Âõîäèòü â Íîâûé ãîä ñ äîëãàìè âñåãäà ñ÷èòàëîñü ïëîõîé ïðèìåòîé. ×òîáû íàñòóïàþùèé ãîä áûë óñïåøíûì â ôèíàíñîâîì ïëàíå, íàäî âñòðå÷àòü åãî áåç äîëãîâ.
Òðàäèöèîííî íàëîãîâûå îðãàíû Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ â ïîñëåäíèé ìåñÿö óõîäÿùåãî ãîäà ïðîâîäÿò àêöèþ "Íîâûé ãîä áåç äîëãîâ".
Íå ïîçäíåå 3 äåêàáðÿ ôèçè÷åñêèå ëèöà äîëæíû áûëè çàïëàòèòü èìóùåñòâåííûå íàëîãè. Íàëè÷èå çàäîëæåííîñòè ìîæåò ñòàòü íåïðèÿòíûì ñþðïðèçîì äëÿ òåõ, êòî ïëàíèðóåò ïðîâåñòè ðîæäåñòâåíñêèå êàíèêóëû çà ïðåäåëàìè ñòðàíû. ×òîáû íå èñïîðòèòü ñåáå îòäûõ, ñòîèò çàðàíåå óòî÷íèòü íàëè÷èå çàäîëæåííîñòè ïî íàëîãàì.
" îïåðàöèîííûõ çàëàõ íàëîãîâûõ èíñïåêöèé ðàáîòàþò àäìèíèñòðàòîðû, êîòîðûå ïðåäëàãàþò îáðàòèâøèìñÿ â íàëîãîâûé îðãàí ïî ëþáûì âîïðîñàì äîïîëíèòåëüíî ïðîâåðèòü è èíôîðìàöèþ î ñâîèõ ðàñ÷åòàõ ñ áþäæåòîì ïî èìóùåñòâåííûì íàëîãàì. Ïðè íàëè÷èè çàäîëæåííîñòè ìîæíî òóò æå ïîëó÷èòü êâèòàíöèþ äëÿ ïîãàøåíèÿ äîëãà", - ðàçúÿñíÿåò çàìåñòèòåëü ðóêîâîäèòåëÿ Óïðàâëåíèÿ Ôåäåðàëüíîé íàëîãîâîé ñëóæáû ïî Ðåñïóáëèêå Êàëìûêèÿ Ëåîíèä Óëþìæóåâ.
Âûáðàòü óäîáíîå äëÿ ñåáÿ âðåìÿ ïîñåùåíèÿ èíñïåêöèè ïîìîæåò èíòåðíåò - ñåðâèñ ÔÍÑ Ðîññèè "Îíëàéí çàïèñü íà ïðèåì â èíñïåêöèþ".
Íàëîãîâàÿ ñëóæáà òàêæå ïðåäëàãàåò íàëîãîïëàòåëüùèêàì âîñïîëüçîâàòüñÿ áåñïëàòíûìè ñåðâèñàìè îôèöèàëüíîãî ñàéòà ÔÍÑ Ðîññèè: "Ëè÷íûé êàáèíåò íàëîãîïëàòåëüùèêà äëÿ ôèçè÷åñêèõ ëèö", "Êàëüêóëÿòîð çåìåëüíîãî íàëîãà è íàëîãà íà èìóùåñòâî ôèçè÷åñêèõ ëèö", "Êàëüêóëÿòîð òðàíñïîðòíîãî íàëîãà ÔË", ïîçâîëÿþùèìè ñòàòü îáëàäàòåëåì èíôîðìàöèè îá èìóùåñòâå, ïîäëåæàùåì íàëîãîîáëîæåíèþ, î äàòå è îñíîâàíèÿõ ñíÿòèÿ åãî ñ íàëîãîâîãî ó÷åòà, ñóììå èñ÷èñëåííûõ íàëîãîâ.
"Ñåãîäíÿ ïîëó÷àòü àêòóàëüíóþ èíôîðìàöèþ ïî íàëîãîîáëîæåíèþ, îáùàòüñÿ ñî ñïåöèàëèñòàìè ñëóæáû è äàæå ðàññ÷èòûâàòüñÿ ïî íàëîãîâûì îáÿçàòåëüñòâàì ìîæíî â êîìôîðòíûõ óñëîâèÿõ äîìà èëè îôèñà, èçáåãàÿ îáðàçîâàíèÿ ïðîñðî÷åííîé íåäîèìêè, - íàïîìèíàåò ðóêîâîäèòåëü ÓÔÍÑ ïî ÐÊ. - È â ïðåääâåðèè íàñòóïàþùåãî Íîâîãî ãîäà âàæíî ñâîåâðåìåííî ïîãàñèòü èìåþùèåñÿ äîëãè ïî íàëîãàì, àäìèíèñòðàòèâíûì øòðàôàì, èñïîëíèòü ñâîþ êîíñòèòóöèîííóþ îáÿçàííîñòü ïî óïëàòå â áþäæåò íàëîãîâ".

Íàø êîðð.

 ïåðèîä ñ 29 àâãóñòà ïî 30 íîÿáðÿ òåêóùåãî ãîäà ìèíèñòåðñòâîì ñåëüñêîãî õîçÿéñòâà Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ îñóùåñòâëÿëñÿ ïðèåì äîêóìåíòîâ îò ñåëüñêîõîçÿéñòâåííûõ òîâàðîïðîèçâîäèòåëåé ðåñïóáëèêè äëÿ ïðåäîñòàâëåíèÿ ñóáñèäèé èç ðåñïóáëèêàíñêîãî áþäæåòà íà âîçìåùåíèå ÷àñòè çàòðàò íà îòêîðì ìÿñíîãî ìîëîäíÿêà êðóïíîãî ðîãàòîãî ñêîòà.
Êàê ñîîáùàåò ïðåññ-ñëóæáà âåäîìñòâà, â öåëîì ãîñïîääåðæêà â ýòîì ãîäó áûëà ïðåäîñòàâëåíà æèâîòíîâîäàì ïî ñòàâêå 11 ðóáëåé íà 1 êã æèâîé ìàññû íà 2,3 òûñ. ãîëîâ îòêîðìëåííîãî è ðåàëèçîâàííîãî ìÿñíîãî ìîëîäíÿêà êðóïíîãî ðîãàòîãî ñêîòà ñ îáùåé æèâîé ìàññîé 1070,7 òîííû.
 öåëÿõ ïîääåðæêè ñåëüõîçòîâàðîïðîèçâîäèòåëåé, çàíèìàþùèõñÿ èíòåíñèâíûì îòêîðìîì ìÿñíîãî ìîëîäíÿêà ÊÐÑ, ïðèêàçîì Ìèíñåëüõîçà ÐÊ îò 19 äåêàáðÿ 2018 ãîäà ñòàâêà ñóáñèäèé óâåëè÷åíà äî 22-õ ðóáëåé íà 1 êã æèâîé ìàññû, òî åñòü â 2 ðàçà. Òàêîé âîò íîâîãîäíèé ïîäàðîê àãðàðèÿì.
Ïî âîïðîñàì ïðåäîñòàâëåíèÿ ñóáñèäèé íà âîçìåùåíèå ÷àñòè çàòðàò íà îòêîðì ìÿñíîãî ìîëîäíÿêà êðóïíîãî ðîãàòîãî ñêîòà îáðàùàòüñÿ â îòäåë æèâîòíîâîäñòâà è ïëåìåííîãî äåëà ÌÑÕ ÐÊ, ëèáî â îòäåëû ÀÏÊ àäìèíèñòðàöèé ÐÌÎ.
Áàòà ÁÎÂÀÅÂ

21 äåêàáðÿ â Ýëèñòå, â êîíôåðåíö- çàëå Äîìà ïðàâèòåëüñòâà, ñîñòîÿëîñü çàñåäàíèå ìåæâåäîìñòâåííîé ðàáî÷åé ãðóïïû, ãäå ñîñòîÿëîñü çàêëþ÷èòåëüíîå ðàññìîòðåíèå Ñòðàòåãèè ñîöèàëüíî-ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ äî 2030 ãîäà.
Ðàçðàáîòêó ýòîãî ïðîãðàììíîãî äîêóìåíòà íåäàâíî çàâåðøèëè ó÷åíûå Êàëìûöêîãî ãîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà èì. Á.Á. Ãîðîäîâèêîâà. Îòêðûë çàñåäàíèå Ïðåäñåäàòåëü ïðàâèòåëüñòâà ÐÊ Èãîðü Çîòîâ. Îí îòìåòèë, ÷òî ÊàëìÃÓ ïðîâåë áîëüøóþ íàó÷íî-ïðàêòè÷åñêóþ ðàáîòó ïî ðàçðàáîòêå Ñòðàòåãèè - 2030, ïðèâëåê ê ýòîé ðàáîòå ó÷åíûõ-ýêîíîìèñòîâ è ýêñïåðòîâ, ïðåäñòàâèòåëåé îðãàíîâ èñïîëíèòåëüíîé âëàñòè ðåñïóáëèêè è îáùåñòâåííûõ îðãàíèçàöèé.  öåëîì ïðîåêò óæå ãîòîâ, îñòàëîñü âíåñòè çàêëþ÷èòåëüíûå êîððåêòèðîâêè è çàìå÷àíèÿ ìèíèñòåðñòâ è âåäîìñòâ è ïðîâåñòè øèðîêóþ îáùåñòâåííóþ ýêñïåðòèçó, à ïîòîì îòïðàâèòü óæå ãîòîâûé äîêóìåíò â Ìèíèñòåðñòâî ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ ÐÔ, ãäå ïðîéäåò çàùèòà Ñòðàòåãèè - 2030 óæå íà ôåäåðàëüíîì óðîâíå.
