Óòðî ïðîøåäøåé ñðåäû Àëåêñåÿ Îðëîâà íà÷àëîñü ñ ïðèÿòíîé öåðåìîíèè: âðó÷åíèÿ ïàñïîðòîâ þíûì ãðàæäàíàì ñòðàíû, à çàòåì - ãðàìîòû Ïðåçèäåíòà Ðîññèè äîêòîðó èñòîðè÷åñêèõ íàóê, ïðîôåññîðó, ñîòðóäíèêó Êàëìûöêîãî èíñòèòóòà ãóìàíèòàðíûõ èññëåäîâàíèé Ðîññèéñêîé àêàäåìèè íàóê Êîíñòàíòèíó Ìàêñèìîâó.
 çàëå çàñåäàíèé Äîìà ïðàâèòåëüñòâà â ðàìêàõ Âñåðîññèéñêîé àêöèè "ß - ãðàæäàíèí Ðîññèè" 14-ëåòíèì øêîëüíèêàì òîðæåñòâåííî âðó÷èëè èõ ïåðâûå äîêóìåíòû, ïîäòâåðæäàþùèå ëè÷íîñòü. Ãëàâà Êàëìûêèè Àëåêñåé Îðëîâ îòìåòèë, ÷òî âäâîéíå ïðèÿòíî ïîëó÷èòü ñâîé ïåðâûé âàæíûé äîêóìåíò â Äåíü Êîíñòèòóöèè Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè, ïàìÿòíóþ äàòó äëÿ íàøåé ñòðàíû.
Ïîçæå, óæå â ëè÷íîì êàáèíåòå, Ãëàâà ðåñïóáëèêè ÷åñòâîâàë ïðîôåññîðà Êîíñòàíòèíà Ìàêñèìîâà. Çà çàñëóãè â ðàçâèòèè íàóêè è ìíîãîëåòíþþ ïëîäîòâîðíóþ äåÿòåëüíîñòü ïðîôåññîð óäîñòîåí Ïî÷åòíîé ãðàìîòîé Ïðåçèäåíòà Ðîññèè.
"Âû, äåéñòâèòåëüíî, çàñëóæèëè ïî÷åòíóþ íàãðàäó. Çíàìåíàòåëüíî, ÷òî âðó÷åíèå ïðîèñõîäèò â äåíü ïðàçäíîâàíèÿ 25-ëåòíåãî þáèëåÿ Êîíñòèòóöèè Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè", - ñêàçàë À.Îðëîâ.
Òàòüÿíà ÖÓÐÞÌÎÂÀ

Øèäð Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ ¡ñòèí ðàéîíà Ýðäíèõí ñåë³íä á³³äã Ãåðëÿ Âàñèëüåâíà Àíãèðîâëà õàðºâ. Ýí õàâðàð ꢢêä ê¢í Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷èã Ýðäíè ê´â¢íäíü ä´œ áîëõèã ñóðñí áèë³. Ýðäíè Àíãèðîâ øêîëàí ò´ãñ³ñí³ õ´´í Êèòä îðí-íóòãò Ïåêèí áàëºñíä ïåäàãîãè÷åñê óíèâåðñèòåòä ýêîíîìèêèí áîëí áèçíåñèí ôàêóëüòåòä ñóð÷àíà. Ò¢ð¢í õîéð šèëä³í ýí ì´œã³í ´ã³ä ñóðëà. Êåëõä, íåã ñåìåñòð, ýííü ä´ðâí ñàðà ñóðºóëü, 250 ì蜺í àðñëœ ê¢ðäã á³³ñìí. ijê³ä á³³äã ãåð í³³ì³äëºíä, õîò-õîîëä, ãåð¢ðí àìðëºíä õ³ðš èðõ áèëåò õóëäš àâëºíä áຠáèø ì´œãí êåðãò³ á³³ñí³ òóñêàð ýêíü êåëâ. ¥ðê-á¢ëäíü ýí ºàðó äààõä ê¢íä áîëàä, Ãåðëÿ Âàñèëüåâíà ê´â¢ã áþäæåòí ñóðºóëüä îðóëõ àðº õ³³õèã òàœº÷èí Òîëºà÷àñ ñóðñìí.
Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ Êèòäèí ïîñîëüñòâä áè÷ã áè÷³ä, Ýðäíè Àíãèðîâèã ´œã³ð ñóðäã îþòíðèí òîîä îðóëõèã ñóðàä, ñåíòÿáðü ñàðèí ýêëö³ñ àâí 3-÷ êóðñèí îþòí Ý.Àíãèðîâ áàêàëàâðèàòä ´œã³ð ñóðäã áîëâ. Õàðºëòä òàœº÷èí Òîëºà÷ ê´â¢í³ á³³äë-šèðºë³ð ñîíüìñâ.
Ê´â¢í³ííü ò´ðò îðëöàä, ä´œ ê¢ðãñí ó÷ðàð Ãåðëÿ Âàñèëüåâíà ç¢ðêíè õàíëòàí ´ðã³ä, òàœº÷èí Òîëºà÷ä ê¢ö³ìš áîëí õ´â-êèøã äóðäâ.
***
¥öêëä¢ð Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ Ýëñò áàëºñíä á³³äã Ãàëèíà Ìåíêååâàëà õàðºâ. Ê¢¢êä ê¢í íîÿáðü ñàðèí ÷èëã÷³ð òàœº÷èí Òîëºà÷èí ýëåêòðîíí ïîøòä áè÷ã áè÷³ä, áè÷êí ꢢêíäíü Ìîñêâàä Ä.Ðîãà÷åâèí íåðò³ áè÷êä¢äèí ìåäèöèíñê öóòõëœä øèøëœ ýìíëº àâõèí ò´ë³ 2019 šèëèí èþëü ñàð ê¢ðòë õ´ðí íåãí ´äð äàâóëàä, ñàìîëåòàð íèñõ êåðãò³ ãèš ìåä¢ëñìí. Òåã³ä òèèì äàðóíü ñàìîëåòàð íèñõèí áèëåò õóëäš àâäã à𺠴ðê-á¢ëä óãà áîëàä, Ã.Ìåíêååâà Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷èã ä´œ áîëõèíü ñóðâ.
- Òà ìèíè ïîøòä áè÷ã áè÷ñíü éèð ñ³í. Õàðì ò´ðõä, ç³ðì ìåäèöèíñê ä´œ ìàíà òàœº÷ä ê¢ðãäã àðº óãà áîëšàíà, òåã³ä òàäí Ìîñêâàä ýìíëº àâ÷àíàò. "Àçèìóò" êîìïàíÿ ºàðäâð òàíèã ´œã³ð ê¢ðãõä³í ç´â ´ãâ, òàíà ´ðê-á¢ëä ä´œ áîëñíäàí áàéðëšàíàâ. Âèêà îäà ÿìàðàí á³³í³? Òàíà ꢢêí ýðê áèø ýäã³ä, ñ³í ¢ðí áîëš ´ñõ,- ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ êåëâ.
Îëí ¢ðò³ ýê òàœº÷èí Òîëºà÷ä õàíëòàí ´ðãš, ýí¢í³ áè÷ã³ð äàðóíü ýäíèã ¢¢ì¢ëš³õ ò´ð õàºëãäàä, öóã õàëõàðí ä´œ ê¢ðããäâ ãèâ.
Áè÷êä¢ä öèðêä îäõ
Òåð ´äðèí áèéäíü Õàëüìã Òàœº÷èí Òîëºà÷ Àëåêñåé Îðëîâ òàœº÷èí ñîöèàëüí äåëãðëòèí, ê¢÷-ê´ëñí³ áîëí ê´äëìø³ð òåòêëºí³ ìèíèñòð Ìàðèíà Îëüçÿòèåâàëà õàðºâ.
- Ýí ´äðì¢äò Ýëñòä Ñàíêò-Ïåòåðáóðã áàëºñíàñ öèðê èðñí á³³í³. Òàœº÷èí ñîöèàëüí ó÷ðåæäåíüñò á³³äã ãåìò³-øàëòãòà áè÷êä¢ä òåð ïðîãðàììèã õ³ë³º³ä, ñåðãìšò³º³ð àìðõëà ñ³í áîëõìí áèë³ ãèš òîîëàä, ìàíà ïàðòíåðìóäûã ñóðàä, 65 áèëåò éè뺚 ´ã÷³í³â. Íåã ¢ë¢ Øèí šèëèí áàéðèí ´ìí ´ðãíä ꢢêä-ê´â¢äò öèðêä îäñíü òîäëãäõ. Áè÷êä¢äèã òèèã³ð³í ê¢ðãš, ³³ìøã óãà á³³äë òåòêëºí³ áîëí ìåäèöèíñê ä´œ ê¢ðãëºí³ ò´ðì¢äèã òàëäàí ìèíèñòåðñòâëà õàìöó õàºëõ êåðãò³,- ãèš Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷ êåëâ.
Ñîöèàëüí ó÷ðåæäåíüñèí áè÷êä¢äèã òàœº÷èí Òîëºà÷èí ¸ëêä îðëöõ áèëåòì¢ä³ð òåòêëºí³ ò´ð áàñ ꢢíäâðò áîñõãäâ.
ÄÎΊÀÍ Íàòàëüÿ

Ïðåäñåäàòåëü Íàðîäíîãî Õóðàëà (Ïàðëàìåíòà) Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ Àíàòîëèé Êîçà÷êî ïðèíÿë ó÷àñòèå â òðåõäíåâíîì ñåìèíàðå, îðãàíèçîâàííîì ðóêîâîäñòâîì ïàëàò Ôåäåðàëüíîãî Ñîáðàíèÿ â ðàìêàõ Ñîâåòà çàêîíîäàòåëåé äëÿ ðóêîâîäèòåëåé çàêîíîäàòåëüíûõ (ïðåäñòàâèòåëüíûõ) îðãàíîâ ãîñóäàðñòâåííîé âëàñòè. Ñëåäóåò îòìåòèòü, ÷òî ñ 12 ïî 14 äåêàáðÿ â Ìîñêâå ñîñòîÿëèñü çàñåäàíèÿ Ñîâåòà è åãî êîìèññèé, à òàêæå òîðæåñòâåííûå ìåðîïðèÿòèÿ, ïðèóðî÷åííûå ê 25-ëåòèþ Êîíñòèòóöèè Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè.
Îòêðûâàÿ ìåðîïðèÿòèå, ãëàâà Ñîâåòà Ôåäåðàöèè Ôåäåðàëüíîãî Ñîáðàíèÿ Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè îòìåòèëà, ÷òî îíî ïðîõîäèò â çíàìåíàòåëüíûé äåíü, êîãäà îòìå÷àåòñÿ 25-ëåòèå ïðèíÿòèÿ Îñíîâíîãî çàêîíà - Êîíñòèòóöèè ñòðàíû. "Ýòîò äîêóìåíò çàëîæèë îñíîâû ãîñóäàðñòâåííîãî óñòðîéñòâà, ãëàâíûå öåëè è íàïðàâëåíèÿ ðàçâèòèÿ ñòðàíû, ñòàë ôóíäàìåíòîì ñòðîèòåëüñòâà íîâîé Ðîññèè", - ñêàçàëà Âàëåíòèíà Ìàòâèåíêî.
Ïðåäñåäàòåëü Ãîñóäàðñòâåííîé Äóìû Ôåäåðàëüíîãî Ñîáðàíèÿ Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè Âÿ÷åñëàâ Âîëîäèí îòìåòèë, ÷òî çà ÷åòâåðòü âåêà íèæíåé ïàëàòîé áûëî âíåñåíî áîëåå 27 òûñÿ÷ çàêîíîïðîåêòîâ, íåìàëàÿ ÷àñòü - èç ðåãèîíîâ.
