Цаһан седклтә эмч билә

09-11-2023, 10:15 | Общество

Сән күүнә нернь, кесн ач-туснь мөңкинд үлддг мөн. Мана таңһчин эрүл-менд харлһна халхд олн җилдән үнн-чик седклтәһәр көдлҗ, кесг күүнд тусан күргҗ, таңһчин олна бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцҗ йовсн Хальмг Таңһчин болн Әрәсән ачта эмч Цернә Эмилия эндр мадн дунд уга болв чигн үр-иньгүднь болн өөрхн элгн-саднь санлынь әрүн кевәр хадһлҗ йовна. Дигтә эндр намрин сәәхн өдрлә Эмилия Басанговна 70 насан темдглх бәәсмн.

Эмилия Басң Кекеевич болн Надежда Каруевна Цереновихнә өркбүлд Красноярск крайд һарсмн. Олн үртә бүлд эн зурһадгч үрн бәәсмн. Эгчнр хоорнд һарсн дөрвн үрнь нилх цагтан хорв. Эмилия һархла эк-эцкнь үрнәннь төлә Җанчу гелңгиг дуудад шишлң йорсхл күцәсн болдг. Нилхин төлә умшсн ном болн күцәсн йорсхл әмд-менд үлдхд туслҗ хөөннь өсәд-босхларн бичкдүдин эмч болхд туслв гиҗ Эмилия Басанговна тоолдг билә.
1971 җилд Цернә Эмилия Приозерн (ода Көтчнрә) района Советское поселкин дунд сурһуль төгсәһәд, Әәдрхн балһснд медицинск күрәлңд орв. Хамдан сурч йовсн күүкд-көвүдин тодлсар, Лиля сурһулян йилһән сәәнәр сурдг, спортын халхар күцәмҗ бәрдг, көгҗмин сурһульд фортепиано цокдг дасч билг-эрдмәрн байрлулдг бәәсмн. Үүрмүднь сурһулян төгсәтл энүг Лиля гиҗ дуудҗ, йосн нернь Эмилия бәәсиг зуг хату цаас бәрүлҗ өгхләнь медв. Тиигн гихнь эцкнь күүкндән Лиля гидг нер өгхәр санҗасмн, болв селәнә Советин сегләтрәр көдлҗәсн немш күүкд күн Басң Кекеевичд Эмилия нер күүкндән өгтн гиҗ селвг өгч.
Ик сурһулян төгсәснә хөөн баахн эмч Элстин нилхд төрлһнә Герт күч-көлснә хаалһан эклв. 80-ч җилмүдт нилхдин әңгд 100-120 бичкн эмчнрин хәләврт бәәдг, тегәд неонатолог өрүн болһн нилхдиг хәләҗ, ямаран эмнлһ кехинь бүрткдг билә. Тер цагт нилх эктәһән йисн хонгтан эмнлһнд бәәсмн. Неонатолог күүкд улс цаһан төр болсн цагт һарсн нилхин эрүл-менд шинҗлҗ, кергтә болхла түрүн дөң күргдг бәәсмн. Күч-көлснә хаалһан эклхднь бичкдүдин әңгиг дамшлтта эмч Самтна Роза һардҗасмн, ах үүрнь сүв-селвгәрн хувалцҗ эрдмин халхар дөңнсмн. Хөөннь Цернә Эмилия эн әңгиг һардад күцәмҗтәһәр көдлв.
Н.Пироговин нертә 2-ч медицинск күрәлңд клиническ ординатурт мергҗлтән өөдлүлснь эрдмин халхар дамшлт хоршахд туслв. Нертә номтнрин лекцс соңсад, профессормудын һардврт күнд гемтә күүкд улст дөң күргәд, талдан регионмудас ирсн неонатологудла таньлдҗ бат залһлда бәрҗ Эмилия Басанговна өөдән мергҗлттә эмч болв. Хойр җилдән сурһуль сурн бәәҗ Москвад көдлснә хөөн эн Элстин нилхд төрлһнә Герт хәрү ирв.
