Ирх һурвн җилин хазна төсвәр күүндв

31-10-2024, 10:36 | Экономика, Таңһчин зәңгс, Зіњг

Урҗ өдр таңһчин һурвн җилин хазна төсвәр ил күүндвр болв. Терүнд таңһчин Улсин Хуралын (Парламентин) Ахлач Артем Михайлов, энүнә дарук Бадмин Вячеслав, депутатнр, Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин үүл дааҗадг Босхмҗин Гилән, министерствсин, олна бүрдәцсин элчнр, Б.Б.Городовиковин нертә ик сурһулин багшнр болн оютнр орлцв. Ил күүндвриг «Калмыкия» таңһчин зәңгллһнә агентствин һардач Марила Хоңһр һардҗ давулв. Таңһчин социальн-экономическ делгрлтин тааврар ул кеҗ ирх һурвн җилин эргцд ямаран керг-үүлдврмүдт ик оньг өггдхин, региона хазна оруһин болн һаруһин әңгүдин кемҗән ямаран болх гиҗ зуралад таңһчин залвр эн төсвиг белдв.
Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин үүл дааҗадг Босхмҗин Гилән нүр үгәр сүүриг секәд, Улсин Хуралын (Парламентин) сессьт һурвн җилә хазна туск таңһчин зака хәләгдхәс урд эн керг-үүлдвр давуллһн сән авъяст тохрҗахиг темдглв. Таңһчин хазн урдк кевәрн социальн чинртә болхмн, тегәд өрк-бүлмүдиг, цергә шишлң керг-үүлдврт орлцачнриг болн баһчудыг дөңнлһнә керг-үүлдврмүдиг дөңнхмн гиҗ Гилән Герасимовна келв. «Бидн таңһчин әмтнә җирһлин таал ясрулхин төлә арһ-чидлән хамцулҗ көдлх зөвтәвидн. Күцәгч эс гиҗ зака үүдәгч йосн гиҗ йилһвр угаһар таңһчин хазна оруһин әңгиг икдүлҗ, социальн болн нань чигн төрмүд хаһллһнд орлцх зөвтәвидн. Әрәсән Президентин даалһврас иштә бидн әмтнә олз-ору икдүлҗ, эмчнрин, багшнрин, сойлын көдләчнрин җалв икдүлх, угатя улсин то баһрулх, әмтиг көдлмшәр теткх, эврә керг делгрүлҗәдг улсиг дөңнх керг-үүлдврмүд күцәхвидн. Сүл җилмүдин эргцд мана таңһчд сурһулин 47 бәәрнд бат ясвр кегдв, сурһульчнрин болн багшнрин төлә сән таал тогтагдв. Таңһчин социальн-экономическ делгрлтин көтлврин медлд ветеранмудын госпиталь, КЦСОН-а шин гер тосхгдҗана, шин лифтс углҗ тәвгдв, хаалһин техник хулдҗ авгдв. Тер мет Үстин района эмнлһнә ясвр кегдҗәнә, Приютное селәнд поликлиник тосхгдҗана, Городовиковск балһснд болхла шин поликлиник секгдв. Бидн таңһчин делгрлтин шин көтлвр харсад, терүнә медлд, зуульчллһ делгрүллһнә, арһлачнриг дөңнлһнә керг-үүлдврмүдт мөңг һарһхвидн, тер мет цус гүүлгдг төвд ясвр кехвидн. Сойлын бүрдәцсиг шинрүллһнә болн материальн-техническ улынь батруллһна төрт бас ик оньг өггдх», – гиҗ залврин Ахлачин үүл дааҗадг Босхмҗин Гилән темдглв.
