Îäàõí Ýëñòä Öóãäåëê³í îðñ óëñèí õóðãèí ðåãèîíà ³œãèí ñ¢¢ð áîëâ. Õàëüìã Òàœº÷èí øêîëìóäò êàäåòì¢äèí- õàçãóäûí ñóðºóëü-ýðäìèã äåëãð¢ëëºí³ ò´ð³ð ýíä ꢢíäâð êåâ. Ìèíèñòåðñòâñèí áîëí âåäîìñòâñèí, îëíà áîëí øàšíà îðãàíèçàöñèí ýë÷íð ýí¢íä îðëöâ. Õóðãèí ê´äëìøèã ðåãèîíà ³œãèí àõëà÷íð - Ýëñòèí áîëí Õàëüìãèí àðõèåïèñêîï Þñòèíèàí áîëí Õàëüìãèí áè÷³÷íðèí Íèèö³í³ àõëà÷, ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòðèí äàðóê Íèêîëàé Ñàíäæèåâ ºàðäâ.

Îêòÿáðèí 19-ä Ñàíêò Ïåòåðáóðãàñ õîë áèø á³³ñí Öàðñêîå ñåëî ãèäã á³³ðíä àëäð îðñ ø¢ëã÷ Àëåêñàíäð Ïóøêèí ñóð÷àñí ëèöåé 1811 šèë ñåêãäë³. Íààðàí àðâí õîéðòà Ïóøêèí ìåäðë àâõàð èðñìí, ëèöåéä èðã÷ä³í èê ÿìòà óëñèã, ñîéëûí íåðò³ ¢¢ëä³÷íðèã, áè÷³÷íðèã ´ñêõ³ð ñåäš³ñìí. Àëåêñàíäð Ïóøêèí ýíä ò¢ð¢í ø¢ëã¢ä³í áè÷ñìí, áèëãò³ ¢¢ðì¢ä³ñíü áàñ êåñã ê¢í ø¢ëã÷íð áîëâ. Òåð¢í³ òóñêàð îêòÿáðèí 19-ä Ýëñòèí ëèöåéèí 8-÷ êëàññèí ñóðºóëü÷íðò îðñ êåëí³ áîëí ëèòåðàòóðèí áàãøíð Åëåíà Êóïðèÿíîâíà Ìàíäæèåâà áîëí áຠíàñòà áàãø Ìàðèÿ Åâãåíüåâíà Êîæåíáàåâà êåëš ´ãâ. Òàëäàí êëàññìóäò ÷èãí òèèì Ïóøêèíä, òåð¢í³ á³³äë-šèðºëä íåð³äñí êè÷³ëì¢ä äàââ.

Îêòÿáðèí 20-ä Õàëüìã Òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí Àõëà÷ Èãîðü Çîòîâ Ýëñòèí 9-÷ ìèêðîðàéîíä òîñõãäšàõ øèí øêîë îäš õ³ë³â. Óäë óãà øèí øêîë ýäëâðò îðóëãäõ.

Ìàíà òàœº÷àñ õîë áèø á³³äã Ñî÷è áàëºñíä áèëãò³ ꢢêäèí ò´ë³ "Ñèðèóñ" ãèäã öóòõëœ ö´´êí šèë õîîðàí ñåêãäë³, öóã îðí-íóòãàñ òèèã³ð³í óéí íàñòà ìàòåìàòèê¢ä, ôèçèê¢ä áîëí íàíü ÷èãí ïðåäìåòñ³ð ñ³³í³ð ñóðäã ñóðºóëü÷íð, îëèìïèàäìóäûí äèèë³÷íð èðí³. ²ð³ñ³í Ïðåçèäåíò Âëàäèìèð Ïóòèí³ ç³ðëã³ð òèèì öóòõëœãóä öóã ðåãèîíìóäò ¢¢ëäõ ç´âò³.

Áàãøíð ìàäíèã ñóðºàä, ñ³³õí ñàðóë õààëºä îðóëëà. Áè ¡ñòèí ðàéîíà Ýðäíèõí ñåë³í³ øêîëä ñóðàä ºàðëàâ. Ò¢ð¢í áàãøì Òàèñèÿ Áàñàíãîâíà Åãîðîâà ìàäíä Ìåäðëèí èëâò³ íóòãèí ñ³³õí íóóâ÷èíü ñåêë³. ѳ³õí çàœòà, ò´âø¢í ꢢêä ê¢í ìàäíèã, áè÷êä¢äèã, ýê ìåò õ³ë³š éîâëà. Ýí ñóðºóëü÷ áîëºíä òóñòà ñåëâã¢ä ´ãäã áèë³. Áèäí áàãøòàí éèð äóðòà áèë³âèäí. Òàèñèÿ Áàñàíãîâíà øêîëóð ààøõëà, áèäí öóºàð ´ìí³ñíü 㢢š ºàðàä òîñäã áèë³âèäí.

