Делкә хүврлтин цагт

10-06-2021, 10:23 | Таңһчин зәңгс » Бурхн-шаҗна төрәр

Дала Ламин гегән Әрәсән ик сурһулин оютнрла болсн дарани нег харһлтд җирһлин хаалһан яһҗ сольҗ болхин тускар тоолвран медүлв.

Цуг делкә пандемийин нәрн бәәдлд туссн цагт чигн шаҗна оюни багш, Нобелевск мөрән лауреат Дала ламин гегән олн соңсачнрла залһлдаһан гееҗәхш. Цагин йовуд дахад, өдгә цага технологийин эв-арһар әмтнлә харһҗ күүндх таалыг Күндтә Багш олзлна, номтнр, шаҗна үүлдәчнр, оютнр, нань чигн улс Оюни һардачла харһҗ, соньмсулҗах һол төрәр цәәлһвр авч чадна.
Әрәсән ик сурһулин оютнрла күүнә әмдрлд учрдг тоотын, тәвсн хөвәс яһҗ җирһлин хаалһан ясрулҗ сольҗ болхин тускар Оюни көтлврч амр болн тодрха цәәлһвр өгнә. Ухани гүн төрмүд хәләгдсн тохнята күүндврт Н. Вавиловин нертә олна генетикин РАН-а күрәлңгин академик Николай Янковский болн Әрәсән нертә нань чигн номтнр орлцв. «Делкә хүврлтин цагт» гидг төр кениг эс соньмсулх.
Дала Ламин келсәр, күүнә эндрк әмдрл урдк җирһлнь ямаран бәәснлә залһлдата. Болв чигн җирһлин хаалһиг сольҗ болшго гиҗ санхмн биш. Җирһлд юн эс учрна. Төрхәрә гемтә улс бәәнә. Келхәс, толһан экнднь заяни нег шавта нилхд чигн төрнә. Тернь зуг хая учрдг йовдл. Йириндән болхла, күн болһн тәвсн хөв гиһәд хара суулго, бәәдлиг чиклҗ чадх арһтаһан медх зөвтә. Ухан-седклдән чик тоолвртаһар бәәх, цогцан цеврәр болн эрүл-мендәр бәрх арһ бәәсн хөөн җирһлән һартан бәрҗ болхин тускар Күнкл Багш келв.
Тәвсн хөв гисн кесг керг-үүлдврәс тогтдг юмн. Керг-үүлдвр болһниг бидн нег уха зүүҗ күцәнәвидн. Кергиг күцәлһнә күслинь сольхларн бидн керг-үүлдвриг сольнавидн гисн тоолвринь оютнр оньган өгч соңсв. «Әмтнд сә келһнә седкл бийдән төрәд бәәхлә, цецн ухана зөөрлә таньлдад бәәхлә, әмдин җирһлин зөвүр-зовлңгин эргцәс һарч чадхит гисн тоолвриг соңсачнртан Ик Багш медүлв. Тер кемд тана ухани улнь юм медлго болн улм гегәрсн бәәдлд үүлдәд бәәхмн. Ухани улнь – цевр герл болдгинь медх кергтә. Бурхн Багшин заясн гегәрлтин кемд тиигҗ бичк-бичкнәр өөрдхвидн» – гисн ицлән Дала Ламин гегән медүлв.
Соньн эн харһлтыг «Сохраним Тибет» гидг олна саң эврәннь сайтд белдҗ давулсмн. МГУ-н, Санкт-Петербургин ик сурһульмудас нань Хальмг, Бурятск, Тувинск ик сурһульмудин оютнр күүндврт орлцсмн.

Видео