Ýí šèë ìàíà îðí-íóòãò äàâóëãäšàõ Âîëîíòåðèí šèëèí áîëí "Äîáðîâîëüöû - äåòÿì" ãèäã Öóã³ð³ñ³í VII àêöèí éîâóäò äàâñí äîëàí õîíãò òàœº÷èí ³ìòí³ ñîöèàëüí òåòêâðèí êîìïëåêñí öóòõëœãèí (ÊÖÑÎÍ) áè÷êä¢äò áîëí ´ðê-á¢ëì¢äò ñîöèàëüí ä´œ ê¢ðãëºí³ ³œãä "Ìåíä, øêîë!" ãèäã êåðã-¢¢ëäâð áîëâ. Šèðºëèí ê¢íä òààëä òóññí áè÷êä¢äèã ä´œíëºí³ ñàœãèí ñåäâ³ð³ð "Äîáðîâîëüöû - äåòÿì" ãèäã êåðã-¢¢ëäâð ìàíà îðí-íóòãò àïðåëü ñàðèí 20-ñ àâí ñåíòÿáðü ñàðèí 15 ê¢ðòë äàâóëãäšàíà. Ìàíà òàœº÷ šèë áîëºí ýí ñàœãèí áóéí÷ ñåäêëèí êåðã-¢¢ëäâðì¢äò øóíìºàºàð îðëöíà.
ÊÖÑÎÍ ºàðäà÷èí äàðóê Ñâåòëàíà Õèíååâàí êåëñ³ð, áè÷êä¢äò áîëí ´ðê-á¢ëì¢äò ñîöèàëüí ä´œ ê¢ðãëºí³ ³œãèí ê´äë³÷íð òàœº÷èí ïðåäïðèÿòü-îðãàíèçàöñò, àðºëà÷íðò áè÷ã áè÷³ä, áຠòåòêâðò³ áîëí îëí ¢ðò³ ´ðê-á¢ëì¢äò àñðãäšàõ ꢢêä-ê´â¢äò øêîëä êåðãò³ ýä-òàâð õóëäš àâõä ä´œ áîëõèã ñóðâ. Ýí šèë ýí ³œãèí õ³ë³âðò á³³äã ´ðê-á¢ëì¢ä³ñ 18 ꢢêí-ê´â¢í øêîëä îðšàíà. Öóãòàºèíü øêîëä áåëäõèí êåðãò êåñã óëñ îðëöâ ãèš êåëõ êåðãò³. Êåñã îðãàíèçàö-ïðåäïðèÿòü áóéí÷ ñåäêëèí êåðã-¢¢ëäâðò îðëöš, šèë áîëºí äåì³í ê¢ðãí³. Òåäí äóíä Õàëüìã Òàœº÷èí Äååä çàðº, Ìèíþñòèí áîëí çàðºèí ïðèñòàâìóäûí Õàëüìã Òàœº÷àð ¢¢ëääã çàëëòñ, Ñáåðáàíê, àëâíà öåðãëëò, ÐÑÒ, Ì´øêëëºí³ êîìèòåò, Ðîñòåëåêîì, ÐÒÏÖ áîëí íàíü ÷èãí âåäîìñòâñ, àðºëà÷íð Ñ.Ìàìîíîâ, Ñ.Òóíåøåâ, Î.Áàäìà-Õàëãàåâà àõòà áຠòåòêâðò³ ´ðê-á¢ëì¢äò àðº-÷èäë³ðí ä´œ áîëíà. ¡ëã¢ðíü, "ÌÑÏ" ôèðìèí ºàðäà÷ Ñ.Ìàìîíîâ øêîëä îðšàõ áè÷êä¢äò áàøìã éè뺚 ´ãâ. Ýí šèë ÷èãí ýí öåðãëëòñèí áîëí âåäîìñòâñèí êîëëåêòèâñ ì´œã öóãëóëš, øêîëä îðšàõ áè÷êä¢äèã õóâöëâ, êàíöåëÿðñê ýä-òàâð õóëäš àââ. Ýäí öóºàð èð³ä, áè÷êä¢äò áåëã á³ð¢ëš ´ã÷, øêîëä ñ³³í³ð ñóð÷, ´ëç³ò³ ¢ðä áîëš ´ñõèã äóðäâ. Ê¢¢êä-ê´â¢ä øèí õóâö-õóíð, áàøìã, ñïîðòèâí êîñòþì, ðþêçàê, êàíöåëÿðñê ýä-òàâð ýäíä õóëäš àâñíä áàéðëàä, öàºàí ñåäêëò³ óëñò õàíëòàí ´ðãâ. Áè÷êä¢ä ø¢ëã¢ä ÷ååš³ð óìøàä, øîãòà äààëºâðìóä ê¢ö³º³ä, áèëã-ýðäì³í ¢ç¢ëâ.

