çàâåðøèâøåìñÿ ÷åìïèîíàòå Êàëìûêèè - 2018 ïî øàõìàòàì ïðèíÿëè ó÷àñòèå 38 øàõìàòèñòîâ, â òîì ÷èñëå òðè äåâóøêè.  èòîãå ïîáåäèë 15-ëåòíèé Äóíãàð Êîëäàåâ. Îí, êàê è 18-ëåòíèé Àëäàð Èíäæèåâ, íàáðàë 8,5 î÷êà èç 9 âîçìîæíûõ. Íî ïî äîïîëíèòåëüíûì ïîêàçàòåëÿì áûë ïðèçíàí ñèëüíåéøèì. Îíè íà öåëûõ 2,5 î÷êà îïåðåäèëè ãðóïïó ïðåñëåäîâàòåëåé, â òîì ÷èñëå è 17-ëåòíåãî Ñòàíèñëàâà Ìàêñèìîâà, ñòàâøåãî òàêæå ïî äîïîëíèòåëüíûì ïîêàçàòåëÿì áðîíçîâûì ïðèçåðîì.
Íàø êîððåñïîíäåíò ïîïðîñèë Äóíãàðà Êîëäàåâà ðàññêàçàòü î ñåáå.
- ß ðîäèëñÿ â 2003 ãîäó.  øàõìàòû ïðèøåë ïî ñîâåòó êîëëåãè ìàìû. Ýòî áûëî â 2010 ãîäó, êîãäà ÿ çàêàí÷èâàë ïåðâûé êëàññ. Ìàìà îòâåëà ìåíÿ â ÐÄÞÑØ ïî øàõìàòàì. Òàê ÿ ñòàë çàíèìàòüñÿ øàõìàòàìè.
- À êòî áûë òâîèì ïåðâûì òðåíåðîì? Êîãäà ïðèøëè ïåðâûå óñïåõè?
- Çàíèìàëñÿ ÿ ó òðåíåðà Ìèõàèëà Ãîëîñè. ×åðåç äâà ãîäà âûèãðàë ÷åìïèîíàò Êàëìûêèè äî 11 ëåò. Ïîòîì ïåðååõàë â Ìîñêâó. Ñòàë òàì ó÷èòüñÿ, íî øàõìàòû íå çàáðîñèë.  2013 ãîäó íà÷àë çàíèìàòüñÿ âî Äâîðöå ïèîíåðîâ ó Âëàäèìèðà Âóëüñîíà. Ñî ìíîé îí ðàáîòàë äî 2015 ãîäà. Ïîòîì ïåðåøåë ê òðåíåðó Âèêòîðó ×åðíîìó. Ïðè íåì çíà÷èòåëüíî ïîâûñèë ñâîé êëàññ, ñòàë äîáèâàòüñÿ íåïëîõèõ ðåçóëüòàòîâ. Íàïðèìåð, â 2016 ãîäó, âûñòóïàÿ íà ÷åìïèîíàòå Ìîñêâû ñðåäè ìàëü÷èêîâ äî 15 ëåò, øåë 6 èç 7. Ïîñëå ïðîèãðàë äâå ïàðòèè ïîäðÿä è çàíÿë 7-å ìåñòî èç 80 ó÷àñòíèêîâ. Çàòåì â òîì æå 2016 ãîäó â ñîñòàâå ìîñêîâñêîé êîìàíäû øêîëû èì. Áîòâèííèêà ïðèíèìàë ó÷àñòèå â ÷åìïèîíàòå ìèðà â Ñî÷è.  ñîðåâíîâàíèÿõ èãðàëè ó÷àñòíèêè 2003 ãîäà ðîæäåíèÿ è ìëàäøå. Çàíÿëè 4-å ìåñòî. À ïîáåäèëà êîìàíäà Óçáåêèñòàíà.
- Êàê îöåíèâàåøü ñâîå âûñòóïëåíèå íà ÷åìïèîíàòå?
- ß âïåðâûå èãðàë â ñòîëü ñåðüåçíûõ ñîðåâíîâàíèÿõ, à ïîòîìó íàáðàííûå ìíîé 5,5 î÷êà èç 9 ñ÷èòàþ íåïëîõèì ðåçóëüòàòîì.  íàøåé êîìàíäå Ìîñêâû áîëüøå ìåíÿ íàáðàë òîëüêî Àðàì Åðèöÿí - 6,5.
- Áûëè åùå òâîè âûñòóïëåíèÿ â ñîñòàâå êîìàíäû Ìîñêâû?
- Äà, ïðè÷åì â òîì æå 2016 ãîäó, â äåêàáðå. Òîãäà â Ëàòâèè ïðîõîäèë Êóáîê çíàìåíèòîãî ðèæñêîãî ãðîññìåéñòåðà Àëåêñåÿ Øèðîâà.  òóðíèðå ïðèíèìàëè ó÷àñòèå øàõìàòèñòû 2002 ãîäà ðîæäåíèÿ è ìëàäøå. Ìû ñûãðàëè î÷åíü õîðîøî, âûèãðàëè òóðíèð, íàáðàâ 7,5 èç 9. À çàáîéùèêîì â íàøåé êîìàíäå áûë âñå òîò æå Àðàì Åðèöÿí. Îí âçÿë 8 î÷êîâ èç 9!
Ïîòîì â ñîñòàâå êîìàíäû Ìîñêâû èãðàë â ÷åìïèîíàòå Ðîññèè äî 19 ëåò. À ìíå òîãäà íå áûëî è 14. Òóðíèð ïðîõîäèë â Áåëãîðîäå. Ñîñòàâ êîìàíä òàì áûë, êîíå÷íî, î÷åíü ñèëüíûì. Ìû çàíÿëè 8-å ìåñòî. ß íàáðàë 5 î÷êîâ èç 9.
- Â 2017 ãîäó âåðíóëñÿ â Ýëèñòó…
- Äà. È â òîì æå ãîäó ïðèíÿë ó÷àñòèå â ÷åìïèîíàòå Êàëìûêèè ñðåäè âçðîñëûõ. Çàíÿë 5-å ìåñòî. Ïðèíèìàë ó÷àñòèå òàêæå â ïåðâåíñòâå ðåñïóáëèêè ñðåäè þíîøåé äî 17 ëåò, âûèãðàë ñåðåáðÿíóþ ìåäàëü. È âîò òîëüêî ÷òî ñòàë ÷åìïèîíîì Êàëìûêèè - 2018.
- Òâîé ëþáèìûé ïåðâûé õîä çà áåëûõ?
-1.d4. Ïðåäïî÷èòàþ çàêðûòûå âàðèàíòû. È ñ÷èòàþ, äåëàÿ ïåðâûé õîä ôåðçåâîé ïåøêîé, ëåã÷å èãðàòü ïðîòèâ ìåíåå êâàëèôèöèðîâàííîãî ñîïåðíèêà è åñòü íàäåæäà íà áëàãîïðèÿòíûé èñõîä ïðîòèâ áîëåå ñèëüíîãî øàõìàòèñòà.
- Ó òåáÿ åñòü òðåíåð?
- Íåò.
- È êàê æå òû ïîääåðæèâàåøü ñâîþ ñïîðòèâíóþ ôîðìó?
- Åæåäíåâíî èãðàþ â øàõìàòû â Èíòåðíåòå íà shess.com.
- Câÿçûâàåøü ëè ñâîå áóäóùåå ñ øàõìàòàìè?
- ×òîáû èãðàòü â ïðîôåññèîíàëüíûå øàõìàòû, íàäî ðåãóëÿðíî è óñåðäíî çàíèìàòüñÿ ïîä ðóêîâîäñòâîì êâàëèôèöèðîâàííîãî òðåíåðà êàê ìèíèìóì ñ 11 ëåò, à ìíå - 15. Ïîýòîìó ñëîæíî ãîâîðèòü î ìîåì øàõìàòíîì áóäóùåì.
- Êàê îöåíèâàåøü ñîñòîÿíèå øàõìàò â Êàëìûêèè?
- Êîãäà ÿ òîëüêî íà÷èíàë çàíèìàòüñÿ, â ðåñïóáëèêå óðîâåíü øàõìàò áûë âûøå. È ó÷àùèõñÿ òîãäà â ÐÄÞÑØ áûëî íàìíîãî áîëüøå. Âîò ïðîøåë ÷åìïèîíàò Êàëìûêèè. Íà ýòîò òóðíèð íå ñìîãëè ñîáðàòü ó÷àñòíèö æåíñêîãî ÷åìïèîíàòà, è òðè äåâóøêè èãðàëè âìåñòå ñ ìóæ÷èíàìè.
- ×òî äåëàåøü â ñâîáîäíîå âðåìÿ?
- Ñìîòðþ ôóòáîë, íî íå ðîññèéñêèé, à åâðîïåéñêèé. Ñìîòðþ áîè áåç ïðàâèë. Âñòðå÷àþñü ñ äðóçüÿìè.
- Êåì õî÷åøü ñòàòü ïî îêîí÷àíèè øêîëû?
- Ïîêà íå çíàþ. Âðåìÿ åùå åñòü äëÿ ïðèíÿòèÿ ðåøåíèÿ.