Çàòåì ñ äîêëàäîì î òîì, êàê âåëàñü åå ðàçðàáîòêà, âûñòóïèë ðåêòîð ÊàëìÃÓ Áàäìà Ñàëàåâ. Îí îòìåòèë, ÷òî íàä ñîçäàíèåì "Ñòðàòåãèè ñîöèàëüíî-ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ - 2030" òðóäèëîñü 11 ðàáî÷èõ ãðóïï ïîä ðóêîâîäñòâîì ó÷¸íûõ, ñïåöèàëèñòîâ - ïðàêòèêîâ.  õîäå ðàáîòû ñ öåëüþ ñèíõðîíèçàöèè ðåãèîíàëüíîé è ìóíèöèïàëüíûõ ñòðàòåãèé íàëàæåíî âçàèìîäåéñòâèå ñ îðãàíàìè ãîñóäàðñòâåííîé âëàñòè, ìåñòíîãî ñàìîóïðàâëåíèÿ, ïðåäïðèÿòèÿìè, ó÷ðåæäåíèÿìè. Ðóêîâîäèòåëÿìè ðàáî÷èõ ãðóïï îðãàíèçîâàíû è ïðîâåäåíû ñòðàòåãè÷åñêèå ñåññèè, ïðîåêòíûå ïëîùàäêè.
Ó÷àñòíèêàìè ýòèõ ñòðàòåãè÷åñêèõ ñåññèé ñòàëè îòðàñëåâûå ìèíèñòåðñòâà è âåäîìñòâà, ïðåäñòàâèòåëè ìóíèöèïàëèòåòîâ: îáñóæäàëèñü òåìû, êîòîðûå çàòðàãèâàþò èíòåðåñû æèòåëåé Êàëìûêèè, òðåáóþò íàèáîëåå ãëóáîêîé ïðîðàáîòêè. Òåìàìè îáñóæäåíèÿ ñòàëè âîïðîñû ïî çäðàâîîõðàíåíèþ è äåìîãðàôèè, òðàíñïîðòó è äîðîãàì, ÆÊÕ, ðûíêó òðóäà è ïîäãîòîâêå êàäðîâ, ïðîäîâîëüñòâåííîé áåçîïàñíîñòè è öåíîâîé ïîëèòèêå, à òàêæå âîïðîñû ïðîñòðàíñòâåííîãî ðàçâèòèÿ òåððèòîðèé. Áûëè îðãàíèçîâàíû òàêæå âûåçäíûå ñòðàòåãè÷åñêèå ñåññèè íà ïëîùàäêàõ ìóíèöèïàëèòåòîâ. Îò íèõ è îáùåñòâåííûõ îðãàíèçàöèé ïîñòóïèëî 115 èíèöèàòèâ è ïðåäëîæåíèé. Âíåøíþþ ýêñïåðòèçó ïðîãðàììíîãî äîêóìåíòà îñóùåñòâëÿë êîíñîðöèóì "Ëåîíòüåâñêèé öåíòð - AV Group" (ã. Ñàíêò-Ïåòåðáóðã), îòìåòèë ðåêòîð.
Äàëåå ñ êîíêðåòíûìè ïðèìåðàìè ïî "Ñòðàòåãèè - 2030" âûñòóïèëà ñòàðøèé ïðåïîäàâàòåëü ÊàëìÃÓ Òàòüÿíà Áåðèêîâà. Îíà îòìåòèëà, ÷òî óñêîðåíèþ ñîöèàëüíî-ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ ÐÊ áóäåò ñëóæèòü âûïîëíåíèå êîíêðåòíûõ öåëåé è çàäà÷ è ðàçäåëåíèå èõ íà êëàñòåðû, â òîì ÷èñëå ìåäèöèíñêèõ óñëóã, êëàñòåð "Ïóòåøåñòâèå â ñòðàíó Áóìáà" - ïî ðàçâèòèþ òóðèçìà, ñîõðàíåíèþ êóëüòóðû è îáû÷àåâ êàëìûöêîãî íàðîäà, "Çåëåíàÿ ýíåðãèÿ Êàëìûêèè"- ïî øèðîêîìó èñïîëüçîâàíèþ âåòðîâîé è ñîëíå÷íîé ýíåðãèè, êëàñòåð "Óìíûé ãîðîä"-ïî èñïîëüçîâàíèþ ïåðåäîâûõ òåõíîëîãèé â ã.Ýëèñòå è äðóãèõ íàñåëåííûõ ïóíêòàõ, â òîì ÷èñëå íà òðàíñïîðòå, â ñòðîèòåëüñòâå, ñôåðå ÆÊÕ è ò.ä. Òðàíñïîðòíî-ëîãèñòè÷åñêèé êëàñòåð ñòàâèò öåëüþ ðàçâèòèå ñîâðåìåííûõ è íîâûõ âèäîâ òðàíñïîðòà, áîëåå øèðîêîå è ïðîäóêòèâíîå èõ èñïîëüçîâàíèå.
Ðåñïóáëèêà áóäåò ïîäåëåíà íà ýêîíîìè÷åñêèå çîíû, â êîòîðûõ ïðåäóñìîòðåíû âñå ïðåèìóùåñòâà òåððèòîðèè äëÿ ðàçâèòèÿ ëå÷åáíîãî, ìîðñêîãî, îáðàçîâàòåëüíîãî è äðóãèõ ïîòåíöèàëîâ ðåñïóáëèêè. Âñå ðåêîìåíäàöèè è öåëè ñòðàòåãè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ î÷åíü êîíêðåòíû è áóäóò ñïîñîáñòâîâàòü áîëåå øèðîêîìó èñïîëüçîâàíèþ èíâåñòèöèé, ïðåèìóùåñòâ öèôðîâîé è äðóãèõ íîâûõ òåõíîëîãèé, ÷òî äîëæíî ïðèâåñòè ê ïîâûøåíèþ óðîâíÿ æèçíè â ðåãèîíå è ñîçäàíèþ íîâûõ ðàáî÷èõ ìåñò.
Îá ýòîì ãîâîðèë â ñâîåé îöåíêå ñòðàòåãèè -2030 è çàìåñòèòåëü äèðåêòîðà êîíñîðöèóìà "Ëåîíòüåâñêèé öåíòð - AV Group" èç Ñàíêò-Ïåòåðáóðãà Àíäðåé Åôðåìîâ. Îíè ñòàâèëè öåëü ìàêñèìàëüíî óëó÷øèòü ïðîöåññ ðàçðàáîòêè ñòðàòåãèè, ïîäåëèòüñÿ îïûòîì, òàê êàê ïîäîáíóþ ðàáîòó îíè óæå ïðîâåëè â 23-õ ðåãèîíàõ Ðîññèè, à òàêæå ñîïðîâîäèòü ïðîìåæóòî÷íûé è êîíå÷íûé ðåçóëüòàòû âûïîëíåíèÿ ñòðàòåãèè. Îí îòìåòèë, ÷òî ïðîåêò ñäåëàí íà âûñîêîì êà÷åñòâåííîì óðîâíå, õîòÿ ýòî áûëî äîñòàòî÷íî ñëîæíî, îñîáåííî íà íà÷àëüíîì ýòàïå.  ðàáîòó áûëî âîâëå÷åíî î÷åíü áîëüøîå êîëè÷åñòâî ýêñïåðòîâ è îáùåñòâåííûõ îðãàíèçàöèé, ìèíèñòåðñòâ è âåäîìñòâ ïðàâèòåëüñòâà ÐÊ, â äîêóìåíòå øèðîêî ïðåäñòàâëåíû öåëåâûå èíäèêàòîðû, ÷òî óñêîðèò äâèæåíèå âïåðåä.
Çàäà÷à ðàçðàáîòêè ñòðàòåãèè ðåàëèçîâàíà, íî ýòî íà÷àëî, óñïåøíîñòü ñòðàòåãèè áóäåò âèäíà ïî ìåðå åå ðåàëèçàöèè. Ñòðàòåãèÿ äîëæíà ñòàòü íàñòîëüíîé êíèãîé ëþáîãî ìèíèñòðà è ïðåäïðèíèìàòåëåé, âñåõ, êòî çàèíòåðåñîâàí â äèíàìè÷íîì ðàçâèòèè ðåñïóáëèêè. Íóæåí òàêæå ìåõàíèçì ïðîåêòíîãî óïðàâëåíèÿ, îòìåòèë ýêñïåðò.
Çàòåì Èãîðü Çîòîâ ïîáëàãîäàðèë ìèíèñòåðñòâî ýêîíîìèêè è òîðãîâëè ÐÊ è êîëëåêòèâ ó÷åíûõ ÊàëìÃÓ çà âñåñòîðîííþþ ïîäãîòîâêó Ñòðàòåãèè - 2030. "Äîêóìåíò ïîëó÷èëñÿ æèâîé, ïî êîòîðîìó õî÷åòñÿ íà÷àòü ðàáîòàòü. Ðàéîííûå êîìàíäû óæå âêëþ÷èëèñü, ðàáîòà óäàëàñü, îñòàëîñü çàùèòèòüñÿ â Ìèíýêîíîìèêå ÐÔ", - îòìåòèë Èãîðü Çîòîâ.
Âðåìåíà ìåíÿþòñÿ, à âìåñòå ñ íèìè è îêðóæàþùèé íàñ ìèð, íàäî ñòàðàòüñÿ åìó ñîîòâåòñòâîâàòü, è õîòÿ, êàê ãîâîðÿò ýêñïåðòû, ýêîíîìè÷åñêèå íàøè ïîêàçàòåëè ìîãëè áûòü è ïîëó÷øå, íî óïîðñòâî â äîñòèæåíèè öåëè, èìåþùèéñÿ íåïëîõîé ïîòåíöèàë ÀÏÊ è äðóãèõ îòðàñëåé ýêîíîìèêè Êàëìûêèè, øèðîêîå ñîòðóäíè÷åñòâî ñ ðåãèîíàìè ÞÔÎ è âñåé Ðîññèè äîëæíû íàñ ïðèâåñòè ê æåëàåìîìó ðåçóëüòàòó.
Ãóíà ÒÞÐÁÅÅÂ

Ñ 1 ÿíâàðÿ 2019 ãîäà âñòóïÿò â ñèëó ïîïðàâêè â äåéñòâóþùåå ïåíñèîííîå çàêîíîäàòåëüñòâî. Îäíî èç çíà÷èìûõ íîâîââåäåíèé êàñàåòñÿ ïåðåðàñ÷åòà ïåíñèè "ñåëÿíàì". Îá ýòîì ïîäðîáíî ðàçúÿñíÿåò íà÷àëüíèê îòäåëà îðãàíèçàöèè íàçíà÷åíèÿ, ïåðåðàñ÷åòà ïåíñèé è îöåíêè ïåíñèîííûõ ïðàâ çàñòðàõîâàííûõ ëèö Îòäåëåíèÿ ÏÔÐ ïî Ðåñïóáëèêå Êàëìûêèÿ Ñâåòëàíà Áàòûðîâà.