24 àâãóñòà Ïðåäñåäàòåëü Íàðîäíîãî Õóðàëà (Ïàðëàìåíòà) ÐÊ Àíàòîëèé Êîçà÷êî ñ ðàáî÷èì âèçèòîì ïîñåòèë ßøàëòèíñêèé ðàéîí, ãäå âìåñòå ñ ãëàâîé ßøàëòèíñêîãî ÐÌÎ Ñåðãååì Òî÷êà îçíàêîìèëñÿ ñ äåÿòåëüíîñòüþ ìíîãîîòðàñëåâîãî ïðåäïðèÿòèÿ ÑÏÊ "Íîâàÿ Ïîáåäà". Ãëàâíîé îòðàñëüþ ïðåäïðèÿòèÿ ÿâëÿåòñÿ âûðàùèâàíèå çåðíîâûõ, çåðíîáîáîâûõ, òåõíè÷åñêèõ è êîðìîâûõ êóëüòóð.
 ðàìêàõ âèçèòà ãîñòè âñòðåòèëèñü ñ ðàáîòíèêàìè ñåëüõîçêîîïåðàòèâà è îñìîòðåëè ÿáëîíåâûé ñàä è ïèòîìíèê. Ïðåäñåäàòåëü ÑÏÊ "Íîâàÿ Ïîáåäà" Âèòàëèé Áàòûðîâ ðàññêàçàë, ÷òî ôðóêòîâûå ñàäû áûëè çàëîæåíû â 2015-2016 ãîäàõ íà îáùåé ïëîùàäè îêîëî 16 ãà. Ñåãîäíÿ äëÿ ñîõðàííîñòè óðîæàÿ îáîðóäóþòñÿ îâîùåõðàíèëèùà ñ õîëîäèëüíûìè ïîìåùåíèÿìè, òåì áîëåå ÷òî óæå âûñàæåí åù¸ è ïèòîìíèê íà 15 òûñ. ñàæåíöåâ.  õëîïîòàõ î ñàäå íå çàáûâàþòñÿ è ìåðîïðèÿòèÿ ïî ðàñòåíèåâîäñòâó. Ñåãîäíÿ îáùàÿ ïëîùàäü ïîñåâíûõ ïëîùàäåé õîçÿéñòâà ñîñòàâëÿåò 2300 ãà.
Ïðåóñïåâàåò ÑÏÊ è â æèâîòíîâîäñòâå.

Áîëåå ìåñÿöà ïðîâîäèëñÿ êîíêóðñ ïî îòáîðó êàíäèäàòóð íà äîëæíîñòü ãëàâû Ñàðïèíñêîãî ÐÌÎ. 23 àâãóñòà ñîñòîÿëàñü ñåññèÿ Ñîáðàíèÿ äåïóòàòîâ Ñàðïèíñêîãî ÐÌÎ ÷åòâåðòîãî ñîçûâà, íà êîòîðîé áûë èçáðàí ãëàâà ðàéîíà.
 ðàáîòå ñåññèè ïðèíÿëè ó÷àñòèå çàìåñòèòåëü Ïðåäñåäàòåëÿ Íàðîäíîãî Õóðàëà (Ïàðëàìåíòà) ÐÊ Ñàãëàð Áàêèíîâà, íà÷àëüíèê îòäåëà àäìèíèñòðàöèè Ãëàâû Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ Çîÿ Ñåìåíîâà, äåïóòàòû Ñîáðàíèÿ äåïóòàòîâ. Âåë çàñåäàíèå ñåññèè ïðåäñåäàòåëü Ñîáðàíèÿ äåïóòàòîâ Ñòàíèñëàâ Èëüÿíîâ.

