð ñ¢ë êîìïîçèöä³í çóí šèë õîîðàí ýãë õàëüìãóä ÿºš á³³ñèã ¢ç¢ëõ³ð øèèäâ. "Õàëüìã õîòí" ãèäã ñêóëüïòóðí êîìïîçèöíü éèð ñîíüí. "Ýí áîëõëà çåë, ýíä ñààëèí ìàëûã óéíà. Ýí ãåðãí ³ðê íåðš³í³, áîç êåš³í³. Òåð èøê³ ãåðò "Õóäíð áîëûé" ã躳ä
ꢢêíä ³ðê ç´´š èðñí á³³í³. Ýí èøê³ ãåðèí ýçí šàœºð÷èã òîñšàíà. Šàœºð÷èí äîìáð êåí÷ð³ð îðàëºàòà. Äîìáðèã îðàëãî àâ÷ éîâäã éîñí óãà…", - ãèš Ï¸òð Òàçàåâ êîìïîçèöèííü òóñêàð êåëš ´ãâ.
1930 šèëä ò´ðñí ºàðèí ýðäì÷ çóðºàí-äîëàí íàñí ê¢ðòë³í èøê³ ãåðò ´ñ÷-áîññìí. Òåð ó÷ðàð õàëüìãóäûí êå糜ê á³³äë-šèðºëèã, á³³öèã ýí ñ³³í³ð ìåäí³. ϸòð Äæèåâè÷ õàëüìã õîòíà šèðºëèí òóñêàð éèð òîäðõàºàð êåëš ´ãâ. Ýíä øàºà íààääã áè÷êä¢äèã, ¢êð ñààšàõ, àðñ èä³ëš³õ ꢢêä óëñèã, ì´ð ñóðºšàõ çàëóñèã ÷èãí ¢çš áîëõìí.
- ¥äã³ öàãò òàœº÷ä èøê³ ãåð ¢çš éîâñí óëñ õîâð áîëõ. Îäà ç³ðì ³ìòí Ìëàñ èøê³ ãåð àâ÷ èðí³, ýñ ãèš ýâð³í êåöõ³í³. dzðì ºàçðò ýòíîõîòí ã躳ä ò³âãäñí á³³í³. Çóã ýí èøê³ ãåðì¢ä áè÷êíäê öàãòì ¢çš³ñí èøê³ ãåðì¢äë³ ³äë áèø. Êåç³í³ õàëüìãóäûí îëçëšàñí èøê³ ãåð íåâ÷êí îœäàí á³³ñìí ãèš êåëõ êåðãò³. ijê³ä ìàíà ´âêíðèí á³³äë-šèðºëèã ñ³í ìåääã óëñ áàñ òîîòà. Òåã³ä ´äã³ ¢éèí ³ìòíä öóã ýí òîîòûã ¢ç¢ëõ³ð, ìåä¢ëõ³ð "Õàëüìã õîòí" ãèäã êîìïîçèö³í êåë³â, - ãèš Ï¸òð Äæèåâè÷ êåëâ.
"Ìàíà ìóçåéä Ï.Ä.Òàçàåâèí êåñí ¢¢ä³âðì¢ä îëí. Êåëõä, ϸòð Äæèåâè÷ ýâð³ííü êîëëåêö³í ìàäíä áåëãëë³. Òåð öàãàñ àâí øèí ¢¢ä³âðì¢ä³í ìóçåéä àâ÷ èð³ä ´ãí³. Õàìãèí ñ¢¢ëíü áîëõëà "Õàëüìã õîòí" ãèäã êîìïîçèö. Ýí êîìïîçèö êåíä ÷èãí ñîíüí áîëõíü ìàºä óãà. Óðäíü í¢¢äë õàëüìãóäûí á³³äë-šèðºëèã èèãš òîäðõàºàð ¢ç¢ëš³õ ýêñïîíàò ìàíà ìóçåéä óãà áèë³. Òåã³ä ýí êîìïîçèöíü êðàåâåä÷åñê ³œãèí º³³õ¢ëä îí÷òà îðì ýçëâ ãèš êåëõ êåðãò³", - ãèñí òîîëâðàðí Í.Í.Ïàëüìîâèí íåðò³ ìóçåéèí íîìèí ýêñïîçèöèîíí ³œãèí ºàðäà÷ Ìàðèÿ Äîðäæèåâà õóâàëöâ.
Ï.Òàçàåâèí ç³ðì ñêóëüïòóðìóäíü ýðãíäê ºàçð ñ³³õð¢ë³ä, êååð¢ë³ä, îëí ³ìòíä áàéð áåëãëí³, ç³ðìäíü áààòð éîâäë ºàðºõ ñ¢ð ´ãí³, ç³ðìäíü ýê-ýöêèí ÷èíðèã ìåä¢ëš óõà îðóëíà. "Õàëüìã õîòí" ãèäã êîìïîçèöíü ϸòð Äæèåâè÷èí îëí ¢¢ä³âðì¢äèí äóíä îí÷òà îðìàí ýçëš, ìàíà ´âêíðèí á³³äë-šèðºëë³ òàíüëäóëš, òóóšèí, ñîéëûí õàëõ ìåäðë³í ´ð㚢ëõ à𺠴ã÷³í³.

ÌÀÍŠÈÍ Ñàíë

Видео