 õîäå ñåìèíàðà áûëè ðàññìîòðåíû âîïðîñû ðåàëèçàöèè ïðèîðèòåòíîãî ïðîåêòà "Äîñòóïíîå äîïîëíèòåëüíîå îáðàçîâàíèå äåòåé" è "Ñòðàòåãèè ðàçâèòèÿ ñåëüñêèõ òåððèòîðèé â Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè íà ïåðèîä äî 2030 ãîäà" è ò.ä. Ïî èòîãàì òðåõ äíåé îáó÷åíèÿ äåïóòàòû èç ðåãèîíîâ ïîëó÷èëè äèïëîìû è ïàìÿòíûå ìåäàëè â ÷åñòü 25-ëåòèÿ Ñîâåòà Ôåäåðàöèè ÐÔ.
Íàø êîðð.

Ïðàêòè÷åñêè âî âñåõ ïðîãðàììàõ ðåñïóáëèêà ó÷àñòâóåò. 22 ðåãèîíàëüíûõ ïàñïîðòà óæå ðàçðàáîòàíû è íàõîäÿòñÿ â ôåäåðàëüíîì ïðàâèòåëüñòâå. Äî êîíöà ãîäà ìèíèìàëüíîå êîëè÷åñòâî îñòàâøèõñÿ Ñîãëàøåíèé áóäóò ïîäïèñàíû. È ñ 2019 ãîäà ðåñïóáëèêà, ïîìèìî òîãî, ÷òî áóäåò ðåàëèçîâûâàòü ñîáñòâåííóþ êîíöåïöèþ ñîöèàëüíî-ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ, áóäåò âîâëå÷åíà â îáùåôåäåðàëüíóþ ïîâåñòêó óëó÷øåíèÿ æèçíè ãðàæäàí íàøåé ñòðàíû.
- Â 2019 ãîäó ñîñòîÿòñÿ âûáîðû Ãëàâû Êàëìûêèè. Íàìåðåíû ëè âû âûäâèãàòü ñâîþ êàíäèäàòóðó?
À. Îðëîâ: Êàê ïðàâèëî, ïðåäâûáîðíàÿ êàìïàíèÿ è äàæå ïîäãîòîâêà ê íåé îòâëåêàþò íå òîëüêî êàíäèäàòà, íî è åãî êîìàíäó îò ðåøåíèÿ òåõ ïðîáëåì è çàäà÷, êîòîðûå ñòîÿò ñåãîäíÿ. Ñêàæó îòêðîâåííî, ñåãîäíÿ ó ìåíÿ ãîëîâà áîëüøå áîëèò î òîì, êàê çàâåðøèòü óäà÷íî ãîä, âûïîëíèòü âñå îáÿçàòåëüñòâà ïåðåä æèòåëÿìè Êàëìûêèè â îñòàâøååñÿ äî Íîâîãî ãîäà âðåìÿ, óäà÷íî âîéòè â 2019 ãîä è íà÷àòü ðåàëèçàöèþ áþäæåòà íà ñëåäóþùèé ãîä, êàê ïðîéòè çèìîâêó, ïðîâåñòè âåñåííþþ ïîñåâíóþ êàìïàíèþ, çàëîæèòü îñíîâû íà áóäóùóþ çèìîâêó. Âñå ýòè òåêóùèå âîïðîñû íà ñåãîäíÿøíèé äåíü, îíè äëÿ ìåíÿ ÿâëÿþòñÿ ïðèîðèòåòíûìè. Êîãäà ÿ ãîâîðèë, ÷òî íåîáõîäèìî óäà÷íî çàâåðøèòü òåêóùèé ãîä, ÿ, ïðåæäå âñåãî, èìåë â âèäó âûïîëíåíèå âñåõ íàøèõ ñîöèàëüíûõ îáÿçàòåëüñòâ. ß çíàþ, ÷òî ó íàñ åñòü ãäå-òî íåäî÷åòû. Ïîýòîìó çà îñòàâøèåñÿ 17 äíåé äî 2019 ãîäà ìû äîëæíû, âî-ïåðâûõ, ðàññ÷èòàòüñÿ ïî âñåì äîëãàì. Ïî âñåì âûïëàòàì äëÿ âñåõ êàòåãîðèé ëüãîò. Ìû äîëæíû ïðîâåñòè ðàáîòó ïî ñîêðàùåíèþ íàøåãî ãîñóäàðñòâåííîãî äîëãà, ÷òîáû â 2019 ãîäó èìåòü âîçìîæíîñòü ïðåòåíäîâàòü íà íîâûå äîïîëíèòåëüíûå ñóáñèäèè, äîòàöèè ãîñóäàðñòâåííîé ïîääåðæêè ñî ñòîðîíû ôåäåðàëüíîãî ïðàâèòåëüñòâà. Ìû äîëæíû äî êîíöà òåêóùåãî ãîäà "ïîä÷èñòèòü âñå õâîñòû" è ñäàòü â ýêñïëóàòàöèþ îáúåêòû, êîòîðûå ìû ïëàíèðîâàëè çàâåðøèòü â 2018 ãîäó. Ýòî îáúåêòû ðåàëüíîãî ñåêòîðà ýêîíîìèêè, êîíå÷íî, ñîöèàëüíûå îáúåêòû. ß íå ïðåêðàùàþ ñâîè ïîåçäêè ïî ðåãèîíó. Òîëüêî â îñòàâøèåñÿ â ýòîì ãîäó äíè ÿ áóäó è â Öåëèííîì, è â Þñòèíñêîì ðàéîíàõ äëÿ òîãî, ÷òîáû âñòðå÷àòüñÿ ñ ëþäüìè, âèäåòü, êàê èäåò âûïîëíåíèå ðàáîò, êîòîðûå ìû íà÷àëè â 2018 ãîäó. Äî êîíöà ýòîãî ãîäà ÿ äîëæåí ñäåëàòü âñå âîçìîæíîå, ÷òîáû âûïîëíèòü îáåùàíèÿ, äàííûå íàøèì ãîðîæàíàì è æèòåëÿì ðåñïóáëèêè ïî ðåìîíòó è ðåêîíñòðóêöèè äîðîæíîãî ïîêðûòèÿ â Ýëèñòå. Óæå â íà÷àëå 2019 ãîäà ìû äîëæíû ñäåëàòü ñàìîå ãëàâíîå: ïðîðàáîòàòü ýôôåêòèâíî ïåðâûå ìåñÿöû - ÿíâàðü-ôåâðàëü. Ýòî, êàê ïðàâèëî, ñàìûå òðóäíûå ìåñÿöû íàëîãîâûõ è íåíàëîãîâûõ ïîñòóïëåíèé â áþäæåòû âñåõ óðîâíåé. Ïîýòîìó åùå ðàç ïîâòîðþñü, ÿ çäåñü íå ëóêàâëþ, âðåìåíè íà îòâëå÷åíèå ñåáÿ è ñâîåé êîìàíäû íà ïîäãîòîâêó ê âûáîðàì ó ìåíÿ íåò. ß ïî ïðèìåðó íàøåãî Ïðåçèäåíòà çàÿâëÿþ î òîì, êîãäà Íàðîäíûé Õóðàë ïðèìåò ðåøåíèå è îôèöèàëüíî îáúÿâèò ñðîêè ïðåäâûáîðíîé êàìïàíèè, âîò òîãäà ìû áóäåì äóìàòü ñ êîìàíäîé, ÷òî äåëàòü äàëüøå.
Äóìàþ, äëÿ âñåõ æèòåëåé Êàëìûêèè áîëåå âàæíî, ÷òî äåëàåò Ãëàâà ðåãèîíà è ÷òî äåëàåò åãî êîìàíäà: èëè çàíèìàåòñÿ ðàáîòîé, èëè äóìàåò î ïðåäâûáîðíîé ðàáîòå. ß äóìàþ, ÷òî äëÿ íàøèõ çåìëÿêîâ íàøà ðàáîòà - ýòî íàèáîëåå âàæíî.
Âëàäèìèð Ìàòþøêà, æèòåëü ñ. Ñîëåíîå ßøàëòèíñêîãî ðàéîíà:
- Îò èìåíè æèòåëåé ðàéîíà îáðàùàþñü ê âàì ñ ïðîñüáîé. Ó íàñ åñòü ïðîáëåìà óòèëèçàöèÿ ïàâøèõ æèâîòíûõ. Íà òåððèòîðèè ÐÌÎ íåò ñêîòîìîãèëüíèêà. Ïðîñèì âàñ ïîìî÷ü â ðåøåíèè ýòîé ïðîáëåìû.
À. Îðëîâ: Ìû çà ïîñëåäíèå ãîäû ïðîâåëè èíâåíòàðèçàöèþ âñåõ ñêîòîìîãèëüíèêîâ íà òåððèòîðèè ðåñïóáëèêè. Òå ñêîòîìîãèëüíèêè, êîòîðûå íå îòâå÷àþò ñàíèòàðíûì íîðìàì, ðåñïóáëèêàíñêîìó è ôåäåðàëüíîìó çàêîíîäàòåëüñòâàì, ìû óíè÷òîæèëè è çàêðûëè. Íî â òî æå âðåìÿ ìû âåäåì ðàáîòó ïî ñòðîèòåëüñòâó è îáóñòðîéñòâó íîâûõ ñêîòîìîãèëüíèêîâ. Åæåãîäíî ìû âûäåëÿåì íà ýòè öåëè çíà÷èòåëüíûå ñóììû. Íà áóäóùèé ãîä â áþäæåòå ðåñïóáëèêè çàïëàíèðîâàíî 10 ìëí ðóáëåé äëÿ ñòðîèòåëüñòâà íîâûõ è ðåêîíñòðóêöèè óæå èìåþùèõñÿ ñêîòîìîãèëüíèêîâ. ß âíèìàòåëüíî èçó÷ó âàø âîïðîñ è â öåëîì ïî ßøàëòèíñêîìó ðàéîíó äëÿ òîãî, ÷òîáû äàòü ñîîòâåòñòâóþùèå ïîðó÷åíèÿ ìèíèñòåðñòâó ñåëüñêîãî õîçÿéñòâà ðåñïóáëèêè, ÷òîáû â 2019 ãîäó ýòè êîíêðåòíûå öèôðû ãîñïîääåðæêè áûëè ðåàëèçîâàíû.
Ïîñòîÿííîå ïðåäñòàâèòåëüñòâî ÐÊ ïðè Ïðåçèäåíòå ÐÔ:
- Çäðàâñòâóéòå, Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷! Êàêàÿ ïîìîùü áóäåò îêàçûâàòüñÿ ðåñïóáëèêîé Ïîñòïðåäñòâó ïðè ïðîâåäåíèè íàöèîíàëüíûõ ïðàçäíèêîâ?
