Нутган магтсн зокъялч

Хальмг АССР-ин сойлын ачта көдләч, СССР-ин болн Хальмгин бичәчнрин ниицәсин гешүн, нертә бичәч болн шүлгч Куукан Анатоль эн җилин така сарин 25-д 100 насна өөнән темдглх бәәсмн.

А. Амр-Санана нертә Келн-улсин дегтрин саңгин келн-улсин әңгин көдләчнр хулһн сарин 9-д Куукан Анатолин өөнд нерәдҗ, сурһульчнрин болн бичәчнрин харһлт бүрдәв.
Элст балһсна 23-ч тойгта дунд сурһулин сурһульчнр болн багшнр тер харһлтд орлцв. Эрднин Пүрвән нер зүүҗәдг дунд сурһулин сурһульчнрт «Санлын болн цаһан седклин хаалһар» гиҗ нерәдгдсн харһлт тодлгдв.
Харһлтыг һардҗ давулсн Сарңга Эвелина болн Очан Инесса бичәч Куукан Анатолин намтрла болн үүдәлтлә цуглрсн улсиг таньлдулв.
Келн-улсин әңгин һардач Һәрән Майя белдсн «Нутган магтсн зокъялч» гиҗ нерәдгдсн көтлвриг әмтн соньмсч хәләв. Бичәчин үүдәврмүдин тускар, тедн альд, ямаран хураңһуст һарсна тускар тодрхаһар келгдв.
Хальмг улсин бичәч, Әрәсән бичәчнрин ниицәнә Хальмгин әңгин гешүн, шүлгч Григорий Кукарека Куукан Анатолин үүдәлтин тускар сурһульчнрт келҗ өгв. Анатолий Манджиевичин үүдәврмүд үнн кевәр йовдлмудыг үзүлҗ, әмтнд сә кеҗ үүлдлһн ямаран буйнта болдгиг медүлсәрн умшачнрин оньг авлдгиг Григорий Григорьевич темдглв. «Тыла нет» гидг энүнә түүкин тускар келәд, дәәнә цага зургуд үзүлҗ, сурһульчнриг бичәч соньмсав. Фронтд болн арднь үлдсн һазрт әмтн яһҗ фронтын төлә көдлҗәсинь үзүлсн дегтр баһчудт дәәнә цаг тодлулв. Хортыг күүчәд, төвкнүн җирһләр бәәх седкләр әмтн диилврин төлә чидлән агссинь бичәч үзүлсн үүдәврт тиигҗ умшачнрин оньгт тусхагдв. Куукан Анатоль эврә һазрин Цаһан Нур селәнә болн Цекртин әмтн дәәнә цагт яһҗ унтл-кевтл уга көдлҗәсинь үзүлҗәнә. Әәдрхн – Кизләр хоорндк төмр хаалһин тосхлтд көдлсн улсин дүрмүд түүкд тодлгдсмн. Түүкин һол дүрмүд үнндән бәәсн тер цагт көдлҗ йовсн улсин дүрмүдин ул деер бичгдсн болдг. Кировин нертә нүүрлгч колхозин ахлач Чүмдә Эрднь-Һәрә, нүүрт йовх хөөч Москвад селәнә эдл-ахун Цугсоюзн һәәхүлд орлцсн Һәрән Цекрә, Улан Одн болн Туурмҗин һурвдгч девсңгин орденмүдәр ачлгдсн Багликә Увш дәәнә тер күнд җилмүдт көдлҗ йовсмн. Дәәнд бәрсн ик диилврт эднә күч-көлснә шунлт чигн нилчән күргсмн. Бичәчин эн халх үүлдврин тускар филолог номин кандидат, Хальмг ик сурһулин багш, бичәч, публицист, урн зокъялын шинҗләч Манҗин Николай келҗ өгв. «За Обью-рекой» гидг үүдәвр хальмг урн үгин зокъялд темдгтә йовдл болсиг темдглҗ, Николай Церенович цәәлһвр өгв. Куукан Анатолин үүдәврмүд Хальмг улсин заң-авц үзүлдгәрн соньн болдгиг эн ончлҗ темдгләд, хөв-кишгин чинриг бичәч үзүлҗ чадсинь зааҗ келв.
Әрәсән бичәчнрин ниицәнә Хальмг әңгин гешүн, бичәч, шүлгч, драматург Шуурһна Раиса хальмг болн орс келәр Куукан Анатолин «Юный город» гидг шүлгинь умшҗ өгв. Төрскн һазртан, өөрхн улстан шүлгч ямаран дурта бәәсиг шүлгүднь медүлҗәнә. Иим шүлгүд төрскн келән дасхд йир туста, гиҗ Раиса Басановна темдглв.
9 «Б» классин сурһульчнр, Довдна Айсана «Yг», Анастасия Морозова «Материнский завет», Очра Байрсан «Һазр –мини байр» гидг шүлгүдиг эн харһлтд умшв.
Хальмг келнә багш Н.Айтаева бичәчин 100 җилин өөнлә ирлцүлҗ кегдҗәх иим харһлтс сурһульчнриг бичәчнрин урн үгин үүдәврмүдлә өөрхнәр таньлдулхд туслдгин тускар келҗ, эн харһлтыг ашлв.

ҖИРҺЛИН Кермн