Шар шаҗна ик хург олн-әмтиг хамцулх

Сегодня, 11:00 | Общество, Таңһчин зәңгс, Хальмг Тањєчин Толєачин ґдр-бўр, Зіњг

Шидр Хальмг Таңһчин Толһач Хаска Бату «Әрәсә эндр» гидг нарт-делкән зәңгллһнә агентствин улд болсн пресс-конференцд намртан Элстд болх шар шаҗна нарт-делкән ик хургин тускар келҗ өгв. М.Ломоносовин нертә МГУ-н Азийин болн Африкин орн-нутгудын ик сурһулин һардач, бурхн-шаҗна сурһуль-эрдмд болн шинҗллтд дөң болдг саңгин президент Алексей Маслов, Росконгрессин саңгин һардачин негдгч дарук, Дорд үзгин экономическ хургин һардач Игорь Павлов болн Әрәсән бурхн-шаҗна үүлдәчнрин төв заллтын ахлач, гевш Йонтен Лодой эн керг-үүлдврт орлцв.
Күүндврин эклцәр Хаска Бату Әрәсән Президент Владимир Путин келсн үгиг тодлв. «Бурхн-шаҗн, терүнә сойл болн авъясмуд Әрәсән босхмҗд ик үлмә күргсмн, ни-негн болн ниитә улст тусан күргҗ, кесг зун миңһн күүнә төлә оюни көтлврч болсмн», гиҗ орн-нутгин толһач келсмн.
- Хальмг Таңһч күч-чидл үүдәҗ өвәрц һазр болна. Мана таңһч Әрәсән европейск әңгд болн Европд шар шаҗнд иткдг ор һанцхн регион болна. Таңһчд бәәдг улсин 60 процентнь шар шаҗнд иткнә. Эн намрар мана таңһчд шар шаҗна нарт-делкән ик хург болхнь маднд ик бахмҗ үүдәҗәнә. Хальмг Таңһчин хотл Элст балһсн болн 13 район эн ик чинртә керг-үүлдврт белдҗ, кесг орн-нутгас ирх гиичнриг сәәнәр тосхин төлә цугинь кеҗәнә. Селәдт шин хурлмуд секгдҗәнә, балһснд сән кец-таал тогтагдҗана, гиичлүрт шин ормс бүрдәгдҗәнә. Элстин аэропорт үүлдврән делгрүлҗәнә, шин зөрүллтс секчәнә. Мана таңһч зуульчллһна халхар шиңкән делгрлт авчана, зуульчлҗ ирҗәдг улсин төлә сән таал тогтаҗана, тегәд намртан мана тал кесг гиичнр ирхмн гиҗ күләгдҗәнә. Шар шаҗна ик хургт экономикин төрмүд бас хәләгдхмн. Бидн Әрәсән нериг нарт-делкәд батруллһна кергт тәвцән орулҗ, эн ик дааврта кергиг сән йовудтаһар күцәхвидн, - гиҗ Бату Сергеевич келв.
Алексей Маслов Бурятьд урднь болсн хойр ик хургин тускар келәд, Элстд болх III ик хург хамгин чинртә болхмн гив. Терүнд Төвдин болн Моңһлын бурхн-шаҗна сурһульмудын элчнрәс нань Шри-Ланка, Энткг, Китд, Непал, Гонконг болн талдан орн-нутгудын бурхн-шаҗна сурһульмудын элчнр орлцхмн. Эдн талдан халхсин бурхн-шаҗна сурһульмудыг тевчлһнә, сойлын болн оюни гегәрлтин төрәр күүндхмн. Әрәсәд бурхн-шаҗн XVI зун җиләс авн делгрҗәнә. Эндр мана орн-нутгт Хальмг Таңһчд, Бурятьд, Тывад шар шаҗн һоллгч болдг деерән Москвад, Санкт-Петербургд бас эн шаҗнд сүзглдг улсин то баһ биш бәәнә. Бурхн-шаҗн эрүл-мендин, эргндк йиртмҗ харлһна, чик авг-бәрцин төрмүдәр соньмсулна. Тегәд ик