Íåäàâíî â Ñèòè ÷åññ çàâåðøèëîñü ëè÷íîå ïåðâåíñòâî Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ ïî êëàññè÷åñêèì øàõìàòàì ñðåäè ìàëü÷èêîâ è äåâî÷åê äî 11 è 13 ëåò, þíîøåé è äåâóøåê äî 15, 17 è 19 ëåò.
Êîëè÷åñòâî ó÷àñòíèêîâ ñîñòàâèëî áîëåå 170 ÷åëîâåê, èç íèõ 52 øàõìàòèñòà ïðèåõàëè èç ðàéîíîâ ðåñïóáëèêè.
Ñèñòåìà ïðîâåäåíèÿ ñîðåâíîâàíèÿ - øâåéöàðñêàÿ èëè êðóãîâàÿ, â 7 èëè 9 òóðîâ, â çàâèñèìîñòè îò êîëè÷åñòâà ó÷àñòíèêîâ â êàæäîé ãðóïïå.
Êîíòðîëü âðåìåíè - 90 ìèíóò äî êîíöà ïàðòèè êàæäîìó ó÷àñòíèêó.
Ïî èòîãàì ïðîâåäåííîãî ïåðâåíñòâà ÐÊ áûëè âûÿâëåíû ïîáåäèòåëè: èìè ñòàëè ñðåäè ìàëü÷èêîâ è äåâî÷åê äî 11 ëåò Êèðèëë Ìàðêóåâ è Àñåëü Ìàêñóòîâà. Ëó÷øèå ðåçóëüòàòû ñðåäè ñåëüñêèõ ó÷àñòíèêîâ â ýòîé êàòåãîðèè ïîêàçàëè Àëåêñàíäð Êåíçååâ è Àðóæàí Ìóõòàðîâà, îáà èç ã. Ëàãàíè.  âîçðàñòíîé êàòåãîðèè äî 13 ëåò ïîáåäèëè Áîãäàí Ìàñòåðñêèõ è Ñîôèÿ Êåêååâà, à ñðåäè ñåëüñêèõ ó÷àñòíèêîâ ïåðâûìè áûëè Áàòð Êèêååâ (Êåò÷åíåðîâñêèé ðàéîí) è Ìàéÿ Ôèëîíåíêî (Öåëèííûé ðàéîí). Àðñëàí Íàäâèäîâ îäåðæàë ïîáåäó ñðåäè þíîøåé äî 15 ëåò, Àäüÿí Áîêòàåâ - äî 17. Ó ñåëüñêèõ ó÷àñòíèêîâ çäåñü îêàçàëèñü ëó÷øèìè Àëäàð Äîðäæèåâ (Öåëèííûé ðàéîí) è Àðëòàí Óáóøàåâ (Ëàãàíñêèé ðàéîí). Ïîáåäèòåëåì ñðåäè þíîøåé äî 19 ëåò ñòàë Àëäàð Ïàøêàåâ, à ñðåäè ñåëüñêèõ èãðîêîâ - Àíãðèê Àíãàðèêîâ èç Þñòèíñêîãî ðàéîíà. ×òî êàñàåòñÿ äåâóøåê: Ýëüçÿòà Áàäìàåâà îäåðæàëà ïîáåäó â êàòåãîðèè äî 15 ëåò, à Íèíà Ïè÷íåíêî - äî 17.  ýòèõ âîçðàñòíûõ êàòåãîðèÿõ ñðåäè ñåëüñêèõ øàõìàòèñòîâ ëó÷øèå ðåçóëüòàòû ïðîäåìîíñòðèðîâàëè Àäåëèíà Äæîìàåâà (×åðíîçåìåëüñêèé ðàéîí) è Íîííà Ìóøàåâà (Þñòèíñêèé ðàéîí). Áàèíà Áàäìàåâà ñòàëà ïîáåäèòåëüíèöåé ñðåäè äåâóøåê äî 19 ëåò.
Ñîðåâíîâàíèÿ ïðîâîäèëèñü ïî íîðìàì, óòâåðæäåííûì ïðèêàçîì Ìèíñïîðòà Ðîññèè è íå ïðîòèâîðå÷àùèì ïðàâèëàì èãðû â øàõìàòû ÔÈÄÅ.
Ïîáåäèòåëè ðåñïóáëèêàíñêîãî ïåðâåíñòâà ïðåäñòàâÿò íàø ðåãèîí íà ÷åìïèîíàòå ÞÔÎ, êîòîðûé ïðîéäåò â ã.Ñî÷è ñî 2 ïî 12 íîÿáðÿ.
Òàòüÿíà ÖÓÐÞÌÎÂÀ

Õàëüìã ç³³ñœ Ãàðÿ Áàëçàíîâèí ä³³÷ òóã îëäñíà òóñê 糜ã øèäð îëí äóíä èê ñîíüìñëò ¢¢ä³â. Ýí¢í³ òóñêàð ìàíà ãàçåò ÷èãí áè÷ë³. Òóíäóòîâèõí³ áîëí Áàëçàíîâèõí³ òîõìèí ê¢í Ñåðæ Ãðåâåíèö Ôðàíöä á³³õèí òóñêàð òåð ñîœñõâðò êåëãäñí áèë³. Óäëãî Ñåðæ Ãðåâåíèö Õàëüìã Òàœº÷óð èðõìí. Ýí éîâäëûí òóñêàð "Êàëìûêèÿ" ÐÈÀ-ä áîëñí áðèôèíãä êåëãäâ. Òàœº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòðèí äàðóê Íèêîëàé Ñàíäæèåâ, Õàëüìã õàçãóäûí îäìí Ýðäíè Ìàíæèêîâ, Õàëüìãèí èñêóññòâèí à÷òà ¢¢ëä³÷ Òàòüÿíà Ìèëîâàíîâà æóðíàëèñòíðò ýí ò´ð³ð ö³³ëºâð ´ãâ.
Àâãóñòûí 7-ä ñîöèàëüí ñåòüä Õàëüìãèí èñêóññòâèí à÷òà ¢¢ëä³÷ Òàòüÿíà Ìèëîâàíîâàí øèøëœ õàëõä ýí 糜ã ò¢ð¢í áîëš ºàð÷ èðñìí. Éîñíà áîëí îëíà ¢¢ëä³÷ Äàíçàí Òóíäóòîâèí òîõìàñ ¢ëäñí óëñ Ôðàíöä á³³õ óãàºàðíü ñîíüìñàä, ýí òóñò õ³³âð êåõèã ñóðàä, Òàòüÿíà Ìèëîâàíîâà áîëí Õàëüìãèí õàçãèí îäìí Ýðäíè Ìàíæèêîâ Èðëàíäüä á³³õ Âëàäèëåí Äàöêîä áè÷ã áè÷ñí áèë³. Ýí ê¢í òåã³ä òåäí³ ñóðâðèã ê¢ö³õ³ð Åëåíà Áðàóíä áîëí ×èíãèñ Áþð÷èåâä äààëºâð ´ãñí á³³š. Ìàíà ºàçðà ꢢêí, îäà ºàçàäûí îðíä á³³õ Åëåíà Áðàóí, Äàíçàí Òóíäóòîâèí áîëí Ãàðÿ Áàëçàíîâèí òîõìèã äóóäóëš éîâõ ê¢¢í³ íåðèã ìåäš àââ. Òåðíü Ñåðš Ãðåâåíèö áîëš ºàðâ. Òåð¢íë³ õà𺚠ꢢíäñí³ àøò ýäí³ ´ðê-á¢ëä Ãàðÿ Áàëçàíîâèí òóã õàäºëãäšàõíü ìåäãäâ. Õ³³ðò³ òóãèã ç³³ñœ ꢢêíä³í Àëåêñàíäðàä ´ãñí á³³š.