- Êòî èìååò ïðàâî íà ïîâûøåíèå ïåíñèè?
- Ïåíñèîíåðû, ïðîæèâàþùèå â ñåëüñêîé ìåñòíîñòè è îòðàáîòàâøèå â ñåëüñêîì õîçÿéñòâå íå ìåíåå 30 ëåò, ñ 1 ÿíâàðÿ 2019 ãîäà ïîëó÷àò ïðàâî íà ïîâûøåíèå ôèêñèðîâàííîé âûïëàòû ê ñòðàõîâîé ïåíñèè ïî ñòàðîñòè è ê ñòðàõîâîé ïåíñèè ïî èíâàëèäíîñòè íà 25%. Ïîâûøåííàÿ ôèêñèðîâàííàÿ âûïëàòà ïîëàãàåòñÿ íåðàáîòàþùèì ïåíñèîíåðàì, ïîëó÷àþùèì ñòðàõîâóþ ïåíñèþ ïî ñòàðîñòè èëè èíâàëèäíîñòè, ïðîæèâàþùèì â ñåëüñêîé ìåñòíîñòè.
Òàêèì îáðàçîì, ïðàâî íà ïîâûøåíèå ôèêñèðîâàííîé âûïëàòû âîçíèêàåò ïðè íàëè÷èè îäíîâðåìåííî ñëåäóþùèõ óñëîâèé: ïåðâîå óñëîâèå - ñòàæ íå ìåíåå 30 ëåò â ñåëüñêîì õîçÿéñòâå, âòîðîå óñëîâèå - ïðîæèâàíèå â ñåëüñêîé ìåñòíîñòè è òðåòüå óñëîâèå - îòñóòñòâèå ðàáîòû.
- Êàê èñ÷èñëÿåòñÿ "ñåëüñêèé ñòàæ" äëÿ ïîëó÷åíèÿ ïðèáàâêè?
-  30 ëåò ñòàæà íà ñåëå çàñ÷èòûâàåòñÿ íå ëþáàÿ äåÿòåëüíîñòü, à òîëüêî ðàáîòà â îïðåäåëåííûõ îòðàñëÿõ ïðîèçâîäñòâà - ýòî ðàñòåíèåâîäñòâî, æèâîòíîâîäñòâî, ðûáîâîäñòâî. Ïîñòàíîâëåíèåì Ïðàâèòåëüñòâà ÐÔ îò 29.11.2018 N 1440 óòâåðæäåíû Ñïèñîê ðàáîò, ïðîèçâîäñòâ, ïðîôåññèé, äîëæíîñòåé, ñïåöèàëüíîñòåé è Ïðàâèëà èñ÷èñëåíèÿ ïåðèîäîâ ðàáîòû (äåÿòåëüíîñòè), äàþùåé ïðàâî íà óñòàíîâëåíèå ïîâûøåíèÿ ôèêñèðîâàííîé âûïëàòû ê ñòðàõîâîé ïåíñèè.  ñîîòâåòñòâèè ñ óêàçàííûìè íîðìàòèâíûìè àêòàìè èñ÷èñëÿåòñÿ "ñåëüñêèé" ñòàæ .
- Êàêîé ðàçìåð ïðèáàâêè çà "ñåëüñêèé" ñòàæ?
- Ðàçìåð ôèêñèðîâàííîé âûïëàòû ñ 1 ÿíâàðÿ 2019 ãîäà óñòàíîâëåí â ñóììå 5334,19 ðóá. Ñîîòâåòñòâåííî, ðàçìåð íàäáàâêè â 2019 ãîäó ïîëó÷àòåëÿì ñòðàõîâîé ïåíñèè ïî ñòàðîñòè ñîñòàâèò 1333 ðóá.55 êîï.
- Íåîáõîäèìî ëè ïåíñèîíåðàì ïîäàâàòü çàÿâëåíèÿ â îðãàíû ÏÔÐ?
- Óïðàâëåíèÿ ÏÔÐ îïðåäåëÿþò ïðàâî íà ïðèáàâêó ïî äîêóìåíòàì, èìåþùèìñÿ â ïåíñèîííûõ äåëàõ. Îáðàùàòüñÿ ñ çàÿâëåíèåì â îðãàíû Ïåíñèîííîãî ôîíäà íå íóæíî. Íî ïåíñèîíåð âïðàâå äî êîíöà 2019 ãîäà ïðèíåñòè äîïîëíèòåëüíûå äîêóìåíòû î "ñåëüñêîì" ñòàæå, â äàííîì ñëó÷àå ïðè ïîäòâåðæäåíèè ïðàâà íà ïîâûøåííóþ âûïëàòó ïåðåðàñ÷åò áóäåò ïðîèçâåäåí ñ 1 ÿíâàðÿ 2019 ãîäà.
- Åñëè ïåíñèîíåð íà÷íåò ðàáîòàòü èëè ïåðååäåò èç ñåëüñêîé ìåñòíîñòè â ãîðîä, áóäåò ëè ïåðåñ÷èòàíà ïåíñèÿ ?
 òàêèõ ñëó÷àÿõ óòðà÷èâàåòñÿ ïðàâî íà ïðèáàâêó è ïîâûøåíèå áóäåò îòìåíåíî. Ïðîæèâàíèå â ñåëüñêîé ìåñòíîñòè è îòñóòñòâèå ôàêòà ðàáîòû - ýòî íåîáõîäèìûå óñëîâèÿ ïîëó÷åíèÿ ïðèáàâêè.

Íàø êîðð.

Îäàõí Ýëñòä, Õàëüìã óíèâåðñèòåòä, ´í÷í áîëí á³³äë-šèðºëèí ê¢íä òààëä òóññí áàº÷óäò Øèí šèëèí ´ìí ´ðãíä äåì ê¢ðãëºíä íåð³äñí õóðã áîëâ. Ýíä ôàêóëüòåòì¢äèí äåêàíìóä, îþòíð, ñïåöèàëèñòíð îðëöâ. Ò¢ð¢ë³ä áàº÷óäûí ýð¢ë-ìåíäèã ÿñðóëëºíà ò´ð³ð Õàëüìã ÃÓ-í ñàíàòîðèé-ïðîôèëàêòîðèéèí àõ ìåäñåñòðà Òàìàðà Ñàðàíãîâà êåëš ´ãâ. Ýíä îëí ç¢ñí ïðîôèëüò³ ýì÷íð ê´äëí³, òåã³ä îþòíð ìåäèöèíñê öóòõëœä èð³ä, ýð¢ë-ìåíä³í ÿñðóëš ÷àäšàíà ãèš ýí òåìäãëâ.
- Òèèì èê òóñòà ê´äëìø ê¢ö³ñíäíü ïðîôèëàêòîðèéèí êîëëåêòèâä õàíëòàí ´ðãš³í³â. Ìàíà îþòíðò íàì áàëºñíà ïîëèêëèíèêä îäàä êåðã óãà, ïðîôèëàêòîðèéèí ýì÷íð ýäí³ ýð¢ë - ìåíäèíü øèíšëš ýìíí³. Òàäíàñ êåí ïðîôèëàêòîðèéä îäíà?- ãèš ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ ñóðâ. Áîëâ õóðãò èðñí îþòíð äóíä òèèì ê¢í îëäñí óãà. Òåðíü ñ³í ÷èãí áîëõ ãèš ðåêòîð òåìäãëâ, áîëâ ýâð³ííü ýð¢ë-ìåíäèí òóñêàð áຠöàãàñí àâí óõàëõ êåðãò³. Òåã³ä ôàêóëüòåòèí äåêàíìóäò îþòíðèí ýð¢ë-ìåíä á¢ðòêëºíä óëì èê îíüãàí ´ãõ ñåëâã ´ããäâ.
Ê¢íä á³³äëä òóññí, ä´œ êåðãëš³õ áîëí ´í÷í îþòíðò ïðîôêîìä èð³ä ýðëº áè÷õ êåðãò³, òèèãõë³ ýäíä ìàòåðèàëüí ä´œ ê¢ðããäõ. Ôåäåðàëüí çàêàºàð òèèì êåðã-¢¢ëäâð ê¢ö³ãäš³í³. Ýí šèë áຠáèø ì´œãí ýí êåðãò ºàðºãäâ, ñîöèàëüí êåñã äåì ýí¢í³ óë äååð ´ããäâ.
Îäà 7 ´í÷í îþòíä äåì ´ããäš³í³, êåìð ýäí îëíà ê´äëìøò îðëöšàõëà, ñ³³í³ð ñóð÷àõëà, ñòèïåíäüä áàñ íåìëò àâõ. Òåã³ä ñ³³í³ð ñóðòí, ëåêöàñ áîëí ñåìèíàðìóäàñ áè÷³ äóòòí, ãèš ðåêòîð êåëâ. Ìàíà óíèâåðñèòåòèí îþòíðèí òîîä ²ð³ñ³í ÷åìïèîíìóä, âîëîíòåðìóä, íàíü ÷èãí àêòèâèñòíð áàñ éîâíà, ýäí áàñ íåìëò ñòèïåíäüä³í àâíà.
Òåð ìåò ýê-ýöê óãàºàð ¢ëäñí îþòíðò ôåäåðàëüí çàêàíëà èðëö³ò³º³ð ÿìàðàí äåì ê¢ðããäš³õèí òóñêàð ôèíàíñèí-ýêîíîìè÷åñê ³œãèí ºàðäà÷ Î÷èð Ìàöåêîâ êåëš ´ãâ. Ôåäåðàëüí áþäæåòèí ì´œãí³ñ ýäíä ó÷åáíèê¢ä, õóâö-õóíð, õîò-õîë õóëäš àâõèí ò´ë³ 16 ì蜺 øàõó àðñëœ ´ããäí³. Óò-òóðøòàí Õàëüìã-í ´í÷í îþòíðò áîëí ñîöèàëüí äåì êåðãëš³õ íàíü ÷èãí áàº÷óäò 27 ñàé àðñëœ ´ããäí³. Òèèã÷ê³ä ýäí³ ³œã šèë áîëºí íåìð ì´œã àâëºíà òóñê ýðëºèã îðóëš ´ãí³. Ýí šèë íîìèí áîëí àõ ñóðºóëèí ìèíèñòåðñòâ 5 ñàé 200 ì蜺í àðñëœãà íåìëò ´ãâ, äåì êåðãëš³õ öóã îþòíðò òåðíü ´ããäâ.