Âàñèëèé ØÀÊÓÅÂ

Íà èìÿ Ãëàâû Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ Àëåêñåÿ Îðëîâà ïîñòóïèëî áëàãîäàðñòâåííîå ïèñüìî îò ðåêòîðà Ðîññèéñêîãî ãîñóäàðñòâåííîãî ñîöèàëüíîãî óíèâåðñèòåòà Íàòàëüè Ïî÷èíîê.
 ïèñüìå, â ÷àñòíîñòè, ãîâîðèòñÿ:
"Óâàæàåìûé Àëåêñåé Ìàðàòîâè÷!
Ðîññèéñêèé ãîñóäàðñòâåííûé ñîöèàëüíûé óíèâåðñèòåò âûðàæàåò Âàì ãëóáîêóþ áëàãîäàðíîñòü è èñêðåííþþ ïðèçíàòåëüíîñòü çà ýôôåêòèâíîå ñîòðóäíè÷åñòâî è ïðåäîñòàâëåííóþ âîçìîæíîñòü êîìàíäå Âàøåãî ðåãèîíà ïðèíÿòü ó÷àñòèå â IV Íàöèîíàëüíîì ÷åìïèîíàòå ïî ïðîôåññèîíàëüíîìó ìàñòåðñòâó ñðåäè èíâàëèäîâ è ëèö ñ îãðàíè÷åííûìè âîçìîæíîñòÿìè çäîðîâüÿ "Àáèëèìïèêñ".
IV Íàöèîíàëüíûé ÷åìïèîíàò "Àáèëèìïèêñ" ñòàë ñàìûì êðóïíûì è ìàñøòàáíûì ÷åìïèîíàòîì â ìèðå.  ñîðåâíîâàíèÿõ ïðèíÿëè ó÷àñòèå áîëåå 1200 êîíêóðñàíòîâ èç 83 ñóáúåêòîâ Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè, 800 ýêñïåðòîâ, 900 ñîïðîâîæäàþùèõ. ×åìïèîíàò ïîñåòèëî áîëåå 10000 ÷åëîâåê.
Áëàãîäàðÿ Âàøåé ðàáîòå, ïðîäåëàííîé â ðåãèîíå ïî ðàçâèòèþ äâèæåíèÿ "Àáèëèìïèêñ", áûëî ñêîîðäèíèðîâàíî ìåæâåäîìñòâåííîå âçàèìîäåéñòâèå ðåãèîíàëüíûõ ìèíèñòåðñòâ, ðàáîòîäàòåëåé, îáùåñòâåííûõ îðãàíèçàöèé èíâàëèäîâ, ñïîñîáñòâóþùåå ýôôåêòèâíîìó ðàçâèòèþ â ðåãèîíå äâèæåíèÿ êîíêóðñîâ ïðîôåññèîíàëüíîãî ìàñòåðñòâà ñðåäè èíâàëèäîâ è ëèö ñ îãðàíè÷åííûìè âîçìîæíîñòÿìè çäîðîâüÿ "Àáèëèìïèêñ" è ôîðìèðîâàíèþ èíêëþçèâíîé êóëüòóðû îáùåñòâà.
Âûðàæàåì íàäåæäó íà ïðîäîëæåíèå íàøåãî ñîòðóäíè÷åñòâà è äàëüíåéøåå ñîâìåñòíîå ðàçâèòèå äâèæåíèÿ "Àáèëèìïèêñ" â Ðîññèè!"
Ïðåññ-ñëóæáà Ãëàâû ÐÊ

Â÷åðà Ãëàâà Êàëìûêèè ïðîâåë ðàáî÷óþ âñòðå÷ó ñ íîâûì ìèíèñòðîì ñåëüñêîãî õîçÿéñòâà ðåñïóáëèêè Âèêòîðîì Ñàíäæèåâûì. "Ó÷àñòîê ðàáîòû äëÿ âàñ íå íîâûé, âû ìíîãî ëåò ïðîðàáîòàëè â ýòîé îòðàñëè.  ïîñëåäíèå ãîäû ïðèîáðåëè îïûò, ñâÿçàííûé ñ ðóêîâîäñòâîì ðàéîíà. Òåïåðü ó âàñ íîâûé ýòàï äåÿòåëüíîñòè - â ìèíèñòåðñòâå ñåëüñêîãî õîçÿéñòâà ðåñïóáëèêè", - ñêàçàë âíà÷àëå âñòðå÷è Àëåêñåé Îðëîâ.
Â. Ñàíäæèåâ äîëîæèë ðóêîâîäèòåëþ ðåñïóáëèêè î òåêóùåé îòâåòñòâåííîé êàìïàíèè - çèìîâêå ñêîòà, ñîîáùèâ, ÷òî îíà ïðîõîäèò â øòàòíîì ðåæèìå, è ïðîáëåì ïîêà íåò. ×òî êàñàåòñÿ ðàñòåíèåâîä÷åñêîé îòðàñëè, òî, êàê ñêàçàë Ãëàâà ðåñïóáëèêè, óæå ñåé÷àñ íàäî äóìàòü î âåñåííåé ïîñåâíîé, ñòàâèòü ïðèîðèòåòíûå çàäà÷è íà ñëåäóþùèé ãîä. È åùå, åñòü õîðîøàÿ íîâîñòü äëÿ çåìëåäåëüöåâ: Ìèíñåëüõîç Ðîññèè íàïðàâèë â ðåñïóáëèêó ôèíàíñîâûå ñðåäñòâà íà êîìïåíñàöèþ óùåðáà, ïîíåñåííîãî õîçÿéñòâàìè â ðåçóëüòàòå çàñóõè è íàøåñòâèÿ ñàðàí÷è. Ýòî ñâûøå 124 ìëí ðóáëåé.
"Ñåãîäíÿ î÷åíü âàæíî ýòó ãîñïîääåðæêó ñâîåâðåìåííî äîâåñòè äî ñåëüõîçòîâàðîïðîèçâîäèòåëåé",- ïîä÷åðêíóë À. Îðëîâ. Îí òàêæå îñîáîå âíèìàíèå îáðàòèë íà ïðîçðà÷íîñòü è ïóáëè÷íîñòü â ðàáîòå âåäîìñòâà ïðè ðàññìîòðåíèè çàÿâîê, âûðàçèâ ïîæåëàíèå àêòèâíî ïðèâëåêàòü ê ýòîé ðàáîòå îáùåñòâåííîñòü.
 õîäå ðàáî÷åé âñòðå÷è ðå÷ü øëà î ðàçâèòèè îðîøåíèÿ, èíòåíñèâíîãî æèâîòíîâîäñòâà.
Ãëàâà ÐÊ ïîæåëàë îòðàñëè ñîõðàíèòü èõ òåìïû, ðàáîòàòü íàä óâåëè÷åíèåì ïëîùàäåé, îñîáîå âíèìàíèå îáðàòèòü íà ñåâåðíûå ðàéîíû, ïîñòàâèë òàêæå çàäà÷ó - óâåëè÷èòü ïîñåâû ðèñà. Àëåêñåé Îðëîâ ïîðó÷èë â áëèæàéøèå äíè ïîäãîòîâèòü îò÷åò î âûïîëíåíèè åãî ïîðó÷åíèÿ ïî ÷àñòè ñòðîèòåëüñòâà è èñïîëüçîâàíèÿ îòêîðìî÷íûõ êîìïëåêñîâ.
Áààòð ÀÌÒÅÅÂ