Ê¢¢í³ šèðºëèí õààëº éèð ñîíüí áîëíà. Èèã³ä Àëåêñàíäðà Áàëçàíîâà Äàíçí Òóíäóòîâèí ê´â¢í Íèêîëàéëà õàðºàä, ´ðê-á¢ë³í ´íä³ëºñìí. ²ð¢í³ð õàäºëšàñí ýöêèííü òóãèã ꢢêíü òåã³ä ýâð³ííü ¢ðíä³í Ìàðèíà ꢢêíä³í ¢ëä³ñí á³³š. Õîéð ç³³ñœãèí òîõìèã áèéä³í íåãä¢ëñí Ìàðèíà òåã³ä òóãèã ê´â¢íä³í Ñåðæä ¢ëä³ñí áîëšàíà. Ñåðæëà öàãíü èð³ä Åëåíà Áðàóí õà𺚠ꢢíäñí áîëšàíà. Òèèã³ä Ãàðÿ Áàëçàíîâèí òóã Ôðàíöä îëäâ.
Öóã ýí ¢¢ëäâð äàâñí šèëä ýêëñí áèë³. Òàòüÿíà Ìèëîâàíîâà ýâð³ííü òåàòðèí àðòèñòíðë³ õàìäàí ¥ëç³ò Òóíäóòîâàí ñàíëä íåð³äš, õóâöíà êîëëåêö áåëä³ä, ³ìòí³ îíüãò òóñõàëà. Ìåäðëò³, áèëãò³, ´œã-ç¢ñ³ðí áîëí ºîëüøã á³³äë³ðí íåðò³ îëí óëñèí îíüãèã àâëšàñí õàëüìã ꢢêä ê¢¢í³ - Òóíäóòîâèí àâàëü ¥ëç³òèí ä¢ð³ð ñîíüìñàä, Òàòüÿíà ¢¢ðì¢äò³º³í êåç³í³ ìàíà ´âêíð ´ìñš éîâñí õóâöèã ñåð㳚 ¢ç¢ëë³. ijê³ä áîëõëà Äàíçí Òóíäóòîâèí - éîñíà áîëí îëíà ¢¢ëä³÷èí ¢¢ëäâð³ð ñîíüìñâ. Ãîñóäàðñòâåíí Õ¢¢âèí äåïóòàò á³³ñí èê ìåäðëò³ áîëí óõàíè ã¢í áèëãò³ ýí ê¢¢í³ 130 šèëèí ´´í ýí šèë áîëšàíà. Òåã³ä õàçãóäûí Íèèö³íë³ íåãä³ä, ýí õàëüìã ¢¢ëä³÷èí òóñêàð ìåäš àâõàð, óœ-òîõìàñíü ê¢í ¢ëäñí óãàºèíü ìåäõ³ð ñåä³ä õ³³âð êåñìí. Òèèã³ä ýí 糜㠺àð÷ èðâ.
Áàëçàíîâèõí³ ä³³÷ òóã Ñåðš Ãðåâåíèöèí ´ðê-á¢ëä õàäºëãäšàõíü òèèãš ìåäãäâ. Òóã ÿìàðàí á³³äëò³â ãèõë³: ä´ðâëší ýä äååð ºóðâí ç¢ñí ´œãò³ òàòàñí á³³í³. Êåìš³º³ðí òåð òàòàñä ³äë áèø. Ê´ê, øàð áîëí öàºàí ç¢ñò³ òàòàñä. Øàð ç¢ñò³ òàòàñí äååð øàð øàšíà ê¢ö³ìš äåëäã÷ òåìäã - ºóðâí ýðäíèã äååð³í çàëñí, äîâòëš éîâõ ì´ðí çóðàòà á³³í³. Àõðàð êåëõë³, êè-ì´ðí äåëñš éîâõ òåìäã áîëšàíà. Òóãèí ç¢í áèéäíü Îêí Òåœãðèí ä¢ð îðìàí îëš. Ä´ðâä³ ç³³ñœãèí äååäñ áîëšàõ áóðõíà ä¢ð êåñã ³³ìøã³ñ Áàëçàíîâèõí³ òîõìèã õàðñš éîâñìí. Òóãèí äîðàºóð öàºàí ´œãò³ òàñì äååð "Îäìí Áàëçàíîâèí íåãäã÷ õàëüìã ïàðòèçàíñê îòðÿä" ãèš áè÷³ò³. Õ³³ðò³ ýí òóãèã õàäºëšàõ ê¢í îäà ìàíà òàœº÷ä èðš³í³.
Ñåðæ Ãðåâåíèöèã òîñš àâõ øèøëœ ê´äëìø÷ áàã á¢ðä³ãäñí³ òóñêàð Íèêîëàé Äæàìáóëîâè÷ æóðíàëèñòíðò òîäðõàºàð êåëš ´ãâ. Ê¢íäò³ ãèè÷èã Ìîñêâàä òîñš àâõìí. Òåíä Ñåðš ààâèííü Äàíçàí Òóíäóòîâèã õàš àëñí á³³ðíä îäàä, ´âêèí ñàíëä öåöã¢ä çàëš ò³âõ ñàíàòà.
Ýëñò¢ð ãèè÷ îêòÿáðèí 15-ä íèñš èðõìí. Êåëí-óëñèí ìóçåéä, Áóðõí Áàãøèí Àëòí ñ¢ìä õàðºëòñ áîëõìí. Õîòë áàëºñíëà ãèè÷èã òàíüëäóëõìí. Àñõàðíü Òàòüÿíà Ìèëîâàíîâàí òåàòð ýâð³ øèí êîëëåêö³í ¢ç¢ëõìí.
Îêòÿáðèí 16-ä Ñåðæ Ãðåâåíèö ªàíö ìîäíä ê¢ð÷, ì´ðã¢ë êåõìí. Òåíä³ñí Áàëçàíîâèõí³ òîõìèí ºàçðóð ¡ëä÷í ñåë³íä îäõìí.
Îêòÿáðèí 17-ä ì´ð óíš òàœº÷àðí çóóëü÷ëº êåñí, ´âêíðèí àâúÿñìóä ñåð㳚³õ ³ìòíë³ Ñåðš õàðºš, ôåñòèâàëèí áàéðò îðëöõìí. "Ç´´ð" ãèäã Íîìò Î÷èðîâèí íåðò³ ñàœãèí àõëà÷ Íèíà Óëàíîâàëà Ñåðš Ãðåâåíèö õàðºõìí.
Îêòÿáðèí 18-ä ê¢íäò³ ãèè÷ ÁຠĴðâä³ ðàéîíóð ºàð÷ éîâõìí. Çóóðàí Åðãåíèíñêèé ñåë³íä áóóºàä, Äæàáî Òàéøè Òóíäóòîâèí áóìáä, Äèèëâðèí ñóâðºíä öåöã¢ä çàëš ò³âõìí. Âîëãîãðàäñê îáëàñòèí Ñîëÿíêà ñåë³íä Òóíäóòîâèõí³ àëâò á³³ñí ºàçðò Ñåðš Ãðåâåíèö ê¢ðõìí. Òåð ¢¢ëäâðòíü Âîëãîãðàäò á³³õ õàëüìãóä èðš îðëöõìí.
Õàëüìãèí õàçãèí îäìí Ýðäíè Ìàíæèêîâèí êåëñ³ð, öóã òåð êåðã-¢¢ëäâðì¢äò, íåã ¢ë¢ Íîâî÷åðêàññêä, Âîëãîãðàäò áîëõ õàðºëòñò õàçãóä îëàðí îðëöõìí. Ýðäíè Íèêîëàåâè÷ Ðîñòîâ-íà-Äîíó, Âîëãîãðàä áàëºñäûí õàçãà îäìíìóäëà ꢢíä³ä, ãèè÷èã òîñš àâëºíà ¢¢ëäâðò òåäíèã ´ðã³ð îðëöóëšàíà. Íîâî÷åðêàññêä áîëõ õàçãóäûí èê áàéðò ãèè÷ îðëöí ãèš³í³. Òåíä õàçãóäûí öåðãèí, êàäåòñê êîðïóñìóäûí õ³ë³âð áîëõìí. Êàäåòì¢äèí õ³ë³âðò Õàëüìãèí êàäåòì¢ä - 48 ê´â¢í îðëöõìí.
