Шар шаҗна делгрлтд туслх күслтәһәр

22-08-2024, 16:08 | Таңһчин зәңгс » Бурхн-шаҗна төрәр

Улан-Удэ балһснд ноха сарин 12-ас авн 14 күртл шар шаҗна нарт-делкән II-ч хург болв. Терүнд шар шаҗнд шүтдг һазадын орн-нутгудын болн Әрәсән регионмудын элчнр орлцад, бурхн-шаҗна, сойлын, сурһулин, номин шинҗллтин чинртә төрмүдәр өргн күүндвр тогтав. Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату болн Хальмгин Шаҗн Лам Тензин Чойдак Бурять Республикүр һарч йовсн мана делегациг һардв. Хальмгин номтнр, депутатнр шаҗна ик хургт, хәләгдсн төрмүдәр болсн күүндврт болн харһлтст орлцв. Мана таңһч нарт-делкән III-ч хург давулх зөв авснь темдгтә йовдл болв. Шидр мана седкүлчнр Хальмгин делегацин ханьд орсн улсла күүндҗ, ухан-тоолврарн хувалцхиг сурв:
Байир ПУТЕЕВ, Әрәсән Федерацин Хүүвин элч:
- Улан-Удэ балһснд болсн шар шаҗна нарт-делкән II-ч хургт би Әрәсән Федерацин Хүүвин болн Хальмг Таңһчин нерн деерәс орлцсн биләв. Әрәсән Президент Владимир Путин хургт орлцачнрт йөрәлин бичг илгәснь ик чинртә болв. Эн ик хургт шар шаҗнд шүтдг һазадын арвн һар орн-нутгин болн Әрәсән регионмудын элчнр орлцад, бурхн-шаҗна гүн номин чинрин, шаҗна сурһулин, авъясмудын болн нань чигн төрмүдәр күүндҗ, ухан-тоолврарн хувалцҗ, нөкцҗ үүлдҗ иньгллтин залһлдаг делгрүллһнә туст үгцв.
Бидн иим ик хург бүрдәҗ давуллһна туст дамшлт хоршаҗ авснь туста болв, юңгад гихлә ирх җилд мана таңһчд шар шаҗна нарт-делкән III-ч хург болхмн. Мана ахнр-дүүнр болҗадг бурят улс ямр кевәр хургиг бүрдәҗ, терүнә йовудт ямаран керг-үүлдврмүд давулсиг хәләһәд, мана таңһчд улм соньн көтлвр белдхвидн. Иим хург шар шаҗна делгрлтд туслҗ, олн келн-улсин иньгллт батруллһнд эрк биш кергтә тоот гиҗ санҗанав. Хальмг улсин сойл, тууҗ, авъяс мана таңһчур ирсн гиичнрт соньн болхнь маһд уга, маднд үзүлх өвәрц юмн бәәнә, тегәд шар шаҗна хург күцәмҗтә болх гиҗ ицҗәнәв.
БАДМИН Вячеслав, Хальмг Таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлачин дарук:
- Бурятьд болсн шар шаҗна нарт-делкән II-ч хург сән авъяст тохрсн керг-үүлдврин чинр зүүв. Бурят улс хургиг өөдән кемҗәнд бүрдәҗ давулснд ик ханлтан өргхәр седләв. Һурвн өдрин эргцд олн зүсн керг-үүлдвр болн харһлтс болв, байрин хургт орлцачнрт Әрәсән Президент Владимир Путинә илгәсн бичг соңсхгдв. Шар шаҗнд шүтдг кесг орн-нутгудын элчнр номин-дамшлтын хургт, Иволгинск дацңд болсн ик мөргүлд, чинртә төрмүдәр болсн күүндврт орлцв. Хургт орлцач болһнд хургин көтлврт орулгдсн керг-үүлдврмүд соньн, өврмҗтә болв.