Ирх һурвн җилин эргцд таңһчин хазна оруһин болн һаруһин әңгүдин кемҗән ямаран болх гиҗ зуралгдҗахин тускар Хальмг Таңһчин залврин Ахлачин 1-ч дарукин¬ – таңһчин финансин министрин үүл дааҗадг Шурһчин Очр тодрха цәәлһвр өгв. Дааврта һардачин темдглсәр, 2025 җилд таңһчин хазна оруһин әңг 19982,5 сай арслң, һаруһин әңг болхла 19519,5 сай арслң тогтахмн. 2026 җилд 20857,8 сай арслң болн 20036,2 сай арслң, 2027 җилд – 21475,5 сай арслң болн 20985,8 сай арслң болхмн гиҗ зуралгдҗана. Ирх җилд мана орн-нутгт келн-улсин шин 19 төсв экләд күцәгдхмн. «Өрк-бүл», «Әрәсә – арһ-чидлин орн-нутг», «Җирһлин төлә таал тогталһн» гидг келн-улсин төсвсин медлд 2030 җил күртл олн зүсн керг-үүлдврмүд зуралгдҗана, хамгин түрүнд өрк-бүлмүдиг, баһчудыг дөңнлһнә, бичкдүдин садмудт бат ясвр келһнә, зуульчллһ делгрүллһнә, селәнә эдл-ууш кеҗ һарһлһна төрмүд хаһлгдхмн. Очр Санджеевичин келсәр, бичкдүдин садмудт бат ясвр келһнд 7,5 җува арслң йилһгдхмн, терүг регионмудт хуваҗ өгхмн, мана таңһч 68 иим бүрдәцд ясвр келһнә туск эрлһ орулв.
- Сүл цагт мана таңһчд кеҗ-һарһгдсн эдл-уушин кемҗән өөдлснь темдглгдҗәнә, әмтнә җалв бас өсв, көдлмш уга улсин то баһрв. Бидн җил болһн эрүл-менд харлһна, сурһуль-эрдмин көдләчнрин җалв икдүлнәвидн. Эн җил Ик Царң селәнд бичкдүдин билг-эрдмин сурһульд, Цаһан Нур селәнә сойлын Герт, Басңга Баатрин нертә Келн-улсин театрт, Амр-Санана нертә Келн-улсин дегтрин саңд ясвр кегдв, ирх җилд «Өөрднр» театрт, Келн-улсин музейд бас ясврин көдлмш эклх. 2025 җиләс авн мана орн-нутгт баһ гисн теҗәлин мөңгнә кемҗән өсхмн, тегәд терүг учртан авад, ирх җилин хазна һаруһин әңгд эн кергт мөңгн зуралгдҗана. Ирх җилд алвна болн алвна биш оруһин әңг 14,2 җува арслң болхмн, хамгин түрүнд эннь әмтнә болн бүрдәцсин оруһин алвнас тогтхмн. Мана таңһчд әмтнә седвәрәр күцәгдҗәдг кергүд дөңнлһнд мөңг йилһҗ өглһнә көтлвр күцәмҗтәһәр тохрагдҗана. 2019 җиләс авн мана таңһчд 118 төсв күцәгдв, эн җил әмтнә седвәрәр 68 төсв бәәдл-җирһлд тохрагдв, эн кергт 78,3 сай арслң һарһгдв. Ирх җилд селәдин болн балһсна муниципальн бүрдәцсин төсвд йилһгддг мөңгнә кемҗән 3 сай арслң күртл өөдлхмн. Иргчдән бидн сән чинртә, ик төсвс дөңнхәр зуралҗанавидн, – гиҗ Очр Санджеевич келв.
Сүүрин йовудт таңһчд хаалһс яслһна, сурһулин шин бүрдәцс, зуульчллһ делгрүлхин төлә шин гиичлүр тосхлһна, әмтиг уудг усар тетклһнә төрмүд босхгдв. Ирх җиләс авн алвна туст шинрлтс орулгдҗана, тегәд олз-оруһас кедү мөңг авхин, электрокүчәр тетклһнә халх шинрүллһнә болн нань чигн чинртә төрмүдәр өргн күүндвр болв. Ирх һурвн җилин хазна төсвәр болсн ил күүндвриг Босхмҗин Гилән товчлад, Улсин Хуралын (Парламентин) депутатнр, олна бүрдәцсин элчнр, ик сурһулин багшнр болн оютнр чинртә төрәр болсн сүүрт орлцҗ сурвр өгснд ханлтан өргв. «Сүүрин йовудт босхгдсн төрмүд олн-әмтнә соньмслт олҗ, нуувч угаһар ил кевәр күүндвр тогтагдҗахиг үзүлҗәнә. Бидн тедниг хаһлхин төлә цугинь кех зөвтәвидн» – гиҗ Гилән Герасимовна товчлв.

ДООҖАН Наталья

Видео