Îëíà ê´äëìøò øóíìºàºàð îðëöšàõ îþòí Âèòàëèé Ñàìîéëîâ Õàëüìã ÃÓ-í ºàðäâð ýäíä äåì áîëí ì´ð³ ´ã÷³ñí³ ò´ë³ õàíëòàí ´ðãâ. Ýí áèèºèí àíñàìáëüä îðëöšàíà. 4-÷ êóðñò ñóð÷àõäàí ¢¢ðì¢ä볺³í õàìäàí Ôðàíöä, Èòàëüä îäàä èðš. "Ê¢í áîëºí îëíà ê´äëìøò, ñïîðòä, áèëã-ýðäìèí êðóæîêä ýñ ãèš àíñàìáëüä îðëöõàð á³³õë³, ò¢¢í³ ñàíàíü ê¢öõ",- ãèš Âèòàëèé êåëâ.
Òåð ìåò òàëäàí ôàêóëüòåòì¢äèí ñòóäåíòð ïðîôêîìä õàíëòàí ´ðãâ. Ýíä êåç³ ÷èãí îþòíðèí ýðëºèã öàãëàíü àâíà, òåã³ä ÷èãí áàº÷óä äåì³í óäàí ê¢ë³õø. ¥ðê-á¢ëò³ îþòíðò ÷èãí èê ä´œ ê¢ðããäí³. Òàëäàí ðåãèîíàñ èðñí îþòíð ò¢ð¢í ñààìä ý쳺³ä îëíà ê´äëìøò îðëöäãî á³³ñìí. ijê³ä èšëä³ä, øèí ¢¢ðì¢ä³í îëàä, âîëîíòåðìóä áîëí íàíü ÷èãí àêòèâèñòíð áîëñìí.
- Ìàäíä ìàòåðèàëüí ä´œ ´ãñí äååð³í, á¢ë³í ¢ã êåë³ä, ìàíà ê¢ö³š³õ êåðãèã, ìàíà áèëã-ýðäìèã, øóíëòûí ä´œíí³, òåð¢í³ ò´ë³ õàíëòàí ´ðãõ³ð ñåäë³â. Öóã âóçìóäò òèèãš ñ³³í³ð îþòíðëà çàëºëäà á³ðí³ ãèš êåëš áîëøãî,- ãèš ãóìàíèòàðí ôàêóëüòåòèí îþòí Ñîôüÿ Áàäìàåâà êåëâ.
-Áèäí óíèâåðñèòåòä ñóð÷àõ öóã áàº÷óäò îíüãàí ´ãõ³ð ñåäí³âèäí. Îäàõí ´ðê-á¢ëò³ îþòíðò ä´œ áîëëàâèäí. Òèèì éîâäë ìàäíèã áàéðëóëíà. Îþòíð ñóðñí äååð³í áè÷êä¢ä³í àñðíà, òåðíü áàñ ñ³í, îëíä òóñòà éîâäë. Òåã³ä òàäíàñ ê¢í áîëºí òèèì òóñòà ¢¢ëäâð ê¢ö³õë³ ñ³í áîëõ. Ê¢ö³ìšä ê¢ðõ³ð ñåäš³õ öóã áàº÷óäûã ä´œíõ ñåäêë 碢í³âèäí. Ìàäí äàðó-äàðóíü õàðºëòñ êåš ìàíà óíèâåðñèòåòèí äåëãðëòèí òóñêàð êåëõ ç´âò³âèäí. Ñóðºóëÿí, íîìèí øèíšëëò³í ÿñðóëõèí ò´ë³ á³³äã öóã ýâ-àðºèã îëçëòí, áèäí îíüäèí ä´œ áîëàä á³³õâèäí, ýð¢ë-ìåíä³í áàòðóëõèí òóñêàð áè÷³ ìàðòòí, Õàëüìã óíèâåðñèòåò ø¢¢š àâñíäòí õàíëòàí ´ðãš³í³â, óíèâåðñèòåò òàäíä óëì èê óðìä ´ãòõ³, ê¢ö³ìš á³ðõ ñåäêë 碢ëºòõ³, -ãèš Áàäì Ñàëàåâ îþòíðèã óðìäóëâ.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíàÎäàõí Ýëñòä, Õàëüìã óíèâåðñèòåòä, ´í÷í áîëí á³³äë-šèðºëèí ê¢íä òààëä òóññí áàº÷óäò Øèí šèëèí ´ìí ´ðãíä äåì ê¢ðãëºíä íåð³äñí õóðã áîëâ. Ýíä ôàêóëüòåòì¢äèí äåêàíìóä, îþòíð, ñïåöèàëèñòíð îðëöâ. Ò¢ð¢ë³ä áàº÷óäûí ýð¢ë-ìåíäèã ÿñðóëëºíà ò´ð³ð Õàëüìã ÃÓ-í ñàíàòîðèé-ïðîôèëàêòîðèéèí àõ ìåäñåñòðà Òàìàðà Ñàðàíãîâà êåëš ´ãâ. Ýíä îëí ç¢ñí ïðîôèëüò³ ýì÷íð ê´äëí³, òåã³ä îþòíð ìåäèöèíñê öóòõëœä èð³ä, ýð¢ë-ìåíä³í ÿñðóëš ÷àäšàíà ãèš ýí òåìäãëâ.
- Òèèì èê òóñòà ê´äëìø ê¢ö³ñíäíü ïðîôèëàêòîðèéèí êîëëåêòèâä õàíëòàí ´ðãš³í³â. Ìàíà îþòíðò íàì áàëºñíà ïîëèêëèíèêä îäàä êåðã óãà, ïðîôèëàêòîðèéèí ýì÷íð ýäí³ ýð¢ë - ìåíäèíü øèíšëš ýìíí³. Òàäíàñ êåí ïðîôèëàêòîðèéä îäíà?- ãèš ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ ñóðâ. Áîëâ õóðãò èðñí îþòíð äóíä òèèì ê¢í îëäñí óãà. Òåðíü ñ³í ÷èãí áîëõ ãèš ðåêòîð òåìäãëâ, áîëâ ýâð³ííü ýð¢ë-ìåíäèí òóñêàð áຠöàãàñí àâí óõàëõ êåðãò³. Òåã³ä ôàêóëüòåòèí äåêàíìóäò îþòíðèí ýð¢ë-ìåíä á¢ðòêëºíä óëì èê îíüãàí ´ãõ ñåëâã ´ããäâ.
Ê¢íä á³³äëä òóññí, ä´œ êåðãëš³õ áîëí ´í÷í îþòíðò ïðîôêîìä èð³ä ýðëº áè÷õ êåðãò³, òèèãõë³ ýäíä ìàòåðèàëüí ä´œ ê¢ðããäõ. Ôåäåðàëüí çàêàºàð òèèì êåðã-¢¢ëäâð ê¢ö³ãäš³í³. Ýí šèë áຠáèø ì´œãí ýí êåðãò ºàðºãäâ, ñîöèàëüí êåñã äåì ýí¢í³ óë äååð ´ããäâ.
Îäà 7 ´í÷í îþòíä äåì ´ããäš³í³, êåìð ýäí îëíà ê´äëìøò îðëöšàõëà, ñ³³í³ð ñóð÷àõëà, ñòèïåíäüä áàñ íåìëò àâõ. Òåã³ä ñ³³í³ð ñóðòí, ëåêöàñ áîëí ñåìèíàðìóäàñ áè÷³ äóòòí, ãèš ðåêòîð êåëâ. Ìàíà óíèâåðñèòåòèí îþòíðèí òîîä ²ð³ñ³í ÷åìïèîíìóä, âîëîíòåðìóä, íàíü ÷èãí àêòèâèñòíð áàñ éîâíà, ýäí áàñ íåìëò ñòèïåíäüä³í àâíà.
Òåð ìåò ýê-ýöê óãàºàð ¢ëäñí îþòíðò ôåäåðàëüí çàêàíëà èðëö³ò³º³ð ÿìàðàí äåì ê¢ðããäš³õèí òóñêàð ôèíàíñèí-ýêîíîìè÷åñê ³œãèí ºàðäà÷ Î÷èð Ìàöåêîâ êåëš ´ãâ. Ôåäåðàëüí áþäæåòèí ì´œãí³ñ ýäíä ó÷åáíèê¢ä, õóâö-õóíð, õîò-õîë õóëäš àâõèí ò´ë³ 16 ì蜺 øàõó àðñëœ ´ããäí³. Óò-òóðøòàí Õàëüìã-í ´í÷í îþòíðò áîëí ñîöèàëüí äåì êåðãëš³õ íàíü ÷èãí áàº÷óäò 27 ñàé àðñëœ ´ããäí³. Òèèã÷ê³ä ýäí³ ³œã šèë áîëºí íåìð ì´œã àâëºíà òóñê ýðëºèã îðóëš ´ãí³. Ýí šèë íîìèí áîëí àõ ñóðºóëèí ìèíèñòåðñòâ 5 ñàé 200 ì蜺í àðñëœãà íåìëò ´ãâ, äåì êåðãëš³õ öóã îþòíðò òåðíü ´ããäâ.
Îëíà ê´äëìøò øóíìºàºàð îðëöšàõ îþòí Âèòàëèé Ñàìîéëîâ Õàëüìã ÃÓ-í ºàðäâð ýäíä äåì áîëí ì´ð³ ´ã÷³ñí³ ò´ë³ õàíëòàí ´ðãâ. Ýí áèèºèí àíñàìáëüä îðëöšàíà. 4-÷ êóðñò ñóð÷àõäàí ¢¢ðì¢ä볺³í õàìäàí Ôðàíöä, Èòàëüä îäàä èðš. "Ê¢í áîëºí îëíà ê´äëìøò, ñïîðòä, áèëã-ýðäìèí êðóæîêä ýñ ãèš àíñàìáëüä îðëöõàð á³³õë³, ò¢¢í³ ñàíàíü ê¢öõ",- ãèš Âèòàëèé êåëâ.