Áàãø ê¢í îíüäèí þí áîëñàð ñîíüìñàä äàñ÷êñí óëñ. Òåäí äóíä õàëüìã êåëí³ áàãøíð õàëüìã êåë³ð áàðëñí þìíä îíüãàí ´ãí³, ãèš êåëõë³, õóäë áîëøãî.
Áè îäàõí øèí äåãòð óìøàä, ÷ååš³í áàéðëóâ. Ýííü Õàòóåâ Íèêîëàé Ñåíÿåâè÷èí ¢¢ä³ñí ¢¢ä³âðì¢ä: ø¢ëã¢ä áîëí õîéð ïîýì, õóðàœºóí íåð³äëºíü - "Õîéð ijðêèí åâ³ë" ("Áëàãîñëîâåíèå äâóõ òàð"). Ýí äåãòð õîéð êåë³ð áè÷ãäš. Ýííü ´äã³ öàãèí íåêâð³ð ê¢ö³ñí ê´äëìø. Àìð ñ³³õí êåëíü, ó ÷ååš³ñ ºàðñí öàºàí ñåäêëíü óìøà÷èí ç¢ðê ýçëš, çàÿäàð šèâð óðºàíà. Ò¢¢ðâ³÷ ýâð³ííü ñàíñàí, ýâð³ííü òåœê³í óãà ýœêð ºàçð-óñíàííü òóóš, ´´ðõí ýëãí-ñàäíàííü, ¢ð-àìðãèííü òóñêàð òîäðõàºàð ö³³ëº³ä, ñàíàí-ñåäêë³ðí ìàäíëà õóâàëöšàíà.
Íèêîëàé Õàòóåâ - ´äã³ öàãèí ø¢ëã÷. Ø¢ëãëš áè÷ñí çîêúÿëìóäûíü îðñ êåëíä Â. ×îíãîíîâ îð÷óëš. Õàëüìã êåëò³ îð÷óëà÷ ò¢¢ðâ³÷èí ¢¢ä³âðì¢äèí ºîë ñåäâèíü, óõàºèíü, ó÷ð-óòõèíü ñîíüí êåâ³ð ¢ç¢ëš³í³. Ò¢¢ðâ³÷ îð÷óëà÷ õîéðèí òîîëâðíü íåãí ãèš ñàíãäíà.
Íèêîëàé Ñåíÿåâè÷ äåãòð³í Òàëòàõíà ³œãä³í íåð³äš³í³. "Áàãø", "Òååãèí ¢ðí Ñàòêóºà Ï¢ðâ³", "¥ð÷ä ò´´íðñí çîâëœ" ãèäã ø¢ëã¢äíü ýãë óëñèí òóñê àõð òóóšñ. Îëí äóíäàí òîîìñðòà ³ìòí³ íåðíü ì´œêðí³ ãèñí óõàí-òîîëâðòà. Ôèëîñîôñê ÷èíðò³ ø¢ëã¢äò³í ("Ýêëö - ÷èëã÷", "Ìàíà ç´´ð") ò¢¢ðâ³÷ ê¢¢í³ šèðºë éèðòìšë³ çàëºëäàòàºèíü ìåä¢ëš³í³. Õàëüìã êåëí³ ç´´ðèíü ¢íëš ÷àäëãî ò¢ðš³õ, êåë³í ÷èãí, ç¢ñ³í ÷èãí ãååš³õ ìàäí ò¢¢ðâ³÷èí ÷ååšèí çîâëœ ñ³³õí ìåäš³í³âèäí.
Ýêëöä - ÷èëã÷ä éèëºðëò õ³³õë³,
Ýðêí ö³³ëºâð ò´´ëãò îëòí.
Ò´ãðã ò´´ëãò ýêëö óãà,
Ò´ã³ë¢ë³ä õ³ë³õë³, ÷èëã÷ óãà.
("Ýêëö - ÷èëã÷")
¡ëã¢ð, äîìã, é´ð³ë,
Óóë õàëüìãèí çàœøàë,
¥âêíðèí çàÿñí êåëí -
¥äã³ öàãèí ç´´ð.
( "Ìàíà ç´´ð")
Ýí äåãòðò õîéð ïîýì îðš: "ªóðâ õàëºóëñí Ì´œê³" ("Òðèæäû ñòðåëÿíûé Ìåíêÿ"), "Õîéð ijðê" ("Äâå òàðû"). "ªóðâ õàëºóëñí Ì´œê³" ãèäã ïîýìäàí ò¢¢ðâ³÷ "¢êøãî ê¢í ¢êäãî" ãèäã òîîëâðàðí õóâàëöšàíà. Áè÷êí Ì´œê³ ä³³í³ öàãò ãåðòíü òóññí òîâèí ñóìíàñ àëäðš ºàðíà, õîéðäàä ñàìîëåòàñ óíšàõ õîðºëšíàñ ñ´ðâ àâëãî ³ìä ¢ëäí³, ºóðâäàä õàìäàí ñóðäã ê´â¢íü ýöêèííü áó àâàä õàõëàíü, Ì´œê³í ´´ð éîâñí ê´â¢í àëãäíà. Èèì ñîíüí òóóš.
"Çåòêð³ñ çóëš áîëäãî,
Çåòêð êåëš èðäãî".
"Õîéð ijðê" ãèäã ïîýìäàí ø¢ëã÷ ê¢¢í³ šèðºëä šèãò³ þìí õàðºäãèã áè÷š.
Õîéð ijðê ò¢œøš óóëüñìí,
Õàðœºó òååãò ãååäð³ä îëäñìí.
Ýýì³ñíü öóñí ÷èèõëòš ºàðâ÷í,
Åâ³ë³í îëíä òóñõàš éîâäìí.
²ð³ñ³í áè÷³÷íðèí íèèö³í³ ãåø¢í áîëñí ê¢íäò³ Íèêîëàé Ñåíÿåâè÷èã áàéðëš é´ð³š³í³â. Êåš³õ êåðã-¢¢ëòí ê¢ö³ìšò³ áîëš, öàðàíäíü ÷èãí îëí óìøà÷íðàí áàéðëóëš, îí÷òà, ñîíüí ¢¢ä³âðì¢ä áè÷š, àâñí àâàëüòàºàí, àëòí áîëñí ¢ðò³º³í àìð÷, šè𺚠éîâõèòí Äååäñ Áóðõä åⳚ ´ðø³òõ³!

Àíàñòàñèÿ ÄÀÂÀÅÂÀ,
Ñàíšðãà Áàñœãèí íåðò³
Øàðíóòà øêîëûí õàëüìã êåëí³ áàãø

 êîíöå íîÿáðÿ â ã. Ìîñêâå ñîñòîÿëàñü Âñåðîññèéñêàÿ êîíôåðåíöèÿ ìîëîäåæíûõ ñîâåòîâ Ðîñðååñòðà.  åå ðàáîòå ïðèíÿëè ó÷àñòèå áîëåå 100 ãîñóäàðñòâåííûõ ãðàæäàíñêèõ ñëóæàùèõ ðàçíûõ óðîâíåé, â èõ ÷èñëå - ïðåäñòàâèòåëü îò Êàëìûêèè. Óïðàâëåíèåì Ðîññðååñòðà ïî ÐÊ íà äàííûé ôîðóì áûë äåëåãèðîâàí ïðåäñåäàòåëü Ìîëîäåæíîãî ñîâåòà, âåäóùèé ñïåöèàëèñò-ýêñïåðò Êåò÷åíåðîâñêîãî ìåæìóíèöèïàëüíîãî îòäåëà Àíäæóð Ìîëîòêîâ.
Öåëü êîíôåðåíöèè - ïîääåðæàíèå è ðàçâèòèå Ìîëîäåæíîãî ñîâåòà Ñëóæáû, îáñóæäåíèå àêòóàëüíûõ âîïðîñîâ â æèçíè è ïðîôåññèîíàëüíîé äåÿòåëüíîñòè íà÷èíàþùèõ ñïåöèàëèñòîâ âåäîìñòâà.  õîäå ìåðîïðèÿòèÿ ëèäåðû ìîëîäåæíûõ îáúåäèíåíèé Ðîñðååñòðà ñî âñåõ ðåãèîíîâ Ðîññèè ïîäâåëè èòîãè ðàáîòû è îáñóäèëè ïåðñïåêòèâíûå íàïðàâëåíèÿ äåÿòåëüíîñòè ìîëîäåæíîé îðãàíèçàöèè Ñëóæáû.
Ó÷àñòíèêîâ ìåðîïðèÿòèÿ â ñâîåì âèäåîîáðàùåíèè ïðèâåòñòâîâàë ìèíèñòð ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ ÐÔ Ìàêñèì Îðåøêèí. Îí îòìåòèë çíà÷èòåëüíóþ ðîëü ìîëîäûõ ñïåöèàëèñòîâ äëÿ ýôôåêòèâíîé äåÿòåëüíîñòè Ðîñðååñòðà: â ñîâåðøåíñòâîâàíèè ó÷åòíî-ðåãèñòðàöèîííîé ñèñòåìû, âíåäðåíèè èííîâàöèîííûõ òåõíîëîãèé, öèôðîâèçàöèè ãîñóäàðñòâåííûõ óñëóã.
Çàìåñòèòåëü ìèíèñòðà ýêîíîìè÷åñêîãî ðàçâèòèÿ ÐÔ - ðóêîâîäèòåëü Ðîñðååñòðà Âèêòîðèÿ Àáðàì÷åíêî, îòêðûâàÿ ðàáîòó ôîðóìà, ïîä÷åðêíóëà âàæíîñòü è ñëîæíîñòü îñíîâíîé ôóíêöèè Ðîñðååñòðà: ãàðàíòèðîâàòü ïðàâà ãðàæäàí è þðèäè÷åñêèõ ëèö íà íåäâèæèìîå èìóùåñòâî. "Ëþäè, âûáèðàþùèå ñëóæáó â Ðîñðååñòðå, - ïàòðèîòû íàøåé ñòðàíû, êîòîðûå ñåðüåçíî è îòâåòñòâåííî îòíîñÿòñÿ ê âûáîðó ñâîåãî äàëüíåéøåãî æèçíåííîãî ïóòè. Çàìå÷àòåëüíî, ÷òî âû çäåñü ñîáðàëèñü. Ýòî ãîâîðèò î òîì, ÷òî âû ëþáèòå ñâîþ ðàáîòó, è âû - áóäóùåå ñòðàíû è Ðîñðååñòðà", - îòìåòèëà Â. Àáðàì÷åíêî.
 õîäå êîíôåðåíöèè îáñóæäàëèñü òàêæå âîïðîñû ñîâåðøåíñòâîâàíèÿ çàêîíîäàòåëüñòâà â ó÷åòíî-ðåãèñòðàöèîííîé ñôåðå, îðãàíèçàöèè íàñòàâíè÷åñòâà íà÷èíàþùèõ ñïåöèàëèñòîâ Ðîñðååñòðà è ïðîôåññèîíàëüíîãî ðàçâèòèÿ ñîòðóäíèêîâ âåäîìñòâà.
Ïî èòîãàì ìåðîïðèÿòèÿ áûëà ïðèíÿòà ðåçîëþöèÿ êîíôåðåíöèè, â êîòîðîé îïðåäåëåíû îñíîâíûå çàäà÷è è ïðèíöèïû äåÿòåëüíîñòè Ìîëîäåæíîãî ñîâåòà Ðîñðååñòðà è ìîëîäûõ ñïåöèàëèñòîâ âåäîìñòâà.  ÷àñòíîñòè, ïåðåä Ìîëîäåæíûì ñîâåòîì Ðîñðååñòðà ñòîèò çàäà÷à âñåìåðíî ïîääåðæèâàòü è îáúåäèíÿòü ïîñòóïèâøèõ íà ñëóæáó ñîòðóäíèêîâ, ïîäàâàòü èì ïðèìåð äèñöèïëèíû è ïðîôåññèîíàëèçìà, îðèåíòèðóÿ íà ïîñòîÿííîå îáó÷åíèå è ñàìîðàçâèòèå.
"ß ïîëó÷èë ìíîãî ïîçèòèâíûõ ýìîöèé, è, íà ìîé âçãëÿä, êîíôåðåíöèÿ ïðîøëà íà î÷åíü âûñîêîì óðîâíå. Ìåæäó ïðåäñåäàòåëÿìè îáñóæäàëîñü ìíîãî âîïðîñîâ, ïðîèñõîäèë îáìåí ìíåíèåì, îïûòîì. Óçíàë ìíîãî íîâîãî ïî âîïðîñàì äåÿòåëüíîñòè Ìîëîäåæíîãî ñîâåòà", - ðàññêàçàë Àíäæóð Ìîëîòêîâ.