À. Îðëîâ: Îãðîìíûé ïðèâåò ñ ðîäèíû âñåì çåìëÿêàì íå òîëüêî â Ìîñêâå, íî è â äðóãèõ ðåãèîíàõ ñòðàíû! Ïîääåðæêà çåìëÿ÷åñòâàì, îáùåñòâåííûì îðãàíèçàöèÿì, ïðåäñòàâëÿþùèì íàøó ðåñïóáëèêó â ðàçíûõ ðåãèîíàõ, êîíå÷íî æå, áóäåò îêàçûâàòüñÿ. Ó íàñ åñòü äâà îñíîâíûõ íàøèõ ïðàçäíèêà - Çóë è Öàãàí Ñàð, êîòîðûå ìû îòìå÷àåì î÷åíü øèðîêî. Åñëè ãîâîðèòü î Öàãàí Ñàðå, ìû ïîääåðæàëè çåìëÿ÷åñòâî, âûäåëèëè ñðåäñòâà, ÷òîáû ïîìî÷ü àðåíäîâàòü çàë. Ìû ïîìîãëè â îòïðàâêå íàøèõ òâîð÷åñêèõ êîëëåêòèâîâ äëÿ òîãî, ÷òîáû íàøè çåìëÿêè ìîãëè â î÷åðåäíîé ðàç âîî÷èþ óâèäåòü íàøèõ àðòèñòîâ. Òî æå ñàìîå áûëî íà ïðîøåäøåì ïðàçäíèêå Çóë, êîòîðûé ïðîøåë â Ìîñêâå î÷åíü øèðîêî. Ïîëüçóÿñü ñëó÷àåì, õî÷ó ïîáëàãîäàðèòü ðåáÿò, êîòîðûå ïðèíèìàëè ó÷àñòèå â ïðîâåäåíèè ïðàçäíèêà. Íà Çóë ìû îòïðàâëÿëè íåñêîëüêî íàøèõ èçâåñòíûõ õóäîæåñòâåííûõ êîëëåêòèâîâ, êîòîðûå ïðèíèìàëè ó÷àñòèå â ïðàçäíîâàíèè Çóë íà òåððèòîðèè Ìîñêâû. Áåçóñëîâíî, òàêóþ æå ïîääåðæêó ìû áóäåì îêàçûâàòü è íà áóäóùèé ãîä.
Íî â ñâÿçè ñ ýòèì õîòåë áû îáðàòèòüñÿ ê âàì, ÷òîáû âû ïðîÿâëÿëè áîëüøå àêòèâíîñòè, êàñàþùåéñÿ ïîëó÷åíèÿ ãðàíòîâ, êîòîðûå ìû ñåãîäíÿ ðàçûãðûâàåì ó ñåáÿ â ðåãèîíå äëÿ ïðîâåäåíèÿ çíà÷èìûõ êóëüòóðíî-ìàññîâûõ ìåðîïðèÿòèé êàê â Êàëìûêèè, òàê è çà åå ïðåäåëàìè.  òåêóùåì ãîäó íàøà îáùåñòâåííàÿ îðãàíèçàöèÿ "Îáùåñòâî áóääèñòîâ ðåñïóáëèêè", â ÷àñòíîñòè, õðàì "Çîëîòàÿ îáèòåëü Áóääû Øàêüÿìóíè", ó÷àñòâóÿ â êîíêóðñå, ïîáåäèëè è ïîëó÷èëè 1,5 ìëí ðóáëåé. Ýëèñòèíñêàÿ è Êàëìûöêàÿ åïàðõèÿ òîæå ó÷àñòâîâàëà â òàêîì æå êîíêóðñå è ïîëó÷èëà ãðàíò. È ÿ õîòåë áû òàêæå óâèäåòü áîëüøå âàøåé àêòèâíîñòè â äðóãèõ ïðîãðàììàõ, â äðóãèõ êîíêóðñàõ äëÿ òîãî, ÷òîáû è "Äæóíãàðèÿ", è äðóãèå îáùåñòâåííûå îðãàíèçàöèè, íàõîäÿñü çà ïðåäåëàìè Êàëìûêèè, óæå ñåãîäíÿ ñâåðñòûâàëè ñâîè ïëàíû íà áóäóùèé ãîä, ñîçäàâàëè ïðîåêòû, êîòîðûå áûëè áû èíòåðåñíû íå òîëüêî äëÿ æèòåëåé, ïðîæèâàþùèõ çà ïðåäåëàìè Êàëìûêèè, íî è äëÿ íàõîäÿùèõñÿ çäåñü, â ðåñïóáëèêå.
Äèðåêòîð Ñàäîâñêîé ñðåäíåé øêîëû ¹2 Ãàëèíà Öûìáàëîâà:
- Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷, ïëàíèðóåòñÿ ëè â áëèæàéøåå âðåìÿ ñòðîèòåëüñòâî æèëüÿ äëÿ ñåëüñêèõ ó÷èòåëåé?
À. Îðëîâ: Çäðàâñòâóéòå, Ãàëèíà Âèêòîðîâíà! Î÷åíü ðàä âèäåòü âàñ. Ñêàæó îòêðîâåííî, ÷òî ïðÿìîé ãîñóäàðñòâåííîé è ðåñïóáëèêàíñêîé ïðîãðàììû ïî ñòðîèòåëüñòâó æèëüÿ äëÿ ó÷èòåëåé â ñåëüñêîé ìåñòíîñòè, äà è âîîáùå äëÿ ïåäàãîãîâ ó íàñ íåò. Íå äîñòàåò ñèë è ñåðüåçíîé ôèíàíñîâîé âîçìîæíîñòè. Íî ýòî íå çíà÷èò, ÷òî ìû íà ýòó òåìó ìàõíóëè ðóêîé è çàáûëè. Íî ïðèâåäó ïðèìåð.  íåêîòîðûõ ðàéîíàõ íàøåé ðåñïóáëèêè , ê ñîæàëåíèþ, ÿ íå ïîìíþ, êàñàåòñÿ ëè ýòî Ñàðïèíñêîãî ðàéîíà, âûäåëÿþòñÿ ó÷àñòêè çåìåëü äëÿ ñòðîèòåëüñòâà è âåäåíèÿ ïîäñîáíîãî õîçÿéñòâà äëÿ ñåëüñêèõ ïåäàãîãîâ. Ìíå êàæåòñÿ, ÷òî ðóêîâîäñòâî ðàéîíà, à Íèêîëàé Ëèäæèåâè÷ (Î÷èðîâ - ðåä.) ÿ, äóìàþ, íàñ ñëóøàåò, è îí âîçüìåò ñåáå ýòîò âîïðîñ íà çàìåòêó. Ìíîãèå ðàéîíû Êàëìûêèè ýòèì çàíèìàþòñÿ.
×òî êàñàåòñÿ ïîääåðæêè è ñòðîèòåëüñòâà æèëüÿ â öåëîì, òî õî÷ó ñêàçàòü, ÷òî â Ýëèñòå êîîïåðàòèâàì, êîòîðûå áóäóò ñòðîèòü äâà ìíîãîêâàðòèðíûõ äîìà íà 75 êâàðòèð, ìû îêàçûâàåì ñåðüåçíóþ ïîääåðæêó. Ýòî - áåñïëàòíîå âûäåëåíèå çåìåëüíîãî ó÷àñòêà, à òàêæå ïîäêëþ÷åíèå êî âñåì èíôðàñòðóêòóðíûì ìàãèñòðàëÿì. Áåçóñëîâíî, ìû îêàæåì ïîääåðæêó è â ðàçðàáîòêå ïðîåêòíî-ñìåòíîé äîêóìåíòàöèè. Äóìàþ, ýòó õîðîøóþ ïðàêòèêó, êîòîðàÿ ýôôåêòèâíî ïðîÿâèëà ñåáÿ â Ýëèñòå, íàäî ïåðåíîñèòü è íà ñåëà.  ýòîé ÷àñòè ìû ñðåäñòâàìè è âîçìîæíîñòÿìè ðàñïîëàãàåì. È â íàøèõ ðàéîíàõ íåîáõîäèìî áûëî áû ïîääåðæàòü ýòó ïðàêòèêó.
Ïðåäñåäàòåëü Ïðèþòíåíñêîãî Ñîâåòà âåòåðàíîâ, æèòåëü ñ. Ïðèþòíîå, óë.Ãîðîäîâèêîâà Èâàí Ìèõàéëîâè÷ Øàïîøíèêîâ:
- Óâàæàåìûé Àëåêñåé Ìàðàòîâèè÷! Æèòåëè óëèöû Ãîðîäîâèêîâà ñåëà Ïðèþòíîå îáðàùàþòñÿ ê âàì ñ ïðîñüáîé âûäåëèòü â 2019 ãîäó èç Äîðîæíîãî ôîíäà ðåñïóáëèêè äîïîëíèòåëüíî 16 ìëí ðóáëåé íà ðåìîíò àâòîäîðîãè ïî íàøåé óëèöå, àñôàëüòíîå ïîêðûòèå êîòîðîé óæå ïîëíîñòüþ ðàçðóøåíî.
À. Îðëîâ: Ìû åæåãîäíî äîïîëíèòåëüíî ïîìîãàåì ðàéîííûì ìóíèöèïàëüíûì äîðîæíûì ôîíäàì. Òîëüêî íà áóäóùèé ãîä çàëîæèëè â áþäæåò ïîêà 130 ìëí ðóáëåé. Âàø ìóíèöèïàëüíûé äîðîæíûé ôîíä òàêæå ðàñïîëàãàåò äîñòàòî÷íûìè ñðåäñòâàìè. Ó ìåíÿ åñòü âñòðå÷íîå ïðåäëîæåíèå, â äàííîì ñëó÷àå ê Èâàíó Âàñèëüåâè÷ó Êðàâ÷åíêî, êîòîðûé òîæå, íàâåðíîå, íàñ ñëûøèò. Ðàçáèòü ýòó ïðîãðàììó íà äâà ãîäà, è â áóäóùåì ãîäó èç ðàéîííîãî ìóíèöèïàëüíîãî äîðîæíîãî ôîíäà, èç ñðåäñòâ, êîòîðûå óæå ïðåäóñìîòðåíû íà Ïðèþòíåíñêèé ðàéîí, à ýòî, åñëè ÿ íå îøèáàþñü, îêîëî 10 ìëí ðóáëåé, âû ãîòîâû ðàññìîòðåòü åùå äîïîëíèòåëüíî íåêóþ ñóììó ïî 2019 ãîäó è íà÷àòü ðåêîíñòðóêöèþ óëèöû Ãîðîäîâèêîâà. Ïðè÷åì íà÷àòü åå êîìïëåêñíî, òàê, êàê ìû äåëàåì ýòî ñåé÷àñ. È ýòà ðàáîòà âåäåòñÿ â ðàìêàõ ôåäåðàëüíîé ïðîãðàììû "Áåçîïàñíûå äîðîãè". Äðóãèìè ñëîâàìè, íå ïðîñòî äîðîæíîå ïîëîòíî, à åùå äîëæíû áûòü òðîòóàðû, ëèâíåâûå ñòîêè, óëè÷íîå îñâåùåíèå.  ýòîì êëþ÷å ãîòîâ ðàññìàòðèâàòü ïðåäëîæåíèÿ. Èâàí Âàñèëüåâè÷, ïîæàëóéñòà, çàéäèòå êî ìíå â áëèæàéøåå âðåìÿ è áóäåì ðåøàòü ýòó ïðîáëåìó.
Åêàòåðèíà Äåäþêèíà, ïîñ. Áîëüøîé Öàðûí:
- Ó íàñ î÷åíü âûñîêèå òàðèôû çà óòèëèçàöèþ òâåðäûõ áûòîâûõ îòõîäîâ. Íåëüçÿ ëè èõ óìåíüøèòü?