Òåð ìåò òàëäàí ôàêóëüòåòì¢äèí ñòóäåíòð ïðîôêîìä õàíëòàí ´ðãâ. Ýíä êåç³ ÷èãí îþòíðèí ýðëºèã öàãëàíü àâíà, òåã³ä ÷èãí áàº÷óä äåì³í óäàí ê¢ë³õø. ¥ðê-á¢ëò³ îþòíðò ÷èãí èê ä´œ ê¢ðããäí³. Òàëäàí ðåãèîíàñ èðñí îþòíð ò¢ð¢í ñààìä ý쳺³ä îëíà ê´äëìøò îðëöäãî á³³ñìí. ijê³ä èšëä³ä, øèí ¢¢ðì¢ä³í îëàä, âîëîíòåðìóä áîëí íàíü ÷èãí àêòèâèñòíð áîëñìí.
- Ìàäíä ìàòåðèàëüí ä´œ ´ãñí äååð³í, á¢ë³í ¢ã êåë³ä, ìàíà ê¢ö³š³õ êåðãèã, ìàíà áèëã-ýðäìèã, øóíëòûí ä´œíí³, òåð¢í³ ò´ë³ õàíëòàí ´ðãõ³ð ñåäë³â. Öóã âóçìóäò òèèãš ñ³³í³ð îþòíðëà çàëºëäà á³ðí³ ãèš êåëš áîëøãî,- ãèš ãóìàíèòàðí ôàêóëüòåòèí îþòí Ñîôüÿ Áàäìàåâà êåëâ.
-Áèäí óíèâåðñèòåòä ñóð÷àõ öóã áàº÷óäò îíüãàí ´ãõ³ð ñåäí³âèäí. Îäàõí ´ðê-á¢ëò³ îþòíðò ä´œ áîëëàâèäí. Òèèì éîâäë ìàäíèã áàéðëóëíà. Îþòíð ñóðñí äååð³í áè÷êä¢ä³í àñðíà, òåðíü áàñ ñ³í, îëíä òóñòà éîâäë. Òåã³ä òàäíàñ ê¢í áîëºí òèèì òóñòà ¢¢ëäâð ê¢ö³õë³ ñ³í áîëõ. Ê¢ö³ìšä ê¢ðõ³ð ñåäš³õ öóã áàº÷óäûã ä´œíõ ñåäêë 碢í³âèäí. Ìàäí äàðó-äàðóíü õàðºëòñ êåš ìàíà óíèâåðñèòåòèí äåëãðëòèí òóñêàð êåëõ ç´âò³âèäí. Ñóðºóëÿí, íîìèí øèíšëëò³í ÿñðóëõèí ò´ë³ á³³äã öóã ýâ-àðºèã îëçëòí, áèäí îíüäèí ä´œ áîëàä á³³õâèäí, ýð¢ë-ìåíä³í áàòðóëõèí òóñêàð áè÷³ ìàðòòí, Õàëüìã óíèâåðñèòåò ø¢¢š àâñíäòí õàíëòàí ´ðãš³í³â, óíèâåðñèòåò òàäíä óëì èê óðìä ´ãòõ³, ê¢ö³ìš á³ðõ ñåäêë 碢ëºòõ³, -ãèš Áàäì Ñàëàåâ îþòíðèã óðìäóëâ.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Íàêàíóíå óõîäÿùåãî ãîäà äëÿ ïîçäðàâëåíèÿ ñ äíåì ðîæäåíèÿ ñòàðåéøåãî ÷ëåíà ïàðòèè â ðåñïóáëèêå Á.Ñ.Ìàíäæèåâà ê íåìó ïðèåõàëè ñåêðåòàðü Êàëìûöêîãî îòäåëåíèÿ ïàðòèè "Åäèíàÿ Ðîññèÿ", Ïðåäñåäàòåëü Íàðîäíîãî Õóðàëà (Ïàðëàìåíòà) Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ Àíàòîëèé Êîçà÷êî, çàìåñòèòåëü ñåêðåòàðÿ ðåãèîíàëüíîãî îòäåëåíèÿ ïî ïðîåêòíîé äåÿòåëüíîñòè, äåïóòàò ðåãèîíàëüíîãî Ïàðëàìåíòà Ñåðãåé Ñóõèíèí, ãëàâà Êåò÷åíåðîâñêîãî ðàéîíà Ñàíàë Ãîäæóðîâ, ïðåäñåäàòåëü Ñîáðàíèÿ äåïóòàòîâ ÐÌÎ Ãåííàäèé Øàðàïîâ. Îíè ïîçäðàâèëè êîëëåãó ñ 87-ëåòèåì, âðó÷èëè èìåíèííèêó ïîçäðàâèòåëüíûé àäðåñ ñåêðåòàðÿ Ãåíåðàëüíîãî ñîâåòà ïàðòèè "Åäèíàÿ Ðîññèÿ" Àíäðåÿ Òóð÷àêà, öâåòû è ïàìÿòíûå ïîäàðêè.
Áåâÿ Ñóõîòàåâè÷ âñþ ñâîþ æèçíü ïðîæèë â ïîñåëêå Åðãåíèíñêèé, òðóäèëñÿ ÷àáàíîì â ñîâõîçå, ïîçæå áûë ïåðåâåäåí ñòàðøèì ãóðòîïðàâîì, åãî òðóäîâîé ñòàæ - áîëåå 45 ëåò. Çà äîáðîñîâåñòíûé òðóä Á.Ñ.Ìàíäæèåâà íåîäíîêðàòíî íàãðàæäàëè ãðàìîòàìè è áëàãîäàðíîñòÿìè. Ñåé÷àñ âåòåðàí íàõîäèòñÿ íà çàñëóæåííîì îòäûõå.
Ñëó÷èëîñü òàê, ÷òî íà ñêëîíå ëåò îí îñòàëñÿ áåç îïåêè ðîäñòâåííèêîâ, ïîýòîìó, êîãäà â ï.Êåò÷åíåðû îòêðûëñÿ Äîì-èíòåðíàò äëÿ ïðåñòàðåëûõ è èíâàëèäîâ, èçúÿâèë æåëàíèå æèòü â ïðèþòå. Çäåñü Áåâÿ Ñóõîòàåâè÷ ïðîæèâàåò óæå 13 ëåò, ïîëüçóåòñÿ óâàæåíèåì ðàáîòíèêîâ è äðóãèõ ïîäîïå÷íûõ Äîìà-èíòåðíàòà, àêòèâíî ó÷àñòâóåò â æèçíè ïðèþòà. Åæåãîäíî â êàíóí Äíÿ Ïîáåäû âåòåðàíà ïîçäðàâëÿþò ñîòðóäíèêè Êåò÷åíåðîâñêîãî îòäåëà ÌÔÖ è ÇÀÃÑà, à ñ íåäàâíèì þáèëååì â ñâîåì ïîçäðàâèòåëüíîì ïîñëàíèè òåïëûå ñëîâà åìó àäðåñîâàë Ïðåçèäåíò Ðîññèè Âëàäèìèð Ïóòèí.
Ñâîèõ åäèíîìûøëåííèêîâ-îäíîïàðòèéöåâ Áåâÿ Ñóõîòàåâè÷ âñòðåòèë â êðóãó ïîñòîÿëüöåâ è ðàáîòíèêîâ ïðèþòà. Àíàòîëèé Êîçà÷êî, ïîçäðàâëÿÿ óâàæàåìîãî ÷ëåíà ïàðòèè, ïîæåëàë åìó çäîðîâüÿ è îïòèìèçìà. Çàòåì îí ïîîáùàëñÿ ñ æèòåëÿìè Äîìà-èíòåðíàòà, à òàêæå ïîáëàãîäàðèë çà íåëåãêèé òðóä åãî ðàáîòíèö. À.Êîçà÷êî îòìåòèë, ÷òî, íåñìîòðÿ íà ñëîæèâøèåñÿ æèçíåííûå îáñòîÿòåëüñòâà, âàæíî ñîõðàíÿòü áîäðîñòü äóõà, æåëàíèå æèòü è ðàäîâàòüñÿ êàæäîìó äíþ.
Î æèçíè ñâîèõ ïîäîïå÷íûõ, óñëîâèÿõ èõ ñîäåðæàíèÿ ðàññêàçàëà äèðåêòîð ó÷ðåæäåíèÿ Èðèíà Äîðäæèåâà. Îíà ïðîâåëà ãîñòåé ïî ñïàëüíûì êîìíàòàì, ïîêàçàëà ìåäïóíêò, êîìíàòó îòäûõà è êóõíþ.  õîäå âñòðå÷è áûëî îòìå÷åíî, ÷òî çäåñü ñîçäàíû ìàêñèìàëüíî êîìôîðòíûå óñëîâèÿ äëÿ ïðîæèâàíèÿ, ó ïîæèëûõ åñòü âîçìîæíîñòü è îòäûõàòü, è àêòèâíî ïðîâîäèòü âðåìÿ.
Äåïóòàò Íàðîäíîãî Õóðàëà (Ïàðëàìåíòà) ÐÊ Ñåðãåé Ñóõèíèí èíòåðåñîâàëñÿ èõ ðåæèìîì äíÿ è ðàöèîíîì ïèòàíèÿ, à òàêæå ñîîáùèë, ÷òî íàìåðåí ïîäàðèòü ê Íîâîìó ãîäó ãèðëÿíäó, êîòîðàÿ ñîçäàñò ïðàçäíè÷íóþ àòìîñôåðó â Äîìå-èíòåðíàòå.
 çàâåðøåíèå âñòðå÷è ãîñòè ïîçäðàâèëè ïîñòîÿëüöåâ è ðàáîòíèêîâ ïðèþòà ñ íàñòóïàþùèì Íîâûì ãîäîì è ïîæåëàëè âñåõ áëàã â 2019 ãîäó. Ïîçäðàâëåíèå ñòàðåéøèõ ÷ëåíîâ ïàðòèè "Åäèíàÿ Ðîññèÿ" ñòàíåò òåïåðü äîáðîé òðàäèöèåé â ðåãèîíàëüíîì îòäåëåíèè ïàðòèè.