Ò´ðñêí÷ ñåäêëò³ ꢢã õàëüìã óëñèí ñîéëûí, êåëí³ ò´ðì¢ä äàœãèí ¢¢ì¢ëí³. Óóë êåë³í, ñ³³õí àâúÿñ-çàœøàëàí ´ð㚢ëõèí ò´ë³ èê ê´äëìø êåš³õ óëñ áຠáèø. Ýí òóñò õàëüìã êåëí³ áàãøíðèã çààš áîëõìí. Òåäí³ íåãíü ²ð³ñ³í Ôåäåðàöèí óëñèí ãåã³ðëòèí éè뺳í ñ³í ê´äë³÷, ÐÊ-í Òîëºà÷èí ì´ð³í ëàóðåàò, Õàëüìã Òàœº÷èí à÷òà áàãø Àëåêñàíäðà Àëåêñååâíà Áîâàåâà ì´í.

Ýí šèë ò´ðñêí êåë³ð ºàðäã îð ºàíöõí ìàíà "Õàëüìã ¢íí" ãàçåò 100 šèëèí ´´í³í òåìäãëš³í³. Ìèíè ýöê äàœãèí êåëí-óëñèí ãàçåòèã áè÷¢ëš àâäã áèë³. Óò ¢âëèí àñõíä ñåë³íä äàœãèí øàì óíòðäã áèë³, êåðîñèíà øàìèí ãåðëä ìàäí ãåðèí êè÷³ë³í êåäã áîëõëà, ýöê ìàíà ´´ð ñóóºàä, "Õàëüìã ¢íí" óìøäã á³³ñìí.

Áàãøèí ñ³í ´äðèã öóã îðí-íóòãò áîëí ìàíà òàœº÷ä ´ðã³ð òåìäãëí³. ߺàä ãèõë³ êåç³í³ñ íàðàí áàãøèí íåðí ê¢íäëãä³ä, èê ÷èíð 碢º³ä éîâñìí. Ê¢í áîëºí áàãøàñí ìåäðë àâíà, æèðºëèí äàìøëòûã õîðøàíà. ¥äã³ öàãò ÷èãí áàãøèí ÷èíð ´ñ³ä éîâíà, ÿºàä ãèõë³ ìåäðëèí êåìš³í öàã èðâ³ñ ´ñ³ä-´ðãš³ä éîâíà, êåñã øèí òåõíîëîãèé ìàíà šèðºëä îðš èðš³í³, òåäí³ òîíü èðã÷ä³í ´ñ³ä éîâõ, òåäíèã çàëõèí, éèðèí šèðºëä îëçëõèí ò´ë³ áàò ñ³í ìåäðë êåðãò³. Îëíà òîîòàñ õàìãèí êåðãò³ºèíü ø¢¢š àâàä, òåð ìåäðëèã áàãø ´ãí³.

Îäàõí Öåëèíí ðàéîíà Òðîèöê ñåë³í³ Ã.Æóêîâèí íåðò³ 1-÷ òîéãòà äóíäûí øêîëä ñ³³õí áàéð áîëâ. Ýíòí ÐÔ-í áîëí ÐÊ-í ñåë³í³ ýäë-àõóí à÷òà ê´äë³÷, Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷èí ñåëâã÷, âåòåðèíàðí íîìèí äîêòîð, ïðîôåññîð Ñåðãåé Äóðäóñîâä íåð³äãäâ. Ñåðãåé Äàíèëîâè÷ äååð çààãäñí øêîëûã ò´ãñ³ñí ê¢í. Ýí îíüäèí ä´ðâí öàãò øêîëä ñ³í
í´êä áîëíà. Òåã³ä áàãøíð, ñóðºóëü÷íð Ñ.Äóðäóñîâèã 70 šèëèí ´´íë³íü é´ð³õèí ò´ë³ øêîëä èê áàéð êåâ. Ýí ðàéîíà, ñåë³í³ ºàðäà÷íð, íåã òîõìà óëñ, ¢ð-èíüã¢äíü áîëí íàíü ÷èãí ³ìòí ýíä îëàð öóãëðâ. Íàì áèø Ìîñêâàºàñ ÷èãí ãèè÷íð èðâ. Ýíä öóãòàºèíü áàéðòàºàð òîñâ, áè÷êä¢ä õàëüìã áè áèèë³ä, òåäíä õàäã òàòâ.

Ñåíòÿáðèí 25-ä Ýëñòä "²ð³ñ³í îáùåñòèí ñîöèàëüí áîëí êåëí-óëñèí õîîðíäê íèèöëòèí ò´ðì¢ä" ãèñí íåðò³ ðåãèîíàëüí íîìèí êîíôåðåíö áîëâ. Õàëüìã Òàœº÷èí ò¢ð¢í ꢢêä ê¢í - ñîöèîëîãè÷åñê íîìèí äîêòîð Áîîâà Ìóõàðàåâíà Ìóíÿíîâàí îí÷òà ´´íä ýí íåð³äãäâ.