À. Îðëîâ: Ñóòü ïðîáëåìû âîò â ÷åì. Ñåãîäíÿ ïî âñåé ñòðàíå íà ôåäåðàëüíîì óðîâíå ðåàëèçóåòñÿ íàöèîíàëüíûé ïðîåêò ïî ýêîëîãèè ïî óòèëèçàöèè òâåðäûõ áûòîâûõ îòõîäîâ (ÒÁÎ). È ïî âñåé ñòðàíå èçáðàí ïðèíöèï ðåãèîíàëüíûõ òåððèòîðèàëüíûõ îïåðàòîðîâ, êîòîðûå çàíèìàþòñÿ âûâîçîì ÒÁÎ. Ó íàñ â Êàëìûêèè ýòèì çàíèìàåòñÿ ðåãèîíàëüíûé îïåðàòîð ÑïåöÀÒÕ. Ìû äîëãîå âðåìÿ ðàáîòàëè ñ íèìè è ðàáîòàåì. Íà ñåãîäíÿ ó íàñ â ðåñïóáëèêå îäèí-åäèíñòâåííûé ïîëèãîí è ñîðòèðîâî÷íûé öåõ. Ýòî â ïðèãîðîäå Ýëèñòû. Âñå îñòàëüíûå ïóíêòû òàê íàçûâàåìîãî âðåìåííîãî õðàíåíèÿ íàõîäÿòñÿ â ñåëüñêîé ìåñòíîñòè. Ïî íàøåìó ñîãëàøåíèþ, êîòîðîå ìû çàêëþ÷èëè ñ ðåãèîíàëüíûì îïåðàòîðîì, îíè îáÿçàíû ïðèîáðåñòè ñîîòâåòñòâóþùóþ òåõíèêó â äîñòàòî÷íîì êîëè÷åñòâå, îáåñïå÷èòü ïóíêòû âðåìåííîãî õðàíåíèÿ ÒÁÎ íà òåððèòîðèÿõ ñåëüñêîé ìåñòíîñòè, è, êîíå÷íî, îáÿçàíû âûâåçòè èõ íà ïóíêòû ïåðåðàáîòêè.  äàííîì ñëó÷àå, â ïðèãîðîä Ýëèñòû. Ê ñîæàëåíèþ, íà ñåãîäíÿøíèé äåíü ìîæíî êîíñòàòèðîâàòü òîëüêî îäèí ôàêò, ÷òî ðåñïóáëèêà ó íàñ îãðîìíàÿ. Ðàññòîÿíèÿ ìåæäó íàñåëåííûìè ïóíêòàìè áîëüøèå. Äîðîãè îñòàâëÿþò æåëàòü ëó÷øåãî, îñîáåííî ìóíèöèïàëüíûå. Ðàâíîóäàëåííîñòü ñåë ó íàñ ïðåâûøàåò îáùåðîññèéñêóþ â äâà ðàçà. Íî äåâàòüñÿ íàì íåêóäà. Ïðîáëåìà, åùå ðàç ïîâòîðþñü, íîñèò ôåäåðàëüíûé õàðàêòåð. Òàê, íà ñåãîäíÿøíèé äåíü îáîçíà÷åíà ñòðàòåãèÿ óòèëèçàöèè è ïåðåðàáîòêà ÒÁÎ. Äà, åäèíûé òàðèô - âûñîê, îñîáåííî äëÿ ñåëüñêîé ìåñòíîñòè, äëÿ ñåë, ãäå â÷åðà îí ôàêòè÷åñêè è ïðàêòè÷åñêè íå ñóùåñòâîâàë íèêîãäà. Ïðîñòî ëþäè íå ïðåäñòàâëÿëè ñåáå, ÷òî çà âûâîç ìóñîðà íàäî ïëàòèòü. Íî ýòèì âîïðîñîì çàíèìàòüñÿ íóæíî, åñëè õîòèì ñîõðàíèòü íàøó ïðèðîäó è, â êîíöå êîíöîâ, æèòü â ÷èñòîòå è ïîðÿäêå.
Íî åñëè ðàñõîäû íà ÆÊÓ òîãî èëè èíîãî äîìà, êâàðòèðû ïðåâûøàþò 20%, ìû áóäåì ñóáñèäèðîâàòü. Ñåãîäíÿ ìíîþ äàíî ïîðó÷åíèå ïðàâèòåëüñòâó ðàçðàáàòûâàòü ýòó ïðîãðàììó íå òîëüêî äëÿ ëüãîòíîé êàòåãîðèè ãðàæäàí, ìàëîèìóùèõ, íî è äëÿ íåêîòîðûõ êàòåãîðèé ãðàæäàí, êîòîðûå è íå âõîäÿò â ýòè êàòåãîðèè. Ìû îáÿçàòåëüíî áóäåì îêàçûâàòü òó ïîñèëüíóþ ïîìîùü ýòèì ãðàæäàíàì äëÿ âûâîçà ìóñîðà, îñîáåííî æèòåëÿì ñåëüñêîé ìåñòíîñòè.
 öåëîì ïî ñòðàíå åäèíûé òàðèô âî ìíîãèõ ðåãèîíàõ ïðåâûøàåò ñòî ðóáëåé. Ó íàñ ïðèíÿò áîëåå-ìåíåå ïðèåìëåìûé âàðèàíò.
Äèðåêòîð Ïëîäîâèòåíñêîé ñðåäíåé øêîëû Ìàëîäåðáåòîâñêîãî ðàéîíà Åëåíà Äæàëêóåâà:
- Äîáðûé äåíü, Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷! Ó íàñ ïðîáëåìà ñ àâòîòðàíñïîðòîì. Ñåëî íàõîäèòñÿ â 45 êì îò ðàéöåíòðà. È çà÷àñòóþ ïðèõîäèòñÿ äîñòàâëÿòü òóäà äåòåé íà ïîïóòíûõ ìàøèíàõ, íàíèìàòü ÷àñòíûé òðàíñïîðò. Âîçìîæíî ëè ïðèîáðåòåíèå àâòîáóñà äëÿ íàøåé øêîëû?
À. Îðëîâ: ß íå ïîíèìàþ, ïî÷åìó ïðîôèëüíîå ìèíèñòåðñòâî íå äîâåëî äî âàñ èíôîðìàöèþ. Âû ñòîèòå â ïëàíàõ. È óæå â áóäóùåì ãîäó âû ïîëó÷èòå íîâûé øêîëüíûé àâòîáóñ.
Åëåíà Áàäìàåâà, ã. Ýëèñòà:
- Ó ìåíÿ âîïðîñ ïî îñâåùåíèþ óëèöû Ýñàìáàåâà. Íà äàííûé ìîìåíò óëèöà íå îñâåùàåòñÿ. Ïðîñèì âàñ ïîìî÷ü ðåøèòü ýòîò âîïðîñ.
À. Îðëîâ: Âû çíàåòå òó ìàñøòàáíóþ ðàáîòó, êîòîðóþ ìû íà÷àëè íåêîòîðîå âðåìÿ íàçàä â öåëîì ïî Ýëèñòå. Òàê âîò, åñëè ÿ íå îøèáàþñü, óëèöà Ýñàìáàåâà ñòîèò â ïëàíàõ ðåêîíñòðóêöèè. Ïðè÷åì ýòî áóäåò îáåñïå÷åíèå íå òîëüêî óëè÷íîãî îñâåùåíèÿ, íî è ðåêîíñòðóêöèÿ äîðîæíîãî ïîëîòíà, îáóñòðîéñòâî ïðèëåãàþùèõ òåððèòîðèé, ñòðîèòåëüñòâî òðîòóàðîâ, â òîì ÷èñëå è óëè÷íîå îñâåùåíèå. Íî âðåìåííóþ ìåðó, ÿ äóìàþ, ãëàâà àäìèíèñòðàöèè Ýëèñòû Îêîí Âàëåðüåâè÷ Íîõàøêèåâ, êîòîðûé íàñ ñëûøèò, âàì îêàæåò. Îêîí Âàëåðüåâè÷, ïðîøó âàñ, êàê âðåìåííóþ ìåðó, ðåøèòü âîïðîñ ñ óëè÷íûì îñâåùåíèåì óëèöû Ýñàìáàåâà. Íî õî÷ó ñêàçàòü âàì, Åëåíà Íèêîëàåâíà, ÷òî íà áóäóùèé ãîä ó âàñ âñÿ óëèöà áóäåò ðåêîíñòðóèðîâàíà.
Åâäîêèÿ Åñèíîâà, ï. Àðòåçèàí:
-  íàøåì ïîñåëêå, ãäå ïðîæèâàþò áîëåå òðåõ òûñÿ÷ ÷åëîâåê, íåò îáùåñòâåííîãî òðàíñïîðòíîãî ñîîáùåíèÿ Àðòåçèàí-Êîìñîìîëüñêèé-Ýëèñòà. Ïîìîãèòå, ïîæàëóéñòà, çàïóñòèòü ýòîò ðåéñ.
À. Îðëîâ: Ñïàñèáî âàì, Åâäîêèÿ Áåìáååâíà! Âîïðîñ, êîòîðûé âû ïîäíÿëè, ê ñîæàëåíèþ, íàâåðíÿêà íà ÿçûêå ó ìíîãèõ ñåëÿí Êàëìûêèè. Ìû ïðîâåëè ýêñïåðòíîå èññëåäîâàíèå äàííîé ñèòóàöèè. Ïðèíöèï ñåãîäíÿ ñëåäóþùèé. Ìû îáúÿâëÿåì îòêðûòûå êîíêóðñû äëÿ ïðåäïðèíèìàòåëåé, ÷òîáû îíè ó÷àñòâîâàëè â íèõ, îáñëóæèâàëè óñëóãàìè àâòîïåðåâîçîê íàñåëåííûå ïóíêòû ðåñïóáëèêè. Íî, êàê ïðàâèëî, àíàëèç ïîêàçûâàåò, ÷òî çàãðóæåííîñòü ïîäîáíîãî ðîäà òðàíñïîðòà íå ïðèâëåêàåò. Ýòî â ëó÷øåì ñëó÷àå.

(Ïðîäîëæåíèå. Íà÷àëî íà 1 ñòð.)

13 äåêàáðÿ ñîñòîÿëàñü ÷åòâåðòàÿ "Ïðÿìàÿ ëèíèÿ" Ãëàâû Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ Àëåêñåÿ Îðëîâà â ðàìêàõ ñïåöïðîåêòà èíòåðíåò-ãàçåòû "Ñòåïíûå âåñòè" ("Òååãèí çÿíã") "Ãëàâà îíëàéí".  ðåæèìå âèäåîêîíôåðåíöèè Àëåêñåé Îðëîâ, íàõîäÿñü íà ñâîåì ðàáî÷åì ìåñòå, îòâå÷àë íà âîïðîñû æèòåëåé ðåñïóáëèêè.
Ïðåæäå ÷åì ïðèñòóïèòü ê îòâåòàì, Àëåêñåé Îðëîâ ñêàçàë: " íà÷àëå õî÷ó ïîïðèâåòñòâîâàòü âñåõ æèòåëåé ðåñïóáëèêè! Ñåãîäíÿ ìû ïðîâîäèì î÷åðåäíóþ "Ïðÿìóþ ëèíèþ". Êàê ïîêàçàëà ïðàêòèêà, ïîäîáíàÿ ôîðìà îáùåíèÿ - íàèáîëåå ýôôåêòèâíûé ñïîñîá ðàáîòû âëàñòè ñ ëþäüìè, ïîìèìî, êîíå÷íî, æèâîãî îáùåíèÿ ñ íàñåëåíèåì. È ðóêîâîäñòâî ðåñïóáëèêè ìíîãî åçäèò ïî ðàéîíàì Êàëìûêèè, âñòðå÷àåòñÿ ñ æèòåëÿìè ðåãèîíà, îáùàåòñÿ ñ íèìè. Íî îíëàéí-îáùåíèå ïîçâîëÿåò îõâàòèòü áîëüøåå êîëè÷åñòâî ëþäåé, ïðèíèìàþùèõ ó÷àñòèå â îáñóæäåíèè ðàçëè÷íûõ ïðîáëåì.