1993 җилд таңһчин эрүл-менд харлһна министрин дарук Манҗин Надеждан үрврәр Цернә Эмилия ах педиатрин үүлд орв. Дөрвн җилин эргцд Эмилия Басанговна эн үүлд таңһчин педиатрическ цергллтин үүлдвр бүрдәҗ, цуг райодын болн селәдин эмнлһст күрч, бичкдүдин эрүл-менд харлһна болн зуни амрлһ бүрдәлһнә комиссьмүдиг һардв. Тер мет энүнә һардврт эмчнрин хургуд бүрдәгдв, шаңһа көтлврмүд белдгдв, бичкдүдин эмнлһнә болн олн зүсн гемәс саглуллһна төрмүд хаһлгдв. Эн үүлд ик даавртаһар болн күцәмҗтәһәр көдлсн төләднь Цернә Эмилияг таңһчин эрүл-менд харлһна министрин үүлд батлв. Энүнд бичкдүдин болн күүкд улсин эрүл-менд харлһна халх даалһгдв. Дигтә эн цагт Эмилия Басанговнан седвәрәр таңһчин эмнлһст шин эварһс орулгдв. 90-ч җилмүдт хүврлтс учрад, баһ тетквртә улсин то икдв, тегәд Цернә Эмилия җирһлин күнд таалд туссн күүкд улст болн бичкдүдт онц оньг өгхәр шунв. Аштнь саата күүкд улс болн нилхд хорлһна кемҗән баһрв.
Бичкдүдин эрүл-менд харлһна халх һарддг төләдән Цернә Эмилия күүкд-көвүдин эмнлһ келһнә, кергтә болхла нүүрлгч төв клиникд шинҗллт эс гиҗ месллһ кехд дөң болсмн. Тиим бичкдүдин эк-эцкнр ода чигн Эмилия Басанговнаг ханлттаһар тодлҗ, ямаран ач-тус күргсинь мартхш. Келхд, тер цагт зүркнь гемтә бичкдүд энүнә дөңгәр һазадын орн-нутгт эмнлһ авсмн.
Министерствд дааврта үүлд көдлсн деерән Цернә Эмилия таңһчин олна бәәдл-җирһлд шунмһаһар орлцсиг темдглх кергтә. Үлгүрнь, эн Әрәсән Өмн үзгин федеральн округин эмчнрин палатын болн Әрәсән педиатрмудын ниицәнә Хальмг региональн әңгүд һардв, ЮФО-н күүкд улсин болн бичкдүдин эрүлменд харлһна зүүцүлгч хүүвин гешүн бәәсмн. Ачта амрлһнд һарад, Эмилия Басанговна шишлң медицинск дөң күрглһнә «Сулда» төвиг һардв. Терүнә медлд таңһчин әмтн чик авг-бәрц батруллһна, олн зүсн гемәс саглуллһна, хальдврта гемин туск медрл тархалһна көдлмш күцәгдсмн.
Эмилия Басанговна олн җилдән таңһчин эрүл-менд харлһна халхар үнн кевәр церглҗ күцәмҗтәһәр көдлсн төләдән шаңһа ачлврмудар темдглгдв. Цаһан седклтә, әмтнлә тевчңгү, талдан улст кезә чигн дөн болхар адһдг, үнн кевәр бәәдг мана үр-иньг оньдин мана зүркнд болн санлд үлдх.

БАТЫРА Зинаида, ДУЛЯН Лариса, САҢҺҖИН Наталья, ОЧРА Татьяна болн ПОНОМАРЕВАН Евгения
ЗУРГТ: Цернә Эмилия (зүн бийәс хойрдгчнь) Хальмг Таңһчин эрүл-менд харлһна министерствд көдлҗәсн цагтан

Видео