Øèäð òàœº÷èí ïðàâèòåëüñòâèí ñ¢¢ðèí çàëä "Àãðîáèçíåñ Õàëüìã Òàœº÷èí ñåë³í³ äåëãðëòä" ãèäã ò´ð³ð ðåãèîíàëüí êîíôåðåíö áîëâ. Ýí êåðã-¢¢ëäâð "Àðºëà÷íðèã ä´œíëºí³ öóòõëœ" ãèäã ó÷ðåæäåíÿ áîëí òàœº÷èí ýêîíîìèêèí ìèíèñòåðñòâèí ñåäâ³ð³ð á¢ðä³ãäâ. Áàñ òåð ìåò ýí êîíôåðåíö äàâóëëºíä "Ïðåâåíòèâíàÿ ìåäèöèíà" ãèäã ê´äëìø÷ áàãèí, ²ð³ñ³í à÷òà ýì÷íðèí Êåëí-óëñèí íèèö³í³ ýë÷íð îðëöš, òàœº÷èí àðºëà÷íðëà äàìøëòàðí õóâàëöâ.

Àâãóñòûí 27-ä Ï. ×îíêóøîâèí íåðò³ èñêóññòâèí êîëëåäæä ñóðºóëèí øèí šèëèã óãòã÷ êîíôåðåíö áîëâ. Òåð¢íä ñîéëûí áîëí èñêóññòâèí õàëõàð ¢¢ëäš³õ ñóðºóëèí çàâåäåíüñèí ºàðäà÷íð áîëí áàãøíð öóãëðš èðâ. Ðàéîäûí ìóíèöèïàëüí á¢ðä³öñèí áîëí áè÷êä¢äèí èñêóññòâèí øêîëìóäûí ýë÷íð àâãóñòîâñê ýí êîíôåðåíöä èðâ. Õàëüìã Òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî, òàíº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòð Õð Ýëüáèêîâ, ñóðºóëü-ýðäìèí áîëí íîìèí ìèíèñòðèí äàðóê Ãåðìàí Ñàíäæàðûêîâ êîíôåðåíöèí ê´äëìøò îðëöâ.
Õóäîæåñòâåíí ñóðºóëü-ýðäìèí áà÷ì ÷èíðò³ ò´ðì¢ä³ð êîíôåðåíöä ´ðãí ꢢíäâð áîëâ. Òàœº÷èí ñîéëûí áîëí òóðèçìèí ìèíèñòð Õð Ýëüáèêîâ èëäêë êåâ. 2019-2022 šèëì¢äò "Ñîéë" ãèäã Êåëí-óëñèí ïðîãðàìì ²ð³ñ³í êåìš³íä ê¢ö³ãäš³õ³ñ èøò³ áèëã-ýðäìèí ñïåöèàëèñòíð áåëäëºí³, áèëãò³ áè÷êä¢äèã ä´œíëëºí³, èèì êàäðìóä áåëääã ó÷ðåæäåíüñèí ìàòåðèàëüí-òåõíè÷åñê ê´ðœãèã áàòðóëëºíà òóñêàð, ýí òóñò òîäðõà çóðà áàòëš àâ÷ ¢¢ëäëºí³ ò´ðò ìèíèñòð îíüãàí òóñõàâ. ²ð³ñ³í Ïðåçèäåíò áîëí îðí-íóòãèí ºàðäâð ´ñ÷ éîâõ áè÷êä¢äò öóã õàëõèí ñóðºìšèã, íåã ¢ë¢ øàãøàâäûí ñóðºìš ´ãëºèã ºîë ò´ðì¢äèí òîîä îðóëñíü ñîéëûí ó÷ðåæäåíüñèí, íåã ¢ë¢ áèëã-ýðäìèí õàëõàð ñóðºóëü äàñõ÷àõ áàãøíðèí áîëí ñïåöèàëèñòíðèí äààâðèíü êåñã õîëâàíä ´ñš³í³.