Ïîäãîòîâèë Íàðàí ÄÎÐÄÆÈÅÂ

Îäàõí áè òàœº÷èí ñóðºóëü÷íð äóíä çàðëãäñí "Ñëàâà òåáå, ñîëäàò!" ãèäã í³³ð¢ëš áè÷ëºí³ ìàðºàíä îðëöàä, 2-÷ îðì ýçëë³â. Ýí òàœº÷èí ìàðºàíä îðëöñíäàí áè áàéðòà á³³í³â, þœãàä ãèõë³ òåð¢íä áîñõãäñí ò´ð íàìàã èê³ð ñîíüìñóëâ. Ò´ðñê³í õàðñëºí, õàëüìãèí íåð³í ´´ä³í á³ðëºí, ´ñ³ä-áîññí ºàçðòàí äóðòà áîëëºí - ê¢í áîëºíà ê¢ñë áîëõ ç´âò³. Ìàíà áè÷êí Õîøóä ñåë³íä ª³ð³í Ïàâëûí íåðèã èê-áຠóãà öóºàð ê¢íäëš, ³ð¢í³ð õàäºëš éîâíà. Ýí¢íë³ áè õàìäàí íåã óóëüíöä ´ñ³ä-áîñëàâ, íåã øêîëä ñóð÷ éîâëàâèäí.
ª³ð³í Ïàâåë Õîøóä ³œã³, ìë àðâíà à÷ ê´â¢í á³³ñìí. Ýê-ýöêíü ìàíà ñåë³í³ øêîëûí áàãøíð áîëíà. Áîðèñ Øîðâàåâè÷ ê´ãšìèí áàãø, ²ð³ñ³í ñóðºóëü-ýðäìèí à÷òà ê´äë³÷. Âàëåíòèíà Ïàâëîâíà áîëõëà îëí šèëä³í ýêëö êëàññèí áàãøàð ê´äëñìí, îäà à÷òà àìðëºíä ºàðñí á³³í³. Áè÷êí³ñí àâí Ïàâåë öóã íààäê ê´â¢ä³ñ éèëºðäã á³³ñìí, íîìºí çàœòà, ñóðºóëüäàí ºàâøóí, ÷àœº-÷èèðã, äó-áèèä áîëí ê´ãšìä äóðàí ´ãñí áèëãò³ ê´â¢í áèë³. 1987 šèëä 1-÷ êëàññò îðàä, øêîëàí ò´ãñ³ñí³ õ´´í Ï.×îíêóøîâèí íåðò³ ê´ãšìèí ó÷èëèùä õàëüìã óëñèí çåâñã¢äèí ³œãä ñóðñìí. 2000 šèëèí áàð ñàðëà Ïàâåë öåðãò ìîðäâ. Öåðã³ ñóðºóëÿí ò¢ð¢ë³ä ²³äðõí áàëºñíä ñóðëà, äàðóíü Äàãåñòàíà Êàñïèéñê áàëºñíä òóñàä, ýöê ààâ õîéðàí äóðàºàä ìîðôëîòä öåðãèí õààëºàí ýêëñìí. Õàìäàí öåðãëš éîâñí ¢¢ðì¢äíü òîäëñàð, öåðãèí ñóðºóëüíü àìðàð äàâñí áèë³. Ãîðÿåâèõí óœã-òîõìàðí òåœãñèí ôëîòä öåðãëš éîâñìí, òåã³ä áàñ òèèã³ð³í òóññíäàí Ïàâåë áàéðòà áèë³.
Òåìäãëõ³ñ, Ïàâåë îëí ç¢ñí çåâñã òàòäã áèëãò³ á³³ñìí. Ãàðìà òàòõ, ãèòàð öîêõ, ì´ðí õóóð áîëí íàíü ÷èãí çåâñã ýí ºàðòàí àâ÷ ÿìàðàí áîëâ ÷èãí ê´ãšì íààäàä, àéñèíü ºàðºäã áèë³. Òåð ò´ë³ä öåðãëš éîâñí âçâîäòàí Ï.Ãîðÿåâ "âàëòîðíèñò" áîëš öåðã³ îðêåñòðò íàà÷ éîâñìí.
2002 šèëä Äèèëâðèí ´äðèí áàéðèí êåðã-¢¢ëäâðò Êàñïèéñê áàëºñíä öåðã³ ïàðàä áîëšàñí êåìä òåððîðèñòè÷åñê éîâäë ó÷ðñíà àøò ìàíà íåã ºàçðà ê´â¢í Ïàâåë Ãîðÿåâ ³ìí³ñí õàºöâ. Ýí çîâëœãèã êåä¢ öàã äàââ ÷èãí îëí ³ìòí, òåð òîîä Õîøóä ñåë³í³ óëñ, êåç³ä ÷èãí ìàðòøãîâèäí. Àðâí òàâí šèë õîîðàí ó÷ðñí àþë ýê-ýöêäíü, îëí òàíüë-¢çë óëñò, ýëãí-ñàäíäíü ç¢ðêí³ ´âäê¢ð áîëš ¢ëäâ.
Áຠ䢢âð íàñíäàí ñ³³º³í õ³³ñí ª³ð³í Ïàâåë ìàíà ñåäêëä ì´œêðâ, ýí¢í³ íåðèã áèäí ³ð¢í êåâ³ð õàäºëš éîâíàâèäí. 2003 šèëä ìàíà øêîëûí áàãøíð ñóðºóëü÷èííü ñàíëä íåð³ä³ä, "Äóóíä áè ì´œêðõâ!" ãèäã ñàëäñèí äóóíà ôåñòèâàëü á¢ð䳚 äàâóëâ. Òàœº÷èí îëí ñåë³ä³ñ áîëí Ýëñò³ñ êåñã ýë÷íð îðëöš, Ïàâëûí ñàíë òåâ÷š, ñàëäñèí äóóºàí ýí¢íä íåð³äñìí. Ò¢ð¢í ôåñòèâàëüä èíüã¢äíü, àõíð-䢢íðíü îëàð öóãëðš èðñìí. "Áèé ¢êäã, íåðí ¢êäãî", ãèš õàëüìã ¢ëã¢ðò êåëãääã³ð, ýí êåðã-¢¢ëäâ𠪳ð³í Ïàâëûí íåðí ìàðòãäøãîã èë ¢ç¢ëâ. Ìèíè òîîëâðàð áèäí èèì ê´â¢ä³ñ ¢ëã¢ð àâõ ç´âò³âèäí. Äîðàñ ´ñ÷ éîâõ áàº÷óä ýâð³ êåðã³ðí, ò´ðñêí÷ ñåäêë³ðí ýâð³ ºàçð-óñíäàí äóðòà áîëšàõàí ìåä¢ëš, Ò´ðñê³í õàðñõä áåëí á³³õ³í ¢ç¢ëõ ç´âò³âèäí ãèš ñàíšàíàâ. Ýí àõð í³³ð¢ëš áè÷뺳í ñåäêë³ñí ºàðñí ø¢ëã³ð ò´ãñ³õ³ð ñåäë³â.
Áèëãò³ ê´ãšì÷ Ïàâåë
Áààõí íàñíäàí éîââ÷.
Á³³ðí³ñí ìîðäš öåðãë³ä,
Áààòð áîëš ì´œêðâ÷…
Õàìà éîââ ÷èãí, ¢¢ðì¢ä,
Õàëüìãèí íåð³í äóóäóëõìí!
Õ³³ðò³ Ò´ðñêíä³í öåðãëš,
Õàëüìã Òàœº÷àí äåëãð¢ëõìí!
Ñàíëûíü ´ðê-á¢ëäíü,
Ñåäêëíü š´´ëð¢ëš ¢ëäã,
ѳ³íè îðíä ò´ðš,
Ñàð áîëš ¢çãäã!
Àíäðåé ×ÀÃÐÀÍÎÂ,
Õîøóä ñåë³í³ øêîëûí 11-÷ êëàññèí ñóðºóëü÷