Ирх җилд Хальмг Таңһчд шар шаҗна нарт-делкән III-ч хург болхмн. Бидн терүг бас өөдән кемҗәнд давулҗ чадхвидн гиҗ ицҗәнәв. Мана бичкн таңһч нарт-делкән талвң болҗ, шар шаҗнд шүтдг улсиг хамцулҗ, хальмг улсин сойлла таньлдулҗ, күн болһна зүрк авлхнь лавта. Шар шаҗна сурһаль нарт-делкәд тогтсн өдгә цага кемд ниитә, тесвртә, нег-негән күндллһнә авцта бәәдл батруллһнд туслх зөвтә.
Улан-Удэ балһснд болсн ик хургин йовудт Бурятин Улсин Хуралын депутатнрла харһад, нөкцлтин болн хамцу үүлдврин, ахнр-дүүнр болҗадг улсин залһлда делгрүллһнә тускар күүндснь бас ончта йовдл болв. Бурятин Улсин Хуралын Ахлачин дарук Баир Гармаев болн регионмуд хоорндк залһлдана комитетин ахлач Виталий Лыгденов мана таңһчин Улсин Хуралын делегацла харһв. Үр-иньгин таалд болсн харһлтд бидн зака үүдәгч үүлдврин, нөкцлтин тускар күүндвидн. Улан чирәһәрн, уста нүдәрн үзлцәд, ахнр-дүүнрин залһлдаг улм батрулх кергтә гиҗ үгцвидн.
Салан Бадм, Хальмг ик сурһулин һардач:
– Давсн җил бас Бурятьд болсн керг-үүлдврт Бурятин, Туван болн Хальмг Таңһчин ик сурһульмудын бүрдәц тогтагдла. Эн җил энүнә ханьд Забайкальск ик сурһулин болн Дорд үзгин Сиврин сойлын күрәлңгин коллективс орснь темдгтә болв.
Аштнь Бурятин, Хальмг Таңһчин болн Туван ик сурһульмуд хамцу дөрвн көтлврән һаха сарин 1-әс авн эклҗ күцәҗәнәвидн. Тер тоод «химия», «химийин сурһуль-эрдм», «психологий», «юриспруденций», «экономик (бухгалтерин тооцан)» гидг көтлврәр ниигмин сүлҗәнә таалд сурһуль эклхмн. Тиим көтлвр түрүн болҗ күцәгдҗәнә, урднь ирлцңгү көтлврт хойр вуз орҗала, ода түрүн болҗ һурвн ик сурһуль нөкцлтхәр седҗәнә.
Бурхн багшин сурһалиг улм гүүнәр цәәлһхин төлә номтнр хамцу үүлдх зөвтә. Кесг орн-нутгин номтнрин нарт-делкән коллективс бүрдәхәр седҗәнәвидн, түүнә төлә марһа зарлҗанавидн. Терүг Хальмг ик сурһуль эврә мөңгәр бүрдәҗәнә. Улан-Удэн ик хургт ирсн 15 орн-нутгин номтнриг бас эн марһанд орлцулхар бәәнәвидн. Тиим кевәр бидн һазадын орна болн Әрәсән регионмудын номтнриг хамцулхвидн. Тиим седвәриг цуг номтнр дөңнәд, тер марһана йовудар икәр соньмсв.
Эрнҗәнә Юлия, философин номин кандидат:
- Мана баһчудын лабораторь бас Улан-Удэ балһснд болсн ик хургин һол төрмүдлә ирлцәтә шинҗллт кеҗәнә. Ирлцңгү көдлмшән ик хургин урдас невчк эртәр эклләвидн. Мана номин һардачнр эн туст дөң-нөкд болв, Будда Бурхна номин шинҗллтд ямаран төрмүд эндр ик чинр зүүҗәхин тускар эдн маднд келҗ өгв. Илдклән байрин хургт умшлавидн, мана илдклмүд һоллгч болҗ йилһгдв. Тегәд Хальмг ик сурһульд күцәсн көдлмш тиим сән ашта болв.