Âåëà âèäåîêîíôåðåíöèþ ãëàâíûé ðåäàêòîð èíòåðíåò-ãàçåòû "Ñòåïíûå âåñòè" ("Òååãèí çÿíã") Íàìäæèë Óìèðàëèåâà. Îíà ñîîáùèëà, ÷òî íà "Ïðÿìîé ëèíèè" ðàáîòàåò 51 òî÷êà ïîäêëþ÷åíèé. Âèäåîòðàíñëÿöèÿ ìåðîïðèÿòèÿ âåäåòñÿ íà ñàéòàõ Ãëàâû ÐÊ, èíòåðíåò-èçäàíèÿ, â ñîöèàëüíûõ ñåòÿõ èçäàíèÿ è ïî ìåñòíîìó òåëåêàíàëó "Õàìäàí". Íà òåêóùóþ "Ïðÿìóþ ëèíèþ" ïîñòóïèëî 104 îáðàùåíèÿ. Íà âñå âîïðîñû àäìèíèñòðàöèÿ Ãëàâû ÐÊ äàåò ïèñüìåííûå îòâåòû, çàÿâèëà Íàìäæèë Óìèðàëèåâà è íà ïðàâàõ âåäóùåé çàäàëà ïåðâûå âîïðîñû.
- 28 äåêàáðÿ Êàëìûêèÿ îòìå÷àåò ñêîðáíóþ äàòó - 75-ëåòèå íàñèëüñòâåííîé äåïîðòàöèè êàëìûöêîãî íàðîäà â Ñèáèðü è äðóãèå ñóðîâûå âîñòî÷íûå ðåãèîíû ñòðàíû. ×òî âàì çàïîìíèëîñü èç ðàññêàçîâ âàøåé ñåìüè?
À. Îðëîâ: Äåéñòâèòåëüíî, ïðèáëèæàåòñÿ ñêîðáíàÿ äàòà ñî äíÿ íåñïðàâåäëèâîé äåïîðòàöèè êàëìûöêîãî íàðîäà. Ýòî áûëà íàñòîÿùàÿ òðàãåäèÿ â èñòîðèè íàðîäà. È åñëè ãîâîðèòü î òîì, ÷òî ÿ ñëûøàë îò ñâîèõ ðîäèòåëåé, áàáóøåê, òî ìíå áîëåå âñåãî âðåçàëîñü â ïàìÿòü, êàê âî âðåìÿ òðóäíîãî è äîëãîãî ïóòè â Ñèáèðü â âàãîíàõ äëÿ ïåðåâîçêè ñêîòà, áàáóøêà ñîáîé çàêðûâàëà ýòè ùåëè, ÷òîáû, ïî êðàéíåé ìåðå, ñîõðàíèòü òåïëî äëÿ ñâîèõ äåòåé. À åùå èç òîãî, ÷òî çàïîìíèë: îòíîøåíèå ìîèõ ðîäèòåëåé è áàáóøåê ê ðóññêèì ëþäÿì, ñèáèðÿêàì, êîòîðûå ïðèíÿëè òîãäà êàëìûêîâ. À êàëìûêîâ òîãäà ðàññåëÿëè â äîìà ñèáèðÿêîâ èëè â áàðàêè. Íåñìîòðÿ íà åäèíè÷íûå ñëó÷àè, â öåëîì îíè ïðèíÿëè êàëìûêîâ ñ äóøåâíîé òåïëîòîé, îòêðûòûì ñåðäöåì. È ìíîãèå, îòðûâàÿ îò ñâîåãî ñåìåéíîãî ñêóäíîãî ðàöèîíà êóñîê õëåáà, äåëèëèñü èì ñ ññûëüíûìè. ß ýòî òîæå çàïîìíèë. È òàêèõ ðàññêàçîâ â ìîåé ïàìÿòè î÷åíü ìíîãî.
- ×ëåíû îáùåñòâåííîé îðãàíèçàöèè “Àéìàê” èç Ñåâåðíîé Èðëàíäèè ñîîáùèëè, ÷òî îíè íàøëè ìîãèëó êíÿçÿ Òþìåíÿ Ñåðåá-Äæàáà Áàòèêîâè÷à â Áîëãàðèè! ×òî ðóêîâîäñòâî ðåñïóáëèêè íàìåðåíî ïðåäïðèíÿòü â ñâÿçè ñ ýòèì?
À.Îðëîâ: ß óâèäåë â ñîöèàëüíûõ ñåòÿõ ôîòîãðàôèþ ïîëóðàçðóøåííîãî ïàìÿòíîãî ìîíóìåíòà è âèäåë èõ îáðàùåíèå. È ìíîþ áûëî äàíî ïîðó÷åíèå ìèíèñòåðñòâó êóëüòóðû è òóðèçìà ðåñïóáëèêè íåìåäëåííî âêëþ÷èòüñÿ â ýòó ðàáîòó äëÿ òîãî, ÷òîáû ñäåëàòü âñå íåîáõîäèìîå, âî-ïåðâûõ, âîññòàíîâèòü ýòîò ïàìÿòíèê, è, êîíå÷íî, ñ ïîìîùüþ íàøèõ çåìëÿêîâ, íàõîäÿùèõñÿ çà ðóáåæîì, ïî çàâåðøåíèè ýòèõ ðàáîò ïðîâåñòè êàêîå-òî çíà÷èìîå ìåðîïðèÿòèå ñ âûåçäîì íàøåé äåëåãàöèè ê íàøèì çåìëÿêàì, ÷òîáû ïî÷òèòü ïàìÿòü ëè÷íîñòè îáùåðîññèéñêîé êóëüòóðû, íàøåãî âåëèêîãî ïðåäêà.
- Ðàçðàáîòàíà Êîíöåïöèÿ ñîöèàëüíî-ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ Êàëìûêèè äî 2030 ãîäà. Åñëè êðàòêî, òî êàêóþ ðàáîòó íàäî ïðîâåñòè äëÿ åå îñóùåñòâëåíèÿ?
À. Îðëîâ: Äà, äåéñòâèòåëüíî, ñåãîäíÿ ïîäõîäèò ê çàâåðøåíèþ ðàçðàáîòêà Êîíöåïöèè è ñòðàòåãèè. Ýòèì çàíèìàåòñÿ, â ïåðâóþ î÷åðåäü, ïðàâèòåëüñòâî ðåñïóáëèêè, â ÷àñòíîñòè, ìèíèñòåðñòâî ýêîíîìèêè ðåãèîíà. Îãðîìíóþ ðàáîòó âåäåò òàêæå íàø îïîðíûé âóç ñòðàíû, Êàëìûöêèé ãîñóäàðñòâåííûé óíèâåðñèòåò. Åñëè ãîâîðèòü êîðîòêî è ïî îñíîâíûì íàïðàâëåíèÿì, ìû, â ïåðâóþ î÷åðåäü, çàêëàäûâàåì Ñòðàòåãèþ ðàçâèòèÿ íàøåãî ðåàëüíîãî ñåêòîðà ýêîíîìèêè. Ýòî - ñåëüñêîå õîçÿéñòâî, æèâîòíîâîäñòâî. Ïîýòîìó ìû ïðîäîëæèì ðàáîòó, êîòîðóþ êîãäà-òî íà÷àëè. ß èìåþ â âèäó ñòðîèòåëüñòâî îòêîðìî÷íûõ ïëîùàäîê, îòêîðìî÷íûõ êîìïëåêñîâ. Ïðîäîëæèì ðàáîòó ïî âîññòàíîâëåíèþ ïåðåðàáàòûâàþùåé îòðàñëè ÀÏÊ. È ñåãîäíÿ óæå ìîæíî ãîâîðèòü, ÷òî òå ïðåäïðèÿòèÿ, êîòîðûå íà÷èíàëè ðàáîòàòü ïðîñòî êàê óáîéíûå öåõà, ñåé÷àñ óæå ïðîèçâîäÿò ãîòîâóþ ïðîäóêöèþ, âïëîòü äî òîãî, ÷òî îíè óæå âûïóñêàþò íå òîëüêî êîëáàñû, íî è êîíñåðâû. Êðîìå òîãî, ìû õîòèì ãîñóäàðñòâåííóþ ïîääåðæêó ÊÔÕ, ËÏÕ è äðóãèõ ñåëüñêîõîçÿéñòâåííûõ ïðåäïðèÿòèé óâåëè÷èòü â ðàçû. È åñëè äî ñåãîäíÿøíåãî äíÿ ñóáñèäèðîâàëè äî 4-õ ñ ëèøíèì òûñÿ÷ ðóáëåé íà ãîëîâó, òî â 2019 ãîäó óâåëè÷èì ýòó ïîääåðæêó ïðàêòè÷åñêè âäâîå. Ýòî îêîëî 9 òûñÿ÷ ðóáëåé íà ãîëîâó, åñëè áóäóò ñòîÿòü íà ó÷åòå â Ìèíñåëüõîçå ðåñïóáëèêè è áóäóò ïðîõîäèòü ïî êàòåãîðèè êàê îòêîðìî÷íîå õîçÿéñòâî. Âñå ýòè ñòèìóëû óæå ïðèâåëè ê ñåðüåçíûì ðåçóëüòàòàì. Ìû òàêæå ïðîäîëæèì ðàáîòó ïî ñîçäàíèþ ïðîìûøëåííîé èíòåíñèâíîé ñèñòåìû êîðìîïðîèçâîäñòâà. Âû ïîìíèòå, ìû îêàçàëè ãîñóäàðñòâåííóþ ïîääåðæêó ôåðìåðàì â ïðèîáðåòåíèè îðîñèòåëüíîé ñèñòåìû, ìàøèí. Íà÷èíàëè ýòó ðàáîòó 50Õ50. Ñåãîäíÿ ìû äîâåëè ýòó ãîñïîääåðæêó â ïðåäåëàõ 70Õ30. Ìû èç ãîäà â ãîä óâåëè÷èâàåì ñðåäñòâà, êîòîðûå ïðåäóñìàòðèâàåì è â ðåñïóáëèêàíñêîì áþäæåòå, â ÷àñòè ôåäåðàëüíîé ãîñïîääåðæêè. Îíà òîæå áóäåò ïðîäîëæàòüñÿ è óâåëè÷èâàòüñÿ.
 íàñòîÿùåå âðåìÿ ìû êîìïåíñèðóåì ðàñõîäû íà ýëåêòðîýíåðãèþ äî 50% èç ðåñïóáëèêàíñêîãî áþäæåòà. Ìû ïëàíèðóåì ñðåäñòâà , è ýòî óæå çàëîæåíî â áþäæåòå 2019 ãîäà, íà ïðèîáðåòåíèå àâòîíîìíûõ àëüòåðíàòèâíûõ èñòî÷íèêîâ ýíåðãîïèòàíèÿ äëÿ íàøåãî ìàëîãî è ñðåäíåãî ïðåäïðèíèìàòåëüñòâà, â òîì ÷èñëå è â ÀÏÊ, ïåðåðàáàòûâàþùåé îòðàñëè. Òàêèõ íàïðàâëåíèé î÷åíü ìíîãî.