Ýí šèëèí äåêàáðü ñàðèí 21-ä Ýëñòä "Îéðàò-Àðåíà" ñïîðòèâí êîìïëåêñèí á³³ðíä "Ïðåðâàííûé âàëüñ" ãèäã õîðåîãðàôè÷åñê íààäí áîëõ. Ýíòí õàëüìã óëñèã öààšëà õàðºóëàä, ê¢¢í³ ºàçðóð òóóãäñíà 75 šèëä íåð³äãäš³í³.
ÐÊ-í èñêóññòâèí à÷òà ¢¢ëä³÷ Àðêàäèé Ìàíäæèåâ ýí ñ³í ñåäâ³ð òàòàä, íààäíä (áàëëàäò) ê´ãšì ¢¢ä³ë³. Àðêàäèé Íàìèíîâè÷ ÐÈÀ-ä áîëñí áðèôèíãèí éîâóäò ýí íààäíà ò´ð³ð êåëâ. "Áàº÷óäò, áè÷êä¢äò êåç³í³ áîëñí ìàíà óëñèí ºàøóòà òóóšèã ìåä¢ëõ ñàíàí á³³í³. Ýäíèã ò´ðñêí÷ áîëäãàð ´ñêõ êåðãò³. Òèèãõë³ ýäí ýâð³ ºàçðòàí ê´äë³ä, èê òóñàí ê¢ðãõ",- ãèš áèëãò êåëâ.
Íåð ºàðñí "Áàìá öåöã" ãèäã àíñàìáëü ýí íààä ¢ç¢ëõ. Àíñàìáëèí äèðåêòîð Ò¢ðâ³ Áîñõîìäæèåâèí 糜ãëñ³ð, ýí íààäí ò¢ð¢í áîëš àðâí šèë õîîðàí ò³âãäë³. Íààäíà ºîë ä¢ðì¢ä - ä³³í³ öàãò ñàëñí õîéð ´´ðõí ¢ð-èíüã. Àíñàìáëèí í¢¢ðëã÷ àðòèñòíð Âëàäèìèð Áàìáàðûêîâ áîëí Ìàðèÿ Ìó÷êàåâà êåç³í³ áîëñí éîâäëûã ¢ç¢ëõ. ijí ýêëõë³, ꢢêä-ê´â¢ä, âàëüñàí ê¢öö áèèëëãî ñàëñìí. Êåñã šèëèí òóðøàðò ýäí çîâëœ ýäëâ. Ýí¢í³ òóñêàð áààõí àðòèñòíð êåëöõ³â. Ýäí íààäíä áåëäõä³í ºàøóòà éîâäëûí òóñêàð äàëà ëèòåðàòóð óìøñìí. Òåã³ä äåãòðì¢ä áîëí ìåä³òíðèí êåëâðì¢ä ýäíä ä¢ðì¢ä³í ñ³³í³ð ¢ç¢ëõäíü òóñëš.