Òóóš÷íðèí òîîëâðàð, Òóíäóòîâèõí³ òîõì çàëó óëñèí õàëõàñíü àâàä õ³ë³õë³, ´´ðäíðèí ò¢ð¢í íåð ºàð÷ éîâñí íîéí Õóäóõ - Á´ê³ñ ýêëí³. Ê¢¢êä óëñèí õàëõàñ àâàä õ³ë³õë³, ×蜺ñ õààíà òîõìàñ óëàí àâíà. Áàëçàíîâèõí³ òîõì õàëüìãóäûí ç³³ñœã¢äèí õ´´ò ¢éíð áîëšàíà. ×蜺ñ õààíà òîõìàñ áàñ àëäðš ¢ëäñí ãèš òîîëãäíà.
Õàëüìãèí òóóšä èê ò³âö³í îðóëñí, ´âêíðèí íåðèã ä³³÷ áîëí îëíà ¢¢ëäâð³ðí ´´ä³í ´ðãñí õàëüìãóäûí àëäð ¢ðäèí òîõìèí íåðèã îäà á³ðš éîâõ Ñåðš Ãðåâåíèö òàœº÷ä èðš³õíü áàéðòà áîëí ÷èíðò³ éîâäë áîëšàíà.


Ãàëèíà ÕÅÉ×ÈÅÂÀ

Ýí šèë Ïóøêèíñê ÑÌÎ-ä ìîäóëüí ÔÀÏ óãëš ò³âãäõìí. Îäà ðàéîíà áîëí ñåë³í³ ºàðäâð áåëäâðèí ê´äëìø ê¢ö³š³í³. Îäàõí ÐÌÎ-í òîëºà÷èí äàðóêñ Á.Êàâêèøåâ áîëí Â.Àáóøèíîâ ðàéîíà áîëüíèöèí àõ ýì÷èí ¢¢ëèã öàã çóóð äààšàõ Î.Ïåòðÿåâàëà õàìäàí Ïóøêèíñêîå ñåë³íä îäàä, ôåëüäøåðñê ïóíêò óãëš ò³âõ îðì éè뺚 àââ.
- Îäà äååð³í ñåë³í³ ³ìòí ×àïàåâñê ñåë³í³ ÔÀÏ-ä îäíà, òåíä ôåëüäøåð Å.Ìàêàðîâà ýäíä ò¢ðãí ä´œ ê¢ðãí³. Áîëâ ýì÷èí ä´œ êåðãò³ áîëõëà, Ëàçàðåâñêèé ñåë³íä á³³äã ó÷àñòêèí ýì÷ Ë.Äåðåøêèåâà òóñëìšàí ê¢ðãí³. Òèèã³ð³í ê¢ðäã àðº óãà áîëõëà, ³ìòí šèœí¢ë³ä, ýì÷èã ãåð äååð³í äóóäíà, ò¢ðãí ä´œãèí ê´ëãí ýäíèã ðàéîíà áîëüíèöä ê¢ðãí³. Áîëâ ñåë³í³ ³ìòíä ÷èíðò³ áîëí ò¢ðãí ä´œ ê¢ðãõèí ò´ë³ ñ³í òààë òîãòàõàð ýíä ìîäóëüí ÔÀÏ óãëš ò³âõ øèèäâð àâãäñìí. Òåð¢ã õàòó äåâñêðò³ õààëºèí àìíä, ñåë³í³ êëóáèí ´´ð ò³âõ³ð çóðàëšàíàâèäí. Îäà òåð¢ã óãëš ò³âõèí ò´ë³ óë òîñõõ êåðãò³. Òåìäãëõ³ñ, öóã êîììóíèêàöñ ´´ðíü á³³í³, òåã³ä ôåëüäøåðñê ïóíêòä óñí áîëí øàì äàðóíü îðóëãäõìí,- ãèš Îëüãà Âëàäèìèðîâíà õóâàëöâ.

 êàðòèííîé ãàëåðåå ÒÖ "Óðàëàí" íåäàâíî ñîñòîÿëàñü èíòåðåñíàÿ âñòðå÷à. Ñâîè ðàáîòû çðèòåëÿì ïðåäñòàâèë íàø çåìëÿê, íûíå æèâóùèé è ðàáîòàþùèé â ÑØÀ, õóäîæíèê Ýäóàðä Ñàíãàäæèåâ. Íà âûñòàâêå " ãàðìîíèè ñ ñîáîé" ïðåäñòàâëåíû æèâîïèñíûå è ãðàôè÷åñêèå ðàáîòû ýòîãî çàìå÷àòåëüíîãî ìàñòåðà êèñòè.
Êîãäà ñìîòðèøü íà åãî êàðòèíû, â ñîçíàíèè âñïëûâàþò ñëîâà ñàìîãî õóäîæíèêà: "Ìíå íðàâèòñÿ ïîäêëþ÷àòü â òâîð÷åñêèé ïðîöåññ èíòóèöèþ, êîãäà èç íåîæèäàííîãî ìàçêà, ïîò¸êà êðàñêè, ôèãóðû ðîæäàåòñÿ îáðàç. Ïðîïàäàþò ãðàíèöû õîëñòà, è òû ñâîèì ñîçíàíèåì âõîäèøü â íåãî, ñîçäàåøü ÷òî-òî æèâîå è íåïîâòîðèìîå ñ ïîìîùüþ îáû÷íûõ, òðàäèöèîííûõ ìàòåðèàëîâ - êðàñêè è êèñòè".
Îò Ñîþçà õóäîæíèêîâ Êàëìûêèè Ýäóàðäà Ñàíãàäæèåâà ïðèâåòñòâîâàë Âèêòîð Òåðåõîâ. Íàñòàâíèê ìíîãèõ õóäîæíèêîâ, çàñëóæåííûé ðàáîòíèê êóëüòóðû ÊÀÑÑÐ è ÐÔ Âèêòîð Ñîâà, âñïîìèíàÿ ïåðâûå ðàáîòû õóäîæíèêà, íàðÿäó ñ åãî ñïîñîáíîñòÿìè îòìåòèë è òðóäîëþáèå. Èçâåñòíûå õóäîæíèêè Öåáåê Àäó÷èåâ, Àëåêñàíäð Ïîâàåâ, Âèêòîð Óðãàäóëîâ òåïëî ïîçäðàâèëè êîëëåãó ñ îòêðûòèåì ïåðñîíàëüíîé âûñòàâêè. Ðóñëàí Òèìîøåíêî âñïîìíèë, ÷òî â äåâÿíîñòûå ãîäû îíè ñîâìåñòíî ó÷àñòâîâàëè â âûñòàâêå "Îòðàæåíèå". À ñîâñåì íåäàâíî, êàê ìîæåò âñïîìíèòü íàø ÷èòàòåëü, ìû âñå áûëè ñâèäåòåëÿìè òîãî, êàê ÷åðåç 29 ëåò ñíîâà ïîä îäíîé êðûøåé â Íàöèîíàëüíîì ìóçåå ÐÊ èì. Í.Ïàëüìîâà âûñòàâëÿëèñü ðàáîòû ýòèõ æå õóäîæíèêîâ, òîãäàøíèõ àâàíãàðäèñòîâ. Êàê ãîâîðèòñÿ, îòðàæåíèå âîçíèêàåò ëèøü íà òîé ïîâåðõíîñòè, çà êîòîðîé ñêðûâàåòñÿ ãëóáèíà. Îäèí èç òîé áëåñòÿùåé øåñòåðêè - Ýäóàðä Ñàíãàäæèåâ, íûíå õóäîæíèê ïðåäñòàâèë è êîëëåãàì, è ìíîãî÷èñëåííûì ïî÷èòàòåëÿì èñêóññòâà íîâóþ ýêñïîçèöèþ.
13 ëåò è 8 ìåñÿöåâ ìû åãî íå âèäåëè, íî ðàáîòû Ý.Ñàíãàäæèåâà áûëè ñ íàìè, îíè ïðèíèìàëè ó÷àñòèå â ðàçëè÷íûõ âûñòàâêàõ. Òàê ñëîæèëàñü æèçíü, ÷òî Ýäóàðä æèâåò è ðàáîòàåò â ÑØÀ. Íî áûëî òàêîå ÷óâñòâî, ÷òî ìû òîëüêî â÷åðà îáùàëèñü, è äîáðàÿ óëûáêà è äîáðîæåëàòåëüíîñòü Ýäóàðäà òàê è íå ïîêèäàåò íàñ.