×òî êàñàåòñÿ ñîöèàëüíîãî ðàçâèòèÿ ðåãèîíà, òî çàêëàäûâàåì áåñïðåöåäåíòíûå öèôðû â áþäæåò 2019 ãîäà è â ïåðñïåêòèâå íà òðåõëåòêó âñåãî ñîöèàëüíîãî áëîêà. Ýòî ïîääåðæêà ìàëîèìóùèõ è ëüãîòíûõ ñëîåâ íàñåëåíèÿ, ðåêîíñòðóêöèÿ è ðåìîíò ñåëüñêèõ Äîìîâ êóëüòóðû, ñïîðòèâíûõ ñîîðóæåíèé, äåòñêèõ ó÷ðåæäåíèé äîïîëíèòåëüíîãî îáðàçîâàíèÿ, ÿ óæå íå ãîâîðþ îá îáðàçîâàíèè â öåëîì. Åñëè êîðîòêî, ýòî äâà îñíîâíûõ íàïðàâëåíèÿ Ñòðàòåãèè: ñåëüñêîå õîçÿéñòâî - ðåàëüíûé ñåêòîð ýêîíîìèêè è, êîíå÷íî, ñîöèàëüíàÿ ñôåðà. Êîíå÷íî, íàì â ýòîì îêàæåò ïîääåðæêó òà ïðîãðàììà, êîòîðàÿ áûëà çàëîæåíà â ìàéñêîì Óêàçå Ïðåçèäåíòà Ðîññèè, è íà îñíîâàíèè êîòîðîé ñåãîäíÿ ðàçðàáîòàíû 12 ïðèîðèòåòíûõ íàöèîíàëüíûõ ïðîãðàìì.

- Ýí ê´ðñò³ ºàçð äååð ò´ðš ºàðàä, îëíà õîðìàä áàãòš, áè÷êí áîëâ ÷èãí ê¢ö³ìšä ê¢ðñíäì ìèíè ýê-ýöêèí, Àíàòîëèé áîëí Ëþáîâü Ó÷àåâèõí³, à÷-òóñ á³³í³. Ìèíè áè÷êíäê öàã õ´âò³, áàéðòà áèë³, ýê-ýöêì íàìàã àëüõí äååð³í á³ðš ´ê³ðëš, òààëš ´ñêâ. Òåð öàãèã òîäëõäàí áè éèð äóðòàâ. Áè÷êíä³í áè ýê³í ê´äëìø³ñí èðõèíü ê¢ë³š, ààøõèíü ¢çõë³ðí ´ìí³ñíü 㢢š òîñäã áèë³â. Ýöêò³º³í õàìäàí ì´ðí³ óðëäàíä îäš õóðäí àðíçëìóäûã õ³ë³š, îëí ³ìòí³ í³³ðò îðëöäã á³³ñ³í îäà ÷èãí òîäëíàâ. Ýê-ýöêì íàíä ÷èê ñóðºìš ´ãâ, ýäí ìèíè ò¢ð¢í ñåëâã÷ áîëí èöëò³ ò¢øã áîëíà, òåð ò´ë³ä ÿìàðàí ÷èãí ò´ð ó÷ðâ ÷èãí õàìãèí ò¢ð¢íä ýäí³ ñ¢â-ñåëâã àâõàð ç¢òêí³â. Áè÷êíä³í áè àðòèñò áîëíàâ ãèš ñàíäã áèë³â. Áîëâ øêîëàí ò´ãñ³ñí³ õ´´í ôèíàíñèí àêàäåìüä îðâ. Êåëõä, Õ.Êîñèåâèí íåðò³ ãèìíàçüä ã¢í ìåäðë àâñí ò´ë³ä³í äååä ñóðºóëüä ñóðõä ê¢íä áîëñí óãà, - ãèš Ãåðë êåëâ.
Ê¢¢í³ çàœ, àâã-á³ðö áè÷êíäê öàãòíü ìåäãäí³ ãèš êåëäãíü õàðà áèø. Øóëóí-øóäðìã, ÷àœº, êåðñ¢ óõàòà Ãåðë ꢢêí 5-÷ êëàññò ñóð÷àºàä, êàðàòý-äî øîòîêàí ñåêöä îðñíü ýí¢í³ àðº-÷èäëèíü äåëãð¢ëâ. Íåðò³ òðåíåð Âèòàëèé Ñêëÿðîâèí ÷àäìã ºàðäâðò ꢢêí èê ê¢ö³ìšä ê¢ð³ä, ê¢ðœ á¢ñò³ áîëàä, Õàëüìãèí ÷åìïèîíêèí íåð 碢ñìí. Ñïîðò ýí¢í³ šèðºëä îí÷òà îðì ýçëš, öîãö-ìàõìóäàí áàòðóëëºíä òóñëñí äååð³í îëí ç¢ñí ê¢÷ð-ê¢íäèã äèèëõä, áèé³í ÷èê³ð á³ðõä, äàðóíü ÷èê øèèäâð àâõä ä´œ áîëâ. Äååä ñóðºóëüä ñóð÷àºàä, Ãåðë óíèâåðñèòåòèí íåð õàðñàä ñïîðòèâí ìàðºàñò áîëí êåðã-¢¢ëäâðì¢äò îðëöäã á³³ñìí. Îëíà í¢¢ðò îíüäèí éîâäã, øàìäºà, ñåäâ³ðò³ ꢢêí òàëäàí ÷èãí êåðã-¢¢ëäâðì¢äò îðëöš éîâñèã áàñ çààõ êåðãò³. Òèèã³ä, 2017 šèëä ýí "Àâòî-ìèññ" ãèäã ñ³³õë³ñèí Öóã³ð³ñ³í ìàðºàíä îðëöàä, êàðàòýºàð ýâ-äîâàí ¢ç¢ë³ä, "Ìèññ òàëàíò" ãèäã íîìèíàöä îí÷ðñìí. Äååä ñóðºóëüä ñóð÷àõäàí áàíêèí õàëõä äàìøëò õîðøàºàä ê´äëäã á³³ñí ó÷ðàð ñïîðòàð ñîíüìñõ öàã õîâð áîëàä á³³â.
- Áîëâ óäàí öàãòàí ñïîðò óãàºàð áè á³³š ÷àäñí óãàâ. Òèèã³ä íåã ä³êš "Ïàíòåîí" ãèäã ꢢêä óëñèí ôóòáîëüí ëèãèí òóñêàð ñîœñàä, òåð¢í³ ìåäëä "Asia Gold" êîìàíä á³³äãèí òóñêàð ìåä¢â. Ýí êîìàíäûí õàíüä îëí êåëí-óëñèí, òåð òîîä õàëüìãóäûí ýë÷íð ôóòáîë íààääãíü íàíä ´âðìšò³ áîëâ. Õîéð šèëä³í áè ýí êîìàíää îðíàâ, îëí ç¢ñí ÷åìïèîíàòä îðëöš ìó áèø ê¢ö³ìšä ê¢ðâèäí. Ýí šèëèí õàâðàð áèäí ïëåé-îôô, äàðóíü ïîëóôèíàëä áîëí ôèíàëä ºàðàä, öàºàí ì´œãí êóáîê àââèäí. Áîëâ ýðê áèø äèèëâð àâõàð ç¢òêäã ò´ë³ä³í áèäí ýí šèë Ìîñêâà áàëºñíà ÷åìïèîíìóä áîëñíäàí éèð áàéðòà á³³í³âèäí. Ìàíà òðåíåðèí áîëí îëí õ³ë³º³÷íðèí ä´œ-òóñàð áèäí äèèëâð á³ðš ÷àäâèäí. ijê³ä ìàíà êîìàíäûí ãåø¢ä õîîðíäàí éèð íèèò³, íåã ´ðê-á¢ë êåâò³ íè-íåãí,- ãèš Ãåðåë êåëâ.
Ôóòáîë íààääã äååð³í ꢢêä õîîðíäàí ¢¢ðëš, öàãàí õàìäàí äàâóëõäàí äóðòà. Ýäí äóíä õàëüìã, áóðÿò, òûâà, õàñã, êèðãèç áîëí íàíü ÷èãí êåëí-óëñèí ýë÷íð á³³í³, ýäí íåã-íåãí³ííü ñîéëàð áîëí òóóšàð ñîíüìñíà. Õàìäàí êåëí-óëñèí ñ³í ´äðì¢ä òåìäãëí³, êîìàíäûí êàïèòàí Åëåíà Ìàðäàåâàí ãåðòíü öóãëðàä, õàìäàí áóðÿò áîëí òûâàí áóóç ãèäã õîò êåõä³í äóðòà. Ò´ãðã øèð³ ýðã³ä ñóóºàä, ýäí ê¢í áîëºí ò´ðñêí êåë³ðí é´ð³ë ò³âí³. Ýäí³ êîìàíäûí ꢢêäò êåëí-óëñèí õóâö-õóíðèí ïðåçåíòàöä îðëöõ ¢ðâð êåí³. Ýí ñ³³õí ÷èð³-ç¢ñò³ ꢢêä ôóòáîë íààääã êîìàíäûí ýë÷íð áîëšàõèã ìåäñí óëñ àëœ áîëíà. Áààõí ꢢêä ôóòáîëä äóðòà áîëšàõíü öóºàðàäíü ´âðìšò³ áîëí ´â³ðö éîâäë áîëíà.
Ã.Ó÷àåâàí êåëñ³ð, ýí ôóòáîëä éèð äóðòà. Áè÷êíä³í "Ðîäíè÷îê" ëàãåðüò àìðñí öàãòàí ê´â¢äë³ ôóòáîë íààäàä, áèé³í ´ãäãî á³³ñìí. Ýí šèë çóíàð ôóòáîëàð íàðò-äåëê³í ÷åìïèîíàò áîëõä ꢢêí Ôðàíöèí, Áåëüãèí áîëí Õîðâàòèí êîìàíäñèí íààää îíüãàí ´ã÷ õ³ë³â, ²ð³ñ³í áîëí Èñïàíÿ êîìàíäò áàñ çîâñàí çààíà. "Õàðºëò áîëºí ç¢òê³ò³ áîëâ, öóºàð ÷åìïèîíà íåð 碢õ³ð àðº-÷èäë³í ¢ç¢ëâ. Íåðò³ ôóòáîëèñòíðèí íààä õ³ë³õä ñîíüí áîëñí äååð³í ìàäíä òóñòà áîëíà", - ãèš ê¢¢êí êåëâ.
Êåëõä, Ãåðë Ó÷àåâà 9-÷ òîéãòà, ýí êîìàíäûí ä³âð³÷ áîëíà. Èèì òîéãòà áîëñíü õàðà áèø, ýíòí ýí¢í³ äóðòà Ôåðíàíäî Òîððåñ ôóòáîëèñòèí òîéã áîëšàíà. Óðäíü ýí "Àòëåòèêî Ìàäðèä" êëóáä íààääã á³³ñìí, îäà ßïîíüä "Ñàãàí Òîñó" êîìàíää íàà÷àíà. ×åìïèîíàòûí íààää îäš õ³ë³õ àðº ó÷ðñí óãà, áîëâ äèãò³ ýí ´äðì¢äò "Asia Gold" êîìàíä Ìîñêâà áàëºñíä Óëàí òàëâœä ꢢêä óëñèí êîìàíäñ äóíä áîëñí ìàðºàíä îðëöâ. "Äèíàìî" êîìàíäëà ¢ð-èíüãëëòèí ìàò÷ä ýäí 1:0 òîîòàºàð äèèëâð á³ðñíü ýäíä èê áàéð-áàõìš ¢¢ä³â.