ÀËÅÊÑ²Í Êèøãò³

Äîðîãèå çåìëÿêè, ìû âñïîìèíàåì, âîñêðåøàåì â ïàìÿòè îäèí èç ñàìûõ òðàãè÷åñêèõ äíåé â èñòîðèè íàøåãî íàðîäà - 28 äåêàáðÿ 1943 ãîäà...  ýòîò òðàãè÷åñêèé äåíü ïî ëîæíîìó îáâèíåíèþ ñòàëèíñêî-áåðèåâñêèõ ñàòðàïîâ êàëìûöêèé íàðîä íàñèëüíî áûë ñîñëàí â Ñèáèðü.
Ýòî áûë äèêèé ïðîèçâîë. Ñìåðòåëüíûé ïðèãîâîð íà óíè÷òîæåíèå öåëîãî íàðîäà. Òàêîìó ïîïðàíèþ ãðàæäàíñêèõ ïðàâ, ÷åëîâå÷åñêèõ çàêîíîâ, ãëóìåíèþ íàä æèçíüþ öåëûõ íàðîäîâ îïðàâäàíüÿ íåò! Ñòîëü æåñòîêîãî, íå÷åëîâå÷åñêîãî ïðåäàòåëüñòâà ïðàâèòåëüñòâà èñòîðèÿ Ðîññèè åùå íå çíàëà...
Îòöû, ìóæüÿ, áðàòüÿ, ñûíîâüÿ íàõîäÿòñÿ íà ôðîíòå. Öåíîé ñâîåé æèçíè è êðîâè çàùèùàþò ðîäíîé äîì, Îòå÷åñòâî. À â ýòî âðåìÿ ðàçäåòûõ ðîäèòåëåé, æåí, äåòåé áîéöîâ âûãîíÿþò èç äîìà, ãðóçÿò â ïðîìåðçøèå ýøåëîíû è âåçóò â Ñèáèðü. Êîãäà áûëî òàêîå?! Âî âñå âðåìåíà â èñòîðèè ÷åëîâå÷åñòâà âñå ãîñóäàðñòâà âñåãäà ïðîÿâëÿëè çàáîòó, âíèìàíèå î ñåìüÿõ áîéöîâ, ñðàæàâøèõñÿ íà ôðîíòå.
À âîæäü íàðîäîâ, ïîïðàâ ýòîò ñâÿòîé çàêîí Îòå÷åñòâà, ññûëàåò íàðîäû íà âûìèðàíèå. Êàê ìîæíî îáúÿñíèòü è ïîíÿòü òàêîé æåñòîêèé ïðîèçâîë âëàñòü ïðåäåðæàùèõ?!
È ÿ íèêàê íå ìîãó ïîíÿòü òåõ èñòîðèêîâ, êîòîðûå ñòàðàþòñÿ îïðàâäàòü ýòî ïðåäàòåëüñòâî, äîêàçàòü, ÷òî áûëà òàêàÿ íåîáõîäèìîñòü. Íåîáõîäèìîñòü óáèâàòü íè â ÷åì íåïîâèííûõ ñòàðèêîâ, äåòåé, æåíùèí? Íèêîãäà ýòîìó íå ïîâåðþ - áûë æèâûì ñâèäåòåëåì ýòèõ ñîáûòèé. Ìíå áûëî øåñòü ëåò, êîãäà ÿ ïîïàë â Ñèáèðü. Îòåö ìîé, Íóðîâ Äîðäæè Êåêååâè÷, çàùèùàë Ëåíèíãðàä. È ïîãèá ïðè ïðîðûâå Ëåíèíãðàäñêîé áëîêàäû 17 ÿíâàðÿ 1944 ãîäà. Çàõîðîíåí â áðàòñêîé ìîãèëå â äåðåâíå Êîíäàêîïøèíî Ïóøêèíñêîãî ðàéîíà Ëåíèíãðàäñêîé îáëàñòè.
ß ñâîèìè ãëàçàìè âèäåë, êàê óìèðàëè îò õîëîäà, ãîëîäà, áîëåçíè ñòàðèêè è äåòè. Ýòî áûëî çèìîé 1945 ãîäà â ëåñïðîìõîçå Çíàìåíñêîãî ðàéîíà Îìñêîé îáëàñòè. Íàñ, íåñêîëüêî äåñÿòêîâ ñåìåé, ïîñåëèëè â áîëüøîé äåðåâÿííûé áàðàê. Ðàñïîëîæèëèñü íà íàðàõ.  ñåðåäèíå áàðàêà áûëà îäíà ìàëåíüêàÿ ïå÷ü. Íàøè ìàòåðè ðàáîòàëè íà ëåñîïîâàëå. Ïëîõî îäåòûå, ãîëîäíûå, áîëüíûå æåíùèíû è äåâóøêè õîäèëè íà ðàáîòó ïåøêîì îêîëî äåñÿòè êèëîìåòðîâ.
Ïîëó÷àëè ïî 600 ãðàììîâ õëåáà. Íà ñâîèõ ïëå÷àõ ïðèíîñèëè ïîëåíüÿ, ÷òîá îòàïëèâàòü ïå÷ü.  áàðàêå ñòîÿëà êàäêà ñ âîäîé. Íî÷üþ âîäà â êàäêå çàìåðçàëà.
Íàøè ìàòåðè, ïðèäÿ ñ ðàáîòû, âàðèëè íà ïå÷è ïîõëåáêó. Âñå ñðàçó íå ìîãëè ãîòîâèòü óæèí - íå õâàòàëî ìåñòà íà ïëèòå. Îêíà â áàðàêå ïîêðûâàëèñü ëüäîì, â ïîìåùåíèè ñòîÿë òóìàí îò èñïàðåíèé ìîêðîé îäåæäû, âàëåíîê íàøèõ ìàòåðåé.
Âëàæíàÿ îäåæäà íàøèõ ìàì äî óòðà íå ïðîñûõàëà, ïîýòîìó îíè ÷àñòî ïðîñòóæàëèñü, áîëåëè. Âðà÷åé íå áûëî. Òåõ, êòî ïî áîëåçíè íå âûõîäèë íà ðàáîòó, êîìåíäàíò âûãîíÿë ñèëîé, áèë, íàçûâàÿ èõ ñèìóëÿíòàìè.
Ïîìíþ, ìàìà ìîÿ, âäîâà ôðîíòîâèêà, ßëà Íóðîâà, ñèëüíî áîëåëà ëèõîðàäêîé. Îäíàæäû, êîãäà îíà çàíåìîãëà, ïðèøåë êîìåíäàíò, âñÿ÷åñêè îñêîðáëÿÿ, õîòåë åå ïíóòü íîãîé. ß ñ êðèêîì íàêðûë åå ñîáîé, è îí íå ïîñìåë åå áèòü…
Íàøè ìàòåðè, óõîäÿ íà ðàáîòó, ÷àñòî ãîâîðèëè íàì, åñëè ñòàðèêè, êîòîðûå ëåæàëè íà íàðàõ, áóäóò ïðîñèòü âîäó, òî íåæåëàòåëüíî èì äàâàòü åå.
À ïî÷åìó íåëüçÿ äàâàòü âîäó, îíè íàì íå îáúÿñíÿëè. Äåòè åñòü äåòè. Ìû â õîëîäíîì áàðàêå íå ìîãëè ñèäåòü áåç äâèæåíèÿ, èãðàëè, áåãàëè, ñóåòèëèñü. Êîãäà äåäóøêè è áàáóøêè, êîòîðûå ëåæàëè íà íàðàõ, ïðîñèëè âîäó, òî ìû, äåòè, ÷åðïàëè èç êàäêè êîâøèêîì ëåäÿíóþ âîäó è ïîäàâàëè èì.
Îíè âûïèâàëè è ÷åðåç íåêîòîðîå âðåìÿ çàòèõàëè… Îêàçûâàåòñÿ, êîãäà ÷åëîâåê óìèðàåò îò ãîëîäà, òî åìó õî÷åòñÿ ïèòü. À õîëîäíàÿ âîäà óñêîðÿåò ñìåðòü…
Íàøè ìàòåðè, ïðèäÿ ñ ðàáîòû, óìåðøèõ çàâîðà÷èâàëè â ðîãîæó è âûíîñèëè õîðîíèòü. Òàê êàê ñèë íà ðûòüå ìåðçëîé çåìëè ó íèõ íå áûëî, îíè, îêàçûâàåòñÿ, õîðîíèëè ïîä ñóãðîáàìè. Çåìëÿ ïðîìåðçàëà íà áîëüøóþ ãëóáèíó…
Âåñíîé, êîãäà òàÿëè ñóãðîáû, îáíàæàëèñü îñòàíêè, è ãîëîäíûå ñîáàêè òàñêàëè êîíå÷íîñòè. Ñòàðèêè, ñïîñîáíûå äåðæàòü ëîïàòó, õîðîíèëè îñòàíêè â òàëóþ çåìëþ.
Îá ýòîì ïèñàòü î÷åíü òðóäíî. Íî ïðèõîäèòñÿ, ÷òîáû íàøè äåòè è âíóêè çíàëè, ÷òî íàì ïðèøëîñü ïåðåæèòü.
Âçðîñëîìó ÷åëîâåêó, ïîíèìàþùåìó âñþ ãëóáèíó òðàãåäèè, íàâåðíîå, áûëî íàìíîãî òðóäíåå, ÷åì ðåáåíêó. À ðåáåíêó, â ñèëó ñâîåãî âîçðàñòà, áûëî ëåã÷å ïåðåæèòü âñå ýòî… Ïîòîìó ÷òî îí äî êîíöà íå îñîçíàâàë, ãëóáîêî íå ïåðåæèâàë, íå ðåàãèðîâàë íà ïðîèñõîäÿùåå.  ýòîì, áûòü ìîæåò, è áûëî ñïàñåíèå?
Îá ýòîé òðàãåäèè ïèøó íå èç-çà ÷óâñòâà ìåñòè, îáèäû, âðàæäû. Ýòî áûëî áû íåñïðàâåäëèâî. Ïèøó äëÿ òîãî, ÷òîáû èç ýòîé òðàãåäèè, ìû - íûíå æèâóùèå, âûíåñëè óðîê, ÷òîáû òàêîãî íå ïîâòîðèëîñü íèêîãäà.
Ìû, êàëìûêè, âñåãäà áëàãîäàðíû ñèáèðÿêàì. Äðóçüÿì, ñî÷óâñòâîâàâøèì íàøåìó ãîðþ, ïîìîãàâøèì âûæèòü â òî æåñòîêîå âðåìÿ. ß ÷åñòíî ãîâîðþ, ÷òî ñâîåé æèçíüþ îáÿçàí ðóññêîé æåíùèíå, ìîåé ïåðâîé ó÷èòåëüíèöå, Òàòüÿíå Êèðèëëîâíå, ñïàñøåé ìåíÿ îò ãîëîäíîé ñìåðòè. Îíà íàó÷èëà ìåíÿ ðóññêîìó ÿçûêó, ïðèîáùèëà ê âåëèêîé ðóññêîé ëèòåðàòóðå, ïðåïîäàâ ìíå Óðîê íðàâñòâåííîé æèçíè. Íàó÷èëà áûòü ÷åëîâåêîì ïðè ëþáûõ îáñòîÿòåëüñòâàõ.
Êîãäà ÿ áîñèêîì ïî ñíåãó áåãàë â øêîëó, Òàòüÿíà Êèðèëëîâíà äîáèëàñü, ÷òîáû ìíå âûäàëè ÷åðåç âñåîáó÷ âàëåíêè, â êîòîðûõ ÿ õîäèë â øêîëó íåñêîëüêî ëåò. Óçíàâ, ÷òî ÷àñòî ïðèõîæó â øêîëó ãîëîäíûì, îíà ïîä ëþáûì ïðåäëîãîì çàìàíèâàëà ìåíÿ äîìîé è êîðìèëà. Ýòî áûëè Óðîêè âåëèêîãî ðóññêîãî. Òàêîå íèêîãäà íå çàáûâàåòñÿ…
Ïîýòîìó ÷åðåç ìíîãî ëåò, ñòàâ óæå ÷ëåíîì Ñîþçà ïèñàòåëåé ÑÑÑÐ, ÿ ïîñâÿòèë åé ñòèõîòâîðåíèå "Âòîðàÿ ìàòü".
Êîãäà æèâà òâîÿ ðîäíàÿ ìàòü,
Çâàòü ìàòåðüþ äðóãóþ íå ãðåøíî ëè?
Íî êàê èíà÷å ìíå åå íàçâàòü -
Òó ðóññêóþ ó÷èòåëüíèöó â øêîëå?
×òî ÿ îò ãîëîäà óãàñíóòü ìîã,
Çàìåòèëà îíà. È, ïî ãîëîâêå ãëàäÿ,
Ìåíÿ ñïàñòè ïðèäóìàëà ïðåäëîã:
Ìîë, "ïîìîãè ìíå äîíåñòè òåòðàäè".
À äîìà, íàãðàæäàÿ çà "òðóäû",
Ïîäâèíåò ìíå ãîðÿ÷óþ êàðòîøêó…
È ÿ îò ãîëîäà è îò áåäû
Îòòàèâàë, ñìåëåÿ ïîíåìíîæêó.
À ÷óòü ïîçäíåå Ïóøêèí-÷óäîäåé
Ñòèõàìè âëåê ìåíÿ ê åå ïîðîãó…
…Ñâåò ñåðäöà ðóññêîé ìàòåðè ìîåé
Ïîíûíå îçàðÿåò ìíå äîðîãó.
Ñêîëüêî áû âðåìåíè íè ïðîøëî, ãðÿäóùåå ïîêîëåíèå íå äîëæíî çàáûâàòü ýòè ñòðàíèöû íàøåé èñòîðèè. Äîáðî, âåëè÷èå äóõà è äîñòîèíñòâà ñòàðøåãî ïîêîëåíèÿ: íàøèõ ðîäèòåëåé, äåäóøåê, áàáóøåê, êîòîðûå, óìèðàÿ îò ãîëîäà, ñâîé ïîñëåäíèé êóñîê îñòàâëÿëè íàì, ÷òîáû ìû âûæèëè, ïðîäîëæèëè èõ ðîä, âîñêðåñèëè ïàìÿòü î íèõ…
×òîáû íàøè âíóêè è ïðàâíóêè íîñèëè èõ èìåíà, ãîðäèëèñü èìè, âîñõèùàëèñü èõ ãðàæäàíñêèì ïîäâèãîì, áðàëè ñ íèõ ïðèìåð. Ìû, íûíå æèâóùèå, äîëæíû âñåãäà ïîìíèòü òðàãåäèþ ñâîåãî íàðîäà. Èáî ýòî íàøà áîëü, íåçàæèâàþùàÿ ðàíà, êîòîðàÿ êðîâîòî÷èò è òðåâîæèò íàøè äóøè…
 êàëìûöêîì íàðîäå, íàâåðíîå, íåò íè îäíîé ñåìüè, êîòîðîé íå êîñíóëàñü áû ýòà òðàãåäèÿ. Èáî â ñèáèðñêîé òàéãå îñòàëàñü ïî÷òè ïîëîâèíà íàøåãî íàðîäà. ×åì èçìåðèòü, êàê ïåðåäàòü ýòî âñåíàðîäíîå ãîðå, áåðåäÿùåå ñåðäöà?
Ïîýòîìó ìû, êàëìûêè, îò ìàëà äî âåëèêà â äåíü òðàãåäèè, 28 äåêàáðÿ, çàæèãàåì ëàìïàäû ó ïàìÿòíèêà "Èñõîä è Âîçâðàùåíèå" è ìîëèìñÿ çà âñå ïðåãðåøåíèÿ "âîæäÿ íàðîäà", ïîãóáèâøåãî ñòîëüêî íåâèííûõ äóø.
Ýòó íåçàáûâàåìóþ òðàãåäèþ ìîåãî íàðîäà ÿ îòðàçèë â ïîýìå "Ðåêâèåì", îòðûâîê èç êîòîðîé ïðåäëàãàþ âàøåìó âíèìàíèþ.
Ìåñÿö Áàðñà, 43 ãîä,
Ïîêà÷íóëèñü ìèðîâûå ãèðè-
Ñòàëèí, óáèâàÿ ìîé íàðîä,
Èçäàë Óêàç - ðàññåÿòü ïî Ñèáèðè.

