Эвин болн нөкцлтин керг күцәҗ

20-08-2024, 09:58 | Общество, Таңһчин зәңгс, Зіњг, Бурхн-шаҗна төрәр

Улан-Удэ балһснд ноха сарин 12-ас авн 14 күртл шар шаҗна хойрдгч нарт-делкән хург болв. «Традиционный буддизм и вызовы современности» гидг нертәһәр делкән ик хург давв. Бурятин хотл балһснд 15 орн-нутгин элчнр цуглрҗ ирв. Зааҗ келхлә, Әрәсәд Таиланд Королевствин элч Сасиват Вонгсинсават болн Әрәсәд Шри-Ланкан элч Пакир Амза хургт ирҗ орлцв. Бурятин Толһач Алексей Цыденов күндтә гиичнриг тосч авв.

Шаҗна ик чинртә эн хургт Хальмгин делегац бас орлцв. Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату болн Хальмгин Шаҗн Лам гевш Тензин Чойдак толһалсн делегацин ханьд шаҗна болн олна үүлдәчнр йовв. 2025 җилд нарт-делкән эн керг-үүлдвриг Хальмгт давулхмн. Әрәсән Федерацин Хүүвин гешүн Байир Путеев, Орн-нутгин Хүүвин депутат Башанкан Бадм, Хальмг ик сурһулин һардач, профессор Салан Бадм болн хальмг номтнр хургин көдлмшт орлцв. Хальмг номтнр сольгдҗах нарт-делкән таалд шар шаҗна делгрлтин төрәр болсн нарт-делкән номин-дамшлтын сүүрт орлцҗ, илдклмүд кев.
«Мана тууҗ, сойл болн шаҗн мадниг хамцулад, делкәд болҗадг нәрн йовдлмудыг эвәр хаһлҗ бәәх улнь болтха», – гиҗ йөрәлин үгдән Бурятин Толһач Алексей Цыденов нүр үгдән темдглв.
Әрәсән Президент Владимир Путин нарт-делкән хургин орлцачнрт йөрәлин бичгән илгәв. Күмни сә хәәгч ул деер үүдсн шар шаҗн ода ик чинр зүүҗәнә. Бурятьд болсн хург улсин хоорндк залһлдаг батлхин тускар Әрәсән Президент йөрәлин үгдән бичсмн.

Олн келн-әмтиг хамцулсн шаҗн
Гиичнрин тоод һазадын нутгудын элчнр, шар шаҗна ик сурһульмудын һардачнр, шаҗна хувргуд, олна үүлдәчнр, номтнр бурхн-шаҗна төрәр болсн ик күүндврт орлцв.
Энткгәс, Китдәс, Шри-Ланкаһас олн гиичнр ирсмн. Лаосин, Камбоджин, Бутана, Вьетнамин, Непалын, Өмн үзгин Корейин, Японя делегацс хургин көдлмшт бас орлцв. Бурхн Багшин номд шүтдг нань чигн нутгудын әмтн ирснь чигн темдгтә.
Хургин көтлврт олн керг-үүлдврмүд орв. Цуг тернь олн талвңд болв. Түрүн өдр Советмүдин талвңд дорд үзгин бөк бәрлдәнә ик наадм эклв. Шаолинск хурлын гелңгүд «Алтн лу» гидг 18-ч тойгта спортын сурһульд мастер-класс үзүлснь олн улсиг икәр соньмсулв.
Келн-улсин музейд Эрмитажас авч ирсн үүдәврмүдин һәәхүллә ирсн гиичнр болн бәәрн әмтн таньлдҗ чадв. Түрүн өдрин асхар оперин болн балетин театрт гиичнр концерт хәләв.
Ноха сарин 13-д хург байрин бәәдлд көдлмшән эклв. Өдгә цага делкәд бурхн-шаҗна гүн ном ямаран орм эзлҗәхин тускар олна үүлдәчнр, номтнр тохнята күүндвр кев.
Ноха сарин 14-д болхла, Иволгинск дацңд байрин ик мөргүл болв. Һазадын нутгудас ирсн гиичнрт XII Пандито Хамбо Лам Итигэловин әрүн цогцд мөргҗ һарх таал учрв.
Шаҗна сурһаль делгрүллһнә төрт хургин йовудт баһ биш оньг өггдв. Эн төрәр шишлң хүүв батлгдв. Б.Б.Городовиковин нертә Хальмг ик сурһулин һардач Салан Бадм тер хүүвд гешүн болҗ орв.
Бурхн-шаҗна халхар олн төрмүд хәләгдсн эн ик хургт орлцачнр шар шаҗна делгрлтиг номин халхар дөңнлһнд күчн- чидлән негдүлхәр шиидснә ашт тиим хүүв бүрдәгдв.
Әрәсәд бурхн-шаҗна туск медрл делгрүллһнд номин дөңцл болсн деерән тер хүүв Бурхн Багшин гүн номиг шинҗллһнә халхар уралан зөрхд туслх зөвтә. Эн төрәр кегдҗәх гүн номин шинҗллтсиг зүүцүллһнә, Әрәсән болн һазадын орна номтнрин болн шинҗләчнрин үүлдвриг ниицүлҗ зүүцүллһнә төр хүүвин оньгт бәәхмн. Әрәсән олн келн-әмтнә авъяс болсн оюни болн шагшавдын үнтә тоотыг хадһлҗ, өсч йовх үйнрт медүллһнә халхар йосна һол үүлдвриг күцәлһн хүүвин һоллгчнь болхмн. Өдгә цагт ик чинр зүүҗәдг төрмүдәр тохнята күүндвр кеснә ашар хургт орлцачнр ирлцңгү шиидвр батлҗ авв.
Бурятин Толһач Алексей Цыденовин темдглсәр, Бурять Республик Азийиг Әрәсәлә негдүлҗәдг һазр болҗахинь дәкн нег иткүлв. Улан-Удэ балһснд болсн хург Бурхн Багшин номд шүтдг олн келн-улсиг Әрәсәд хамцулҗ чадв. Делкән улс хоорндк залһлдаг улм батллһнд эн хург туслхнь маһд уга.