Ñóðºóëü ñóð÷àñí öàãòàí Ãåðë áàíêèí õàëõàð öàã çóóð ê´äëñí áèë³. Áîëâ íåã îðìäàí óäàí ñóóš ê´äëš ÷àäøãîºàí ýí ìåä³ä, ñîíüí áîëí ´âðìšò³ êåðã ê¢ö³äã îðì õ³³õ³ð øèèäâ. Òèèã³ä ýí "Àýðîôëîò" êîìïàíüä äîêóìåíòñ³í îðóëàä, òåäí³ öóã íåêâðë³ èðëöš³õ ò´ë³ä³í áîðòïðîâîäíèöèí ê´äëìøò îðâ. Ê´äëìøíü Ãåðëä éèð òààñãäíà. "dzðì óëñ íèñõä³í ³³í³, òåã³ä òåäíë³ ê¢¢íä³ä, ä´œ-òóñàí ê¢ðãš ´ãí³âèäí. ²ìòíä êèëìš³í òóñõàš, ñ³í òààë òîãòàš, ýäíä ³³ìøã óãà á³³äë òåòêí³âèäí. Áè çóóëü÷ëõäàí äóðòàâ, òåã³ä ìèíè òààñëò áîëí ê´äëìø äèãò³ òóññíü éèð ñ³í áîëâ. Áè êåñã ºàçàäûí îðí-íóòãò îäâ, ìàíà èê îðí-íóòãèí êåñã áàëºñäò áàñ ê¢ð¢â. Áè êèøãò³ ê¢ìáâ, òààñòà ê´äëìøò³â, ´´ðõí ýëãí-ñàäì öóºàð ýð¢ë-ìåíä, äóðòà ñïîðòàð ñîíüìñš ê¢ö³ìš á³ðí³â", - ãèš Ãåðë ñàíàí-ñåäêë³í êåëâ.
Ãåðë Ó÷àåâà îäà ê¢÷-ê´ëñí³ õààëºèííü ýêëöä á³³í³. ²ìòíë³ ýýëò³, òåâ÷œã¢, ´ð-´â÷ ñåäêëò³, îíüäèí øèí ìåäðë õîðøàõàð ç¢òêäã ꢢêí ýðê áèø èê ê¢ö³ìš á³ðš, ýê-ýöêèííü íåð äóóäóëõ ãèš ñàíãäíà. ßìàðàí ÷èãí êåðãèã ê¢öäíü ê¢ö³õ, ê´äëìø³í ¢íí-÷èê ñåäêëò³º³ð áîëí äààâðòàºàð êåõ, ³ìòíä òóñòà áîëõ êåðãò³ ãèñí ýê-ýöêèííü ñóðºìšèã ꢢêíü ãåð³ñíä òîîëíà. Ñàíñí ñàíàíü ê¢öš, õààëºíü öàºàí áîëòõà, ãèš áèäí äóðäšàíàâèäí.

Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ
ÇÓÐÃÓÄÒ:
"Àýðîôëîò - ²ð³ñ³í àâèàëèíèéñ" ÏÀÎ-í áîðòïðîâîäíèö
Ãåðåë Ó÷àåâà;
"Asia Gold" êîìàíä Ìîñêâàä Óëàí òàëâœä;
õàñã êåëí-óëñèí õóâö
¢ç¢ëëºí³ ïðåçåíòàöä

Øèäð Ýëñòä áîëñí âîñòîêîâåäåíÿ íàðò - äåëê³í ôîðóìèí éîâóäò ÷èíðò³ éîâäë ó÷ðâ: Õàëüìã ãîñóíèâåðñèòåòèí, ²ð³ñ³í Íîìèí Àêàäåìèí èíñòèòóòìóäûí áîëí ºàçàäûí îðíà âóçìóäûí íîìòíð 2019 šèëä øèíšëëòèí ê´äëìø õàìöó ê¢ö³õ êîëëåêòèâñ á¢ðä³ëºí³ áîëí âîñòîêîâåäåíÿ îíö ÷èíðò³ ò´ðì¢ä³ð í´êöëòëºí³ òóñê áîîöà áàòëãäâ.
Ýëñòä 2017 šèë Õàëüìã ÃÓ-í óë äååð "Îëí õàëõèí õàìöó ýêñïåäèö êåëºí³ Íàðò - äåëê³í íîìèí öóòõëœ" òîãòàãäëà, òåð êåìä õàìöó ê´äëìøèí òóñê ò¢ð¢í òèèì áîîöàñ áàòëãäëà. Öóã òåð äîêóìåíòñ íîìèí øèíšëëòèã óëì ´´ä³í êåìš³íä ê¢ö³š, õàìöó øèíšëëò³í 㢢ä¢ëš, íîìòíð õîîðíä çàëºëäàã áàòðóëëºíà ñ³í òààë òîãòàëºíä èê íèë÷³í ê¢ðãë³. Òèèì ñ³í àøò ýäí ê¢ðõ ãèš íîìòíð ýâð³í ÷èãí ê¢ë³š³ñí óãà áîëõ, áîëâ øèíšëõ ñîíüí ò´ð, í´êöëòõ ñåäêë, ñ³í òààë á³³õë³, ê¢ö³ìš á³ðš áîëšàíà ãèš ò¢ð¢í õàìöó ¢¢ëäâðèí àøèíü äèãëš ôîðóìä îðëöà÷íð òîîëâðàí êåëâ.
Òåð¢í³ òóñêàð ÐÀÍ-à äåëê³í ëèòåðàòóðèí èíñòèòóòûí ³œãèí ºàðäà÷, íåðò³ íîìò Âëàäèìèð Êëÿóñ èèãš êåëâ: "Øèíšëòòèí àêàäåìè÷åñê êåìš³í êåñã õîëâàíä ´ñâ. Òåð ìåò óëëã÷, äåëê³í íîìëà èðëö³ò³ öóã õàìöó òîñâèí ÷èíðíü ´´äëâ. Òåã³ä ÐÀÍ-à èíñòèòóòìóäûí, Õàëüìã ãîñóíèâåðñèòåòèí áîëí ºàçàäûí îðíà âóçìóäûí, íîìòíðèí í´êöëò òèèì ´´ä³í àøò ê¢ðñí éîâäë ýí ìàíà õàìöó ¢¢ëäâð èê òóñòà áîëšàõèíü ìåä¢ëš³í³.
Òåð ìåò ÐÀÍ-à Ìîñêâàí áîëí Ñàíêò-Ïåòåðáóðãèí èíñòèòóòìóäûí áîëí ðåãèîíìóäûí âóçìóäûí, ºàçàäûí îðíà íîìòíð àðº-÷èäë³í õàìöóëàä, õîîðíäàí óëì ´ðã³ð äàìøëòàðí, íîìèí ê´ðœã³ðí õóâàëöš èê ê¢ö³ìšä á³ðâ.
Áຠíàñòà íîìòíð âîñòîêîâåäåíÿ ò´ð³ð óëì ñîíüìñäã áîëâ. Õàìöó øèíšëëò, éîâëº, ýêñïåäèö ê庳ä, äîðä ¢çãèí êåñã êåë, òóóš, òåäí³ õîîðíäê çàëºëäà øèíšëš áèäí íîìèí óëì èê èëäêë êåš ÷àäõâèäí. 2017 šèëä Ýëñòä áàò óë ò³âãäâ, õàìöó ýêñïåäèö êåëºí³ íàðò - äåëê³í öóòõëœ Õàëüìã óíèâåðñèòåòèí óë äååð òîãòàãäëà, òåðíü õàìãèí ñ³í óë-ñ¢¢ðèã ìàíà í´êöëòèí ò´ë³ ¢¢ä³ñìí, îäà ìàäíä òåð ñ³í òààëûã îëçëš óëì ã¢í, ´ðãí øèíšëëò êåõ êåðãò³".
Èèã³ä ýí ´äð Õàëüìã óíèâåðñèòåòèí, Ìëûí Õîâäñê óíèâåðñèòåòèí, Âàðøàâñê óíèâåðñèòåòèí, Êèòäèí ¥âð Ìëûí óíèâåðñèòåòèí áîëí Õàêàññê óíèâåðñèòåòèí õîîðíä äîðä ¢çãèí êåëí-óëñèí ôîíåòèêèí ò´ð³ð õàìöó øèíšëëò³í 2019 šèëä öààðàíäíü êåõ áîîöàí áàòëãäâ. Æèë áîëºí òèèì áîîöàí øèíð¢ëãä³ä, áàòëãäàä á³³õ, êåñã îðí-íóòãèí íîìòíð áîëõëà Õàëüìã óíèâåðñèòåòèí óë äååð á¢ðä³ñí êîìïëåêñí ýêñïåäèö êåëºí³ íàðò - äåëê³í öóòõëœãèí òóñê áîîöàºàð ò¢øã êåš õàìöó êîëëåêòèâñ á¢ð䳚 ¢¢ëäõ.
Òåð ìåò õàëüìã óëñèí í¢¢äëèí ýäë-àõóí ò´ð³ð øèíšëëò êåõèí ò´ë³ Õàëüìã óíèâåðñèòåòèí, Ìëûí áîëí Êèòäèí âóçìóäûí íîìòíð áîîöà áàòëâ. Ìàíà êåëí-óëñèí òóóšèí áîëí ýòíîãðàôèí òóñê êåñã òîîòûã èëäêõ àðº ýí ´ðãí í´êöëò ´ãõíü ëàâòà.
ijê³ä äîðä ¢çãèí êåëí-óëñèí ôèëîñîôèí, ´´ðä áîëí íàíü ÷èãí êåëí-óëñèí áè÷ìðèã, ãðàììàòèêèã øèíšëëºí³ ò´ð³ð íîìòíð áîîöàºàí áàòëàä, í´êöëòèí ýâ-àðºàí, ç´ð¢ëëò³í èëäêâ. Øèí á¢ðäñí õàìöó êîëëåêòèâñèí íîìòíðò, ºàðäà÷íðò Õàëüìã ÃÓ-í ðåêòîð Áàäì Ñàëàåâ õàíëòàí ´ðãâ. Õàìöó ê´äëìø ñ³í àøòà áîëâ, öààðàíäíü ´ðã³ð í´êöëòš, óëì ´´ä³í ê¢ö³ìš á³ðòí. Òàíà õàìöó ¢¢ëäâðèã Õàëüìã ÃÓ-í ºàðäâð ôèíàíñèí õàëõàð ä´œíõ ãèš ðåêòîð òîâ÷ëâ. Òèèì êåâ³ð íîìòíðèí îëí õàëõèí í´êöëò øèí êåìš³íä ºàð÷, óëì ñ³í àøòà áîëõíü ëàâòà.
Ò¡ÐÂ²Í ªóíà

Îáðàòèëà âíèìàíèå íà èíôîðìàöèþ â ðåñïóáëèêàíñêèõ ÑÌÈ, ÷òî äî÷åðíÿÿ êîìïàíèÿ Ñáåðáàíêà SberCloud è ìèíèñòåðñòâî ýêîíîìèêè è òîðãîâëè Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ ïîäïèñàëè Ñîãëàøåíèå î ñîòðóäíè÷åñòâå. Õîòåëîñü áû óçíàòü îá ýòîì ïîäðîáíåå.