хургт тууҗин, хуучн бумблвс харлһна, эмнлһнә төрмүд бас босхгдхнь соньн болхмн. Бурхн-шаҗн нарт-делкән кесг региониг залһлдулна, тегәд нөкцлт батруллһна, ниитә бәәлһнә төрәр ил күүндвр тогталһна улгч талвң болхмн. Нарт-делкән ик хургт бурхн-шаҗна әрүн чинртә болн сойлын зөөр болдг тоотын һәәхүл болхмн. Әмтн теднә чинриг медхин төлә номтнр болн ик ламнр цәәлһвр өгхмн. Элстд болх ик хург Әрәсәд болн нарт-делкәд ик соньмслт үүдәҗәхнь лавта, гиҗ Алексей Маслов келв.
Гевш Йонтен Лодойин үгәр болхла, бурхн-шаҗн мана җирһлин цуг халхд чинртә болна. Тегәд «Бурхн-шаҗн һурвн миңһдгч җилд» гидг төрәр болх ик хургт бурхн-шаҗна делгрлтин, өдгә цага эв-арһс терүнд үлмә күргдгин, бурхн-шаҗна экономикин болн нань чигн төрмүд босхгдхмн. Нарт-делкәд нертә ик ламнр болн бурхн-шаҗна номар соньмсдг номтнр эн төрмүдәр цәәлһвр өгч, әмтнд лекцс умшхмн. Ут тоодан ик хургин йовудт 50 һар керг-үүлдвр болхин тускар гевш Йонтен Лодой зәңглв.
- Шар шаҗна нарт-делкән ик хург һаха сарин 25-д өргмҗтә сәәхн таалд секгдхмн. Энтн өврмҗтә, байрта ик керг-үүлдвр болҗ тодлгдх. Мана таңһчд хаврар мөрн сарин туршарт бамб цецгин наадм болна, терүнд кесг гиичнр ирнә. Шар шаҗна ик хург һурвн өдртән болхмн. Терүнә керг-үүлдврмүд сүүрин бәәрнд болсн деерән бурхдын көшә бәәдг паркст бас болхмн. «Бадм цецгин кубок» гидг нарт-делкән марһанд Шаолинь хурлын ламнр эв-дован үзүлх, Джангариадын йовудт келн-улсин спортын марһас болх. Һурвн эрдньд көгҗмәр дееҗ бәрлһнә керг-үүлдвр мана таңһчд сән авъяст тохрв, ирсн гиичнрт эн эрк биш таасгдх. Әрәсән, Моңһлын, Бурятин, Энткгин, талдан орн-нутгудын үүдәгч коллективс билг-эрдмән үзүлҗ, иньгллтин концерт давулхмн. Энткг орн-нутгас Бурхн Багшин әрүн чинр зүүдг үлдсн яс авч ирхмн. Һурвн өдрин туршарт номин-дамшлтын конференцс, соньн харһлтс, сойлын керг-үүлдврмүд, Ик Багшнрин ном-сурһаль болн нань чигн керг-үүлдвр болх. Ода таңһчд шин гиичлүр тосхгдҗана, кеер йиртмҗ һәәхҗ бәәхин төлә кемпинг, көлгәр зуульчлдг улсин төлә бас шишлң орм бүрдәгдҗәнә. Ирцхәтн мана таңһчур, - гиҗ Хаска Бату үрвр кев.
Урднь болсн хойр ик хургт ик сурһульмудын хоорнд бурхн-шаҗна халхар шинҗллт келһнә бооцан батлгдсн билә. Үлгүрнь, Б.Б.Городовиковин нертә, Забайкальск, Тыван ик сурһульмуд тиим бооца батлҗ, нөкцҗ үүлдхин тускар үгцсмн. Элстд болх ик хургт бурхн-шаҗна ик сурһульмуд негдүлхин төлә Ассоциац бүрдәлһнә төр хәләгдхмн. Нарт-делкәд ниицңгү бәәдл хадһллһна, йиртмҗ харлһна туст һурвн-дөрвн декларац батлгдхмн, ода иткл цаасд белдҗәнәвидн, гиҗ Алексей Маслов келв.
ДООҖАН Наталья

Видео