Áàéðòà ÁÎËÄÛÐÅÂÀ
Íà ñíèìêå: âî âðåìÿ
ïîçäðàâëåíèÿ èìåíèííèêà

Äàëí òàâí šèë õîîðàí õàëüìã óëñèã îëí ³ìòí³ õîðòíä òîîëàä, öààšëà õàðºóëàä Ñèâð¢ð òóóâ. Êåñã šèë äàâñí áèéíü òåð ºàøóòà šèëì¢ä ìàíà ààâ-ýýšíðèí ç¢ðêíè ´âäê¢ð áîëš ¢ëäâ. Á¢êë êåëí-óëñèã ò´ðñêí ºàçð-óñíàñíü ê´´š, êèèòí Ñèâð¢ð éîâóëàä, àðâí ºóðâí šèëä³í èê çîâëœëà õàðºóëâ. ijí áîëšàñí öàãëà áóóòà ñàëäñìóä èð³ä, ê´ãøäèã, ꢢêä óëñèã áîëí áè÷êä¢äèã ÿìàðàí ÷èãí ö³³ëºâð óãàºàð õîë õààëºä àâ÷ ºàðâ. Õààëºäàí êåñãíü á¢òí õóâöí áîëí õîò-õîë óãàºàð ãåìí³ä, ´ëñ³ä-ò¢ð³ä ñ³³º³í õ³³â. Êåñã ì蜺í ê¢í, ç³ðìñíü ´ðê-á¢ë³ðí, õààëºèí àìíä öàñí äååð ì´œêèíä ¢ëäâ.
Ìàíà ´ðê-á¢ëèí òóóš öóã õàëüìã óëñèí òóóšëà ³äë. ij³í³ ´ìí ìàíà ´ðê-á¢ë Ïðèþòíà ðàéîíà Ê´â¢ä ñåë³íä áèë³. Ýöêì Óëþ Êîðæóåâè÷ Äîãëàåâ (1913 šèë³) 58-÷ ñòàòüÿëà õàðºàä, àðâí šèë³ çàñãëà õàðºñìí. Áè ýêò³º³í, Áóëºí Ìàíäæèåâíà Äîãëàåâàëà (1915 šèë³), áîëí Àíòîí àõòàºàí áèë³â. Ìàíà ´ðê-á¢ë ºóðâí ¢êðò³, 30 õ´´ò³ áèë³, òåã³ä ìàõòà, ¢ñò³, òîñòà áèë³âèäí. Ýêì ºàðòàí ´´ò³ ꢢêä ê¢í áîëàä, õ´´í³ àðñ ýä-áîä êåäã ýðäìò³ á³³ñìí.
Äåêàáðü ñàðèí 28-ä ´ð ö³³ñí öàãëà áóóòà ñàëäñìóä îðš èð³ä, äàðóíü õóâöàí ´ìñ³ä, ºàçàðàí ºàðòí ãèš çàêâ. Áè äîëàí ñàðòà íèëõ ꢢêí áèë³â, òåã³ä ýêì íàìàã õ´´í³ àðñíä îðàºàä, Àíòîí ê´â¢º³í äàõóëàä, ñåë³í³ öóòõëœä çîãñšàñí ìàøèäèí ´´ð öóãëðñí ³ìòíë³ èðš çîãñâ. Ìàäíèã ¢ëä³÷ê³ä, ãåð¢ðí 㢢º³ä ä³ê³ä äóëàí õóâö àâõàð ñåäõë³íü ýí¢ã ñàëäñìóä ò³âñí óãà. Äàðóíü öóºàðàºèíü ìàøèíä à÷àä, Äèâíîå ñòàíöä ê¢ðãâ. Òåíä ìàë ç´´äã âàãîäò öóºàðàºèíü ñóóëºàä, õîë õààëºä éîâóëâ. Âàãîäò ìàë ç´´äã á³³ñí ó÷ðàð äîòðíü áóçð, êèèòí á³³ñìí, òàë äóíäíü çîãñšàñí áåøèí ´´ð öóºàð íåã-íåã³í ñîëÿä äóëàëääã á³³ñìí. Âàãîíä óíòõ îðì ìîäàð êå뺳ò³ á³³ñìí, áîëâ òåðíü öóãòàäíü ê¢ðòñí óãà. Òèèã³ä ýêì õîéð áè÷êí ¢ðò³º³í ê´ë äååð³í õîë õààëºèã äààš Õàíòû-Ìàíñèéñê îêðóãèí Òþìåíñê îáëàñòüä ê¢ðñìí.
Ò¢ð¢í ¢âë õàìãèí ê¢íä áîëâ. Ê¢¢í³ ºàçðò õîéð áè÷êí ¢ðò³º³í ýêì èê çîâëœ ýäëâ. Õàëüìã ´ðê-á¢ëì¢äèã íåã óò ìîäí áàðàêä á³³ðøëâ. Òàë äóíäíü çîãñšàñí áåø òåð¢ã äóëàëäãî á³³ñìí, öóºàð äààðàä ãåìíäã áîëâ. 1944 šèëä ìèíè àõì ãåìí³ä ´œãðâ, áèäí ýêò³º³í õîþðí ¢ëäâèäí. Àðº óãà, áèé³í òåš³õ êåðãò³ áîëâ, òåã³ä áèäí ºóóëü ºóóºàä, á³³ðí îðñìóäàñ õîò ñóðäã áèë³âèäí. Šèë äàâàä, íàìàã áè÷êä¢äèí ñàäò ýêì îðóëàä, áèéíü "Èãðèì Ëåäíèã" ãèäã çàºñíà çàâîäò îðš ê´äëâ. Òåíä ýäí èê ãèäã áî÷êä çàºñ äàâñëàä, ôðîíòä èëã³äã á³³ñìí. 1948 šèëä ýêì Þæíî-Ñàõàëèíñê àðëä Óãëåãîðñê áàëºñíä "Ñòðîéäåòàëü" ãèäã çàâîäò òîîñõ ç´´äã ê´äëìøò îðâ. Òåíä áè 1950 šèëä 1-÷ êëàññò îðóâ. Øêîëä áè íàñàðí áîëí öîãöàðí öóãòàºàñíü áè÷êí áèë³â, íàíëà êåñã êåëí-óëñèí áè÷êä¢ä ñóðäã á³³ñìí. Áîëâ öóºàð õîîðíäàí íèèò³ á³³š, õàìäàí íààäàä ¢¢ðëäã áèë³âèäí.
1953 šèëä ýöêì ìàäíèã îëš àâàä, áèäí ´ðê-á¢ë³ðí íåãäâèäí. Òåð öàãàñ àâí ìàíà šèðºë íåâ÷ê ÿñðàä, çàëó ê¢í ãåðèí ýçí á³³õíü ìåäãäâ. 1956 šèëä ìàíà ´ðê-á¢ëä Øóðà ꢢêí ºàðàä, óäàí á³³ëãî ´œãðâ. Šèë äàâàä, Þðà ê´â¢í ºàðâ, òåã³ä áèäí ä´ðâ¢ëí ò´ðñêí ºàçðóðí õ³ðš èðâèäí. Ê´â¢ä ñåë³íä í¢¢š èðõë³, ýíä ýäë-àõó óãà á³³ñìí, òåã³ä ýöêì à÷òà àìðëºíäàí ºàðòëàí 4-÷ òîéãòà ñîâõîçä õ´´÷³ð ê´äëâ. Ýöêì í¢¢ðëã÷ õ´´÷ áîëàä, çóðàºàí äàâóëàä îëí äóíä òîîìñðòà ìàë÷ áîëš íåð ºàð÷ éîâëà. Ýêì Áóëºí Ìàíäæèåâíà îíüäèí èòêëò³ ò¢øã áîëš, îëí šèëä³í ´´ðíü éîâñìí. 1958 šèëä ò´ðñêí ºàçðòàí èðñí³ äàðó Êàòÿ ä¢ ê¢¢êí ºàðâ, ìàíà šèðºë ÿñðâ.
Äàëí òàâí šèë õîîðàí õàëüìã óëñèí òóóšä ó÷ðñí àâðëò óãà ºàøóòà éîâäë ýíäð ê¢ðòë ìàðòãäëãî, èê ´âäê¢ð áîëš øàðêëíà. Àðâí ºóðâí šèëä³í õàëüìã óëñ ê¢¢í³ ºàçðò òóóâðò á³³º³ä, ýäí³ õ´âä ó÷ðñí çîâëœãèã äààºàä ºàðâ. Òèèì èê çîâëœ ä³êš áè÷³ ó÷ðòõà!
Ëþáîâü ÏÀÐÀÅÂÀ
Ïðèþòíà ðàéîíà Ïåðâîìàéñêèé ñåë³í

Îäàõí Õàëüìã óíèâåðñèòåòä ðåêòîð Ãåðìàí Áîðëèêîâèí ñàíëä íåð³äñí àñõí áîëâ. Äåêàáðèí 20-ä Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷ 74 íàñ 碢õ á³³ñìí. Ýí éîâäëä íîìòíðèí áîëí îþòíðèí õàðºëò íåð³äñìí. Ýí¢íä Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷èí àâàëíü Ãàëèíà Âèêòîðîâíà, îëí šèëä³í óíèâåðñèòåòä õàìäàí ê´äëš³ñí ´´ðõí ¢¢ðì¢äíü, îþòíð áîëí áàãøíð îðëöâ.
Àñõíà ýêëö³ð "Ãàäàíüå íà áàðàíüåé ëîïàòêå" ôèëüì ¢ç¢ëâ, Ãåðìàí Áîðëèêîâèí áîëí òåð ¢éèí óëñèí áè÷êí³ íàñíä áàñ òèèì éîâäë ó÷ðšàñíü ëàâòà. ijê³ä àõð í¢ð ¢ã³í Õàëüìã ÃÓ-í ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ êåëâ. Áèäí ýðê áèø Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷èí òóñê ñàíëûíü õàäºëõ ç´âò³âèäí, ÿºàä ãèõë³ ìàíà ê¢íäò³ ðåêòîð Áîðëèêîâ óíèâåðñèòåòèí äåëãðëòèí ò´ë³ áຠáèø ¢¢ëäâð ê¢ö³ñìí, ýí¢í³ ºàðäâðò ôàêóëüòåòì¢äèí áîëí îáùåæèòüñèí ´äã³ öàãèí øèí ãåðì¢ä òîñõãäëà.