Íî÷ü ëåãëà, îñëåïøàÿ îò ñëåç,
Íà ñòåïíûå âûìåðçøèå äàëè,
Ïîä òóãèìè øèíàìè êîëåñ
Äðåâíèå êî÷åâüÿ çàäðîæàëè…

"Ïî ìàøèíàì!- áüåò ïðèêàç, êàê ïëåòü,
È ñòàðóõà â ãîëîñ çàðûäàëà,
Íåò áàëüçàìà Äóøó îòîãðåòü,-
Ñòåïü òàêîé áåäû åùå íå çíàëà!

 ñòðàøíûé, ÷åðíûé îáåçüÿíèé ãîä,
Ðàñïóãàâ ãóäêàìè ðåäêîëåñüå,
Ýøåëîíû, ïðåâðàùàÿñü â ëåä,
Øëè è øëè â òàåæíîå áåçâåñòüå…

Ñòàðöû ìîë÷à ïðÿ÷óò ñâîþ áîëü -
Íå ïðèñòàëè æàëîáû îéðàòó, -
Èõ ñëåçû ñæèãàþùàÿ ñîëü
Íå âèäíà íè äðóãó, è íè áðàòó.

×åòêè â èõ ìîçîëèñòûõ ðóêàõ
Çàìåðëè, ïî÷òè îñòàíîâèëèñü,
Ìóäðîñòü âåêà ïëà÷åò â ñòàðèêàõ,
Áåäû âåêà òó÷àìè ñãóñòèëèñü…

Íå ïî øïàëàì, ïî êîñòÿì ïðîøëè
 ãëóáü ñòðàíû êàëìûöêèå âàãîíû,
È êàòèëèñü ïî ëèöó Çåìëè
Ñëåçû, ïëà÷è, æàëîáû è ñòîíû.

Ñòàëèí, íàøå ñîëíöå ðàññòðåëÿâøèé,
Èç êàëìûöêîé ãîðåâîé ñëåçû
ß, ïîýò, íàâåê òåáÿ ïðîêëÿâøèé,
Îòëèâàþ ÷åðíûé êðåñò Áåäû.

Óáèåííûõ ×åðíîé ñèëîé âëàñòè
Âîñêðåøàþ ñêâîçü çàáâåíüÿ äûì-
Åñëè ìû èõ ïàìÿòü ïðåäàäèì,
Ïîâòîðÿòñÿ àäîâû íàïàñòè.

/Ïåðåâîä: À.Ñîëîâüåâà/

Ïîêà ïîìíèì è ïîêëîíÿåìñÿ ñâîèì ïðåäêàì, ìû áåññìåðòíû…

Âëàäèìèð Íóðîâ,
íàðîäíûé ïîýò Êàëìûêèè

 ìèíóâøåå âîñêðåñåíüå â çàëå çàñåäàíèé ïðàâèòåëüñòâà ÐÊ ñîñòîÿëîñü òîðæåñòâåííîå ìåðîïðèÿòèå, ïîñâÿùåííîå Äíþ Ãåðîåâ Îòå÷åñòâà.  íåì ïðèíÿëè ó÷àñòèå Ãåðîé Ðîññèè Áààòð Ãèíäååâ, àðõèåïèñêîï Ýëèñòèíñêèé è Êàëìûöêèé îòåö Þñòèíèàí, íàñòîÿòåëü Öåíòðàëüíîãî õóðóëà "Çîëîòàÿ îáèòåëü Áóääû Øàêüÿìóíè" Àíäæà-ëàìà, àòàìàí Êàëìûöêîãî êàçà÷üåãî îêðóãà âîéñêîâîãî êàçà÷üåãî îáùåñòâà "Âñåâåëèêîå âîéñêî Äîíñêîå" Ýðäíè Ìàíæèêîâ.  çàëå íàõîäèëèñü òàêæå ïðåäñòàâèòåëè ïðàâîñëàâíîãî è áóääèéñêîãî äóõîâåíñòâà, êàçà÷üèõ ñòàíè÷íûõ îáùåñòâ ÊÊÎ, êàçà÷üè êëàññû ñ ó÷èòåëÿìè è ðîäèòåëÿìè.
Áûë çà÷èòàí ïðèâåòñòâåííûé àäðåñ Ãëàâû ÐÊ Àëåêñåÿ Îðëîâà ó÷àñòíèêàì òîðæåñòâåííîãî ìåðîïðèÿòèÿ.  íåì, â ÷àñòíîñòè, îòìå÷àåòñÿ, ÷òî ðàòíûå ïîäâèãè çåìëÿêîâ, ñîîòå÷åñòâåííèêîâ íå áóäóò çàáûòû â íàøåì îáùåñòâå íèêîãäà. Îòåö Þñòèíèàí ïðî÷èòàë ìîëèòâó çà óïîêîé äóøè âåëèêîãî êíÿçÿ.
Ñîñòîÿëàñü òîðæåñòâåííàÿ öåðåìîíèÿ ïðèáèòèÿ ãâîçäåé ê äðåâêó êîïèè çíàìåíè 80-ãî Çþíãàðñêîãî Äîíñêîãî Êàëìûöêîãî êîííîãî ïîëêà è îñâÿùåíèÿ ïîëîòíèùà. Îòåö Þñòèíèàí ïîâåäàë ãîðåñòíóþ èñòîðèþ ãèáåëè ýòîãî ãåðîè÷åñêîãî ïîëêà, ãðóäüþ ïðèêðûâàâøåãî îòõîä êàçàêîâ îò íàñåäàâøèõ êðàñíîàðìåéöåâ â Êðûìó â 1920 ãîäó. Àðõèåïèñêîï ñîâåðøèë ìîëåáåí â ÷åñòü ïàìÿòè ãåðîåâ-êàçàêîâ, ïîãèáøèõ â áðàòîóáèéñòâåííîé ãðàæäàíñêîé âîéíå. Ïî÷åòíîå ïðàâî ïðèáèòèÿ ãâîçäåé ê äðåâêó çíàìåíè êàçà÷üåãî ïîëêà èñïîëíèëè Áààòð Ãèíäååâ, Ýðäíè Ìàíæèêîâ, ïîòîìêè êàçàêîâ 80-ãî Çþíãàðñêîãî êîííîãî ïîëêà Íèêîëàé Ìàíæèêîâ è Áàòûð Ìèíàåâ, ïðîôåññîð Êîíñòàíòèí Ìàêñèìîâ, êàíäèäàò ìåäèöèíñêèõ íàóê Áåìáÿ Ôåäîðîâ, äèðåêòîð çàâîäà "Çâåçäà" Ñàðèê Àáóøèíîâ, àòàìàí Ýëèñòèíñêîãî êàçà÷üåãî îáùåñòâà Îëåã Õåé÷èåâ.
Ãåðîé Ðîññèè Áààòð Ãèíäååâ â ñâîåì âûñòóïëåíèè ïîä÷åðêíóë, ÷òî ïîäâèãè ñîîòå÷åñòâåííèêîâ, îòäàâøèõ ñâîè æèçíè ðàäè Ðîññèè, âñåãäà áóäóò ñëóæèòü ïðèìåðîì äëÿ ïîäðàæàíèÿ, Ê. Ìàêñèìîâ è Á. Ôåäîðîâ âûñòóïèëè ñ ñîîáùåíèÿìè î ïîäâèãàõ çåìëÿêîâ, â ðàçíûå ãîäû íàãðàæäåííûõ Ãåîðãèåâñêèìè íàãðàäàìè.