Îëí äåë㢠ñóðºóëü ´ãñí äååð³í áèëã-ýðäìèí õàëõàð ¢¢ëäš³õ ñóðºóëèí çàâåäåíüñ ýðäìèí õàëõàð ê¢öö ñ³í áåëäâð ´ãõä³í öóã õàëõàðí øóíõ ç´âò³ áîëšàíà. Èñêóññòâèí áè÷êä¢äèí øêîëìóä áèëã-ýðäìèí õàëõàð ñóðºóëü äàñõëºíà ò¢ð¢í äåâñœíü áîëšàíà. Òåð ó÷ðàð ýí òóñò ê´äëìøèã öàãèí íåêâðë³ èðëö¢ëš, øèí êåìš³íä ºà𺚠¢¢ëäëºíä òóñëõ òîîòûí òóñêàð ꢢíäâðò îðëöñí ñïåöèàëèñòíð òîîëâðàðí õóâàëöâ. ßøêóëèí ðàéîíà á¢ðä³öèí òîëºà÷èí äàðóê Ãàëèíà Øèíèíîâà, Ãîðîäîâèêîâñê áè÷êä¢äèí èñêóññòâèí øêîëûí äèðåêòîð Òàòüÿíà Æóðáà, Èê Öàðœ ñåë³í³ áè÷êä¢äèí èñêóññòâèí øêîëûí äèðåêòîð Ìàðèÿ Äàëòàåâà, Ýëñòèí èñêóññòâèí êîëëåäæèí áàãøíð Íàòàëüÿ Êóù, Îëüãà Ëåäíèêîâà ꢢíäãäñí ò´ð³ð ýâð³ õ³ë³ö³í ìåä¢ëš, ýðê áèø ê¢ö³ãäõ ò´ðì¢äèã çààš êåëâ. Õ³ë³ãäñí ò´ð³ð èñêóññòâèí øêîëìóäûã öààðàíäíü äåëãð¢ëëºí¢ð çàëãäñí èðëöœã¢ øèèäâð áàòëš àâãäâ.
Ñóðºóëèí øèí šèëë³ öóãëðñí áàãøíðèã ¢íí ñåäêë³ñí é´ð³º³ä, èñêóññòâèí øêîëìóäûí ñóðºóëü-ýðäìèí õàëõèíü äåëãð¢ëëºíä, ìàòåðèàëüí-òåõíè÷åñê ê´ðœãèíü áàòëëºíä, êàäðìóä áåëäš, òåäíèã ê´äëìøèí îðìäíü áàòëëºíä òóñëõ êåðã-¢¢ëäâðì¢ä ê¢ö³ëºíä ä´œ áîëõàí Òàœº÷èí Óëñèí Õóðàëûí (Ïàðëàìåíòèí) Àõëà÷ Àíàòîëèé Êîçà÷êî èòê¢ëâ. Õàëüìã Òàœº÷èí ñîéëûí à÷òà ê´äë³÷èí ê¢íäò³ íåð 碢ñí Ñòåëëà Ìóõòàðîâàä áîëí Ãàëèíà Ïîëÿêîâàä à÷ëâðèíü Àíàòîëèé Âàñèëüåâè÷ á³ð¢ëš ´ãâ. Ýëñò áàëºñíà áè÷êä¢äèí èñêóññòâèí íåãäã÷ òîéãòà øêîë ²ð³ñ³í ýí õàëõèí ñ³í ãèñí 50 øêîëûí òîîä îðâ. Øêîëûí äèðåêòîð Ãåðåëüòà Öåäåíîâàä òåð èòêë öààñí áàéðèí á³³äëä á³ð¢ëš ´ããäâ.