Òèèã÷ê³ä Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷ áàãø áîëºíä îíüãàí ´ã³ä, äèññåðòàö õàðñëºíä, ïàòüðàð òåòêëºíä ä´œ áîëšàñìí, òåð¢í³ ºàðäšàñí öàãò ïðîôåññîðìóäûí òîíü ç´â³ð ´ñâ, òèèì êåâ³ð óíèâåðñèòåòèí ò´ë³ ´´ä³í ìåðãšëòò³ êàäðìóä áåëäëºíä ýí ºîë îíüãàí ´ã÷³ñìí. Îþòíðèí êåñã êåðã¢äò ðåêòîð Áîðëèêîâ áàñ øóíìºàºàð îðëöšàñìí.
Óäë óãà 2019 šèëä áèäí Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷èí 75 šèëèí îí÷òà ´´íèã Ýëñòä, Òðîèöêä áîëí Öàºàí Íóð ñåë³íä ´ðã³ð òåìäãëõâèäí ãèš ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ òåìäãëâ.
Öààðàíäíü àâàëüíü Ãàëèíà Âèêòîðîâíà òîäëâðàðí õóâàëöâ: "Óíèâåðñèòåò òåð¢í³ õîéðäã÷ ãåðíü á³³ñìí, áèäí õîéð áàñ óíèâåðñèòåòä òàíüëäëàâèäí. Ê¢íä³ð ãåìòñí³ õ´´í Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷ ´äã³ öàãèí àïïàðàòóðò ýð¢ë-ìåíä³í øèíšëë³, àøíü ñ³í áèë³, òåã³ä àâàëüì öààðàíäíü øóíëòòàºàð ê´äëõ ñàíà 碢š³ñìí, éèðä³í îíüäèí øóíëòòà, óðìäòà ê¢í á³³ñìí. Õîë éîâëºíàñ ñ´´íè ´ð³ëë³ èðñí áèéíü ´ð¢íäíü ê´äëìøò³í ºàðäìí”.
Ýäí³ Ãàëèíà ꢢêíü ºàçàäûí îðäóäò, òåð òîîä ßïîíÿ áîëí Àâñòðàëèí âóçìóäò ê´äëš, áèîëîãèí õàëõàð øèíšëëò êåí³. Ê´â¢íü Äàíçàí ýê-ýöêä³í îíüäèí êèëìš³í ´ã÷ éîâñìí. Áè÷³÷èí, ëèòåðàòîðèí áèëãò³ áîëàä ýí õàëõàð ê´äëš³í³. Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷ ÷èãí ꢢêí, ê´â¢íä³í îíüãàí ´ã÷ éîâñìí. Äååðëêõ, îíö ç´â, îíö ñ³í òààë áèéèííü ò´ë³ õ³³äìí áèø, ïàëàòêä ýñ ãèš ãèè÷ë¢ðèí "ëþêñò" á³³õìí ãèš éè뺚³ñìí óãà.
- Áèäí Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷ë³ íåã âóçä - Íîâî÷åðêàññê ïîëèòåõíè÷åñê èíñòèòóòä, ñóðëàâèäí, õàìäàí ê´äëš³ë³âèäí, õàìãèí ò¢ð¢íä èíæåíåðèí ôàêóëüòåòèã õàäºëš, òåð¢ã ´ð㚢ëõ ê¢ñë ò³âš³ë³âèäí. Ïðèêàñïèéñê âóçìóäûí àññîöèàöèã áèäí õàìäàí òîãòàšàëàâèäí, òåð¢í³ òóñêàð ²³äðõí³ òåõíè÷åñê óíèâåðñèòåòèí ðåêòîð Þðèé Ïèìåíîâ ÷èãí Ãåðìàí Áîðëèêîâëà õàìäàí ¢¢ëäš³ë³âèäí ãèš òîäëšàëà, - ãèš ¢¢ðíü, äîöåíò Ñåìåí Âàñëÿåâ òîîëâðàí êåëâ.
Öààðàíäíü Ñàíàë Áàäìàåâ ꢢíäâðò îðëöâ. Ö´´êí ¢ã íàìòðèí òóñêàð ýí êåëâ.Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷ 1971 šèëä àññèòåíò áîëš Õàëüìã ÃÓ-ä èðš ê´äëâ, òàœº÷èí áຠíàñòà íîìòíðèí ñîâåòèí àõëà÷ á³³ñìí. 1990-÷ šèëì¢äèí ýêëö³ð ðåêòîð áîëñìí.
-Áè Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷èí 20 ¢éèíü ìåäí³â, ýäí öóãòàí òàœº÷äàí òîîìñðòà ³ìòí á³³ñìí, òåð ìåò ðåêòîð Áîðëèêîâ Õàëüìã ÃÓ-í áîëí òàœº÷èí äåëãðëòä èê ò³âö³í îðóëš ìàíà ãåðëò³ èðã÷èã ÷èãí éè뺚 òîãòàš éîâñìí,-ãèš òîîëâðàí ïðîôåññîð Ïåòð Áèòêååâ êåëâ. - Ãåðìàí Áîðëèêîâëà õàìäàí ê´äëš³ñí ¢¢ðì¢äíü, áàãøíð òåð¢í³ ¢¢ëäâðèíü 䴜횳ñìí, òåã³ä õàìöó ê¢÷í-÷èäë³ð óíèâåðñèòåòä àñïèðàíòóð, äèññåðòàö õàðñäã ñîâåò, äîêòîðàíòóð òîãòàãäñìí.
Öààðàíäíü ïðîôåññîðìóä Ëàã Áàäìàõàëãàåâ, Âëàäèìèð Óáóøàåâ áîëí íàíü ÷èãí áàãøíð òîîëâðàðí õóâàëöâ. Éîñòà ºàðäà÷ áîëñí äååð³í Ãåðìàí Ìàíäæèåâè÷ óíèâåðñèòåòä íîìèí øèíšëëòèí, ñóðºóëèí ê´äëìøèí, ìåðãšëò³í ´´äë¢ëõèí ò´ë³ ñ³í òààë òîãòàñìí, ýí¢í³ ò³âñí óë-ñ¢¢ð³ð ò¢øã êåš Õàëüìã óíèâåðñèòåò ²ð³ñ³í äåëãðëòò³ âóçìóäûí òîîä îðšàíà.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Íà ïðîøëîé íåäåëå ðóêîâîäèòåëü ìèãðàöèîííîé ñëóæáû ÐÊ Åâãåíèÿ Èâèêîâà ïðîâåëà â ïðåññ-öåíòðå ÀÓ ÐÊ "ÐÈÀ "Êàëìûêèÿ" áðèôèíã. Îíà ñîîáùèëà, ÷òî ìèãðàöèîííàÿ îáñòàíîâêà, êàê è â ïðåäûäóùèå ãîäû, ñòàáèëüíàÿ è ïðîãíîçèðóåìàÿ. Çà 11 ìåñÿöåâ òåêóùåãî ãîäà îêàçàëè 79 311 ãîñóñëóã â ñôåðå ìèãðàöèè. Íàèáîëåå àêòèâíîé ïëîùàäêîé äëÿ ïîëó÷åíèÿ óñëóã ÿâëÿëàñü ñëóæáà ÌÔÖ, è ðàñïðîñòðàíåííûé âèä óñëóãè - ðåãèñòðàöèîííûé ó÷åò ïî ìåñòó æèòåëüñòâà èíîñòðàííûõ ãðàæäàí, âûäà÷à è çàìåíà ïàñïîðòà ãðàæäàíèíà ÐÔ.  îñíîâíîì óñëóãè îêàçûâàëèñü â ýëåêòðîííûì âèäå, ÷òî ñîñòàâëÿåò îêîëî 90%. Öåëåâîé ïîêàçàòåëü - 70%.
Òàêæå îñóùåñòâëÿëèñü êîíòðîëüíî-íàäçîðíûå ôóíêöèè: ïðîâåðêà ïðèáûâøèõ ãðàæäàí èç-çà ðóáåæà è äðóãèõ ðåãèîíîâ ñòðàíû. Ïðîâåäåíî ñâûøå 1070-òè ïðîâåðî÷íûõ ìåðîïðèÿòèé. Ýòî áîëüøå, ÷åì â 2017 ãîäó. Ïðèâëåêëè ê îòâåòñòâåííîñòè çà ðàçëè÷íûå íàðóøåíèÿ ñâûøå 270-òè èíîñòðàííûõ, 250 - ãðàæäàí ÐÔ. Íàëîæèëè øòðàô íà ñóììó 1190 òûñ. ðóáëåé. Íàëè÷èå èíîñòðàííûõ ãðàæäàí â ÐÊ íå âëèÿåò íà îáùåñòâåííî-ïîëèòè÷åñêóþ ñèòóàöèþ â ðåãèîíå, óðîâåíü áåçðàáîòèöû â ðåñïóáëèêå. Íàïðîòèâ, â 2018 ãîäó ýòîò ïîêàçàòåëü ñíèçèëñÿ.
 ýòîì ãîäó ñëóæáà ïðèñòóïèëà ê âûïîëíåíèþ ãîñïðîãðàììû "Ïîêàçàíèÿ ñîäåéñòâèÿ äîáðîâîëüíîãî ïåðåñåëåíèÿ â ÐÔ ñîîòå÷åñòâåííèêîâ". Íà ñåãîäíÿ ïîñòóïèëî òîëüêî çàÿâëåíèå îò ãðàæäàíêè Óêðàèíû. Åâãåíèÿ Èâèêîâà ñîîáùèëà, ÷òî ðàáîòíèêè ñëóæáû ïðîâåëè ðàçúÿñíèòåëüíóþ ðàáîòó ïðåèìóùåñòâåííî ñðåäè ãðàæäàí Óêðàèíû, îíè, êñòàòè, íàðÿäó ñ ãðàæäàíàìè Áåëàðóñè ÿâëÿþòñÿ íàèáîëåå ïðèîðèòåòíîé êàòåãîðèåé ãðàæäàí. Ýòî âûçâàíî, ãëàâíûì îáðàçîì, îáùíîñòüþ êóëüòóðû, òðàäèöèé, ÿçûêà, èñòîðèè ñ ðîññèéñêèì íàðîäîì.