 äíè ðàáîòû ïåðñîíàëüíîé âûñòàâêè íàø çåìëÿê, õóäîæíèê Ýäóàðä Ñàíãàäæèåâ ïðîâåë ìàñòåð-êëàññ â äåòñêîé õóäîæåñòâåííîé øêîëå èì. Ã.Ðîê÷èíñêîãî. Þíûå õóäîæíèêè ñ èíòåðåñîì ñëóøàëè èçâåñòíîãî ìàñòåðà êèñòè. Âîëíåíèÿ äîáàâëÿëî òî, ÷òî Ýäóàðä Ñàíãàäæèåâ êîãäà-òî ó÷èëñÿ â ýòîé øêîëå. Òàêèå ñïåöèàëüíûå äèñöèïëèíû, êàê æèâîïèñü, ðèñóíîê è êîìïîçèöèÿ, îí ïîçíàâàë ó Âèêòîðà Êóçüìè÷à Ñîâû.
Ýäóàðä ïðîâåë â ðîäíîé øêîëå ìàñòåð-êëàññ ïî òåõíèêå àêâàðåëüíîé æèâîïèñè. Ó÷àùèåñÿ, ñðåäè êîòîðûõ íåìàëî ðåáÿò èç ìíîãîäåòíûõ ñåìåé, ñóìåëè íà äåëå ïîñìîòðåòü, êàê äåëàòü íàáðîñêè, è óçíàëè íåêîòîðûå äðóãèå ñåêðåòû òâîð÷åñòâà, êîòîðûìè ïîäåëèëñÿ õóäîæíèê. Ðåáÿòà ñ èíòåðåñîì ïðîñëóøàëè åãî ðàññêàç î ðàáîòå õóäîæíèêà-ðåñòàâðàòîðà, óçíàëè, ÷åì çàíÿò õóäîæíèê â èíäóñòðèè êèíî. Èíûìè ñëîâàìè, ó÷àùèìñÿ ïîñ÷àñòëèâèëîñü ïðèîòêðûòü äâåðü â òâîð÷åñêóþ ëàáîðàòîðèþ áîëüøîãî õóäîæíèêà. Ïîçíàâàòåëüíûé ðàçãîâîð ïîëó÷èëñÿ âî âðåìÿ ôîòîïðåçåíòàöèè æèâîïèñíûõ êîìïîçèöèé Ýäóàðäà Ñàíãàäæèåâà. Îñîáûé èíòåðåñ ó ðåáÿò âûçâàëè ðèñóíêè è àêâàðåëè, ñäåëàííûå â ãîäû åãî ó÷åáû â Ýëèñòå è â Ìîñêâå. Õóäîæíèê ñîïðîâîäèë èõ êîììåíòàðèÿìè è îòâåòèë íà âñå èíòåðåñóþùèå þíûõ õóäîæíèêîâ âîïðîñû. Ó÷àùèåñÿ è ïåäàãîãè÷åñêèé êîëëåêòèâ äåòñêîé õóäîæåñòâåííîé øêîëû îò âñåé äóøè ïîáëàãîäàðèëè õóäîæíèêà è ïîæåëàëè åìó òâîð÷åñêèõ óñïåõîâ è èíòåðåñíûõ âñòðå÷.
"Ñîâðåìåííûé õóäîæíèê, âûáðàâøèé æèâîïèñü, êàê ñðåäñòâî âûðàæåíèÿ, - ýòî "íîìàä" (êî÷åâíèê), êîòîðûé êî÷óåò â èñêóññòâå, ñèíòåçèðóÿ åãî". Òàêîé âîò îí, íàø Ýäóàðä Ñàíãàäæèåâ.


Ãàëèíà ÕÅÉ×ÈÅÂÀ
ÍÀ ÑÍÈÌÊÅ: Ýäóàðä Ñàíãàäæèåâ â äåòñêîé õóäîæåñòâåííîé
øêîëå èì. Ã.Ðîê÷èíñêîãî

Ñîâñåì íåäàâíî â Ýëèñòå ïðîø¸ë 2-é êàëìûöêèé äåëîâîé ôîðóì "Òåððèòîðèÿ ðàçâèòèÿ".  ìåðîïðèÿòèè ïðèíÿëè ó÷àñòèå íå òîëüêî ïðåäñòàâèòåëè ìåñòíîãî áèçíåñ-ñîîáùåñòâà, íî è ïðåäïðèíèìàòåëè èç äðóãèõ ðåãèîíîâ è ñòðàí.  èõ ÷èñëå áûëè è ãîñòè èç ñîñåäíåé ðåñïóáëèêè Äàãåñòàí. Ïðåäïðèíèìàòåëè èç ãîðíîé ðåñïóáëèêè ïðèåõàëè â ñòåïíîé ðåãèîí äëÿ îáìåíà îïûòîì ñ êàëìûöêèìè êîëëåãàìè. Î ñâîåé ðàáîòå íà áðèôèíãå â ÐÈÀ "Êàëìûêèÿ" ðàññêàçàëè íà÷àëüíèê îòäåëà ìîëîä¸æíîé ïîëèòèêè Ìèíñïîðòà ÐÊ Ýðäíè Ñàíãàäæèåâ, êóðàòîðû ïðîãðàììû "Òû - ïðåäïðèíèìàòåëü": â Êàëìûêèè - Ãåðåë Àêèåâà, â Ðåñïóáëèêå Äàãåñòàí - Þñóï Òàãèðîâ, à òàêæå ïðåäñòàâèòåëè ïðåäïðèíèìàòåëüñêîãî ñîîáùåñòâà Äàãåñòàíà.
Ïðîãðàììà "Òû - ïðåäïðèíèìàòåëü" ïðèçâàíà ðàçâèâàòü ìàëîå è ñðåäíåå ïðåäïðèíèìàòåëüñòâî â ìîëîäåæíîé ñðåäå, îáó÷àòü èõ âåäåíèþ áèçíåñà. Êàëìûêèÿ ó÷àñòâóåò â íåé âòîðîé ãîä, Äàãåñòàí - ñ 2016 ãîäà. Ãîâîðÿ î ðåçóëüòàòàõ ðàáîòû â ñòåïíîì ðåãèîíå, Ãåðåë Àêèåâà îòìåòèëà, ÷òî 15 îêòÿáðÿ â Ýëèñòå ïðîéäåò êîíêóðñ, â êîòîðîì ìîëîäûå ïðåäïðèíèìàòåëè ïðåäñòàâÿò ñâîè áèçíåñ-ïðîåêòû êîìïåòåíòíîìó æþðè. Ëó÷øèå îòïðàâÿòñÿ íà ôåäåðàëüíûé ýòàï êîíêóðñà. Îòìåòèì, â ïðîãðàììå "Òû - ïðåäïðèíèìàòåëü" ìîãóò ïðèíÿòü ó÷àñòèå òîëüêî ãðàæäàíå, íå äîñòèãøèå âîçðàñòà 30 ëåò. "Ïî çàâåðøåíèè ó÷àñòèÿ â ïðîãðàììå, êîãäà ìîëîäûì ïðåäïðèíèìàòåëÿì óæå óäàëîñü ïðåòâîðèòü ñâîè ïðîåêòû â æèçíü, ìû íå áðîñàåì èõ, à ïðîäîëæàåì äåðæàòü ðóêó íà ïóëüñå, îòñëåæèâàåì èõ óñïåõè è ïîìîãàåì â ñëó÷àå ïîÿâëåíèÿ ñëîæíîñòåé", - ãîâîðèò Ãåðåë Àêèåâà.