Ãàëèíà ÕÅÉ×ÈÅÂÀ

27 è 28 àâãóñòà Ãëàâà Êàëìûêèè Àëåêñåé Îðëîâ íàõîäèòñÿ ñ ðàáî÷åé ïîåçäêîé â ×åðíîçåìåëüñêîì ðàéîíå, â êîòîðîé åãî ñîïðîâîæäàåò ðóêîâîäèòåëü ÐÌÎ Âàëåðèé Áàäìàåâ. Âåñüìà íàñûùåííûì áûë ãðàôèê ðàáîòû â ìèíóâøèé ïîíåäåëüíèê.  ïëåìåííîì çàâîäå À. Îðëîâ ïîáûâàë â ìåñòíîé òåïëèöå, î ðàáîòå êîòîðîé ðàññêàçàë ïðåäñåäàòåëü ÑÏÊ ÏÇ "Ïåðâîìàéñêèé" Âàëåðèé Áîëäûðåâ è çàâåäóþùèé òåïëèöåé Âàñèëèé Áàíäæàåâ. Òàê, çäåñü âûðàùèâàþò ðàííèå îâîùè, çåëåíü - â îñíîâíîì äëÿ âíóòðèõîçÿéñòâåííûõ íóæä è ñåëüñêèõ ñîöèàëüíûõ ó÷ðåæäåíèé. Ñëåäóþùèì îáúåêòîì âíèìàíèÿ â ï.Àäûê, öåíòðàëüíîé óñàäüáå ÑÏÊ ÏÇ "Ïåðâîìàéñêèé", ñòàëè âíóòðèïîñåëêîâûå äîðîãè ñ òâåðäûì ïîêðûòèåì. Êàê ðàññêàçàëè Â.Áàäìàåâ, Â.Áîëäûðåâ è ãëàâà ÑÌÎ Áàéðòà Ìåðãóëü÷èåâà, èõ ñòðîèòåëüñòâî âåäåòñÿ â òðè ýòàïà, è ïîñåëîê â ñêîðîì âðåìåíè ïðàêòè÷åñêè ïîëíîñòüþ áóäåò çàêîëüöîâàí àñôàëüòèðîâàííîé äîðîãîé.
 ïîñåëêå À÷èíåðû, íà áàçå ñåëîîáðàçóþùåãî ïðåäïðèÿòèÿ ÀÎ ÏÇ "×åðíîçåìåëüñêèé", Ãëàâà Êàëìûêèè ïðèíÿë ó÷àñòèå â ðåñïóáëèêàíñêîì ñîâåùàíèè "Ðàçâèòèå êîðìîïðîèçâîäñòâà íà îðîøàåìûõ çåìëÿõ Ðåñïóáëèêè Êàëìûêèÿ" è ñåìèíàðå-ñîâåùàíèè ïî òåìå: "Ðàçâèòèå è ñîâåðøåíñòâîâàíèå òîíêîðóííîãî îâöåâîäñòâà â ÐÊ".
"×åðíîçåìåëüñêèé" - îäèí èç âåäóùèõ, êðóïíûõ ñåëüõîçïðåäïðèÿòèé Êàëìûêèè è ëó÷øèõ îâöåâîä÷åñêèõ ïëåìåííûõ çàâîäîâ Ðîññèè. Ïðåäïðèÿòèå ÿâëÿåòñÿ ïëåìðåïðîäóêòîðîì ïî ðàçâåäåíèþ ÊÐÑ êàëìûöêîé ïîðîäû, íî îñíîâíîå íàïðàâëåíèå äåÿòåëüíîñòè - ïëåìåííîå îâöåâîäñòâî: çäåñü âûðàùèâàþò òîíêîðóííûõ îâåö ãðîçíåíñêîé ïîðîäû. È âûñîêîå êà÷åñòâî ïðîäóêöèè îâöåâîäñòâà ïîçâîëÿåò èç ãîäà â ãîä ïîâûøàòü ýêîíîìè÷åñêóþ ýôôåêòèâíîñòü îòðàñëè â öåëîì.
Ïî÷òè äâà äåñÿòêà ëåò êîëëåêòèâ ÎÀÎ ÏÇ "×åðíîçåìåëüñêèé" âîçãëàâëÿåò Äîëÿ Ëóêøàíîâ, çàñëóæåííûé ðàáîòíèê ñåëüñêîãî õîçÿéñòâà ÐÊ, êàíäèäàò ñåëüñêîõîçÿéñòâåííûõ íàóê.  ðîäíîì ïðåäïðèÿòèè òðóäèòñÿ ïî÷òè ÷åòûðå äåñÿòêà ëåò, îíî ñåãîäíÿ äèíàìè÷íî ðàçâèâàåòñÿ, â òîì ÷èñëå, áëàãîäàðÿ ó÷àñòèþ â ôåäåðàëüíûõ è ðåñïóáëèêàíñêèõ ïðîãðàììàõ ïî ðàçâèòèþ ÀÏÊ. ÏÇ "×åðíîçåìåëüñêèé" âíîñèò âåñîìûé âêëàä â ñîöèàëüíîå ðàçâèòèå ñåëà.