Î÷èð ÁÅÌÁÅÅÂ

 Ìîñêâå 11 è 12 äåêàáðÿ ñîñòîèòñÿ ïåðâûé ÷åìïèîíàò ïî ôóòáîëó ñðåäè ðîññèéñêèõ àðòèñòîâ. Ìåæðåãèîíàëüíûé ôóòáîëüíî-ìóçûêàëüíûé ôåñòèâàëü "Àðò-ôóòáîë-Ðîññèÿ" ñîáåðåò â ñòîëèöå 16 êîìàíä, ñîñòîÿùèõ, âïðî÷åì, íå òîëüêî èç ýñòðàäíûõ àðòèñòîâ, íî è ëþäåé äðóãèõ òâîð÷åñêèõ ïðîôåññèé: àêòåðîâ, ðåæèññåðîâ, àðòèñòîâ öèðêà, òåëåâåäóùèõ è ò.ä. Ïî ñëîâàì ãëàâíîãî èäåîëîãà, îðãàíèçàòîðà è ïðåçèäåíòà êîìàíäû çâåçä ýñòðàäû "Ñòàðêî" Þðèÿ Äàâûäîâà, ãëàâíàÿ çàäà÷à òóðíèðà - ïîïóëÿðèçàöèÿ ôóòáîëà âî âñåõ åãî ïðîÿâëåíèÿõ. Êî âñåìó ïðî÷åìó âûÿñíèëîñü, ÷òî ôóòáîëüíûõ êîìàíä, óêîìïëåêòîâàííûõ èçâåñòíûìè ëþäüìè, â ñòðàíå äîâîëüíî ìíîãî.  äåêàáðå îíè âìåñòå ñîáåðóòñÿ, ñûãðàþò â ôóòáîë è âûñòóïÿò ñ êîíöåðòàìè.
"Ïîìèìî "Ñòàðêî", âî ìíîãèõ ðåãèîíàõ ñòðàíû åñòü êîìàíäû àðòèñòîâ, - ãîâîðèò Þðèé Äàâûäîâ. -  Ñàíêò-Ïåòåðáóðãå òàêîé êîìàíäîé ðóêîâîäèò Ìèõàèë Áîÿðñêèé.  Åêàòåðèíáóðãå àðòèñòû è ìóçûêàíòû òîæå èãðàþò â ôóòáîë. Êàïèòàíîì èõ êîìàíäû ÿâëÿåòñÿ ìóçûêàíò Àëåêñàíäð Ïàíòûêèí, îñíîâîïîëîæíèê ñâåðäëîâñêîãî ðîêà, ëèäåð ãðóïïû "Óðôèí Äæóñ". Ïîäîáíûå êîìàíäû òàêæå îðãàíèçîâàíû â ×å÷íå, Íèæíåì Íîâãîðîäå, Êàëìûêèè è åùå ðÿäå ðåãèîíîâ. Ìû âïåðâûå ñîáåðåì èõ âñåõ âìåñòå â Ìîñêâå. Ïîâåðüòå, áóäåò íà êîãî ïîñìîòðåòü.  òóðíèðå ïðèìåò ó÷àñòèå òàêæå è ñèìâîëè÷åñêàÿ Ñáîðíàÿ àðòèñòîâ ìèðà, â êîòîðîé ìû ñîáåðåì ïðåäñòàâèòåëåé ìèðîâîãî àðò-ôóòáîëà. À â êîíöåðòå, ïðèóðî÷åííîì ê òóðíèðó, ïëàíèðóåì äóýò àðòèñòà èç Èçðàèëÿ è èðàíñêîãî ïåâöà. Òåì ñàìûì õîòèì ïðîäåìîíñòðèðîâàòü, ÷òî ôóòáîë ñïîñîáåí îáúåäèíÿòü äàæå ïðåäñòàâèòåëåé òàêèõ, êàçàëîñü áû, íåïðèìèðèìûõ ñòðàí. ×åìïèîíàò ìèðà â Ðîññèè îñòàâèë ïðåêðàñíîå ïîñëåâêóñèå. Ïîýòîìó íàäî ðàçâèâàòü è ïîïóëÿðèçèðîâàòü ôóòáîë â ñîâåðøåííî ðàçíûõ íàïðàâëåíèÿõ. Äóìàþ, íà òðèáóíàõ ìàíåæà "Ñïàðòàêà", ãäå ïðîéäóò âñå ìàò÷è, ìû óâèäèì ìàññó çðèòåëåé, êîòîðûå ïðèäóò ïîääåðæàòü èçâåñòíûõ ëþäåé. Ê òîìó æå çà ýòî íå íàäî ïëàòèòü. Âõîä íà èãðû è êîíöåðòû - áåñïëàòíûé".
 ñîñòàâ êîìàíäû êàëìûöêèõ àðòèñòîâ, òðåíåðîì êîòîðîé ÿâëÿåòñÿ çàìåñòèòåëü äèðåêòîðà ÁÓ ÐÊ "Ðåãèîíàëüíûé öåíòð ñïîðòèâíîé ïîäãîòîâêè ñáîðíûõ êîìàíä" ("Îéðàò-Àðåíà") Ñåðãåé Ïîäà, âîøëè çàñëóæåííûé àðòèñò Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ Êóòëàí Ìóêóáåíîâ, èñïîëíèòåëü íàðîäíûõ ïåñåí, ýñòðàäíûé ïåâåö Êàëìûêèè Ëèäæè Ãîðÿåâ, àðòèñòû Ãîñóäàðñòâåííîãî àíñàìáëÿ ïåñíè è òàíöà "Òþëüïàí", Ãîñóäàðñòâåííîãî Òåàòðà òàíöà Êàëìûêèè "Îéðàòû", Íàöèîíàëüíîãî äðàìàòè÷åñêîãî òåàòðà èì Á. Áàñàíãîâà è äðóãèå.
 çàêëþ÷èòåëüíîì ãàëà-êîíöåðòå, êîòîðûé ñîñòîèòñÿ 12 äåêàáðÿ, îò Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ âûñòóïÿò Êóòëàí Ìóêóáåíîâ ñ îòðûâêîì èç ãåðîè÷åñêîãî ýïîñà "Äæàíãàð", Ëèäæè Ãîðÿåâ èñïîëíèò "Ò´ðëì¢ä ìèíè" À. Ìàíäæèåâà, àðòèñòû ÁÓ ÐÊ "Ãîñóäàðñòâåííûé òåàòð òàíöà Êàëìûêèè "Îéðàòû" èñïîëíÿò "Òàíåö ñòåïíûõ îðëîâ", Ãèëÿíà Áåìáååâà èñïîëíèò êàëìûöêóþ íàðîäíóþ ïåñíþ "Êîòóø".
 ïðåññ-öåíòðå "ÀèÔ" ïðîøëà ïðåññ-êîíôåðåíöèÿ îðãàíèçàòîðîâ è ó÷àñòíèêîâ ïåðâîãî Ìåæðåãèîíàëüíîãî òóðíèðà ïî ôóòáîëó ñðåäè àðòèñòîâ (Ôóòáîëüíî-ìóçûêàëüíîãî ôåñòèâàëÿ "Àðò-ôóòáîë-ÐÎÑÑÈß"). Ïî îêîí÷àíèè áûëà ïðîâåäåíà æåðåáü¸âêà, â ðåçóëüòàòå êîòîðîé îïðåäåëèëèñü ñîïåðíèêè â ãðóïïàõ.  ãðóïïå À ñûãðàþò êîìàíäû Ìîñêîâñêîé è Îìñêîé îáëàñòåé, Êðàñíîäàðñêîãî êðàÿ è Ñàíêò-Ïåòåðáóðãà.  ãðóïïå B: êîìàíäû Ðåñïóáëèêè Òàòàðñòàí, Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ, Âîðîíåæñêîé îáëàñòè è ×å÷åíñêîé Ðåñïóáëèêè.  ãðóïïå Ñ: Ñáîðíàÿ ðåãèîíîâ ÐÔ, êîìàíäû Íèæåãîðîäñêîé, ßðîñëàâñêîé îáëàñòåé è Ñáîðíàÿ ìèðà.  ãðóïïå D: êîìàíäû Ñâåðäëîâñêîé îáëàñòè, Ðåñïóáëèêè Áàøêîðòîñòàí, êîìàíäà Ìîñêâû ("Ñòàðêî") è ñáîðíàÿ äèàñïîðû Ìîñêâû.
-  ýòîì ãîäó ó íàñ â ñòðàíå ïðîøëî îäíî èç âàæíåéøèõ è ñåðü¸çíåéøèõ ìåðîïðèÿòèé - ÷åìïèîíàò ìèðà ïî ôóòáîëó. Ïîìèìî ýòîãî, 2018 ãîä - ýòî ãîä 30-ëåòèÿ ïîáåäû îëèìïèéñêîé ñáîðíîé âî ãëàâå ñ íàøèì êàïèòàíîì Âèêòîðîì Ëîñåâûì â Ñåóëå â 1988 ãîäó. È ìû ïîäóìàëè î òîì, ÷òî áûëî áû çäîðîâî çàâåðøèòü ýòîò ãîä ôóòáîëüíûì òóðíèðîì ñðåäè àðòèñòîâ. Ó íàñ ïîëó÷èëîñü 16 êîìàíä: "Ñòàðêî", "Äèàñïîðû Ìîñêâû", Ñáîðíàÿ ðåãèîíîâ íàøåé ñòðàíû, Ñáîðíàÿ ìèðà, à òàêæå Ìîñêîâñêàÿ îáëàñòü, Ñàíêò-Ïåòåðáóðã, Ñâåðäëîâñêàÿ îáëàñòü, Ðåñïóáëèêà Òàòàðñòàí, Ðåñïóáëèêà Áàøêîðòîñòàí, ×å÷åíñêàÿ Ðåñïóáëèêà, Ðåñïóáëèêà Êàëìûêèÿ, Êðàñíîäàðñêèé êðàé, Îìñêàÿ îáëàñòü, Íèæåãîðîäñêàÿ îáëàñòü, Âîðîíåæñêàÿ îáëàñòü, ßðîñëàâñêàÿ îáëàñòü. Òóðíèð ïðîéä¸ò 11-12 äåêàáðÿ, à 11-ãî â ìàíåæå "Ñïàðòàê" ñîñòîÿòñÿ ãðóïïîâûå ìàò÷è, 12-ãî äåêàáðÿ - ïîëóôèíàëû è ôèíàëû. Äëÿ çðèòåëåé ïðèãîòîâëåí ñþðïðèç: ïî îêîí÷àíèè ñîðåâíîâàíèé ïðîéä¸ò ãàëà-ìàò÷ ìåæäó ñáîðíîé êîìàíäîé ó÷àñòíèêîâ òóðíèðà è òîé çíàìåíèòîé îëèìïèéñêîé ñáîðíîé, êîòîðàÿ ïðàçäíóåò â ýòîì ãîäó 30-ëåòèå ïîáåäû, - ðàññêàçàë íà áðèôèíãå ðóêîâîäèòåëü Äåïàðòàìåíòà íàöèîíàëüíîé ïîëèòèêè è ìåæðåãèîíàëüíûõ ñâÿçåé ã.Ìîñêâû Âèòàëèé Ñó÷êîâ.

Íàø êîðð.