НОМ ХАЛЬМГ КЕЛӘР ҺАРВ

19-10-2020, 15:02 | Таңһчин зәңгс » Сойл

Ик кезәнә мана өвкнр бурхнд номан эврә келәрн умшад, умшсн юман сәәнәр медәд чигн, залхурлго цаһан буйнд зүткҗ, хар нүүләс зәәлҗ йовдг бәәсн мөн. Тер хуучн йосан сергәхин төлә өдгә цагт Бурхн Багшин Алтн Сүмд ик көдлмш кегдҗ бәәнә.
Шидр мана төв хурлын 15 җилин өөнд зөрүлҗ һәәхүл секхд, һурвн шин дегтриг олнд үзүлҗ медүлв. Тер һурвн дегтрин дунд мана оньг татсн дегтр болхла, «Өдр болһна буйн-кишгин зальврл» эс гиҗ «Ежедневные молитвы для добродетели и счастья». Бәәдл-дүрсәрн бичкн болв чигн, эн дегтр цуг мана хальмгудын седкл эрк биш авлх гиҗ сангдв. Мини тиим сананд һурвн учр бәәнә. Түрүнк санан болхла дегтр дотр цуг маднд кергтә ахр ном бәәһә. Хойрдгчнь болхла өрүн эрт босснас авн хальмг күн болһн ю кех, яһҗ кех кергтәв, ямаран үг келх, ямаран тәрн умшх, ямаран ном яңнхин тускар тодрхаһар бичәтә бәәнә. Һурвдгч санана учрнь болхла, мана хальмгудын меддг цуг бурхдын сәәхн зург бәәсн деернь, бурхдын магтал тәрнь хойр бас бәәнә.
Хәрнь дегтрин нүр халхд бичгдсәр, энүг төвд келнәс мана хальмг келнд орчулснь Геннадий Корнеев болн гелң Йонтен-Лодой. Шин дегтрин тускар гелң иигҗ келв: «Бидн эн дегтриг барлҗ һарһхасн урд уданд ухаһан туңһаҗ санад бәәввидн. Яһҗ кехлә, мана хальмгудт туста болхв гиҗ ухалвидн. Тегәд цуг энд орсн номиг хойр әңгд хуваҗ аввидн. Түрүнкнь «Өдр болһна зальврл» болв. Түүнд зулан өргхләрн келдг ном, Һурвн Эрдньд йовулх Евәл, һарһсн килнцән әрлһх ном, му зүүд, хальдврта гем-өвч әрлһх тәрнь чигн орв. Хойрдгчь «дахвр» болад, тенд цуг хальмгудын меддг бурхдыг болн теднә тәрн магтал хойриг орулвидн. Тегәд мана әмтн өрүнәс авн шаҗна кергтә юм кеҗ, хөөннь сул цаг учрхла тәрн умшҗ, седкл хандсн бурхдт зальврҗ чадҗана».
Дегтрин онцлгин тускар Геннадий Корнеев бас келв. «Миниһәр болхла, эн дегтрин хамгин ик онцлгнь — “йирин намнчлл” (общее раскаяние) гидг ном болн хот идхин өмн-хөөннь чигн умшдг ном болна. Түрүнк әңгин кесг номиг бидн хальмгудын хуучн ном-судрмудас олад авлавидн. Тенд мана шинәр орчулсн юмн баһ. Хальмг номиг төвд эк бичглә хәрлцүлҗ, эндү-алда чиклснәс нань юмн уга. Тиим учрар цуг эн номиг мана аавнр-ээҗнр умшҗасн бәәҗ. Хойрдгч әңг болхла, Зая-Пандитын орчуллһна арһ-зарчм дахад төвд келнәс мана келнд шинәр орчулсн кесг ном болна. Бурхдын тәрнь мана хальмгуд чикәр умштха гиһәд, орс үзгт буулһхд мадн удан эгшгиг деернь татасар темдгләд аввидн».
Дегтрин һадр деер хальмгин нертә зурач Г.О. Рокчинскийин зурсн «Ээҗ – төрскн һазрм» гидг зург бәәнә. Эн зургиг олн күн сәәнәр меддг болв чигн, ширтәд хәләхд, зурата ээҗин ээм деер улан оркмҗ, барун һартнь эркн бәәнә. Эннь юуна темдг болхв гихлә, ээҗ мацг бәрдг, номан умшдг, бурхнд сүзгтә күн болна. Мана өвкнр цуһар тиим бәәсн санҗ. Тер төләд номин йос сергәҗ, түүнәс күч авхар седхлә, һарсн шин дегтр олад авч, сәәнәр умшҗ, зәрм кергтә номин шүлг чееҗлҗ авад, өдр болһн умшад бәәхлә, мана килнц нимгрәд, буйн чигн немгдәд ирх. Дегтр ик соньн, эс медгдх үгмүдин тәәлвртә, тооһарн миңһн тоота болдг.

КОРНИН Геннадий

Видео