Мана вузин болн номин һардачнрин дөңгәр бидн ода эврән номин шинҗллт күцәҗ чадҗанавидн, кесгнь номин кандидатын диссертац харсла. Шар шаҗнд шүтдг улс бәәдг орн-нутгудын сойлын тускар кесг шинҗллт кеҗ болҗана. Нарт-делкәд учрҗадг кесг төр хаһллһнд шар шаҗн аһу ик нилчән күргҗ чадх, терүг цуг делкән улст медүлх кергтә.
Бичән Баазр, философин номин доктор:
- Хальмг ик сурһулин номтнр Улан-Удэ балһснд болсн ик хургин йовудт көдлмшиг һардҗ йовла, тернь эднә тоомсринь лавтаһар герчлв. Мана баһ наста номтнр бас ик көдлмш күцәҗәнә. Тер тоод Бурятин ик хургт орлцсн номт Валерий Воробьев диссертацан белдчксн бәәнә, удл уга терүгән харсхмн
Улан-Удэ балһснд давсн болн Элстд болх ик хургуд Бурхн багшин номин гүн учр-утхинь цәәлһҗ, делкән әмтиг хамцуллһнд ик нилчән күргҗәнә. Һазр деер эвин җисән улм ик делгрлт авлһнд тәвцән орултха гисн кесг орн-нутгин седклиг Хальмг Таңһчд болх ик хург чигн медүлхмн.
Дарук ик хург 2025 җилд Элстд болхмн гиҗ таңһчин Толһач Хаска Бату олнд зарлв. Китдин болн Энткгин, талдан орн-нутгудын ик сурһульмудла нөкцлтән өргҗүлҗ, нарт делкән коллективсиг тогтахмн, гиҗ санҗанав. Бурятин ик хургт шаҗна кесг элчнр орлцв. Шар шаҗнд шүтдг Әрәсән регионмудын шаҗна толһачнр, Китдин Пекинд бәәдг моңһл хурлын толһач тенд бас бәәв. Удл уга Элстд болх ик хургин бүрдәмҗин комитет тогтагдхиг бидн күләҗәнәвидн.
ШУУРҺЧИН Нина, «Хальмг Таңһчин зуульчллһ делгрүллһнә агентств» АНО-н һардач:
–Бурять Республикд болсн шар шаҗна нарт-делкән ик хургт орлцсн улс һурвн өдртән күцәмҗтәһәр көдлв, гиҗ келх кергтә.
Эндр нарт-делкәд, нег үлү мана орн-нутгт амр биш бәәдл тогтв. Хургин йовудт улсин хоорндк хәрлцәнә, олн келн-әмтнә тууҗиг болн сойлыг күндллһнә, төрскнч седклтә баһчудыг өсклһнә, сурһуль-эрдмин бүрдәцсиг шар шаҗна халхар болдг керг-үүлдврмүдт орлцлһна болн талдан олн төрмүд босхгдв.
«Шар шаҗна сурһалиг делгрүллһн» нертә көтлврт Б.Б.Городовиковин нертә Хальмг ик сурһуль орснь темдгтә болв. Тер мет зуульчллһиг делгрүлхин төлә шар шаҗна төр хаһлгдснь орта болхмн, гисн күүндвр һарв.
Нарт-делкән шар шаҗна хургин йовудт босхгдсн цуг төрмүд учртан авгдҗ, ирх 2025 җилд Хальмг Таңһчд болх эн чинртә керг-үүлдвр сән йовудтаһар давулгдхд иткҗәнәв.
Валерий Воробьев, баһ наста номт:
- Мини көдлмш «Күн болһна ухан-седкл шар шаҗна сойлд» гиҗ нерәгдсмн. Эн төрәр ик хургт өргн күүндвр болв. Бидн, баһ наста номтнр, дамшлтарн хувалцҗ, медрлән байҗулвидн. Тиим керг-үүлдвр баһ наста номтнрт ик туста болна, түүнә бүрдәһәчнрт ханлтан өргҗәнәв».

Белдснь: ДООҖАН Наталья,
ТҮРВӘН Һуна,
ОЛЬДАН Цаһан

Видео