«Хальмг тег нанд таасгдв»

19-10-2021, 15:46 | Общество

Одахн Элстд давсн Ірісін дорд ўзг шинљлічнрин чуулєнд орлцачнрин тоод Иркутск балєснас ирсн тууљин номин доктор Сергей Кузнецов ирлі. Моњєлын, Китдин, Японя тууљар, нег ўлў эн орн-нутгин дііні цагар номт соньмсљана. Тер тоотын тускар Сергей Ильич маднд келљ ґгв.

– Би тўрўн болљ Хальмг Тањєчд ирсн біінів. Урднь тана тањєчин тускар кесг тоот соњслав, тегід тана єазриг эрк биш ўзхір седљілів. Мини номин болн вузд багшллєна кергір би дорд ўзгин орн-нутгудын келн-улсин сойлар, тууљар соньмснав. Тегід мини сансн санан кўцід, тана тањєчд КНЦ-н ўрврір ирўв.
– Хальмг тґвин номтнрин кўцімљин тускар ю келљ болљана?
– Эдні коллектив номин ґдгі цага нірн шинљллт кўціљіні, тер ўўлдвр намаг болн чуулєнд орлцачнриг икір соньмсулв, Хальмг номин тґвин кґдлічнр ґґдін мергљлтті, гўн медрлті улс. Энд ґдгі цага кергсл олзлљана, тегід ямаран чигн нірн шинљллт тґвин лабораторьт кељ болљана, цугтан ўўділтин таалд кґдлљіні, тер тоот соньн илдкл келєнд урмдулна.
Чуулєн чигн ґґдін кемљінд белдгдв. Эн форумд академикўд болн гешўд-корреспондентнр, номин доктормуд орлцв, эдн цугтан ховр мергљлтнр болљана, эднлі кесг тґрір тоолврарн хувалцљ, селвг авч болљана. Тегід холас ирсн нанд эн чуулєн бас ик туста болв. Тиим форумс ода йир ховр болна. Хальмг ўўрмўдтін ханлтан ґргхір седлів.
Хальмг ґргн тег нанд таасгдв, эњ-зах уга єазр ик урмд ґгні. Манад болхла мел ґ-шуєу модн, уулмуд, тернь бас сін, зуг тиим урмд ґгхш гиљ келх билів.
– Тана номин ўўлдврт ямаран салврт єол оньган ґгніт?
– Би єоллгчдан Японя тууљар, 1945-ч љилин хґґтк Ірісін болн Японя хоорндк хірлцієір соньмсљанав. Тер тоод Сиврин болн Хол Дорд ўзгин єазрт біісн тўўрмс-колоньст Японя діічнриг бірінд бірљ теднір кўнд кґдлш келєљісмн. Тер шинљллтин тускар би съезд деер келљ ґгўв, мини илдкл ик соньмслт ўўдів, тиигљ нанд талдан орлцачнр келв.
– Та Японя вузмудла нґкцлт бірнт, тўўні тускар ю келљ болљана?
– Тер нґкцлт кесг љил хооран эклв. 1997-ч љилд би Японя сањгас мґрі шўўљ авлав, тер мґњгір Цукуба ик сурєульд номин шинљллт келів, японя номтнрла таньлдљ нґкцлтін ґргљўллів, тиигљ хірлцієін икдўлљ японя кел дасљ авлав. Европин ик сурєульмудт бас кґдллів.
Тер мет Иркутскин ик сурєуль Японя Симанэ ик сурєульла нґкцлтін ґргљўлљіні, Ар-Дорд ўзгин Азин орн-нутгудыг шинљллєні тґв нанд ўрврін илгілі, тенд 2001-ч љиліс авн єурвн љилин эргцд кґдллів, тер нґкцлт нанд японя кел улм сіінір дасх арє ґгв.
Тер мет мана ик сурєуль Хоккайдон ик сурєульла бат залєлда бірні, тенд би бас кґдллів, Японя тууљиг болн намаг соньмсулљасн кесг тґриг улм гўўнір дасљ авхин тґлі тер нґкцлт нанд ик дґњ болв, љил болєн нааран ирљ кґдлнів. Мана оютнр чигн Хоккайдон ик сурєульд эврі эрдмір медрлін гўўдўлні. Тиим кевір нґкцлт багшнрт болн оютнрт туста болна, Японя вузмудын дамшлтыг эдн бас дасљ авна, энд шинљллтин нўўрлгч олн эв-арє олзлна.
– Элст балєсн танд таасгдв?
– Тана хотл балєснд біідл-љирєл йир тогтун, тўргн йовуд уга гиљ сангдна, энд йостаєар амрч болљана, машині то дегід ик биш, промышленн ик ўўлдврмўд уга, аєартн цевр. Орс чонљ болн Бурхн Багшин Алтн сўм оч хіліввидн, цуг тер тоот маднд таасгдв, тана тањєчин болн балєсна олн улст сін-сііхн љирєл дурдљанав.


ТЎРВІН Єуна