Þñóï Òàãèðîâ ðàññêàçàë î ðåàëèçàöèè ïðîãðàììû â ñâîåì ðåãèîíå. Òàê, â êà÷åñòâå ñïèêåðîâ è òðåíåðîâ â Äàãåñòàíå ïðèãëàøàþò äåéñòâóþùèõ ïðåäïðèíèìàòåëåé, êîòîðûå ñïîñîáíû ðàññêàçàòü î "êóõíå" ïðåäïðèíèìàòåëüñòâà è ñóùåñòâóþùèõ ïîäâîäíûõ êàìíÿõ.
Ïîìèìî ýòîãî, Þ.Òàãèðîâ ïîäåëèëñÿ ñâîèìè âïå÷àòëåíèÿìè î Êàëìûêèè: "Íàñ òåïëî âñòðåòèëè, ïðîâåëè èíòåðåñíóþ ýêñêóðñèþ, äëÿ íàñ Êàëìûêèÿ - äðóãîé ìèð. Ó âàñ óäèâèòåëüíàÿ ðåñïóáëèêà. Íèãäå â Ðîññèè òàêîãî íå óâèäèøü".
Ïðåäïðèíèìàòåëè, ïðèåõàâøèå â ñîñòàâå äàãåñòàíñêîé äåëåãàöèè, äåëÿñü âïå÷àòëåíèÿìè ïîñëå ïðîøåäøåãî ôîðóìà "Òåððèòîðèÿ ðàçâèòèÿ", îòìåòèëè, ÷òî îí ïðîøåë íà âûñîêîì îðãàíèçàöèîííîì óðîâíå. È ãîñòÿì ïîíðàâèëîñü îòíîøåíèå ðóêîâîäñòâà ðåñïóáëèêè ê ìîëîä¸æè, à èìåííî îòêðûòîñòü è âíèìàòåëüíîñòü.
Îáùåíèå ïðåäïðèíèìàòåëåé íå ìîãëî çàâåðøèòüñÿ áåç ïîÿâëåíèÿ íîâûõ ïðîåêòîâ. Òàê, Àáäóðàõìàí Áàòàëîâ, êîòîðûé çàíèìàåòñÿ òóðèñòè÷åñêèì áèçíåñîì, ðåøèë îðãàíèçîâàòü ñâîè ìàðøðóòû â Êàëìûêèþ è îòìåòèë, ÷òî áûë áû ðàä, åñëè áû ïðåäïðèíèìàòåëè èç Êàëìûêèè òàêæå îðãàíèçîâàëè òóðèñòè÷åñêèå ïîåçäêè â Äàãåñòàí.
Ñàíäæè ÀËÅÊÑÅÅÂ

Ïîñëå îêîí÷àíèÿ ôèëîëîãè÷åñêîãî ôàêóëüòåòà Êàëìûöêîãî ãîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà â 1988 ãîäó ÿ ñòàëà ðàáîòàòü ó÷èòåëåì ðóññêîãî ÿçûêà è ëèòåðàòóðû è âûïîëíÿëà òàêæå îáÿçàííîñòè âîæàòîé â Áîëüøåöàðûíñêîé øêîëå ¹3 Îêòÿáðüñêîãî ðàéîíà. Ìíå áûëà çíàêîìà ïèîíåðñêàÿ ðàáîòà, òàê êàê â øêîëüíûé ïåðèîä âîçãëàâëÿëà ïèîíåðñêóþ äðóæèíó. Ìíå î÷åíü íðàâèëîñü âìåñòå ñ äåòüìè îðãàíèçîâûâàòü ðàçëè÷íûå ñîðåâíîâàíèÿ ìåæäó îòðÿäàìè, äèñïóòû, òèìóðîâñêèå ðåéäû, âñòðå÷è ñ èíòåðåñíûìè ëþäüìè. À ïîòîì ëó÷øèõ ïèîíåðîâ ïî äîñòèæåíèè 14 ëåò ïðèíèìàëè â êîìñîìîë, áûë ñåðüåçíûé îòáîð.
Áóäó÷è ñåêðåòàðåì êîìñîìîëüñêîé îðãàíèçàöèè øêîëû, âåëà àêòèâíóþ ðàáîòó íà ðàéîííîì óðîâíå.  1989 ãîäó ïðîâåëè êîíêóðñ ñðåäè ìîëîäûõ ó÷èòåëåé, óðîêè êîòîðûõ ïîñåùàëè, âûåçæàÿ â ïîñ¸ëêè ðàéîíà. Ïðèäóìûâàëà ðàçíîîáðàçíûå êîíêóðñû, êîòîðûå ïîìîãàëè ðàñêðûòü òàëàíòû íà÷èíàþùèõ ïåäàãîãîâ. Ïîáåäèòåëüíèöà áûëà íàãðàæäåíà áåñïëàòíîé ïóòåâêîé â îäèí èç ïðèáàëòèéñêèõ ìîëîäåæíûõ öåíòðîâ.
Îñîáåííî çàïîìíèëñÿ 1990 ãîä: ðåñïóáëèêà îòìå÷àëà 550-ëåòèå ýïîñà "Äæàíãàð". Ýòî áûë ãîä íåáûâàëîãî ïîäúåìà íàöèîíàëüíîãî äóõà, ãîðäîñòè çà êóëüòóðíîå äîñòîÿíèå êàëìûöêîãî íàðîäà, æåëàíèÿ ïðèîáùèòüñÿ ê åãî áîãàòñòâàì. Áëàãîäàðÿ ïîääåðæêå ñî ñòîðîíû ðàéîííîãî îòäåëà êóëüòóðû, êîòîðûé âîçãëàâëÿë â òå ãîäû Ñåðãåé Äîëãèõ, â ðàéöåíòðå áûë ñîçäàí ìîëîäåæíûé òàíöåâàëüíûé àíñàìáëü. Ïðèãëàøåííûé õîðåîãðàô èç Ýëèñòû ïîñòàâèë íåñêîëüêî êàëìûöêèõ òàíöåâ, ñ êîòîðûìè ìû âûñòóïàëè íå òîëüêî íà ïîñåëêîâûõ ïðàçäíè÷íûõ ìåðîïðèÿòèÿõ, íî è çà ïðåäåëàìè ðàéîíà. Ïî èíèöèàòèâå ïåðâîãî ñåêðåòàðÿ ðàéêîìà êîìñîìîëà Ïàâëà Îêîíîâà (ñâåòëàÿ åìó ïàìÿòü) îðãàíèçîâàëè è ïðîâåëè êîííûé ïîõîä ïî ìåñòàì, ãäå äåéñòâîâàëè õóðóëû.  Öàãàí-Íóðå, Õàíàòå âñòðå÷àëèñü ñî ñòàðåéøèíàìè, çàïèñûâàëè èõ âîñïîìèíàíèÿ î áóääèéñêèõ ìîíàõàõ è êóëüòîâûõ ñîîðóæåíèÿõ. Ðàäîâàëè æèòåëåé êîíöåðòíîé ïðîãðàììîé. Ïîìíþ, ïîñëå îäíîãî êîíöåðòà ïîäîøåë ïîæèëîé êàëìûê è ñäåëàë íàì çàìå÷àíèå, ÷òî íà ëèöàõ äîëæíà áûòü òåíü óëûáêè. À âñå âûñòóïàþùèå, íàñòàâëÿåìûå ðóêîâîäèòåëÿìè, âñåãäà øèðîêî óëûáàëèñü.
