Би дґчн єурвн љилин туршарт Бає-Чонса дундын школд хальмг келні багшар кґдлљінів. 1994 љилд мана школд келн-улсин эклц класс секгдлі. Тегід тер цагас авн ода кўртл дигті 25 љил болв. Эн цагин туршт бидн, хальмг келні єурвн багш, бичкдўдиг дасхад, тґрскн келинь ґргљўлід, келн-улсин ду-би делгрўлљ йовнавидн. Келхд, зірм школмуд келн-улсин классан нег цґґкн љилд хааєад, дікід секід бііні. Мана тоолврар, келн-улсин классиг хааљ болшго, нег ўлў ода, мана тґрскн келн кўнд біідлд туссн кемд.

Эн ґдрмўдт Элстд сурєульчнрин тањєчин олимпиад 21 предметір болљана, Ірісін хамгин чинрті марєана єоллгч девсњнь эн болљана. Ґґдін балл хоршаєад, федерацин неквриг дављ єарсн билгті сурєульчнр Ірісін олимпиадт орлцљ чадљана. Англь, орс келні, экологин, болн нань чигн предметмўдір тањєчин сурєульчнр Ірісін олимпиадт чигн йилєрні.

- Дґрвн ґґрд улс Алта уулын белд, Урал єолын, Иљл єолын кґвід, Ґвр Моњєлын Алашань єазрт бііні, бидн хоорндан бат залєлда бірх зґвтівидн, тиигхлі келін, сойлан хадєлљ чадхвидн. Элстин Хальмг келн-улсин гимназин єардвр эн саамд ик туста ўўлдвр кўціљіні, бидн йисн љилин туршарт хоорндан бат кевір ўўрлљінівидн, гимназин цуг багшнриг ода меднівидн, - гиљ Элстд ноха (октябрь) сарин 30-д правительствин Герин сўўрин залд болсн нарт-делкін конференцин йовудт Китдин Ґвр Моњєлын Баянхот балєсна моњєл келн-улсин школын директор Љињг Бат келід, хальмг келні багшнриг урмдулв.

Октябрь сарин 19-д нарта намрин ґдрір тањєчин правительствин сўўрин ик залд Элстин техническ лицейин 25 љилин ґґнд нерідгдсн байрин хург болв. Байрин керг-ўўлдврт орлцсн улс дунд ідл хувц ґмссн багшнр болн лицеистнр цугтаєаснь йилєрљ олна оньг авлв. Лицейд урднь кґдлљ йовсн багшнриг эдн байртаєар тосад, кўн болєнд белг бірўлљ ґгснь, кўндті гиичнрт бас бичкн белгін нерідснь эдн эн ґґнд ик урдаснь сін белдвр кеснь медгдв. Дікід байрин хургт багшнр болн сурєульчнр билг-эрдмін ўзўлљ, ду-бииєірн гиичнрин седкл авлв.

Бичкдўдин садт ордг кўўкд-кґвўд школд орхларн сіінір сурна, багшин ўгиг оньган ґгч соњсљ, талдан бичкдўдлі таарч, бийін чикір бірљ чадна гиљ тоолгдна. Юњгад гихлі эдн батлгдсн диг-дараєар энд бііні, ямр нег занятьд тоолдг-бичдг дасна, умшљ чадна, сурємљлачнр эднлі кесг ду-би дасна. Тер тґлід школд орхлань эднд цугнь амр болљ медгдні. Яшкулин района Привольный селінд «Байр» гидг бичкдўдин сад ўўлдні. Эн љил 7 кўўкн-кґвўн 1-ч классин сурєульчнр болв, ирх љилд 12 кўн школд орх.

Єаха сарин 5-д Элст балєсна 15-ч школд Оєтрєуйин Дала Намкай Джамцо Зая-Пандитын 420 љилин ґґнд нерідсн керг-ўўлдвр давв. Кезіњк хуучн хальмг бичмр «Тодо бичгин» тањєчин 2-ч марєан болв. Эн сін зіњг соњссн хальмг келні багшнр ірўн љивр урєсн мет агчмин зуур кґлг олљ авад нисід ирцхів. Мадниг тосад, чирідін нарн урєсн Аршана багшнр эвріннь єардачтаєан школурн орулв, школын директор А. Эрендженов ирсн гиичнрін сііхн хальмг келір йґрієід байрлсан медўлв. Хальмг Тањєчин ачта багш, сурєуль-эрдмин болн номин министерствин кґдліч З.Убушиева хурсн багшнрт ханлтан ґргід йґрів.

Август сарин чилгчір тањєчин олн ўрті ґрк-бўлмўдіс арвн тавн кўўкн-кґвўн Сочи балєснд амрхар єарч йовсна тускар бидн урднь зіњглсн билівидн. Хальмг Тањєчин Толєачин ўўлиг дааљадг Бату Хасиков Сочи балєсна мэр Анатолий Пахомовла ўгцсні ашт мана тањєчин бичкдўд тенд арвн ґдртін амрв. Темдглхіс, бичкдўд «Азимут» авиакомпаня самолетар тиигірін болн герўрн ґњгір нисв. Тањєчин правительств билетин мґњгинь даав. Бичкдўд сентябрь сарин 1-д хірљ ирід, мањєдуртнь школдан одв. Бидн олн ўрті эк Елена Мергеновала кўўндід, Анастасия кўўкнь яєљ амрсна тускар соньмсвидн.

Ґцклдўр Элстд 86 патьрта «Багшин гер» гидг гер-бўўрин комплекс байрин біідлд секгдв. Эн комплекс єурвн геріс тогтна, гер болєн єурвн давхр. 2017 љилд балєсна 4-ч микрорайонд эн комплексин тосхлт эклсн билі. Тањєчин сурєуль-эрдмин болн номин кґдлічнрин профсоюзн организацин шиидврір бўрдігдсн кооператив эн гер тосхх седвір татсмн. Хальмг Тањєчин правительств ґњгір энд єазр йилєљ ґгсн билі. Темдглхіс, сурєуль-эрдмин кґдлічнрин иим кооперативн гер зуг єурвн регионд тосхгдсн бііні. Эннь, Москва, Воронеж болн Элст балєсдт.

Одахн Басан Городовиковин нерті Хальмг госуниверситетин оютнр, ах сурєулин профсоюзин организацин шунлтта гешўд баєчудын Цугірісін сурєуль-эрдмин форумд орлцв. «Учр-утхан хіідг єазр» гиљ эн нерідгдні, Московск областин Солнечногорск районд эн болв. Эн ик хургиг баєчудын кергір ўўлддг федеральн агентств бўрдіні.

Одахн «Сін дурар ўўлддг Ірісін улс-2019» гидг Цугірісін марєана полуфиналд Хальмг Тањєчас арвн негн тґсв орлцхнь медгдв. Тедн дунд Элст балєсна 4-ч тойгта дундын школын психолог Кермен Матвееван єардврт белдсн «Солнце спрятано в каждом» гидг тґсв. Школын улд ўўлддг «Ил зўркд» гидг волонтерск отрядын кўўкд-кґвўд эн марєанд хойрдад орлцљана гиљ келх кергті.