 ðåñïóáëèêå ïðîâîäèòñÿ àêòèâíàÿ ðàáîòà ïî ïðèçíàíèþ ãðàæäàíñòâà ÐÔ. 61 ÷åëîâåê óæå îáðàòèëèñü â Êîìèññèþ ñëóæáû ïî ïðèçíàíèþ ãðàæäàíñòâà ÐÔ. 25 èç íèõ ïðèçíàíû íîñèòåëÿìè ðóññêîãî ÿçûêà. Êðîìå òîãî, 103 ãðàæäàíèíà ÐÊ óâåäîìèëè ìèãðàöèîííóþ ñëóæáó ÐÊ î òîì, ÷òî ó íèõ èìååòñÿ ãðàæäàíñòâî èíîñòðàííîãî ãîñóäàðñòâà.
Àêòèâíî âåëàñü ðàáîòà ïî ïîëó÷åíèþ çàãðàíè÷íûõ ïàñïîðòîâ ñ ýëåêòðîííûì íîñèòåëÿìè èíôîðìàöèè. Å. Èâèêîâà ñîîáùèëà, ÷òî äî 1 ÿíâàðÿ 2021 ãîäà ñóùåñòâóåò ñêèäêà ïðè ïîëó÷åíèè çàãðàíè÷íîãî ïàñïîðòà. Ñ 7 ÿíâàðÿ 2019 ãîäà â ÌÔÖ áóäóò ïðèíèìàòü çàÿâëåíèÿ íà ïîëó÷åíèå çàãðàíè÷íûõ ïàñïîðòîâ íîâîãî ïîêîëåíèÿ. Óæå ïî ýòîìó ïîâîäó îáðàòèëîñü 42 ÷åëîâåêà. Ãîñïîøëèíà ñîñòàâëÿåò 5 òûñ. ðóáëåé.
×òîáû ìèíèìèçèðîâàòü èëè âîâñå èñêëþ÷èòü î÷åðåäíîñòü ïðè ñëóæáå äåéñòâóåò ýëåêòðîííàÿ çàïèñü íà ïîëó÷åíèå óñëóã, ëèáî ìîæíî çàïèñàòüñÿ ïî òåëåôîíó. Àäðåñà ìîæíî íàéòè íà ñàéòàõ Ìèãðàöèîííîé ñëóæáû è ÌÔÖ ÐÊ.
Ãîâîðÿ îá èíîñòðàííûõ ãðàæäàíàõ, Å. Èâèêîâà ñîîáùèëà, ÷òî ãðàæäàíå â Êàëìûêèþ ïðèáûâàþò ïðåèìóùåñòâåííî èç Óçáåêèñòàíà, Àçåðáàéäæàíà, Êàçàõñòàíà, Òóðêìåíèñòàíà, Óêðàèíû è Òàäæèêèñòàíà ñ öåëüþ ïîèñêà ðàáîòû (ñâûøå 28%), ó÷åáû (25%), îñòàëüíûå - ïî èíûì ïðè÷èíàì Èç ñòðàí äàëüíåãî çàðóáåæüÿ - èç ÊÍÐ, ÔÐÃ. Ïðåèìóùåñòâåííî ñðåäè ìèãðàíòîâ èíîñòðàííûå ãðàæäàíå - ìóæ÷èíû. 89,3% - ýòî ãðàæäàíå òðóäîñïîñîáíîãî âîçðàñòà. Èç íèõ îêîëî îäíîé òûñÿ÷è ÷åëîâåê ïîëó÷èëè ðàçðåøåíèå íà âðåìåííîå ïðîæèâàíèå è âèä íà æèòåëüñòâî. Íà ïåðâîì ìåñòå - Óçáåêèñòàí, çàòåì - Óêðàèíà, Àçåðáàéäæàí.
Íà 2018 ãîä áûëî 200 åäèíèö êâîòû äëÿ âûäåëåíèÿ èíîñòðàííûì ãðàæäàíàì, íà 2019 ãîä ðàçìåð êâîòû îñòàëñÿ òîò æå.
Ìèãðàíòû (ïðåèìóùåñòâåííî êèòàéöû) â îñíîâíîì çàíÿòû â îòðàñëÿõ ÀÏÊ è ñòðîèòåëüñòâà. 5 õîçÿéñòâóþùèõ ñóáúåêòîâ â 2018 ãîäó ïîäàâàëè â ÐÊ çàÿâêó íà ïðèâëå÷åíèå èíîñòðàííîé ðàáî÷åé ñèëû.  áþäæåò ÐÊ îò ýòîãî âèäà äåÿòåëüíîñòè ïîñòóïèëî 14,6 ìëí ðóáëåé.
Ìèãðàöèîííàÿ ñëóæáà ÐÊ ïî èòîãàì 2018 ãîäà âûïîëíèëà òðåáîâàíèÿ, êîòîðûå èçëîæåíû â Óêàçå Ïðåçèäåíòà ÐÔ ¹601, êàñàþùèåñÿ äåÿòåëüíîñòè ìèãðàöèîííûõ ñëóæá.
×èíãèç ÁÀÄÌÀÅÂ

Êåç³í³ øàòð èê- áè÷êí óãà íààääã á³³ñìí. XIX çóí šèëèí ýêëö³ð õàëüìã í¢¢äë ºàçð ò´ã³ëš éîâñí íîìò-øèíšë³÷ Â.Áåðãìàíà áè÷ñ³ð, øàòðò áàÿ÷óä, ãåëœã¢ä áîëí ýãë óëñ ÷èãí äóðòà áèë³. 1852 šèëä ìàíà ºàçðò èðñí îðñ ýòíîãðàô Ï. Íåáîëüñèí èèãš áè÷ñìí: "Õàëüìãóäûí õàìãèí òààñòà íààäí - øàòð".
Øàòð íààäëºíà êåìä õàëüìãóä ã¢í óõàºàí ìåä¢ëäã á³³ñìí. Íåð ºàðñí îðñ øàòð÷ Àëåêñàíäð Ïåòðîâèí òîäëâðò èèãš êåëãäš³í³: "1821 šèëä íàíä ãåíåðàë Ïàñêåâè÷ë³ òàíüëäõ àðº ó÷ðëà. Òåð õàëüìã íîéíëà øàòð íààäš. Šèðºëäì ò¢ð¢í áîëš òèèì ê¢÷ò³ øàòð÷ õàðºâ ãèš õàëüìãèí òóñêàð ýí êåëë³".
Øàòð îëí äóíä ´ðã³ð òàðõãäñìí. Õàëüìã óëñò èèì ¢ëã¢ð á³³í³: "Øàòð íààääã äàñëºíä àëòí ÷èãí õàðì áèø". Õàëüìã øàòð ýâð³ êåëí-óëñèí çîêàëìóäòà. Òåäí³ íåð³äëºí, êåâ-ÿíç ìàíà í¢¢äë óëñèí á³³äë-šèðºë, àâã-á³ðö, àâúÿñ-çàœøàë ìåä¢ëí³. Êåëõä, "êîðîëü" õàëüìãàºàð "õàí", ýíòí àëâòûí ¢çìšò³ ýçí, îëíà àëäð ¢¢ëä³÷ áîëšàíà. "Ôåðçü" - "áåðñí", ýíòí öåðã³ õóâö-õóíðòà, çåð-çåâò³ ºàðäà÷. "Ñëîí" - "çàí". Õàëüìãóä ä´ðâí ç¢ñí ìàë, òåð òîîä òåì³, ´ñêí³. Çàí (ñëîí) õàëüìãóäûí á³³äë-šèðºëä îëçëãäõø. Òåã³ä ìàíà øàòðò ýíòí "òåì³íä" ñîëüãäñìí.
"Ëàäüÿ" - "òåðãí". Êåç³í³ õàëüìãóä öóã òîîòûã òåðã³ð ç´´äã á³³ñìí. Ýíòí îäà ÷èãí ìàë÷íðò èê òóñàí ê¢ðãí³. "Ïåøêè" -"ê´â¢í". Õàëüìãóä áè÷êí øàòðèã (ïåøêè) õîøò á³³õ äàëà ìàëìóäëà 䢜ö¢ëäã á³³š. Áîëâ ýäí ýí¢ã "ê´â¢í" ãèš íåð³äš. Ìàíà ´âêíð øàòðèã ³ð¢í³ð õàäºëäã áèë³. Òåäí òåð¢ã áóëàð êåñí ò¢œãðöãò ò³âäã á³³š.
Øàòðèí áåòê (øàõìàòíàÿ äîñêà) ìîäíàñ êåãääìí, òåð¢ã õàëüìã çååã³ð êååð¢ëäã á³³ñìí. Êåç³í³ øàòðèí ôèãóðìóä õàìãèí ¢íò³ ìîääàñ, ÿñíàñ, ´âð³ñ êåãääã áèë³. Ýäí öóºàð õóäîæåñòâåíí êåâ-ÿíçòà áîëäìí.
Õàëüìã øàòðò "õàí" éèð øóíìºà. Áîëâ ìàíà øàòðò "õààíà" ðîêèðîâêèí çîêàë óãà. Ýí øàòðèí áåòêèí 8-÷ ãîðèçîíòàëüä ÿìàðàí ÷èãí ºóðâí ïîçèöàñ éîâõ àðºòà áîëšàíà. Õàëüìã øàòðò á³³õ 8 "ê´â¢í³ñ" (ïåøêè) çóã íåãíäíü ãîðèçîíòàëüí òàòàñ äàìšàä, ýâð³ îðìàñí ê´íäð³ä éîâõ ç´â ´ããäí³.
Ìàíà øàòðò öàºàí ôèãóðìóä ýðêš³í óãà öàºàí êëåòêä ò³âãäí³, õàð ôèãóðìóä -õàð êëåòêä. Ýíòí äîðä ¢çãèí óëñèí õ³ë³öë³ èðëöí³.
ÁÎÑÕÌŠÈÍ Âàëåíòèíà