Һурвдгч хург Элстд болхмн.
Иим харһлтс шар шаҗ делгрүллһнд ик чинр зүүҗәхин тускар Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату темдглв. Бурхн-шаҗнд шүтдг олн келн-улсиг хамцулдг хургуд шаҗна бәәтхә, күмн әмтиг соньмсулҗах төрмүд хаһлна. Әрәсән Президент В. Путин эн төрт оньган өгчәх йовдл шар шаҗна делгрлтд шин хаалһ секчәнә. Президентин седвәрәр сурһуль-эрдмд болн шинҗллтст туслх саң бүрдәгдв. Эн көдлмшт Хальмг Таңһч орлцҗахнь күндтә болҗана.
Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату Бурятьд ирн, хамбо лам Дамбо Аюшеевла харһҗ күүндв. Эцкиннь нерн деерәс хамбо ламд халун менд эн келүлв. Цагтан Хаска Сергей хамбо ламла харһсн бәәҗ. Дамба Аюшеев тиигхд чемпиониг яһҗ өскхин туск дегтр бичтхә гиҗ эцкинь сурсн болдг. Ода эцкм тер кергиг күцәҗәнә, гиҗ Бату Сергеевич хамбо ламд герчлв. Шаҗна делгрлтин тускар Хальмг Таңһчин Толһач Бурятин хамбо ламла күүндв.
Бурхн Багшин номиг делгрүллһнә туст учрҗах төрмүдин болн цаарандк нөкцлтин тускар Хальмгин Шаҗн Лам гевш Тензин Чойдак Бурятин Пандито Хамбо Лам Дамба Аюшеевла кесн харһлтд күүндсмн.
Тодлулҗ келхлә, нарт-делкән түрүн эн хург 2023 җилин ноха сард Бурятьд болсмн. Терүнд 13 орн-нутгас ирсн 600 һар күн орлцсн билә. Тедн дунд талдан орн-нутгудас ирсн 150 күн орлцла.
Һурвдгч эн хург 2025 җилд Элстд болхмн. Хальмгт ик чинртә үүлдвриг хөн сард бүрдәхин тускар таңһчин Толһач Хаска Бату Әрәсән Президент Владимир Путинлә Кремльд харһхдан келсмн.
Эн төрәр чигн хургт үг һарсмн. Иигәд нертә номт, профессор Алексей Масловин тоолврар, Әрәсәд делгрлт авсн бурхн-шаҗна ном моңһлчудын болн төвд улсин авъясмудла залһлдата. Регион болһнд тернь бәәрн һазрин заңшалла ниилҗ делгрсн болдг. Бурятьд шар шаҗн урднь шүтҗ йовсн тоотла негдсмн. Хальмгт бас эврә онч бәәнә. Эннь йирин йовдл мөн. Күмни сә хәәгч, өр-өвч седкл зүүлһгч, буйнч үүлдвр делгрүлдг шаҗн эдниг негдүлҗәнә. Улсин хоорндк нөкцлтд эннь ик чинртә болҗана.
«Бидн Бурхн Багшин әрүн номиг хадһлҗадг улс болҗанавидн, - гиҗ Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату тоолвран медүлв. - Эн номд иткл бәәһәд, ах-дү келн-улсин нөкцлт болн иньгллт батрад йовна. Эннь мана урмдыг батлна, уралан зүткҗ йовхд итклтә түшг болна. Ода бидн цугтан чидлән болн медрлән хамцулҗ, төрскн нутг Әрәсән цаарандк делгрлтин төлә шунҗ үүлдх зөвтәвидн».
Эвин болн амулң-менд бәәдлин төлә делкән кесг орн-нутгин әмтн седклән негдүлҗәхиг нарт-делкән хург дәкн нег медүлв. Тиигәд хамцу үүлдвр күмни төрмүд хаһлхд туслхнь маһд уга.

УШКАНА Сувсн

Эвин болн нөкцлтин керг күцәҗ
Эвин болн нөкцлтин керг күцәҗ

Видео