Ñâåòëàíà ÍÀÌÈÍÎÂÀ
ñ. Òðîèöêîå
Ìû ïîïðîñèëè îòâåòèòü íà ýòîò âîïðîñ óïðàâëÿþùåãî Êàëìûöêèì îòäåëåíèåì Ñáåðáàíêà Àíäðåÿ ÁÓÕÀÅÂÀ:
- Ñîãëàøåíèå ñ Êàëìûêèåé íàãëÿäíî äåìîíñòðèðóåò âûñîêèé èíòåðåñ ê èíòåãðàöèè îáëà÷íûõ ðåøåíèé ñî ñòîðîíû ãîñóäàðñòâà è êðóïíûõ êîðïîðàöèé. Îáëà÷íûå ñåðâèñû ïîçâîëÿþò ñíèçèòü çàòðàòû íà IT äî 30 %, òàêèì îáðàçîì ñýêîíîìèâ äåíüãè, êîòîðûå ìîãóò áûòü èñïîëüçîâàíû äëÿ ðåàëèçàöèè äðóãèõ ñîöèàëüíî âàæíûõ ïðîãðàìì. Ïðè ýòîì áåçîïàñíîñòü ðåøåíèé SberCloud îòâå÷àåò âñåì âåäóùèì ìèðîâûì ñòàíäàðòàì ïî çàùèòå äàííûõ.
SberCloud îáëàäàåò ñîáñòâåííûìè óíèêàëüíûìè ðàçðàáîòêàìè, ïîçâîëÿþùèìè ñîçäàòü IT-àðõèòåêòóðó ïîä èíäèâèäóàëüíûå çàäà÷è êëèåíòà. Ñåìåéñòâî ïðîäóêòîâ ÐÓÑÒÝÊ âêëþ÷åíî â "Åäèíûé ðååñòð ðîññèéñêîãî ïðîãðàììíîãî îáåñïå÷åíèÿ" è èìååò ñåðòèôèêàöèþ ÔÑÒÝÊ.
Êîììåíòèðóåò Çîÿ ÑÀÍÄÆÈÅÂÀ, ìèíèñòð ýêîíîìèêè è òîðãîâëè Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ:
- Êàëìûêèÿ íå ìîæåò îñòàâàòüñÿ â ñòîðîíå îò ïðîöåññîâ öèôðîâèçàöèè ýêîíîìèêè, âíåäðåíèÿ ïðîãðåññèâíûõ òåõíîëîãèé â îáëàñòè ïðèíÿòèÿ óïðàâëåí÷åñêèõ ðåøåíèé, èíôîðìàöèîííûõ ñèñòåì, êîòîðûå îïòèìèçèðóþò ðåñóðñû è ñïîñîáñòâóþò àâòîìàòèçàöèè äåÿòåëüíîñòè. Íàäåþñü, ÷òî ïîäïèñàííîå Ñîãëàøåíèå ñòàíåò íà÷àëîì ïëîäîòâîðíîãî è âçàèìîâûãîäíîãî ñîòðóäíè÷åñòâà".
SberCloud - îáëà÷íàÿ ïëàòôîðìà, ðàçðàáîòêîé è ïîääåðæêîé êîòîðîé çàíèìàåòñÿ ÎÎÎ "ÑÁÊëàóä", ñîâìåñòíîå ïðåäïðèÿòèå Ñáåðáàíêà è ñèñòåìíîãî èíòåãðàòîðà "ÀéÒåêî". Íà åå îñíîâå ñîçäàåòñÿ ìàðêåòïëåéñ îáëà÷íûõ ðåøåíèé Ñáåðáàíêà, èñïîëüçîâàíèå êîòîðûõ ïîçâîëèò êîìïàíèÿì îòêàçàòüñÿ îò ïðèîáðåòåíèÿ ñîáñòâåííûõ ñåðâåðîâ è ïðè ýòîì ãèáêî ïîòðåáëÿòü íåîáõîäèìûå ìîùíîñòè.
Ïîëîñó ïîäãîòîâèëè:
Î÷èð ÁÅÌÁÅÅÂ
Ðàèñà ÌÀÍÆÈËÅÅÂÀ
Íàòàëüÿ ÄÀÂÀÅÂÀ

Âåòåðàíû ÓÔÑÁ Ðîññèè ïî Ðåñïóáëèêå Êàëìûêèÿ ïîñåòèëè Ïèñêàðåâñêîå ìåìîðèàëüíîå êëàäáèùå â ãîðîäå Ñàíêò-Ïåòåðáóðãå è âîçëîæèëè öâåòû ê ïàìÿòíîé ïëèòå âîèíàì Êàëìûêèè, êîòîðûå çàùèùàëè áëîêàäíûé Ëåíèíãðàä îò ôàøèñòñêèõ çàõâàò÷èêîâ. Ïëèòà áûëà îòêðûòà 11 ñåíòÿáðÿ 2016 ãîäà â ïàìÿòü î áîëåå 2-õ òûñÿ÷àõ êàëìûêàõ, âîåâàâøèõ â ãîäû Âåëèêîé Îòå÷åñòâåííîé âîéíû âìåñòå ñ ïðåäñòàâèòåëÿìè äðóãèõ íàðîäîâ ó ñòåí ýòîãî ãåðîè÷åñêîãî ãîðîäà.
Êàê ðàññêàçàë ïðåäñåäàòåëü Ñîâåòà âåòåðàíîâ îðãàíîâ áåçîïàñíîñòè ðåñïóáëèêè Á.À. Øóðóíãîâ, â ñåâåðíîé ñòîëèöå îí âñòðåòèëñÿ ñ áûâøèìè ñîòðóäíèêàìè Óïðàâëåíèÿ È.À. Áîâàåâûì è À.Í. Êóäëàé.  ïðåäâåðèè 75 -ëåòèÿ îñâîáîæäåíèÿ Ëåíèíãðàäà îò áëîêàäû, êîòîðîå îòìå÷àåòñÿ 27 ÿíâàðÿ 2019 ãîäà, âåòåðàíû ÓÔÑÁ ðåøèëè îòäàòü äàíü ïàìÿòè çåìëÿêàì, îòñòîÿâøèì ëåãåíäàðíûé ãîðîä îò íåìåöêî-ôàøèñòñêèõ çàõâàò÷èêîâ.
Ïðåññ-ñëóæáà ÓÔÑÁ Ðîññèè ïî ÐÊ

Àþêà õààíà ¢¢ëäâðò Ïåòð I éîñ çàëšàñí öàã îí÷òà á³³ñìí. ªó÷í šèëèí ýðãöä Àþêà õàí ýí¢íä èòêëò³º³ð öåðãëë³. Öåðãíü êðûìñê ìàœºäûí ä³âðëòèã ÷àäìãàð õ³ð¢ öîêäã á³³š. Îðñ õààíà Àçîâñê éîâëºíä êåñã ì蜺 ê¢ èëã³ñìí. Àþêà õàí Òàãàíðîã áàëºñíä øèí øèâ³ óë ò³âëºí³ êåðãò îðëöëà. Ïåòð I õàëüìãóäûí ç´ðìã áîëí áààòð éîâäëìóäûã øèøëœ òåìäãëë³.
Ïåòð I Ãîëëàíäèé îðí-íóòãàð çóóëü÷ëñí öàãòàí Àþêà õààíä ²ð³ñ³í ´ìí áîëí äîðä ¢çã¢äèí ìåš³ñèã õàðëºèã èòêš äààëºñìí.
Õ´´ííü õàëüìã öåðã¢ä ²ð³ñ³í áàðóí ¢çãò á¢ðä³ãäñí á³ðëä³íä îðëöš, øâåäì¢äèã êåñã ä³êš äèèëë³. Õàëüìã ì´ðí öåðãèí çàëó-ç´ðã, áàò ¢íäñí à÷òà òóóóðìš äåëäñìí. ²ð³ñ³í íåã ê¢ñëò³ óëñ äóíä ÷èãí ýäí îí÷ðñìí.
Ïîëüøèí êîðîëü Àâãóñò II îðñ õààíä "8 ì´ðò³ öåðãèí ïîëê áîëí 4000 õàëüìãóäûã èëã³òí" ãèñí 糜ãò³ áè÷ã ýë÷ò³º³í éîâóëñìí.
1708 šèëèí ñåíòÿáðü ñàðèí 22-ò Áåðëèí áàëºñíàñ õîë áèø øâåäì¢äë³ áîëñí ä³³ëä³íä õàëüìã öåðã÷íð ä³êí áààòð éîâäëìóä ¢ç¢ëñìí.
Àþêà õàí 45 šèëèí òóðøàðò øóíìºà ãîñóäàðñòâåíí ¢¢ëäâð ê¢ö³š éîâëà. Ïåòð I ïåðñèäñê éîâëºíà öàãò õîéð ä³êš Àþêà õààíëà õàðºñìí. 1722 šèëèí ìàé ñàðèí 13-ä Ïåòð I Ìîñêâàºàñ ²³äðõí áàëºñ îðñìí, òåíä öåðã÷íð õîë çóóëü÷ëºíä áåëäš³ñìí. Èþíü ñàðèí 20-ä îðñ õàí çóóðàí Ñàðàòîâ áàëºñíä çîãññìí, þíãàä ãèõë³ ýí ìàíà õààíëà õà𺚠ꢢíäõ³ð ñåäë³.
Òèèãõä Àþêà õàí Èšë ºîëûí ç¢í ê´â³º³ð í¢¢äë³ä á³³ðøëñìí. Èþíü ñàðèí 23-ä Ïåòð I Àþêà õààíëà õàðºëà. Ýíòí èê òóóšëã÷ éîâäë áîëñìí. Õàëüìã çóðà÷íð Î. Êèêååâ, Ì. Ìîøóëäàåâ ýí îí÷òà éîâäëûã ¢¢ä³âðì¢äò³í ì´œêð¢ëñìí. Òèèãõä Ïåòð I Àþêà õààíàñ 10 ì蜺í ê¢ ñóðñìí. Ìàíà õàí Ïåðñèäñê éîâëºíä (ïîõîä) 5 ì蜺í õàëüìã îðëöõ, þíãàä ãèõë³ ç´ðìã öåðã÷íð õîðòûã ꢢ÷š ÷àäõ ãèâ.
Èìïåðàòîð ýí¢íä èòêëò³º³ð öåðãëš³õ õààíä èê õàíëòàí ´ðã³ä, òåð¢íä áîëí ´ðê-á¢ëäíü ¢íò³ áåëã¢ä íåð³äñìí. Ïåòð I Àþêà õààíä àëòí ¢ëä áåëãëë³. "Ýí ¢ëä áîëí õàäãóä ²ð³ñ³í õîðòíûã ä³³ëõä³í îíüäèí áåëí á³³í³", - ãèš Àþêà õàí èìïåðàòîðò êåëñìí.
Ìàíà õàëüìã õààíà öåðã³-ïîëèòè÷åñê ¢¢ëäâð ò´ðñêí ºàçðèí ìåš³ ºàòö òåìäãò³ áèë³. Òåã³ä ÷èãí äîðä ¢çãèí îðí-íóòãóäûí òîëºà÷íð õààíûã òåâ÷äã á³³ñìí. 1690 šèëä Äàëà ëàì Àþêàä õààíà éîñíà òåìäã¢ä - ºàøã áîëí áàð èëã³ñìí. Ýí õàí öåðã³ òóóðìšàðí äåëê³ä îí÷ðñìí.
Àþêà õàí 84 íàñòàäàí 1724 šèëä ñ³³º³í õ³³ñìí. Öîãöèíü øàòàñìí, ¢ìñèíü Ò´âä îðí-íóòãò àâ÷ îäëà. Òóóðìšòà Àþêà õààíûã ê¢íäë³ä, òåíä ñóâðº áîñõñìí.