Âî âðåìÿ ýòîãî êîííîãî ïîõîäà ìû âïåðâûå îòâåäàëè äîñåëå íåâèäàííûé ìíîãèìè êþð. Äëÿ ýòîãî áûë ïðèãëàøåí ñòàðåéøèíà èç Çóðãàíà, òîãäà ôåðìû ñîâõîçà èì. ×àïàåâà. Ñ ñàìîãî óòðà îí íàì ðàññêàçûâàë, ïîêàçûâàë, êàê ãîòîâèòñÿ æåëàííîå áëþäî êàëìûêîâ. Âìåñòå ñ íèì âîçäâèãàëè íàñòîÿùóþ êèáèòêó. Ïîíà÷àëó íå ïîëó÷àëîñü, à ïîòîì íàøà ðàáîòà ñòàëà ñëàæåííåé. Ê ñîæàëåíèþ, ó íàñ íå áûëî òåõíè÷åñêèõ ñðåäñòâ, êîòîðûå ñåé÷àñ èìååò êàæäûé ÷åëîâåê. Íå ñîõðàíèëîñü ýòî ìåðîïðèÿòèå íà ñîâðåìåííûõ íîñèòåëÿõ. Íî îíî â ïàìÿòè êàæäîãî, êîìó ïîñ÷àñòëèâèëîñü ó÷àñòâîâàòü â òîì óäèâèòåëüíîì ïîõîäå. À íåçàáûâàåìîå, ñðîäíè ôàíòàñòè÷åñêîìó ñîñòîÿíèþ, îùóùåíèå áåçìÿòåæíîñòè, åäèíåíèÿ è ãàðìîíèè ñ ïðèðîäîé, êîñìîñîì îñòàíåòñÿ íàâñåãäà.
Íàñòóïàëè íîâûå âðåìåíà. È ìû, àêòèâíàÿ ìîëîäåæü ðàéîíà, óëàâëèâàëè èìïóëüñû ïåðåìåí. Íà çàñåäàíèÿõ ïîëèòêëóáà "Ðåâäîëüãàí" îáñóæäàëè îñòðûå ïîëèòè÷åñêèå, ýêîíîìè÷åñêèå, ýêîëîãè÷åñêèå ïðîáëåìû. Âìåñòå ñ íàøèì âîæàêîì, Ïàâëîì Îêîíîâûì, äîáèâàëèñü óñòàíîâêè ñîîòâåòñòâóþùåãî îáîðóäîâàíèÿ, êîòîðîå äîëæíî áûëî î÷èùàòü âîäó äëÿ áîëüøåöàðûíöåâ. Íàâåðíîå, êîìñîìîëüñêàÿ îðãàíèçàöèÿ ðàéîíà îäíîé èç ïåðâûõ âûäâèíóëà ñâîåãî õàðèçìàòè÷íîãî ëèäåðà íà âûáîðû äåïóòàòîâ Âåðõîâíîãî Ñîâåòà ðåñïóáëèêè. Îí øåë â àëüòåðíàòèâó îïûòíîìó ôóíêöèîíåðó. Êîìñîìîëüñêèå àêòèâèñòû îáîøëè âñåõ æèòåëåé ðàéöåíòðà, ïðèçûâàÿ ãîëîñîâàòü çà ñâîåãî ëèäåðà. È âûáîðû îí âûèãðàë ÷åñòíî.
Êîìñîìîë - ýòî öåëàÿ ýïîõà â æèçíè ìíîãèõ ðîññèÿí è ãðàæäàí ïîñòñîâåòñêèõ ãîñóäàðñòâ. Áëàãîäàðÿ ýòîé ìîëîä¸æíîé îðãàíèçàöèè, ìû ðîñëè ñîçíàòåëüíûìè, îòâåòñòâåííûìè, öåëåóñòðåìëåííûìè ãðàæäàíàìè ñâîåé áîëüøîé ñòðàíû. Ìíîãèå ñòàëè å¸ äîñòîéíûìè ñûíàìè, äî÷åðüìè, ðåàëèçîâàâøèìè ñâîè çíàíèÿ, òàëàíòû â ðàçëè÷íûõ ñôåðàõ äåÿòåëüíîñòè âî áëàãî ðîäíîé Îò÷èçíû.
Ëþäìèëà ÍÀÌÐÓÅÂÀ,
êàíäèäàò ñîöèîëîãè÷åñêèõ íàóê

Ñ 1 ïî 5 îêòÿáðÿ ãðóïïà ïàëîìíèêîâ èç Êàëìûêèè ïîáûâàëà íà ó÷åíèÿõ Åãî Ñâÿòåéøåñòâà Äàëàé-ëàìû XIV â Äõàðàìñàëå (Èíäèÿ).
Åãî Ñâÿòåéøåñòâî äàðîâàë ó÷åíèå ïî òðóäó ×àíäðàêèðòè "Ìàäõüÿìàêà-àâàòàðà". Áëàãîäàðÿ ïîääåðæêå âåðõîâíîãî ëàìû Êàëìûêèè Òýëî Òóëêó ðèíïî÷å, 3 îêòÿáðÿ ñîñòîÿëàñü àóäèåíöèÿ Åãî Ñâÿòåéøåñòâà Äàëàé-ëàìû XIV äåëåãàöèè èç Ýëèñòû.
Îáðàùàÿñü ê ïàëîìíèêàì, Åãî Ñâÿòåéøåñòâî Äàëàé-ëàìà XIV ñêàçàë ñëåäóþùåå: "Ïîñëåäíèå äâà-òðè ãîäà ÿ ïðåïîäàþ ó÷åíèÿ â Ðèãå, â Ëàòâèè äëÿ ïîñëåäîâàòåëåé èç Ðîññèè, êîòîðûå íå èìåþò âîçìîæíîñòè ïðèåõàòü â Èíäèþ. Ñåé÷àñ ïî ïðè÷èíå ïðåêëîííîãî âîçðàñòà ìíå òðóäíî ïóòåøåñòâîâàòü â Åâðîïå. ß áû î÷åíü õîòåë ïîñåòèòü Ðîññèþ, â ÷àñòíîñòè, Êàëìûêèþ, ÷òîáû âñå âåðóþùèå, êòî íå èìååò ñðåäñòâ, ìîãëè ïîñëóøàòü ìîè ó÷åíèÿ â âàøåé ðåñïóáëèêå.
Âîêðóã ãëàâíîãî áóääèéñêîãî õðàìà (õóðóëà) â Ýëèñòå âîçâåäåíû ñòàòóè 17 ó÷åíûõ-ôèëîñîôîâ (ïàíäèò) Íàëàíäû. ß áûë èíèöèàòîðîì èõ âîçâåäåíèÿ è âíåñ äëÿ ýòîãî ñðåäñòâà. Ïîýòîìó â Êàëìûêèè óäèâëÿþòñÿ: ñòàòóè óñòàíîâëåíû, à Äàëàé-ëàìû âñå íåò! È ó ìåíÿ î÷åíü ñèëüíîå æåëàíèå ïðèåõàòü â Êàëìûêèþ.  Ðîññèè åñòü òðè áóääèéñêèõ ðåãèîíà: Êàëìûêèÿ, Òûâà è Áóðÿòèÿ. Æèòåëè ýòèõ ðåñïóáëèê òðàäèöèîííî èñïîâåäóþò áóääèçì, à èìåííî - îáùóþ äëÿ íàñ òèáåòñêóþ òðàäèöèþ áóääèçìà. Íàñ ñâÿçûâàþò ìíîãîâåêîâûå óçû. ß áû õîòåë, ÷òîáû âû ïðîäîëæèëè ïðèëàãàòü ñòàðàíèÿ äëÿ îñóùåñòâëåíèÿ ìîåãî âèçèòà â Êàëìûêèþ. Íàäåþñü, ÷òî ýòè óñèëèÿ óâåí÷àþòñÿ óñïåõîì!"
Äåëåãàöèÿ òàêæå áûëà íà ïðèåìå ó Åãî Ïðåîñâÿùåíñòâà Êóíäåëèíã ðèíïî÷å, ïîñåòèëà òàíòðè÷åñêèé ìîíàñòûðü "Ãüþòî", ãäå ïðîæèâàåò Åãî Ñâÿòåéøåñòâî Êàðìàïà 17-é, æåíñêèé ìîíàñòûðü "Ãåäåí ×îé-ëèíã", è áóääèéñêèé Èíñòèòóò "Íîðáîëèíãêà", â êîòîðîì ðàñïîëîæåíû Àêàäåìèÿ òèáåòñêîé êóëüòóðû è Öåíòð èñêóññòâ.
6 îêòÿáðÿ ñîñòîÿëàñü âñòðå÷à ãëàâû ã. Ýëèñòû Âÿ÷åñëàâà Íàìðóåâà è ìýðà ã.Äõàðàìñàëû ãîñïîæè Êóìàðè Ðàäæíè.
