Авһнрнь зөргтәһәр дәәлдв

Элст балһснд бәәдг Цернә Михаил җил болһн хөн сарин 9-д Төрскән харсгч Алдр дәәнд орлцад, залу-зөрмг кевәр немшнрлә дәәлдҗ йовсн авһнриннь санл тевчнә. Хойр авһнь Бадмин Алексей Санҗ хойр дән эклсн цагт төрскн һазран хортнас сулдххар эврә сән дурар түрүн зергләнд фронтд йовсмн.
Эднә өрк-бүл дәәнә өмн Сталинградск мүҗин Каменная балка гидг күүтрт бәәсмн. Эн һазрт зер-земшин моддын сад билә, терүг немш күн суулһад, арднь орҗ хәләдг бәәҗ. Бадмин Муузра өнчәр өссмн, тегәд эн бичкнәсн авн тер немшиг дахад, зер-земшин моддыг яһҗ урһадгинь, эд-бод кедгинь дасч авсмн. Хөөннь эн гер-малта болад, олн зүсн модд урһаҗ, зер-земшиг эд-бод кеҗ колхозд көдлдг болв. Түрүн икр үрднь нилхдән әрлв, теднә хөөн Настя күүкн, Алексей Санҗ хойр көвүд һарв. Эцкнь көвүдән модд урһадгиг, аңһучлдгиг, заһс бәрдгиг бичкнәснь авн дасхад, медсән заадг бәәсмн. Алексей дәәнә өмн гер авад, өрк-бүлтә болв.
Дән эклхлә, Бадмин Алексей хөрн долата бәәсмн, эн йовһн цергт тусв. Нег бәрлдәнд эн зөрмгән үзүләд, кесг немшнриг уга кев, тегәд энүг Улан Одна орденәр ачлв. Зөргтә сержантыг һардврнь баахн офицермудын сурһульд йовулв. Эн Ивановск училищд сурад, хөөннь СМЕРШ багд церглдг болв. Бадмин Алексей 1947 җил күртл Германьд цергләд, ах лейтенантын цол зүүв. Санҗ дүнь дән эклхд арвн йистә бәәсмн, эн 39-ч йовһн цергә полкин 13-ч йовһн цергә дивизин ханьд Сталинградск ик дәәлдәнд орлцад, Мамаевин өөдм сулдхлһнд зөрмгән үзүләд әмнәсн хаһцсмн.
Көвүднь хортнла дәәлдҗ йовсн цагт өрк-бүлинь цааҗла харһулад, хол Сиврүр йовулв. Арвн тавта Настя эцктәһән болн хөөт эктәһән Алтан крайин Чарышск района Красный Партизан селәнд тусв. Күүнә һазрт ик зовлң үзәд, Настя өрк-бүлән теҗәхин төлә мод көрәдҗ белдлһнд көдлдг болв. Хөөннь эн селәнә эдл-ахуд саальчар көдлсмн. Нег дәкҗ күүкн өвс овалҗ көдлҗәхләнь энүг эдл-ахуд һару учраҗ гиһәд хар гөрәр гемшәһәд, зарһла харһулв. Хәрнь, насни дигт күрәд уга болсар, энүг Бийскд һурвн җилдән бәрәнд бәрв. Сулдхгдсна дару Бадмин Настя Цернә Сергейлә ханьцад өркән өндәлһв. Хальмг улсин нер цеврләд төрскн һазрурн хәрх зөв өгхлә, эднә өрк-бүл Аһшин мүҗин Луговой селәнд нүүҗ ирәд,Светлана, Михаил болн Любовь үрдән өскәд бәәв. Цернә Михаилын тодлсар, эк-эцкнь Сиврин бәәрн улсин тускар бүләнәр келдг билә. Күүнә һазрт муудан орҗасн хальмгудыг Сиврин улс дөңнҗ, бәәсәрн хувалцҗ, хамдан көдләд, үр-иньгүд болсиг мартдмн биш.
- Алдр Диилврин ончта өөн өөрдх дутм хойр авһм уханас һарлго дару-дарунь тодлгдна. Санҗ авһм Сталинградск ик дәәлдәнд әмнәсн хаһцв.Алексей авһм болхла дән төгсснә хөөн 1947 җил күртл церглв. Дәәнә хөөн эн хойрдад гер авад, һурвн үртә болв. Залу-зөрмг кевәр дәәлдҗ, кесг өөдән ачлврар темдглгдсмн. СМЕРШ багд церглнә гидгнь зөвәр ик дааврта бәәсмн. Хальмг салдсмудыг фронтас буулһсн бийнь авһм тер багд цааранднь церглв. Харм төрхд, ирлцңгү үүлдврин тускар дала юм келдго билә. Диилврин Өдрлә бидн авһнриннь санл тевчәд, «Мөңк полкин» зергләнд эднә зургуд авч йовнавидн, - гиҗ Михаил Сергеевич келнә.

ДООҖАН Наталья
ЗУРГУДТ: Ах-дү Бадмин Санҗ Алексей хойр дәәнә цагт