Ãåíåðàëüíûé äèðåêòîð, ñïåöèàëèñòû è ðàáîòíèêè ñåëüõîçïðåäïðèÿòèÿ îçíàêîìèëè Ãëàâó Êàëìûêèè è ó÷àñòíèêîâ äâóõ íàó÷íî-ïðàêòè÷åñêèõ ôîðóìîâ ñ ðàáîòîé îðîøàåìîãî ó÷àñòêà, ãäå ñåé÷àñ ïîëíûì õîäîì èäåò çàãîòîâêà âûñîêîêà÷åñòâåííîãî ñåíà ëþöåðíû è ñóäàíñêîé òðàâû. Òàê, äâå ñîâðåìåííûå äîæäåâàëüíûå óñòàíîâêè "Áàóýð" è "Àõòóáà" îáåñïå÷èâàþò ïîëèâ áîëåå 160 ãà ïîñåâîâ.  ñàìûõ áëèæàéøèõ ïëàíàõ - ðàñøèðåíèå ïëîùàäè äî 240 ãà. Ýòî áîëüøîå ïîäñïîðüå â êîðìîïðîèçâîäñòâå, è êà÷åñòâåííûå êîðìà, ïðåæäå âñåãî, íåîáõîäèìû äëÿ ìàòî÷íîãî ïîãîëîâüÿ. Áîëüøîå äîñòèæåíèå ïëåìçàâîäà: èìåòü ñîáñòâåííîå ðåãóëÿðíîå îðîøåíèå. Âåäü ýòî àêñèîìà, ÷òî îñíîâà ðàçâèòèÿ æèâîòíîâîäñòâà - ðàçâèòîå êîðìîïðîèçâîäñòâî, íàäåæíàÿ êîðìîâàÿ áàçà.  õîçÿéñòâå âîâðåìÿ ðåãóëèðóþò çàòîïëåíèå ëèìàíîâ, âåñíîé è ëåòîì óáèðàþò âïðîê êàæäóþ òðàâèíêó, áåðåæíî îòíîñÿòñÿ ê çàãîòîâëåííûì êîðìàì.
Åùå îäíà ãîðäîñòü ïðåäïðèÿòèÿ: çäåñü ïîñòðîèëè è íàëàäèëè ðàáîòó óáîéíîãî öåõà ïðàêòè÷åñêè ïîëíîãî öèêëà - ìîæíî ïåðåðàáîòàòü 25 ãîëîâ îâåö â ñìåíó. Ãîñòè ñìîãëè îòâåäàòü ïðîäóêöèþ êîíñåðâíîãî çàâîäà è äàëè âûñîêóþ îöåíêó å¸ êà÷åñòâó.
Íåñêîëüêî ëåò íàçàä Àëåêñååì Îðëîâûì ïåðåä ðåãèîíàëüíûì ÀÏÊ áûëà ïîñòàâëåíà çàäà÷à ïî âîçðîæäåíèþ ìÿñîïåðåðàáàòûâàþùåé îòðàñëè.  2012 ãîäó íà òåððèòîðèè Êàëìûêèè óáîéíûõ öåõîâ áûëî âñåãî ÷åòûðå. Ñåãîäíÿ èõ - 16.

Ò´ðñêí÷ ñåäêë ê¢í áîëºíä êåðãò³, ìàíà Èê Áóóðëà ðàéîíä á³³äã öóã êåëí óëñ á³³ñí ºàçðòàí, õàëüìã éèðòìšä, ýíä õàìäàí á³³äã òàíüë-¢çëä³í, îëí êåëí-³ìòíä³í äóðòà, öóã òåð òîîòûã ýâð³ ãèš òîîëíà. Îäà òàëäàí îáëàñòüä, êðàéä á³³äã áîëâ ÷èãí, Èê Áóóðë ãèõë³ òåäí³ ç¢ðêí áóëüãëàä, ñåäêëíü áàéð-áàõìšàð 䢢ðí³, òåã³ä ìàäíàñ îäà õîë á³³â ÷èãí äàðó-äàðóíü ýíä á³³äã óëñèã, ò´ðñêí ñå볺³í, ¢¢ðì¢ä³í òîäëíà, àðº ó÷ðõëà ýðê áèø Èê Áóóðëä èðí³. Òåð¢í³ òóñêàð áè íåâ÷ê õ´´ííü áàñ êåëí³â.