Êóìàðè Ðàäæíè ðàññêàçàëà, ÷òî, áëàãîäàðÿ íàõîæäåíèþ çäåñü ðåçèäåíöèè Åãî Ñâÿòåéøåñòâà, ïàëîìíèêè ñî âñåãî ìèðà ïîñåùàþò Äõàðàìñàëó, è áîëåå ïîëîâèíû áþäæåòà ôîðìèðóåòñÿ çà ñ÷åò ïîñòóïëåíèé îò òóðèñòè÷åñêîé äåÿòåëüíîñòè.  õîäå áåñåäû îíà ïðèíÿëà ïðèãëàøåíèå ïîñåòèòü ãîðîä Ýëèñòó ñ îôèöèàëüíûì âèçèòîì è ïðåäëîæèëà ïîäãîòîâèòü è ïîäïèñàòü Ñîãëàøåíèå î ñîòðóäíè÷åñòâå â ñôåðå ðàçâèòèÿ òóðèçìà ìåæäó íàøèìè ãîðîäàìè.

Äàíà ÄÀÍÈËÎÂÀ

 ðàìêàõ ïðàçäíîâàíèÿ Âñåìèðíîãî äíÿ òóðèçìà 28 ñåíòÿáðÿ ïðîø¸ë ñóááîòíèê íà òåððèòîðèè îáúåêòîâ òóðèñòñêîãî ïîêàçà.  ýêîëîãè÷åñêîé àêöèè ïðèíÿëè ó÷àñòèå ñîòðóäíèêè ìèíèñòåðñòâà êóëüòóðû è òóðèçìà Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ è ïîäâåäîìñòâåííûõ ó÷ðåæäåíèé êóëüòóðû. Òåððèòîðèåé ãåíåðàëüíîé óáîðêè ñòàëà äóáîâàÿ ðîùà è ýòíîõîòîí "Áóìáèí îðí" â ïàðêå "Äðóæáà".
Ïîãîäà ðàñïîëàãàëà ê àêòèâíîé ðàçìèíêå êàáèíåòíûõ ðàáîòíèêîâ, ïîçâîëÿÿ èì îùóòèòü íàñòîÿùóþ àòìîñôåðó îñåíè è óëó÷øèòü íàñòðîåíèå. Íåñìîòðÿ íà òî, ÷òî â ïîñëåäíèé ðàç ñóááîòíèê çäåñü ïðîø¸ë ýòîé âåñíîé, ê íà÷àëó îñåíè çåìëÿ ó çåëåíûõ íàñàæäåíèé ñíîâà ïðåâðàòèëàñü â ñêîïèùå ìóñîðà. Íî ýòî íèêàê íå ñëîìèëî áîåâîé äóõ êóëüòðàáîòíèêîâ: âîîðóæèâøèñü â áîðüáå ñ ãðÿçüþ ìåòëàìè è ãðàáëÿìè, ìóñîðíûìè ìåøêàìè è ïåð÷àòêàìè, îíè áûñòðî ïðîâåëè ðàáîòó ïî î÷èñòêå è áëàãîóñòðîéñòâó ïðèëåãàþùåé òåððèòîðèè. Ôàêòè÷åñêè çà ïîëòîðà ÷àñà ýêîëîãè÷åñêèé äåñàíò çàïîëíèë ãðóçîâóþ "ÃÀÇåëü" áóòûëêàìè è ïàêåòàìè, ïëàñòèêîâûìè ñòàêàíàìè è òàðåëêàìè. Ñîòðóäíèêè ñôåðû êóëüòóðû ðàáîòàëè àêòèâíî è ïîêàçàëè ñåáÿ äðóæíîé è ñëàæåííîé êîìàíäîé.
"Âûõîäèòü íà óáîðêó ãëàâíîãî ìåñòà îòäûõà íàøèõ ãîðîæàí ïåðåä îòêðûòèåì è çàâåðøåíèåì òóðèñòè÷åñêîãî ñåçîíà äàâíî óæå ñòàëî íàøåé äîáðîé òðàäèöèåé. Ïîëüçà îò òàêèõ ñóááîòíèêîâ áîëüøàÿ: ãîðîä ñòàíîâèòñÿ ÷èùå è ãëàçàì ïðèÿòíåå - ïðèõîäèøü è íàñëàæäàåøüñÿ. À êîãäà çíàåøü, ÷òî òû ýòî ñàì ñäåëàë, òî âäâîéíå ïðèÿòíåé", - îòìåòèë ïðåäñòàâèòåëü ìèíèñòåðñòâà Àëåêñàíäð Áàçûðîâ.
Ñóááîòíèê - ýòî îòëè÷íûé ñïîñîá äëÿ ñïëî÷åíèÿ êîëëåêòèâà: îñòàþòñÿ òåïëûå âîñïîìèíàíèÿ, ñâåæèå ýìîöèè è âïå÷àòëåíèÿ, ìãíîâåíèÿ êîòîðûõ íàâñåãäà çàïå÷àòëåëèñü íà ôîòî…
Ìèíêóëüòóðû è òóðèçìà ÐÊ ïðîñèò ýëèñòèíöåâ è ãîñòåé ñòîëèöû ïîääåðæèâàòü ÷èñòîòó è ïîðÿäîê, ñîõðàíÿòü ïàìÿòíèêè êóëüòóðû è ïðèðîäû, âåäü ÷èñòî íå òàì, ãäå óáðàíî, à òàì, ãäå íå ìóñîðÿò!

Íàø êîðð.

 ìèíóâøèé ÷åòâåðã ñîñòîÿëîñü ñåëåêòîðíîå ñîâåùàíèå ïî âîïðîñó âûïîëíåíèÿ ðåøåíèé Ñîâåòà ïðè Ïîëíîìî÷íîì ïðåäñòàâèòåëå Ïðåçèäåíòà ÐÔ â ÞÔÎ è ïðåäâàðèòåëüíûõ ðåçóëüòàòàõ ðàáîòû â ñôåðå ïðåäîòâðàùåíèÿ ïîæàðîâ. Åãî ïðîâåë çàìåñòèòåëü Ïîëíîìî÷íîãî ïðåäñòàâèòåëÿ Ïðåçèäåíòà â ÞÔÎ Ëåîíèä Áåëÿê.
 ñâîåì äîêëàäå ãëàâíûé ôåäåðàëüíûé èíñïåêòîð ïî Ðåñïóáëèêå Êàëìûêèÿ Àëåêñàíäð Áåëÿåâ ñîîáùèë, ÷òî ñ íà÷àëà ëåòíåãî ïîæàðîîïàñíîãî ïåðèîäà 2018 ãîäà íà òåððèòîðèè ðåñïóáëèêè çàðåãèñòðèðîâàíî 1233 âîçãîðàíèÿ ñóõîé ðàñòèòåëüíîñòè è ìóñîðà, èëè ïî÷òè â 3 ðàçà áîëüøå, ÷åì â ïðîøëîì ãîäó. Ïðè ýòîì îáùàÿ ïëîùàäü âîçãîðàíèé ñíèçèëàñü â 9,8 ðàçà è ñîñòàâèëà 3807,9 ãà.
Ïî ñîñòîÿíèþ íà 28 ñåíòÿáðÿ 2018 ãîäà â Êàëìûêèè çàðåãèñòðèðîâàíî 153 ïîæàðà, çà àíàëîãè÷íûé ïåðèîä ïðîøëîãî ãîäà ïðîèçîøëî (ÀÏÏÃ) - 142 ïîæàðà (óâåëè÷åíèå íà 7,7%), íà êîòîðûõ ïîãèáëî 5 ÷åëîâåê (ÀÏÏà - 7 ÷åëîâåê), òðàâìèðîâàíî 11 ÷åëîâåê (ÀÏÏà - 12 ÷åëîâåê).