Êàæäûé ÷åëîâåê îñîçíàåò, ÷òî îí îòâå÷àåò çà âñå ïðîèñõîäÿùåå ðÿäîì ñ íèì. Èâàí Äîðäæèåâè÷ Ìóäóíêàåâ çíàåò îá ýòîì ñ äåòñòâà. Îí êîðåííîé êåò÷åíåðîâåö. À ýòî çíà÷èò, ÷òî ñ ìîëîêîì ìàòåðè âïèòàë áåðåæíîå îòíîøåíèå ê êàëìûöêîìó ÿçûêó, êóëüòóðå è òðàäèöèÿì ñâîåãî íàðîäà. Îñîáåííî ýòî âèäíî â òâîð÷åñòâå ñàìîäåÿòåëüíîãî ïîýòà Èâàíà Ìóäóíêàåâà.

 Ðåñïóáëèêàíñêîé øàõìàòíîé øêîëå ïî èíèöèàòèâå ÊÐÎ ÎÎÎ ÈÂÀ "Èíâàëèäû âîéíû" â ìèíóâøåå âîñêðåñåíüå ïðîøåë áëèöòóðíèð. Îí áûë ïðîâåäåí â öåëÿõ ïîïóëÿðèçàöèè ýòîãî âèäà ñïîðòà ñðåäè èíâàëèäîâ âîéíû è âåòåðàíîâ áîåâûõ äåéñòâèé è ïîâûøåíèÿ ìàñòåðñòâà ìåñòíûõ èãðîêîâ. Îáùåå ðóêîâîäñòâî òóðíèðà áûëî âîçëîæåíî íà ×àñòíîå ó÷ðåæäåíèå êîìïëåêñíîé ðåàáèëèòàöèè è èíòåãðàöèè èíâàëèäîâ âîéíû â ðåñïóáëèêå (×ÓÊÐÈÈ â Ðåñïóáëèêå Êàëìûêèÿ).
 ñîðåâíîâàíèÿõ ïðèíÿëè ó÷àñòè 13 øàõìàòèñòîâ. Îíè èãðàëè ïî êðóãîâîé ñèñòåìå.  èòîãå ïåðâîå ìåñòî çàíÿë 62-ëåòíèé Âèêòîð Íóñõèíîâ, íàáðàâøèé 10 î÷êîâ èç 12 âîçìîæíûõ. Ñ 9-þ î÷êàìè ôèíèøèðîâàëè 65-ëåòíèé Ìèõàèë Õàìèðîâ è 67-ëåòíèé Âèêòîð Ïàïóåâ. Íî, ñîãëàñíî äîïîëíèòåëüíûì ïîêàçàòåëÿì, îíè ðàñïîëîæèëèñü â óêàçàííîé ïîñëåäîâàòåëüíîñòè â èòîãîâîé òóðíèðíîé òàáëèöå. Ïåðâàÿ òðîéêà ó÷àñòíèêîâ íàãðàæäåíà äèïëîìàìè. Äåíåæíûõ ïðèçîâ â ñîîòâåòñòâèè çàíÿòûì ìåñòàì óäîñòîåíû âñå ó÷àñòíèêè áëèöòóðíèðà.
Íàø êîðð.

 Ýëèñòå ïðîøåë ìàñòåðñêèé òóðíèð ïî ãðýïïëèíãó, â êîòîðîì ïðèíÿëè ó÷àñòèå áîëåå 80 ñïîðòñìåíîâ ñòðàíû.
 ïåðâûé äåíü, 18 àâãóñòà, â êàòåãîðèè "ãðýïïëèíã" áîðîëèñü 70 àòëåòîâ èç Âîëãîãðàäñêîé, Ðîñòîâñêîé îáëàñòåé, Ñòàâðîïîëüñêîãî, Êðàñíîäàðñêîãî êðà¸â, Êàáàðäèíî-Áàëêàðñêîé Ðåñïóáëèêè, Êàëìûêèè, Äàãåñòàíà è ã.Áåëãîðîäà.
Ïðèâåòñòâîâàë ãîñòåé ñòîëèöû è ìåñòíûõ áîðöîâ ìèíèñòð ñïîðòà è ìîëîäåæíîé ïîëèòèêè Êàëìûêèè Äîðäæè Øèêååâ.
Ïî ñëîâàì ãëàâíîãî ñóäüè Àëåêñåÿ Ðåçíèêîâà, â âåñîâûõ êàòåãîðèÿõ, ãäå áûëî äîñòàòî÷íîå êîëè÷åñòâî ó÷àñòíèêîâ, ïîáåäèòåëè èìåþò ïðàâî ïîäàâàòü äîêóìåíòû â ìèíèñòåðñòâî ñïîðòà ñâîåãî ðåãèîíà íà ïðèñâîåíèå çâàíèÿ ìàñòåðà ñïîðòà Ðîññèè. "Ýòî îôèöèàëüíûé òóðíèð, àêêðåäèòîâàííûé Ôåäåðàöèåé ãðýïïëèíãà Ðîññèè, êîòîðûé ñòîÿë â êàëåíäàðíîì ïëàíå Ìèíñïîðòà Ðîññèè è ÿâëÿåòñÿ ìàñòåðñêèì", - äîáàâèë À. Ðåçíèêîâ.
Óðîâåíü ïîäãîòîâêè êàëìûöêèõ áîðöîâ òàêæå áûë îòìå÷åí ñóäüåé, è, ïî åãî ìíåíèþ, øêîëà êàëìûöêîãî ãðýïïëèíãà âñåãäà áûëà îäíîé èç ñàìûõ ëó÷øèõ â òåõíè÷åñêîì ïëàíå, à ðåáÿòà ïîêàçûâàþò çðåëèùíóþ áîðüáó, â ÷åì áîëüøàÿ çàñëóãà òðåíåðîâ.
 ïåðâûé äåíü ñîðåâíîâàíèÿ ñïîðòñìåíû èç Êàëìûêèè ñìîãëè âûèãðàòü ìåäàëè ðàçíûõ äîñòîèíñòâ. Òàê, Áààòð Äîøêàòàåâ, Âàëåðèé Óáóøàåâ è Ðóñëàí Ìàìûøåâ ñòàëè ÷åìïèîíàìè â ñâîèõ âåñîâûõ êàòåãîðèÿõ, à Äîðäæè Äîðàåâ çàâîåâàë áðîíçîâóþ ìåäàëü.
Âî âòîðîé äåíü â êàòåãîðèè "ãðýïïëèíã ãè" (â êèìîíî) äîáàâèëèñü åùå ó÷àñòíèêè èç Êàðà÷àåâî-×åðêåññêîé Ðåñïóáëèêè è ã.Ïÿòèãîðñêà.
Íî è çäåñü íàøè ñïîðòñìåíû ïîêàçàëè õîðîøèå ðåçóëüòàòû:
Äîðäæè Äîðàåâ, Áààòð Äîøêàòàåâ, Ñåðãåé Îðçàåâ ñòàëè çîëîòûìè ìåäàëèñòàìè, ñîâñåì íåìíîãî äî çîëîòà íå õâàòèëî Ðóñëàíó Ìàìûøåâó, àòëåò ñòàë âòîðûì ïðèçåðîì.
Ñîïåðíèêè, ïî ìíåíèþ Áààòðà Äîøêàòàåâà, áûëè ìåíåå îïûòíû, ÷òî è ïîìîãëî ñïîðòñìåíó îäåðæàòü ïîáåäó â äâóõ êàòåãîðèÿõ.
À âîò, ïî ñëîâàì êàáàðäèíî-áàëêàðñêîãî áîðöà Ìóõàììåäà Óðóñîâà, êàëìûöêèå àòëåòû âûñòóïàþò âñåãäà â îòëè÷íîé ôîðìå: " ïðîøëûõ âñòðå÷àõ ÿ áîðîëñÿ ñ êàëìûöêèìè ñïîðòñìåíàìè, íî â ýòîì òóðíèðå íå äîâåëîñü. Íàäåþñü, ýòî ñîðåâíîâàíèå ñòàíåò åæåãîäíûì. Ìû áóäåì ïðèåçæàòü, ïðèâîçèòü ñâîèõ ó÷åíèêîâ, ÷òîáû íàáèðàòüñÿ îïûòà".

Òàòüÿíà ÖÓÐÞÌÎÂÀ