Íà÷àëüíèê ÃÓ Ì×Ñ Ðîññèè ïî ÐÊ Àíäðåé Êîëäîìîâ îòìåòèë, ÷òî ÷ðåçâû÷àéíûì âåäîìñòâîì âûïîëíÿåòñÿ êîìïëåêñ ìåðîïðèÿòèé ïî âîïðîñàì îáåñïå÷åíèÿ ïîæàðíîé áåçîïàñíîñòè íà òåððèòîðèè ðåñïóáëèêè. Áîðüáà ñ ïîæàðàìè - îäíà èç ãëàâíûõ ñîñòàâíûõ ÷àñòåé æèçíåîáåñïå÷åíèÿ ãðàæäàí. Êàê ïîä÷åðêíóëè ó÷àñòíèêè ñîâåùàíèÿ, îá ýòîì íàäî äóìàòü óæå ïðè ñîñòàâëåíèè ïëàíîâ çàñòðîéêè, âûäåëåíèè çåìåëüíûõ ó÷àñòêîâ. Íàëè÷èå ìàññû áåñêîíòðîëüíûõ, áåçîòâåòñòâåííûõ õîçÿéñòâóþùèõ ñóáúåêòîâ, ïîòâîðñòâî ñàìîâîëüíûì çàñòðîéùèêàì, ïðîÿâëåíèå áåçäåÿòåëüíîñòè â ñîõðàííîñòè ñòåïåé, ëåñîïîëîñ ïðèâîäèò ê ïëà÷åâíûì ðåçóëüòàòàì. Òàê, ïî îôèöèàëüíîé ñòàòèñòèêå, ñóììà óùåðáà îò ëåñíûõ ïîæàðîâ â ðåãèîíàõ Ðîññèè â 2017 ãîäó ñîñòàâèëà îêîëî 25 ìëðä ðóáëåé. À çà ïðåäûäóùèå ãîäû îíà áûëà îêîëî 50-60 ìëðä ðóáëåé.
 ñåëåêòîðíîì ñîâåùàíèè ïðèíÿëè ó÷àñòèå ïåðâûé âèöå-ïðåìüåð ÐÊ Ñåðãåé Áàäìàåâ è ìèíèñòð ïðèðîäíûõ ðåñóðñîâ è îõðàíû îêðóæàþùåé ñðåäû ÐÊ Áîðèñ Ñàïðîíîâ.
Ïîäãîòîâèë Áààòð ÀÌÒÅÅÂ

Õàëüìã Òàœº÷èí õîòë áàëºñí Ýëñò ñ¢ë öàãò ´œã³í ñîëÿä, øèí êåöò³ ãåðì¢ä³ð áîëí îëí áóìáñàð êååðñèíü øèäð À.Àìóð-Ñàíàíà íåðò³ Êåëí-óëñèí áèáëèîòåêä áîëñí õàðºëòä ¢ã ºàðâ. Îäà Ýëñò íààðàí èðñí óëñò õàìãèí ò¢ð¢íä ýíä á³³õ îëí áóìáàðí òîäëãäíà. Äàâñí çóí šèëèí éèðäã÷ šèëì¢ä³ñ ýêë³ä, õîòë áàëºñíä ò³âãäñí áóìáñ îäà áàëºñíà êååð¢ë áîëàä, ìàíà šèðºëèí ñàëºãäøãî ³œãíü áîëâ.
Òåð îëí áóìáñèí ò³âñí çóðà÷èí, íåðò³ ñêóëüïòîð Íàðí Ýëåäæèåâèí ´´íë³ èðëö¢ëš êåãäñí õàðºëòä êåëãäâ. Îëí šèë³ ¢¢ä³ã÷ ¢¢ëäâðíü øèäð ´´ä³í ¢íëãäâ. Íàðí ßêîâëåâè÷ Ýëåäæèåâä “òàœº÷èí ê¢íäò³ èðãí” ãèäã à÷òà íåðí 碢ëºãäâ. Áàëºñíà èë ñ³³õí ¢çãäëíü áîëñí áóìáñèí êåñãèíü áîñõñí çîêüÿë÷èí ¢¢ëäâðèí òóñêàð áèáëèîòåêèí èñêóññòâèí ³œãèí ºàðäà÷ Ëàðèñà Áàäûøåâà êåëš ´ãâ.
Õàìãèí áè÷êí îðëöà÷, íåãäã÷ êëàññèí ñóðºóëü÷ Êèðà Ñåìåðíÿ õàëüìã äó äóóëš Íàðí ßêîâëåâè÷èã é´ð³â. Õàëüìã Òàœº÷èí ñîéëûí à÷òà ê´äë³÷, Îëíà ïàëàòûí ãåø¢í Èâàí Áàñàíãîâ, ²ð³ñ³í ñîéëûí à÷òà ê´äë³÷ Õààëº Áàêëàíîâà, ²ð³ñ³í çóðà÷íðèí Íèèö³í³ Õàëüìã ³œãèí àõëà÷ Âèêòîð Äîðäæèåâ, Õàëüìãèí à÷òà çóðà÷ Ñòåïàí Áîòèåâ ñêóëüïòîðèí êåñí ê´äëìøèíü ´´ä³í ¢íëš, ¢¢ä³ã÷ ¢¢ëäâðòíü øèí ê¢ö³ìš äóðäâ.
Íåðò³ ñêóëüïòîðèí ¢¢ëäâðò Õàëüìãèí áààòðìóäûí ä¢ðì¢ä ç´âò³ îðìàí îëñèíü õàðºëòä èðñí óëñ ìåäš àââ. Ò´ðñê³í õàðñã÷ Àëäð ä³³í³ õàìãèí ê¢íä ò¢ð¢í šèëì¢äò Òåœ ºîë äååð áîëñí ä³³ëä³íä Ýðäíü Äåëèêîâ ç´ðã³ðí òóóð÷, Ñîâåòñê Ñîþçèí Ãåðîéèí íåðèã 碢ñìí. Õàëüìãèí ò¢ð¢í áààòðèí ä¢ðèã Íàðí Ýëåäæèåâ öóòõñí áèë³. ijêí íåã áóìáèíü òîäëûé. Òåðíü Ñîâåòñê Ñîþçèí Ãåðîé, ä³í äèèëâðò³º³ð ò´ãñõä³í ´´ðäš éîâõ šèëä ýâð³ äèâèçüò³ºàí Äîðä Ïðóññèí ºàçðèã ñîâåòñê öåðã³ñ ò¢ð¢íêíü áîëš íåìøèí ºàçðóð ä³âðš îðñí ãåíåðàë Áàñàí Ãîðîäîâèêîâ. Ýëñòèí öóòõëœä Äèèëâðèí Àëëåéä 䢜㳚³õ ãåíåðàëûí áóìáèã Íàðí Ýëåäæèåâ öóòõñìí. Òèèã³ä Ýëñòä, òàœº÷èí ðàéîäàð á³³õ êåñã áóìáèã ýí ñêóëüïòîð á¢ðä³ñìí. Íàðí Ýëåäæèåâèí ò³âñí áóìáñ ×åõèéä, Êèðãèçüä ÷èãí á³³í³.
Íåðò³ ñêóëüïòîðèí ä³êí íåã õàëõíü áóðõí-øàšíà ò´ðò íåð³äñí ¢¢ä³âðì¢ä Öàºàí Ààâ, Öóòõëœ õóðëûí ýðãíä á³³õ àðâí äîëàí èê ê´ø³í ç³ðìèíü Íàðí Ýëåäæèåâ öóòõñìí áîëí øàšíà áàãøíðèí ä¢ðì¢äèã á¢ðä³ñìí. Íåðò³ ñêóëüïòîðèã ¢çõ, òåð¢í³ ¢¢ä³âðì¢äë³ òàíüëäõ, òåð ¢¢ä³âðì¢ä ÿºš êåãäñèíü ìåäš àâõ àðº áèáëèîòåêä öóãëðñí óëñò ó÷ðâ. Áàãøíð, îþòíð, ñóðºóëü÷íð ýí ´äð Ýëñòèí êååð¢ë áîëñí áóìáñèã òîñõñí ñêóëüïòîðèã ¢çš, òåð¢í³ ê¢ö³ñí òîîòûã ¢íëš, õàíëòàí ìåä¢ëâ.

ŠÈЪËÈÍ Êåðìí